"VİCDAN ƏZABI"

Dilqəm Təmrazın oxucularla yeni görüşü

Bu günlərdə dostlardan biri mənə "Vicdan əzabı"nı bağışladı. Maraqlı tərtibatı olan kitabı məmnuniyyətlə qəbul etdim və imkan düşən kimi onu gözdən keçirməyə başladım. Düzünü də deyim ki, kitabı ön sözü yazmış Leyla Mehdiqızının maraqlı yanaşması məni özünə cəlb etdi. Və onun söylədiyi "Sevgi hər şeydən öncə düşünməkdi" fikri mənə təptəzə göründü. Elə həmin o təzə fikrin işığında Dilqəm Təmrazın şeirlərini oxumağa başladım. Bu şeirlərin hər birinin özünəməxsus notu və özünəməxsus da mövzusu var. Oxuduqca hiss edirsən ki, müəllif yurd sevgisini, Vətən dərdini, bütövlükdə itirdiklərimiz üçün göynəyən bir ürəyin sahibidir. Ona görə də o, az qala var gücüylə bütün dünyanın eşidəcəyi bir səslə deyir:

Canım, gözüm Azərbaycan əsgəri!

Güclüyəm deyənə, gücünü göstər.

Göstər, tülkülərə bozqurdluğunu,

Güclüyəm deyənə gücünü göstər.

İşlət meydanlarda döyüş fəndini,

Tərlansan, sarlara bildir həddini.

Dağıt, sel-sulartək bərə-bəndini,

Güclüyəm deyənə gücünü göstər.

Başıyın üstündə ildırım gurlar,

Yolunda daş-çınqıl, tikanlı kollar.

Gizlənir çaqqal tək, şeytan gavurlar,

Güclüyəm deyənə gücünü göstər.

Yurdunu böyük ürəklə sevən şair özünü yurdunun vurğunu adlandırır və qürur hissiylə yazır ki:

Haqqın yollarında olmuşam yesir,

Hələ də içimdə sərt ruzgar əsir.

Quzeyin azaddı, Güneyin "əsir",

Əzəldən yurdumun vurğunuyam mən.

Zənnimcə, bu misradakı ictimai fikir kifayət qədər sanballıdı. Yalnız bu fikrin ip ucundan tutub şeirə dəyər vermək olar. Çünki Azərbaycanın ən böyük vurğunu olduğu bir halda bizlərin yalnız bu vurğunluğun ətrafında birləşməyimiz mümkündür.

Və bunu yaxşı duyan Dilqəm Təmraz öz poetik fikrini Güney, Quzey sevinc və ağrısıyla cilalayaraq vurğunluğunun önəmini ifadə edə bilmişdir.

Şair həm də başqa bir şeirində birmənalı şəkildə oxucuya söyləyib ki, dünyada ən varlı adam elə şairlərin özüdü.

Təbii ki, mən Dilqəm Təmrazın bu fikrinin nədən qaynaqlandığını öyrənmək üçün həmin şeiri çox böyük maraqla gözdən keçirdim və gördüm ki:

Ürəyi genişdi, gözü-könlü tox,

Şairdi dünyada ən varlı adam.

Dərya sinəsində dürr sözləri çox,

Şairdi dünyada ən varlı adam.

Vətənin dərəsi, dağı onundur,

O barlı-bəhrəli bağı onundur.

Həyatın qapası, ağı onundur,

Şairdi dünyada ən varlı adam.

Gülşənli çəməndən çiçəklər dərən,

Çələnglər toxuyub yara göndərən.

Sevgini ilahi eşqə dönədərən,

Şairdi dünyada ən varlı adam.

Allahın sözçüsü, haqqın carçısı,

Gizli xəzinənin bir açarçısı.

Ondadır çox qəmin, dərdin çarası,

Şairdi dünyada ən varlı adam.

Şeir vardı kəlmə-kəlmə süzülür,

Ürəyindən, saf ruhundan üzülür.

Durnalar tək varaqlara düzülür,

Şairdi dünyada ən varlı adam.

Təbii ki, Dilqəm Təmrazın bir şair kimi özünü varlı sayması və fikrini də bu cür əsaslandırması onun halal haqqıdır. Amma burda mənim üçün önəmli olan müəllifin özünün də kifayət qədər yaxşı bildiyi varlı olmanın əsas şərtlərini unutdurmaq bacarığıdır. Bununla o, mənəviyyat məsələsini maddiyyatdan önə keçirir. Ümumiyyətlə, Dilqəm Təmraz sevgi şeirlərində də oxucuya, tanıdığı insanlara ünvanladığı misarlarda da qəribə, həm də fərqli üslublardan, vasitələrdən istifadə edir. Bu da onun şeirinin damarına su çiləyir. Yəni onu həmişə işlək bir vəziyyətdə saxlamağa çalışır. Elə kövrəlməyinin bir səbəbi də zənnimcə, dərdin başdan aşmasıdır. Bu məqamda ona uğurlar diləməklə qoca könlünə təsəlli arzulayırıq. Və deyirik ki:

Sənə qarşı bu nə günah,

Nalələrin uçan bir ah.

O ahı götürməz Allah,

Kövrəlibsən, qoca könül!

Uğurlar olsun, Dilqəm Təmraz! Kitabınız barəsindəki bu üç-beş cümləni də elə misralarınızın işığında yazdım və düşündüm ki, bu dünyada vicdan əzabından şairlərə yəqin ki, pay düşməyəcək. Çünki onlar ruh adamlarıdı.

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Ədalət $g 2017.- 31 oktyabr.- S.6.