Dinləməyi bacaran insanın dənizlə
bağlı taleyi
Hacı Babayev-70
(Portret cizgiləri)
Uzun illər
dənizçilik sahəsində uğurlu, əvəzsiz
işlər görmüş, dünyanın yarısından
çoxunu gəzmiş, ensiklapedik yaddaşa malik, Azərbaycan
Dövlər Dəniz Akademiyasının baş müəllimi
Mahir Tahirovun vasitəsilə, çox dəyərli bir insanla
tanış oldum. Sifətində nur olan,
müsahibinə diqqətlə qulaq asan, gülümsər
çöhrəli, sakit, həlim danışıqlı və
danışanda sifətində gülüş olan bu insan ilk
baxışdan xoşuma gəldi. Və
öz-özümə fikirləşdim: "Əsl diplomat
davranışı və xasiyyəti var Hacı müəllimdə".
Qısa
arayış: Hacı Mirzə oğlu Babayev 1948-ci ilin yanvar
ayının 7-də Bakı şəhərinin Səbail
rayonunda ziyalı ailəsində anadan olub. Hacı
gözlərini açanda dəniz görüb. Bu dənizin kükrəməsi, tufanlar qoparması,
uğultusu balaca Hacını qorxutsa da, amma bu möcüzə
elə uşaq yaşlarından onun xoşuna gəlib. Saatlarla dənizin sahilində dayanıb, onun
ucu-bucağı görünməyən ənginliklərinə
maraqla tamaşa eləyib balaca Hacı. Evlərinin də
dənizin sahilində olması, yaz, yay və payız
aylarında tez-tez dəniz sularına baş vurması bu
vurğunluğu bir az da artırıb. Bəlkə də elə məhz bu istək Hacı
Babayevi 1966-cı ildə 39 nömrəli tam orta məktəbi
bitirəndən sonra "Xəzərneftdonanma" İdarəsinin
gəmilərində matorçu şagirdi kimi əmək fəaliyyətinə
başlaması ilə onun dənizlə bağlı taleyinin
ilk sətirlərini yazıb. O, bu sahədə
böyük mexanik vəzifəsinə qədər yüksəlib.
Hətta dənizə bağlılıq Hacı
Babayevi 1974-cü ildə istehsalatdan ayrılmadan Odessa Ali
Mühəndislər Dəniz Məktəbini mühəndis-gəmi
mexaniki ixtisası üzrə bitirib.
1978-ci ildə Bakı Dəniz Yolları Məktəbinin
"Volodya Dubinin" tədris gəmisində gəmi
kapitanının I köməkçisi vəzifəsinə təyin
olunub. Yüksək natiqlik qabiliyyəti olan Hacı Babayev
1980-89-cu illərdə Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin
partiya komitəsində təlimatçı vəzifəsində
çalışıb. Artıq 1989-cu ildən Sovet
İttifaqı Qəhrəmanı Qafur Məmmədov adına Bakı Dəniz Yolları Məktəbində
pedaqoji fəaliyyətə başlayıb. Elə
həmin vaxtdan da bu sahədə əvvəlcə siyasi və
sora təlim-tərbiyə işləri üzrə rəis
müavini kimi fəaliyyətini davam etdirib. 1996-cı ildə Azərbaycan Dövlət Dəniz
Akademiyası yaranan vaxtdan isə akademiyanın orta ixtisas təhsili
şöbəsinin rəis müavini vəzifəsinə təyin
olunub. 1997-ci ildən Hacı Babayev "Gəmi
energetik qurğuları" kafedrasında assistent, 2003-cü
ildən isə həmin kafedranın baş müəllimi vəzifəsində
işləyib. 2016-cı ildən isə
dosent vəzifəsində çalışır. O,
texnika üzrə fəlsəfə doktorudur. Gəmiçilik
texnikası üzrə Azərbaycanda ilk elmi iş müdafiə
eləyən mütəxəssisdir. O, 22 çap olunmuş
elmi əsərlərin və bir monoqrafiyasının müəllifidir.
Gəmilərdə çalışan gəmi
mexanikləri üçün təşkil olunmuş
ixtisasartırma və ixtisastəkmilləşdirmə
kurslarında dərs deyir.
Hacı Babayevlə bağlı mən "Azərbaycan
Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi" Qapalı Səhmdar
Cəmiyyəti Azərbaycan Dövlət Dəniz
Akademiyasının tədris işləri üzrə prorektoru,
texnika elmləri doktoru Zahid Şərifovla söhbət etdim. O, söhbət əsnasında
belə dedi:
- Hacı
müəllimlə bizim tanışlığımız
1996-cı ildən, yəni Akademiya yarandığı vaxtdan
başlayıb. Bütün bu illərdə də
Hacı müəllim rəhbərliyə dəstək olub.
Bu illərdə də bizim fikirlərimiz
üst-üstə düşdüyünə görə
bir-birimizi yarım sözdən başa
düşmüşük. Yəqin ki,
onunla bizim xasiyyətimizin yaxınlığına görə
də dostluğumuz tutur. Hacı müəllim
həqiqətən böyük bir insandır. O, tələbələr
tərəfindən də böyük hörmət
qazanıb. Siz əgər onlarla görüşsəniz
hamısı bir ağızdan deyəcək: "Hacı
müəllim ədalət prinsipi ilə işləyən
müəllimdir". Açığı bunu
hər bir müəllim bacarmır. Ona
görə də Akademiyada hamı deyir ki, Hacı müəllim
ədalətli bir insandır. Bizim Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin
hər il keçirdiyi müxtəlif tədbirlər
olur. Onlardan da biri və mənə görə ən
əsası "İlin ən yaxşı matrosu, ən
yaxşı kapitanı, ən yaxşı müəllimi"
naminasiyasıdır. Hacı müəllim də tədris
sahəsində ən böyük töhvə verən bir
insan kimi bu il "İlin ən
yaxşı müəllimi" adını alıb. O, həm
Səbail rayonu və həm də Akademiyada bütün ictimai
işlərdə çox yaxından iştirak eləyir. Bu insanda "yoruldum, bacarmıram" sözləri
yoxdur. O, gözəl alim, gözəl pedaqoqdur.
Azərbaycan Dövlət Dənizçilik
Akademiyasında vəzifəcə ikinci insandan belə sözləri
eşitmək mənim üçün də xoş oldu ki, qəhrəmanım
haqqında belə yaxşı sözlər deyilir.
Hacı Babayev pedaqoji fəaliyyəti ilə
yanaşı hələ sovetlərin vaxtından dəfələrlə
Səbail rayonunun deputatı seçilib. Müstəqillik
dövrümüzdə isə dördüncü dəfədir
ki, rayonun çoxminli sakinləri tərəfindən Bələdiyyə
üzvü seçilib. O, həm də rayonda
Böyük Vətən Müharibəsi və Əmək
Veteranlar Şurası rəyasət heyətinin
üzvüdür. Bir veteran kimi burada da rayonun
bütün ictimai həyatında əlindən gələni
edir. Hacı Babayev çox yaxşı
valideyndir. Azərbaycan xalqı
üçün iki ziyalı, vətənpərvər,
dövlətə və dövlətçiliyə sadiq
oğul böyüdüb. Onun böyük
oğlu Ramin Azərbaycan Dövlət İdman
Akademiyasını bitirdikdən sonra Azərbaycan
Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin
əməkdaşıdır. Kiçik
oğlu Mirzə Azərbaycan Dövlət Dəniz
Akademiyasını bitirdikdən sonra "Azərbaycan Xəzərdənizgəmiçiliyi"
QSC-nin gəmilərində kapitan köməkçisi vəzifəsində
işləyir.
Hacı müəllimlə biz onun ömrünün 70
ilini birlikdə vərəqlədik. Söhbətimiz əsnasında o,
belə maraqlı fikirlər dedi:
-Mən
rus məktəbində oxumuşam. Həmin
vaxtı da bizim sinifdə mənimlə birlikdə cəmi 3 nəfər
azərbaycanlı oxuyurdu. Yanvar
ayının 7-də anadan olduğuma görə müəllimlər
və rus valideynlər deyirdilər ki, sən İsa peyğənbərlə
eyni gündə anadan olubsan. Əvvəllər
buna fikir vermirdim. Çünki təpədən-dırnağa
qədər insanlara bağlı adamam. Amma
illər keçəndən sonra görürəm ki, həmin
müqəddəs gün həyatda mənə çox
köməklik eləyib. Həm də
Hacı adını daşımaq da mənim üçün
müqəddəs addır. Çalışıram
ki, əməlimlə də Hacı olum.
-Siz nə
vaxtdan dənizlə bağlısınız?
-Lap
uşaq yaşlarımdan. Amma artıq 50 ildir ki,
bir işçi kimi dənizin qoynuna ayaq basmışam. Mənə elə gəlir ki, bu, bir igidin
ömrüdür. Bu ömür də
özünün acılı-şirinli xatirələri ilə
doludur. Elə bizim bir dəfə gəmi
ilə xarici ölkəyə səfərimiz özü
böyük bir kitabın mövzusudur. Biz,
bir vaxtlar Sovetlər İttifaqının bayrağı
altında gəmi ilə dünya ölkələrini gəzirdik.
Artıq 27 ildir ki, milli
bayrağımızın altında dünya sularında
üzürük. Üçrəngli
bayrağımıza maraqla baxan əcnəbiləri
gördükdə biz də qürur duyuruq. Biz, bu dövləti göz bəbəyi kimi
qorumalıyıq. Çünki bu müstəqillik
yolunda milyonlarla insanlar öz həyatlarını qurban veriblər.
Sürgünlərdə, qərib ellərdə
"Vətən" deyərək gözlərini əbədi
yumublar. Tale mənə qismət eləyib ki, xaricdə
yaşayan insanların həyatı, yaşayış tərzi
ilə yaxından tanış olmuşam. İspaniya, İtaliya, Fransa, Yuqoslaviya, Yunanıstan,
İsrail, Almaniya, Polşa, Çexoslavakiya və başqa
ölkələr yaddaşıma əbədilik həkk olunub.
Həmin ölkələrdə
görüb-götürdüyüm yaxşı işləri
həmişə öz işlərimdə tətbiq etmişəm.
Axı dünya həqiqətən də
gör-götür dünyasıdır. Ona
görə də tələbələrimə,
övladlarıma, yaxından tanıdığım cavanlara həmişə
tövsiyə edirəm ki, özlərindən böyüklərə
diqqətlə qulaq assınlar, onlardan bacardıqları qədər
yaxşı şeyləri öyrənsinlər.
Məhəmməd
Peyğəmbər əleyhissəlam bu haqda çox gözəl
hədis deyib: "İnsan doğuluşundan, qəbr evinə
kimi oxumalı və öyrənməlidir. Bir
gün elm öyrənmək altmış il ibadət etməyə
bərabərdir".
-Biz, Dəniz
Akademiyasının mərkəzdə yerləşən siniflərindən
birində oturub, sizinlə söhbət edirik. Öyrənmişəm
ki, bu binanın 1990-cı illərdə Dəniz Yolları Məktəbindən
alınmamasının əsas səbəbkarlarından biri məhz
siz olubsunuz. Həmin illəri necə
xatırlayırsınız?
- O
dövr doğrudan da çox çətin idi. Günlərin
bir günü həmin vaxtı müdafiə naziri bizim məktəbə
gəldi və dedi ki, "sizin Dəniz Yolları məktəbini
Zığda yerləşən Ali Hərbi Dənizçilik məktəbi
ilə birləşdirmək istəyirik". Həmin
vaxtı mən bir neçə müəllimimizlə Prezident
Aparatına getdik və orada Nazirlər Kabinetinin qərar layihəsi
ilə də tanış olduq. Biz məktəbimizin müəllimlərinin çox
kəskin formada yazdığı etiraz məktubunu da onlara təqdim
etdik. Orada bir ağıllı adam
tapıldı və onlar bu məsələnin çox ciddi olduğunu
görüb bizim Dəniz Yolları Məktəbini Ali Hərbi
Dənizçilik Məktəbi ilə birləşdirmədilər
və binadan da əl çəkdilər.
-Sizi tələbələr
də çox sevir. Bu sevgi nədən
qaynaqlanır?
-Müəllim
tələbəyə öz övladı kimi
yaxınlaşmalıdı. Onları öz
övladı kimi sevməlidi. Çalışıram
ki, onlarla ədalət prinsipində işləri qurum. Mən bir məsələni də burada bildirmək
istəyirəm. Gənclərin
formalaşmasını üç istiqamətin vəhdəti
təşkil eləyir. Birinci ailə,
ikinci asudə vaxtı necə keçirmək və
üçüncü də həmin gəncin təhsilə
münasibəti. Mən tələbələrimlə
ətraflı söhbət əsnasında hər birində bu
üç cəhəti qismən öyrənəndən
sonra çalışıram ki, onları təhsildən
sonrakı həyata lazım olan səviyyədə
hazırlayım. Çünki gəmiçi
həyatı çox çətin, məşəqqətli həyatdır.
Bu həyata hər adam dözə bilmir. Burada gərək insanda dəmir iradə və
böyük səbir olmalıdır. Bunlar
birlik təşkil edəndə insan bütöv olur.
-Sizin
Dövlət Dəniz Akademiyasında axır vaxtlar çoxlu
yeniliklər olub.
-Bəli.
Azərbaycan Respublikasının prezidenti cənab
İlham Əliyevin əmri ilə 2015-ci ilin iyul ayından
Çingiz müəllim bura rektor təyin olunub. O, rektor
təyin olunandan sonra Akademiyada çox böyük işlər
görülüb və görülür. Hər
gün tələbələrə gündə iki dəfə
ödənişsiz yemək verilir. Tələbələrə
geyim də ödənişsizdir və onlara tədrisin nəticələrinə
görə təqaüd də verilir. Yataqxana
ödənişsizdir. Tələbələr
xaricə üzən gəmilərdə təcrübələrinin
nəticələrinə görə pul alırlar. Müəllimlərin məvacibi artıb. Gündə bir dəfə yemək ödənişsizdir.
Akademiyamızın bütün müəllim və
tələbə heyəti bu xidmətlərinə görə
ona öz minnətdarlığını bildirirlər. Mən
bir şeyə də çox sevinirəm ki, mənim də
çoxlu keçmiş tələbələrim elmi işlərini
müdafiə ediblər, ali dərəcələr
alıblar və hazırda Akademiyanın tədris, dekan, kafedra
müdiri, müəllim və assistent vəzifələrində
çalışırlar. Gəmi Energetik
Qurğuları kafedrasının müdiri, mənim elmi rəhbərim
dosent Akif İsmayılov təyin olunandan sonra çox işlər
görülüb, laboratoriyamız genişlənib və tədqiqatlar
üçün geniş imkanlar yaranıb. O
çalışır ki, hamıya əlindən gələn
köməklikləri eləsin ki, müəllimlərimiz elmi
işlərini müdafiə eləyə bilsinlər. Mən onu dənizçi dili ilə desək
güclü yedəkçi hesab eləyirəm.
-Sizə Dəniz Akademiyasında hamı böyük
hörmətlə yanaşır. Hətta Akademiyanın
işçisi Gülnarə Hüseynova deyir ki, "Hacı
müəllim həyata yalnız yaxşılıq etmək
üçün gəlib. O, yaxşılıq mücəssəməsidir".
Məgər siz həyatda pislik etməmisiniz?
-Pisliyi
yalnız özümə etmişəm. Belə
ki, heç vaxt özümü və ailəmi
düşünməmişəm. Onlara
lazım olan şəraiti yarada bilməmişəm. Bəlkə də bu ailədən irəli gəlir.
Çünki atam Mirzə kişi də həmişə
insanlara yaxşılıq eləyib və bizi də bu ruhda
kökləyib. O, həmişə bu atalar sözünü
tez-tez təkrar eləyərdi: "Yaxşı iş heykəl
kimidir, hər yerdən görünür. Əgər
yaxşılıq eləyib bir şey umursansa, o
yaxşılığı eləməsən
yaxşıdır".
-Bizim millətin
belə bir gözəl kəlamı var: "Çox gəzən
çox bilər". Siz bu fikrə necə
baxırsınız?
-Əgər mən uzun illər xarici ölkələrə
getməsəydim, orada olan yaxşı işləri görməsəydim,
onda mənim üçün yaşamağın da mənası
olmazdı. Onda mən öz tələbələrimə
lazım olan incəlikləri də öyrədə bilməzdim.
Çünki xarici ölkələrdə
olanlarla burada olanları müqayisə etdikcə maraqlı
fikirlər ortaya çıxırdı. Çalışırdım
ki, həmin yaxşı işləri burada da tətbiq edim.
Tələbələrimə də həmişə
qarşısında olan adamı diqqətlə dinləməyi,
ona qulaq asmağı tövsiyə edirəm. Çünki onlar təhsillərini başa vurandan
sonra dənizin şıltaq təbiəti vaxtı bir-birini
eşitsələr, bir-birinə diqqətlə qulaq assalar, gəmini
və özlərini dənizin burulğanından,
şıltaqlığından qoruya bilərlər. Yeri
gəlmişkən xatırladım ki, bu il
100 yaşı tamam olan Cümhuriyyətimizin qorunması
yolunda şəhid olanlarımız da, məcburən doğma
vətəndən didərgin düşənlərimiz də
çox olub. Onlar yad ellərdə "Vətən, can Vətən"
deyib gözlərini əbədi yumublar. Heç olmasa
onların ruhu şərəfinə bir olub, Almaz
İldırımın qərib eldə Azərbaycanla
bağlı dediyi bu sözləri yada salaq:
-Konlümə
tək kəbə bildim səni mən,
Sənsiz neynəm Allahı mən, dini mən.
Sənsiz
neynəm qürbət eldə günü mən,
Azərbaycan
mənim tacım-taxtım oy,
Oyanmazmı
kor olası bəxtim oy!
Bu gün
Vətənini sevən hər bir azərbaycanlı
özü-özündən soruşmalıdır:
"Ölkəmizin müstəqilliyi, millətimizin birliyi,
insanlarımızın firavan yaşaması üçün
mən nə edirəm?" Bu suala cavab tapa bilməyənin
özünə azərbaycanlı deməyə haqqı yoxdur.
Çünki atalarımız deyir ki, "Vətən
elin evi, Vətənə məhəbbət isə iman əsəri
olmalıdır".
Ağalar
İDRİSOĞLU,
Əməkdar incəsənət
xadimi
Ədalət 2018.- 13 aprel.- S.6.