"Mənim şeirlərim Qarabağlıdı"

Nə gəzir gül ətri, çiçək qoxusu,

özün bil, istərsən oxuma dahag

Sözdən dəstə tutur baxma çoxusu,

Bir ləçək də girmir yuxuma daha.

Sözləri nəzərə, ğözə tez ğəlir,

Qəlb döyüntüsünü duyan kəslərin...

Sizin ağlınıza təzə söz gəlir,

mənim qulağıma güllə səsləri...

O... "ıyirmi faiz" nə boydadırsa,

Bu xalqın o boyda davası çatmır..!

Biz dağa qaçırıq hava almağa,

Şuşada dağlarin havası çatmır..!

Əli çənəsində qalan şairə

yurdunun tənəsi, gileyi gəlsin..!

Torpağı işğalda olan şairin

gərək sözlərindən qan iyi gəlsin!..

Bu şeirin müəllifı Ruslan Dost Əlidir. Cəmi 23 yaşı var, Bərdənin Xanərəb kəndində doğulub. Lap bu yaxınlarda ilk şeir kitabını çap etdirib.

Qabaqcadan proqnoz vermək istəməzdim, deməzdim ki, Ruslanın böyük gələcəyi var. Amma ilk kitabındakı şeirlər göstərir ki, o istedadlıdır və bu istedad elə bir Allah vergisidir ki, onu qorumaq, qayğısına qalmaq lazımdır.

Tək adam adamla yaşıd olmurmuş,

eyni yaşdakılar gör nə qədərdi;

Ay mən yaşdakılar, bir dövrdəyik,

Bizimlə yaşıtdı Xocalı dərdi...

Daralan ürəyin darvazasına

hələ də əl boyda qara bağlıdı...

Oxucum, bilmirəm sən haralısan,

mənim şeirlərim Qarabağlıdı!...

Şeirimizdə Qarabağ mövzusunun konkret sərhədləri müəyyənləşməkdədi: Ruslan Dost Əlinin şeiri isə bu cəhətdən fərqlidir. Onun mənsub olduğu nəsil müharibəni görməyib. Ancaq bu müharibə onların içində yaşayır-atalarının, əmilərinin, dayılarının döyüş yollarında ya da əzizlərinin şəhid məzarlarında. Ancaq "mənim şeirlərim Qarabağlıdı" misrasının da öz məntiqi var.

Müharibə bu yaşda cavanlara həm də təklik, tənhalıq və fərdiyyətçilik duyğusu bəxş edib. Ruslanın şeirlərində də daha çox fərdi-subyektiv hisslərin ifadəsi ilə qarşılaşıriq.

Onun belə bir misrası var: "Özümə bənzətdim söz şəkillərin". Ruslanın əksər şeirlərində sözlərin, ifadələrin şəkilləri çəkilir və bu şəkillər misralara çökdükcə sözlər həndəsi fiqurlara yox, canlı hisslərin yaratdığı metaforik tablolara çevrilir. Sözlə "oyun oynamaq" da deyərlər buna. Amma "söz oyunu" bəzən mücərrəd bir anlama gətirib çıxarırsa, Ruslanın şeirlərində bunlar assosiativ düşüncə tərzinin ifadəsi kimi diqqəti cəlb edir. Məlumdur ki, assosiativ təfəkkür obrazlı təfəkkürün ən yüksək formasıdır və burada konkret hiss və fikir xüsusi intuitsiya və istedad tələb edir.Cavan bir şairin buna az-çox yiyələndiyi məqamlar var və buna sevinmək olar. O deyəndə ki:

ömrüm elə "bəlkə" oldu, "kaş" oldu,

ümid dolu günlər axır boş oldu.

göz dikdiyim divar oldu, daş oldu,

baş qoyduğum masa oldu bu sevgi.

Bu şer parçasında və eləcə də həmin şeirin sonrakı bəndində "saçlarından qısa oldu bu sevgi" misraclında işlənən bədii təsvir vasitələri obrazlı təfəkkürdən doğur. Deyəndə ki: "əvvəl əllərinin açarı idi, indi gözlərimə kilid əllərim. Saçında körpəlik iməkləyərdi, bükülmüş əllərim, bu küt əllərim"- bu dörd misrada poetik tapıntılar göz qabağındadır. Yenə bir misal":məni bu od-ocaq qızdırmır daha, məni xatirələr isti saxlayır". Bu dövrdə gözəl bir sevgi şeiri yazmaq zor işdir. Sevgi şeirləri get-gedə şablonlaşır. Amma Ruslan Dost Əlinin bir sevgi şerini də oxudum, sevindim:

Mən səni Ay kimi sevirəm, dedim,

Ay kimi gecədən gecəyə gördüm...

Yaman qısqanc imiş, biz görüşəndə,

Ay da işıq salır küçəyə, gördüm.

Səni Günəş kimi sevirəm, dedim,

həmən qürub etdin, saraldın, getdin.

Səni bulud kimi sevirəm dedım,

Elə bulud kimi qaraldın getdin.

Sonra, səma kimi sevirəm, dedim,

onda da telinə əlim çatmadı.

Dedim, durna qatarından düşmüsən,

uçdun, əllərinə əlim çatmadı.

Səni ulduzlartək sevirəm, dedim,

gedib ulduzların gününə düşdün...

Sənə bircə dəfə "sevmirəm" dedim,

O da ki, "aldatma günü"hə düşdü.

Ruslanın şeirləri poeziyaya təzə hava gətirəcəkmi? Hər halda, buna inanıram. "Buludlar ağaca bənzəməsə də, damcılar bənzəyir nar dənəsinə", "Ruhum pəncərə kimidi, bədən bir dar otaqdı, iki göz var-pəncərədi, bir ürək var-otaqdı", "Payızda ağıllı şair gəzməyin, payız şairlərin dəli vaxtıdı", "Torpaq təzə yazılmış bir şeirdi, hər yarpaq bir oxucudur, İlahi", "Uşaqkən quşlara daş atan oğlan, böyüdükcə quşa dönmək istədi", "bu yağış söndürür qəzəb tonqalın, damcılar düşdükcə səbirlər üstə", "Yrəyimi kəsik-kəsik edirəm, nə vaxt şeir yazıramsa qan çıxır"- müxtəlif əhval-ruhiyyənin, ovqatın ifadəsi olan bu misralarda sözə poetik missiya aşılamaq göz qabağındadır...

Ədalət.-2016.-11 oktyabr.-S.3.