Vəfalı bülbülüyəm,
baği-gülşənimdir Vətənim...
Layihənin istiqaməti: Azərbaycanın
dövlətçilik tarixinin, milli adət-ənənələrinin,
elm və mədəniyyətinin təbliği
(əvvəli ötən
sayımızda)
Alim Qasımovla oxuduğu "Dəşti"
muğamı da musiqisevərlər tərəfindən maraqla
qarşılandı. Bu barədə Güllü xanım belə
deyir:
"Alim Qasımov mənim kumirimdir. Mən onun sənətinin
vurğunuyam, onun daxili dünyası, insanlarla ünsiyyət
bacarığı və yüksək mənəviyyatlı
insana xas gözəlliyinə heyranam. O həmişə
xoş zarafat edən, rahat, çox həssas, dərin, zəngin
daxili aləmi olan insandır.
Mən onun İctimai Televiziyada Adil Məlikovla
apardığı ustad dərslərin birini də
buraxmırdım.
Bilirsizmi, bəzən elə olur ki, oxumağın
daşını birdəfəlik atmaq istəyirsən. Amma elə
ki ekranda Ustadın tanış simasını görürsən,
başa düşürsən ki, əgər o hər şeyə
sinə gərə bilibsə, sən də bacaracaqsan. Daxilən
yenidən doğulursan, yenə də muğama qərq olmaq istəyirsən,
Odlar ölkəsinin sərvətini, əcdadlarımızın
əsrlərlə qorunub saxlanmış bu böyük sənətini
sən də yaşatmaq istəyirsən. Ustad Alim Qasımovla
birgə ifama gəlincə, bu, mənimçün həyat
iksiri, ilham çeşməsi, güc mənbəyidir".
Güllü xanımın Ehtiram Hüseynov, Səbuhi
İbayev və başqa sənətçilərlə ifa
etdiyi "Qarabağ şikəstəsi" (film-kompozisiya) də
əsl sənət səviyyəsində ərsəyə gəlib.
Kadrlarda Qarabağ didərginlərindən, onların doğma
yurdlarına qayıtmaq arzularından danışılır.
Və təbii ki, muğam notları xanəndənin nəfəsiylə
birləşib həsrəti, dərdi bütün
ağrı-acısıyla birgə göz önünə gətirir.
Ümumiyyətlə, muğamda sevinc qəmdə, qəm-qüssədə
əriyir və ortaya yeni bir mahiyyət çıxır.
İnsan daşıdığı dərdin yüküylə
üzbəsurat dayanır.
Onunla söhbətləşir, dərdləşir.
İnsanın və dərdin kimliyi yeni fəlsəfi
düşüncə çalarları ilə təfəkkürdə
bir oyanışın və dirçəlişin yaranmasına
səbəb olur. Muğamın böyüklüyü, onun dərin
fəlsəfəsi tutumu da elə ən çox belə məqamlarda
üzə çıxır. Təsadüfi deyil ki,
Güllünün ikinci bir sevdiyi sənət də var -
Fotoqrafiya. Xanəndə olmasaydım, peşəkar fotoqraf
olardım - deyən xanəndənin bu istəyi həyatı,
təbiəti, varlığı sevməyin təcəssümüdür.
Fotoqrafiya, foto işi də bir rəssamlıqdır, texniki
vasitələrlə həyata keçirilən rəssamlıq.
Rəssamlıqla muğam sənəti bir-birinə qohum sənətdir.
Sadəcə, birində həyat tabloları barmaqla
cızılır, digərində insan nəfəsi, insan səsiylə.
Güllü Muradovanın seçdiyi şeirlər, qəzəllər
də sanki onun öz boyuna biçilib. Onun ruhunun və ifa
etdiyi muğamların ahənginə tabe olan şeirlər, qəzəllər
seçimində xüsusi zövqə malikdir. Adamın
ağlına gəlməzdi ki, həm ruhən, həm də
zahirən bu qədər incə bir xanım Nəsiminin
üsyankar misralarına müraciət edər. Zərifliklə
üsyankarlığın, cəngavərliyin vəhdətini
yaratmaq muğamın mayasındadır. Və xanəndə
bunun öhdəsindən gəlirsə, demək, o özü
də muğamın bir parçasına çevrilir.
Füzulidən, Nəsimidən, Seyid Əzimdən, daha
çox Əliağa Vahiddən, Seyid Mirhəmzə Nigaridən
oxuduqca, Güllü xanıma daha çox diqqət kəsilirsən.
Seyid Mirhəmzə Nigarinin Qarabağ həsrətiylə
yazılmış "Dağlayıbdır məni bir
laleyi-zarı Qrabağ" rədifli qəzəlini misilsiz bir
yanğıyla oxuması, bu səsin ah-amanı bizi doğma
diyarlarımızdan əsən meh kimi
yaddaşımızı silkələyir.
Adama elə gəlir ki, sənətkar hər bir ifasında
dinləyicini bir imtahan qarşısında qoymaqla, özü
də çətin bir sınaqdan keçir. Məsələn,
deyəndə ki, hər aşinaya söyləmək olmaz vəfası
yox, çək imtahanə, bəlkə bir əhli-vəfasi
var.
Hər birimiz də öz içimizi saf-çürük
edir, mənəvi təmizlənmədən, antik bilicilər
demiş, katarsisdən keçirik.
Bu məqamda "Şuşanın dağları"
mahnısını yada salmaq istərdim. Bu mahnının da
Xandan üzübəri möhürünü vuranlar çox
olub. Gülül Muradova da öz dəst-xəttilə,
özünün bülbül səsiylə
"Şuşanın dağları"nı öz
ifasında vəsf edir. Yeri gəlmişkən, 2013-cü ildə
təqdimatı keçirilən "Qarabağdı məkanım"
adlı ilk albomunun təqdimatı oldu. Albomda müxtəlif
kompozisiyalar yer alsa da, bu kompozisiyalar bütövlükdə,
böyük bir vətənpərvər ruhu
aşılayırdı. Seyid Nigaridən, Mirsədi Ağadan,
Mirməhəmməd və Paşa ağanın qəzəllərindən
istifadə olunan kompozisiyalar Əliağa Sədiyevin
"Xarı bülbül" qrup ilə
yazılmışdı. Güllü xanımın solo konserti
də böyük sevgiylə qarşılandı. Beynəlxalq
Muğam Mərkəzində "Axşamüstü
Qarabağdan" layihəsi çərçivəsində
baş tutan solo konsertinin uzun müddət yaddaşlardan silinməyəcəyinə
əminəm.
Məncə,
Güllü Muradovanı tamaşaçı, dinləyici
gözündə daim ehtiram mərtəbəsində
qoruyub-saxlayan bir məxsusi keyfiyyətinin də
olmasıdır ki, əfsus ki, həmin keyfiyyət
Güllünün bir çox həmkarında yoxdur. O, həm
də mütaliəsevər bir yaradıcıdır. Ən
sevimli müəlliflərindən biri də
yaradıcılığı başdan-başa Qarabağ həsrətiylə
süslənmiş İlyas Əfəndiyevdir.
Görünür, elə onun Qarabağ sevgisi, Vətən məhəbbəti
də İlyas Əfəndiyev yaradıcılığı ilə
formalaşıb. Bu yaradıcılıq ona Qarabağın məişəti,
mədəni həyatı, coğrafiyası barədə
mükəmməl bilgilər verdiyi qədər də bir
torpaq eşqi, yurd vəfası bəxş edib.
"Vəfalı
bülbülüyəm, baği-gülşənimdir Vətənim".
Bu misra Güllü xanımın oxuduğu qəzəllərdən
bir qəlpə kimi qopub yaddaşımda qalıb. Həm də
ona görə qalıb ki, Güllü Muradova
doğrudan-doğruya gözəl Qarabağın vəfalı
bülbülüdü. Onu susmağa qoymayan təkcə
diyari-qarabağın gözəllikləri deyil, həm də
bu xan, bəy, sultan yurdunun həsrəti, nisgilidir. Bu nisgili, bu
dərdi bizim ürəyimizdən kim qoparacaq, gözlərimizdən
kim siləcək bu ələmi? Elə bu sualın
cavabını da Güllü xanımın oxuduğu muğamlarda
və mahnılarda hər birimizə çatdırır. O
öz ifa tərzi, səhnə mədəniyyətilə
mübarizliyi, mətinliyi, mərdanəliyi tərənnüm
edir. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, bu tərənnüm həm də
bir imtahan təsiri bağışlayır. "Çək
imtahanə, bəlkə bir əhli-vəfası var" - deyən
xanəndənin ən böyük arzusu doğma kəndi
Gülablıya qovuşmaq, yağı tapdağında
qalmış babalarının, nənələrinin məzarını,
o yerlərdə dolaşan ruhlarını ziyarət etməkdir.
Muğamı
bir inci, mirvaritək, bir boğunbağıya düzsən və
onun ən dəyərli ifaçılarını da bu
boyunbağının əhatəsinə toplasan, orada
Güllü Muradovanı da görərsən. Sənət və
şəxsiyyət vəhdətinin nümunələrindən
birini də Güllü Muradovanın timaslında görürəm.
Düzdü, onu da deyirlər ki, o, hələ gəncdir, sənət
yollarında kifayət qədər bərkiməyib. Amma unudurlar
ki, xislətində, təbiətində sevgi, sədaqət, vəfa
olan insanların ayaqları heç zaman büdrəmir. Onlar həyatdakı
kimi, sənət yollarında da uğurla addımlayırlar.
Hər
halda, muğam sənətinin bir Güllüsü
olmalıydı. O da Güllü Muradovanın bəxtinə
düşdü...
Fariz
Çobanoğlu
Ədalət
2017.- 5 noyabr.- S.4.