Səslədi Təhlə məni...
Həzin-həzin yel əsir. Əsə-əsə budaqdan-budağa, yarpaqdan-yarpağa tələsir. Hərdən yarpaq salır, hərdən yarpaqda dincini alır. İlin-günün bu vaxtı bu görüntülərin yanından ötüb-keçən ağsaqqal kişi ayaq saxlayana da məhəl qoymur, uğurundan qalmayana da - öz aləmindədi...
İllərin o üzündə qalanları xatırlayır.On illər əvvəl yellər belə əsmirdi. Tələsən yellər belə tələsmirdi, yellər yarpaqlara ayrı biçim sığal çəkirdi. Uşağıydı onda - bir əli uşaqlığından, bir əli yeniyetməliyindən yapışmışdı. O da tərsə əsən yelləri saçlarından silib atanlara qarışardı. İndi yaş 82-di. Onda Qarayazıdaydı, indi Bakıdadı...
Kövrəlir...
Ələddin Əsəd oğlu Hüseynov uşaqlığını Qarayazının Ağtəhlə kəndində ağrılar yaşaya-yaşaya, ağılar eşidə-eşidə, "səssiz toyları" (İ.İsmayılzadə) gözlərinə, gözlərindən könlünə köçürə-köçürə yaşayıb. Gördüyü, yaşadığı, gözlərinə, gözlərindən könlünə köçürdüyü ağrı-acılar düşüncələrini dünyanın dərkinə yönəltdiyini nə özü bilib, nə ata-anası, nə də müəllimləri...
Qardabanidəki on bir illik məktəbdə oxuyurdu...
"Niyə?"lərdən sıyrıla
biləndə fikirlərinin
hərdən misralaşdığını,
hərdən beytləşdiyini
də hiss eləmirdi..
...Sualları evdə ata-anasını, məktəbdə
müəllimlərini, əsasən
də Sədrəddin
müəllimi, Abdulla müəllimi
çətinə salırdı.
Bəzilərinə "Allah bilir" - cavabı alırdı; elmin sonacan açılmayan
müəmmalarına, sirlərinə
ayrı nə cavab verilərdi ki. Yuxarı siniflərdə oxuyanda
bu suallara özü cavab tapmağı qərara almışdı. Təbiət elmlərinə qədərsiz
marağı vardı.
Cavabını tapmaq istədiyi
suallar onu astronomiyaya meylləndirirdi,
kimyaya, biologiyaya meylləndirirdi. Əqlin gimnastikası
olan riyaziyyatı seçdi. Rəhmətlik Nəbi müəllim
(Faxralı) deyərdi
ki, riyaziyyatı bilən bütün fənlərin qapısını
asanlıqla açır.
Zaman - 1954. Ələddin
Hüseynov orta məktəbi gümüş
medalla bitirib...
Azərbaycan Dövlət Universitetinin mexanika-riyaziyyat fakültəsinin
tələbəsiydi. Mühazirələr,
seminarlar... Hərdən rəqəmlərin, mürəkkəb düsturların
cazibəsindən qopur,
öz aləminə qapanır, zamanında müəllimlərinə verdiyi
sualların cazibəsinə
düşürdü. Hərdən
düşüncələrinə poetik biçim də verirdi. Yaşamış, yaşayan
riyaziyyatçıların təfəkküründən süzülən
işığın fəlsəfəsi
könül dünyasının
səyyarəsiymiş, tumurcuğun
yarpaqlanması da, yarpağın saralması
da, şimşək çaxmaşı da, çəmənlərin nərgiz
baxışı da gənc Ələddinin könül dünyasının
əriş-arğacıymış...
Zaman - 1959. Ələddin
Hüseynov ali
təhsilli mütəxəssis
kimi SSRİ Nazirlər
Soveti yanında Cihazqayırma Komitəsinin
tabeliyində olan qapalı ETİ poçt qutusu 55-ə (Bakı şəhəri) riyaziyyatçı-mühəndis
vəzifəsinə göndərilir...
Zaman - 1961. Ələddin Hüseynov Azərbaycan EA Mexanika-riyaziyyat institutunda kiçik elmi işçi vəzifəsinə
işə qəbul olunur, aspiranturaya daxil olur - Moskva
şəhərinə ezam
edilir.
Zaman - 1965. Ələddin
Hüseynov Moskvada... Müasir təbiətşünaslığın
fəlsəfi məsələləri
ixtisası üzrə"Abstrakt
riyazi fəzalar və obyektiv gerçəkliyə onların
təsiri" mövzusundanamizədlik
dissertasiyası müdafiə
edir, Bakıya fəlsəfə elmləri
namizədi kimi qayıdır...
Zaman - 1966. Ələddin
Hüseynov müsabiqə
yolu ilə AzNKI-nin (indiki ADNSU)"Ali
riyaziyyat" kafedrasında
baş müəllim vəzifəsini tutur...
Zaman - 1971. Ələddin
Hüseynov "Ali riyaziyyat"
kafedrasının dosenti
vəzifəsinə seçilir...
Zaman- 1972. "Tətbiqi
riyaziyyat" kafedrasının
yaradıcılarından biri
və kafedranın əvəzolunmaz dosenti olur...
Zaman - 2004. Şair
Ələddin Təhlə
Azərbaycan Yazıçılar
Birliyinin üzvlüyünə
qəbul olunur...
Zaman - 2010. Ələddin
Hüseynova "Azərbaycanın
Əməkdar müəllimi"
fəxri adı verilir...
Zaman - 2016. Professor M.B.Babanlı
ADNA-ya rektor təyin olunandan sonra yaranan elmi-pedaqoji
mühit Ələddin
müəlllimin də
öyrətmək, yaratmaq
həvəsini kükrətdi...
Universitetdə gedən islahatlarla
əlaqədar olaraq
o, "Tətbiqi riyaziyyat
" və "Ali riyaziyyat
" kafedralarının birləşməsilə
yaranan "Ümumi və tətbiqi riyaziyyat" kafedrasının
dosenti vəzifəsini
icra etməyə başlayırg
Zaman - 2017. "Ümumi
və tətbiqi riyaziyyat" kafedrasının
müdiri, professor A.R.Əliyevin
təqdimatıəsasında ADNSU - nun Böyük Elmi Şurasınin qərarı
ilə Ələddin müəllim ADNSU - nun əməkdar
professoru adına
layiq görülür.
Bəli, bu Ələddin müəllimin
pedaqoji fəaliyyətinə
verilən ikinci böyük mükafat idi...
Bəli,
Ələddin müəllim
riyaziyyatçıdı...
"Qraflar nəzəriyyəsi
və kombinator analizin elementləri",
"Ehtimal nəzəriyyəsi
və riyazi statistika", "Qraflar nəzəriyyəsi"," Diskret
riyaziyyat" , "Diskret
riyaziyyat və riyazi məntiq -1 və 2" kimi fundamental dərs vəsaitlərinin
və 23 elmi məqalənin müəllifidir.
Ələddin müəllim filosofdu...
Ələddin müəllim şairdi - poeziyamızda Ələddin
Təhlə kimi tanınır, 6 şeirlər
kitabının müəllifidir.
Həm də dostluğu ömür ülgüsü
bilən insandı Ələddin müəllim!
Alim Ələddin Hüseynov dəyərli məsləhətlərini
kimsədən əsirgəmir...Həm müəllimlərin,
həm də tələbələrin sevimlisidir,
özü demişkən,
tələbələrin babasıdır...
Filosof Ələddin Hüseynov düşüncələrini həmsöhbətləriylə
həmişə səxavətlə
bölüşür...
Filosof Ələddin Hüseynov elmi araşdırmalarını
ancaq oxuyana "nəsə" vermək səviyyəsində olanda
dərc etdirir...
Ələddin Təhlə şeirlərində
təbiətdə insanın,
insanda təbiətin eyniliyini açmağa çalışır (Nəsimilik),
sözlə gözəllikləri
gözəl çəkir
(Vaqiflik), təbiətin
ecazkarlığından vəcdə
gəlir (H.Ariflik), düşündürür (B.Vahabzadəlik),
hamısında da bir təşnəlik var - (təşnəlik...
belə şeiri necə sevməyəsən?!...
Fəlsəfə dünyanın dərkidi, dünyanın dərki fəlsəfədən keçir. Bu elmə vaqif olanlar hadisə və predmetlər arasında oxşarlığı da, fərqi də aydınlığıyla ayırd edə bilir. Onlara filosof deyirlər.
İnsanın daxili aləminə, Mövlanə demişkən, fərdin "mən"indən içəridəki "mən"i görə bilən filosoflar da var. Onlarla kəlmələşəndə elə bilirsən ki, dünya sənindi.
Təbiətə həm filosof kimi, həm də şair kimi baxanlar, təbiəti bu iki aspektdən duyanlar şair-filosofdu (filosof-şairdi). Ələddin Hüseynovu belə tanımışıq, belə sevmişik. Onu sevənlərin sayı tanıyanların sayı qədərdi" - düşünürəm. İnsafən, yanılmıram...
...təklə məni,
Tək görsən təklə məni.
Yerə-göyə ün saldım,
Səslədi Təhlə məni.-
misralarını könlünə yaxınları təklənməyə qoymayan şair Ələddin Təhlənin xarakterinin günəşi olan bəşəri duyğularının möhürbəndi bilirəm.
Ayları il eləyə-eləyə, illəri urvata mindirə-mindirə, unudulmaz Aslan Qəhrəmanovun arzu-ladığı kimi, 99-a sarı uğur üstədi Ələddin müəllim. Zamanında səsləndirilmiş bu arzu bizim də arzumuzdu, əziz Müəllimim!
Sərdar
Qasımov,
ADNSU-nun dosenti
Ədalət.-2017.-25 aprel.-S.4.