Əsrin dörddə birinin yaşıdı və ya "525-ci qəzet"in örnək missiyası

Layihənin istiqaməti: Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin, milli adət-ənənələrinin, elm və mədəniyyətinin təbliği

Azərbaycan ictimai-mədəni, ədəbi-estetik fikrinin inkişafında milli mətbuatımızın danılmaz rolu vardır. Bu mətbuat orqanlarından hər biri milli məfkurə, azərbaycançılıq, dövlətçilik, türkçülük, maarifçilik, milli heysiyyət, milli mədəniyyət və ədəbiyyatın formalaşmasında bacardığı qədər xidmət göstərmiş, düşüncə lokomotivizmin irəliləməsində əhəmiyyətli mövqe qazanmışdır. Bununla belə, bu gün əsrin dörddə biri qədər yaşı olan, milli təəssübkeşlik hissimizin, dövlətçilik düşüncəmizin, iqtisadi, siyasi, mədəni müstəqilliyimizin nəinki inkişafına, həm də dövlətçilik konsepsiyamıza əməli köməklik göstərən, bu işi böyük şərəf və ləyaqətlə yerinə yetirən, tribun missiyasını öz üzərinə götürən "525-ci qəzet"in fəaliyyəti haqqında danışmamaq, bu fəaliyyətin əsaslı konturlarını görüb, təqdir etməmək insafsızlıq olardı. "525-ci qəzet" öz dəsti-xətti, öz prinsipləri, öz yanaşma meyarları, hadisələri işıqlandırma, faktlara münasibətdə obyektivliyi əks etdirmək baxımından nəşr olunduğu ilk günlərdən bu günə qədər olduqca nəzərə çarpacaq bir əməl sahibi oldu.

"525-ci qəzet" sözün həqiqi mənasında öz təbliğatçılıq missiyasını boynuna götürdü. Dövlətçiliyimizin, milli mənəviyyatımızın, xalq ideallarına sadiqliyin, mədəni varlığımızı qoruyub hifz etməyimizin qarantına, bayraqdarına çevrildi. Ömrünün lap ilk günlərindən başlayaraq, obyektivliyi özü üçün meyar götürdü. Heç vaxt konyuktur fikir və ideyaların təmsilçisinə çevrilmədi. Qəzetin yaradıcı kollektivi təsir altına düşmədi, yersiz dedi-qodunu, hərc-mərcliyi, səbatsızlığı, prinsipsizliyi öz iş təcrübəsində sınaqdan keçirmədi, özünə yaxın buraxmadı. Qütbləşmələr yaratmadı, sağlam yaradıcı yanaşmanı, praqmatik düşüncə tərzini özünün həyat kredosu kimi bəyan etdi. Belə bir yaradıcı platformada "525-ci qəzet"in yeri digər mətbuat orqanları sırasında xüsusi göründü.

"525-ci qəzet"in belə bir məram və konsepsiya əsasında nəşr olunmasında, oxucu rəğbəti qazanmasında, heç şübhəsiz ki, onun baş redaktoru Rəşad Məcidin, onun müavinləri Yusif Rzayevin və Seyfəddin Hüseynlinin və yaradıcı kollektivin, redaksiya heyətinin rolu xüsusilə görünməkdədir.

"525-ci qəzet" gənc jurnalistlərə müxbirlik dəst-xətti, yaradıcılığa təzəcə başlayan şair, yazıçı, publisistlərə sənət sirlərinə yiyələnmə, ədəbiyyatşünaslara, tənqidçilərə, dilçilərə, filosoflara, estetlərə öz sahələrində püxtələşmə öyrədib. Orta və yaşlı ziyalı nəslin nümayəndələrinə qələm təcrübəsinin daha da təkmilləşməsini cilalaşıb. Məhz buna görə də "525-ci qəzet"in Azərbaycan ədəbiyyatının, mədəniyyətinin, ictimai və fəlsəfi fikrinin, hərb tarixinin, dövlətçilik uğrunda mübarizənin əsas konturlarını ortaya qoyub. Ortaya qoyub ki, Azərbaycan xalqı, onlar uğrunda mübarizə aparsınlar, onun gələcəyini şərəflə qorusunlar.

Mən "525-ci qəzet"i nədənsə lap çox istəyirəm, ona rəğbətim böyükdür. Çünki oxucu məhz bu qəzetdə özü üçün daim nə isə oxumağa maraqlı şeylər tapa bilir. Çünki bu qəzet nəşrə başlayan ilk illərdən mənim də ədəbiyyatımız, ədəbiyyatşünaslığımız, mədəniyyətimiz , folklorumuz, epos düşüncəmiz, ədəbi tənqidimizlə bağlı fikir və düşüncələrimə meydan verib.

Yadınızdadırsa, Rusiyada XIX 40-cı illərindən böyük mütəfəkkir, şair, demokrat N.Nekrasovun baş redaktorluğu ilə "Sovremennik" jurnalı nəşr olunurdu. Bu jurnal həmin dövrlərdə öz ətrafında Rusiyanın bütün elitar ictimai, siyasi, sosial, mədəni, fəlsəfi, estetik, ədəbi təfəkkür sahiblərinin nəzər nöqtələrini yayır, təbliğ edirdi. Mənim düşüncəmdə XX əsrin sonu - XXI əsrin ilk on illiklərindən "525-ci qəzet" Azərbaycanda həmin titanik missiyanı yerinə yetirməkdədir. "525-ci qəzet"in plankası o qədər yüksəkdir və yuxarıdır ki, bu qəzetlə əməkdaşlıq etmək istəyən hər bir müəllif öncə özünü "525-ci qəzet" səviyyəsinə yaxınlaşdırmağa kökləyib, məhz bundan sonra burada məqalələrinin çap olunmasına özünü layiq bilir. Bu, heç şübhəsiz ki, qəzetin baş redaktoru və onun redaksiya heyətinin öz işinə və qəzetçiliyə məsuliyyətlə yanaşması ilə bağlıdır.

Bu mətbuat orqanında yer almış məqalə və materialların qəzetçiliyin yüksək kondisiyaya uyğun olması baş redaktorun isə tələbkarlığını göz önündə canlandırmaqdadır. Elə zənn edirəm ki, prof. C.Məmmədlinin "525-ci qəzet"in qəzetlə bağlı hazırladığı kitaba verdiyi "Zamanın sınağında" adı bu qəzetin doğrudan da 25 il ərzində keçdiyi mübarizə və əzmkarlıq, məqsədə doğru irəliləyişinin dolğun və məntiqi mənzərəsini yaradır. Bu mənzərədə Azərbaycan siyasi, ictimai, fəlsəfi, estetik, etik fikri, ədəbiyyatşünaslığımız, ədəbi tənqidimiz, dilçiliyimiz, jurnalistika-mız öz rənglərində yetərincə təqdim olunmuşdur. Yazıçı Əli İldırımoğlu qəzetin məramını "İşıqlı yol", şair Ramiz Rövşən "Azərbaycanın ən ziyalı qəzeti", Yunus Oğuz "Zamanın sınağından alnıaçıq, üzüağ çıxan "525-ci qəzet", akademik İsa Həbibbəyli ""525-ci qəzet" məktəbi", akademik Abel Məhərrəmov "Ümummilli qəzet" kimi dəyərləndirmələri bu mətbuat orqanının mahiyyətini doğru-dürüst mövqedən açmağa tuşlanmışdır. Bu qəzetin vasitəsi ilə dövlətçilik, vətənçilik, vətənpərvərlik, vətəndaşlıq, Qarabağ, milli qeyrət, milli mənsubiyyət, milli tarix, etnik keçmişimizə bağlılıq, adət-ənənələrimizə, folklorumuza, epik örnəklərimizə, epos təfəkkürümüzə qayğı və sayğı ilə yanaşmaq istiqamətində gedən, yaxud aparılan işlərin ölçüyəgəlməz masştabı görünməkdədir. "525-ci qəzet"in oxunaqlılığını və populyarlığını sübut edən mühüm dəlillərdən biri də bu qəzetin tirajının kütləvilik baxımından Azərbaycan media məkanında ön sırada dayanmasıdır. Bir sözlə, "525-ci qəzet" hamının qəzetidir. Onun həftə ərzində beş dəfə oxuculara təqdim olunması da bunu sübut edir. Bu qəzetdə xalqın bütün zümrələrindən, bütün təbəqələrindən olanlar öz mənəvi ehtiyaclarını təmin edə bilirlər. Çünki bu qəzetin amalı da, istəyi də xalq, dövlət, millət, Vətən qayğılarından su içməkdədir.

Ümumiyyətlə, "525-ci qəzet" Azərbaycan həyatının geniş panoramını yaratmış bir mətbuat orqanıdır. Mənim qənaətlərimə görə "525-ci qəzet"in onun baş redaktor Rəşad Məcid və redaksiya kollektivi tərəfindən elə mükəmməl və məsuliyyətli bünövrəsi qoyulub ki, bu qəzet qərinələr, əsrlər keçsə də, öz yaradıcı missiyasını dəyişməyəcəkdir. Çünki bünövrə düzgün qoyulduqda, bina tikili, əzəmətli görünməklə, həm də çox təlatümlərdən, zəlzələlərdən alnıaçıq, üzüağ çıxır. Onun tağları, dirəkləri zədələnmir. Bax, "525-ci qəzet" də belədir.

"525-ci qəzet" nümunə yaratmış qəzetdir. Bu nümunə onun müxtəlif problemlərə həssaslıqla yanaşmaqla, öz simasını, öz kompozisiyasını, öz məzmun, üslub və stilistikasını formalaşdırmış qəzetdir. Hamıya yaxşı məlumdur ki, palaz-palaz materiallar dərc etmiş çoxsaylı qəzetlər var ki, onları necə səhifələməyə başlayırsan, eləcə də bir surətlə bağlayırsan. Çünki burada oxumağa, təfəkkürü hərəkətə gətirməyə, hər hansı rasional fikrə rast gələ bilmirsən. Bu da maraqlıdır ki, "525-ci qəzet" həm də öz forma və məzmun əlvanlığı ilə Azərbaycan jurnalistikasına bir jurnalistlik mədəniyyəti gətirdi. İndiyə qədər jurnalistikamızda olanlara (nəzəri, təcrübi, metodoloji və s. aspektlər) öz səmərəli arşını ilə yanaşdı. "525-ci qəzet" (qəzet italyanca qadzetta" - ən ucuz şey) "qəzet" sözünün özünü də urvata mindirib, onun dəyərini artırdı. Və bu vüsət, bu yüksəliş nə yaxşı ki, bu gün də səngimir, uğurla davam etdirilir. "525-ci qəzet" jurnalistikanın və jurnalistliyin professional simasını yaratmış qəzetdir. Əminliklə söyləyə bilərəm ki, "525-ci qəzet" söz sərvətimizin, dil varlığımızın, ədəbi dil imkanlarımızın qorunmasına və zənginləşməsinə öz töhfəsini vermiş mətbuat orqanıdır. Çünki "525-ci qəzet" dilimizin bütün yaruslarının, sahələrinin və bütün bəhslərinin - leksikologiyasının, frazeologiyasının, onomalogiyaslının, morfologiyasının, sintaksisinin və üslubiyyatının püxtələşməsinə xidmət edən qəzetdir.

"525-ci qəzet" jurnalistikamızın müdrikliyini və uzaqgörənliyini formalaşdıran və sübut edən qəzetdir. Bu qəzet "örnək", "ocaq" və s. kimi yüksək mənəvi dəyər və meyarları özündə uğurla birləşdirən qəzetdir. Qəzetin baş redaktoru Rəşad Məcidi əvvəllər bir şair kimi tanıyırdıqsa, onun bu qəzetdə işləyəndən sonra naşirlik potenasiyası, publisist məharəti ictimaiyyət üçün daha çox açıldı.

Azərbaycan mətbuatına və inkişafına "525-ci qəzet"in hələ nə qədər səmərə verəcəyinə ümid gələcəkdə daha da reallaşacaq və güclənəcəkdir. Çünki bu qəzet müstəqil düşüncəni, plüralist yanaşmanı, multikultural dəyərləri, demokratik yeniləşmələri öz məqsəd və məramına uyğunlaşdıran qəzetdir. "525-ci qəzet"in yolu gələcəyin kompası rolunu oynayacaq mətbu orqanı kimi onilliklər, qərinələr və əsrlərdən boylanacaqdır.

(ardı növbəti sayımızda)

Nizami Tağısoy

AzƏrbaycan Respublikasının Prezidenti yanında kütlƏvi informasiya vasitƏlƏrinin inkişafına dövlƏt dƏstƏyi fondunun maliyyƏ yardımı ilƏ

Ədalət.-2017.-5 dekabr.-S.7.