Əbülfət MƏDƏTOĞLU

NAXÇIVANDA AÇDIĞIM SƏHƏR

DÖRDÜNCÜ YAZI

İbrahim Yusifoğlunu təkcə Naxçıvanda yox, eləcə də Azərbaycanın ədəbi camiəsində yaxşı tanıyırlar. Onun şeirləri həm ölkə mətbuatında, həm qardaş Türkiyənin nəşrlərində kifayət qədər yayımlanıbdı. «Ədalət» qəzeti olaraq biz də İbrahim Yusifoğlunun şeirlərini zaman-zaman oxucularımıza təqdim etmişik, kitabları barəsində məlumatlar çatdırmışıq. Və elə burda onu da vurğulayım ki, İbrahim müəllim həm də Azərbaycan yazıçıları arasında uşaqlar üçün yazan müəllif kimi də xüsusilə seçilir. Və bu seçim özü də İbrahim Yusifoğlunun pedaqoq kimi uşaq dünyasına bələdçiliyinin bir ifadəsidir. Onun şeirlərində təkcə uşaqları oxşamaq, ovutmaq yox, həm də inandırmaq, güvənli etmək, inamlı etmək prinsipi xüsusilə qabarıq şəkildə nəzərə çarpır…

Bəli, biz İbrahim müəllimin çalışdığı Şərur Təhsil Şöbəsinin önündən ona, gəldiyimizi telefonla bildirəndən sonra o dəral iş otağından həyətə çıxdı. Onun gəlişinə qədər isə mən bu binanın ətrafını gözdən keçirmişdim. Bir-birinə sarmaşmış gülləri, çiçəkləri, səliqə-səhmanı yaddaşıma köçürmüşdüm. Təbii ki, rayon ziyalılarının, pedaqoji işçilərin yaxşı tanıdığı, Ali Məclisin deputatı Asim Yadigarla şair Əbülfəz Ülvinin yanlarında olmağım işimi xeyli asanlaşdırmışdı. Təhsil şöbəsinin önündə onlarla görüşən işçilər artıq mənim, yəni qonağın da kimliyindən xəbər tutmuşdular, «xoş gəldin» eləmişdilər. Bax, bu məqamda İbrahim Yusifoğlu özünü bizə çatdırdı. Doğrusunu deyim ki, sonuncu dəfə Novruz öncəsi görüşdüyüm, özü də Bakıda həmsöhbət olduğum redaksiyamızda yeni yazı-pozulardan danışdığımız İbrahim müəllimlə görüşüm mənim üçün yaddaqalan və unudulmaz bir tarixə çevrildi. Çünki illərdən bəri onu öz elində, obasında ziyarət etmək arzum çin olmuşdu. Mülayim təbiəti, şirin söz-söhbəti və üzügülərliyi ilə məni həmişə özünə çəkən İbrahim müəllim sözarası vurğuladı:

- Hə, qardaş, axır ki, vədinə əməl etdin, gəlib çıxdın Şərura!

Təkrar bir-birimizin əlini sıxdıq. Bu həm də mənim tərəfimdən bir üzrxahlıq idi. Çünki bundan öncəki səfərimdə İbrahim müəllimi nigaran qoymuşdum. Ona söz verib əməl edə bilməmişdim. Zaman darlığından həmin vaxt Şəruru ziyarət etmək mənə nəsib olmamışdı. İndi isə Şərurdayam. Özü də dostların, könlümə, ruhuma doğma olanların arasında!..

İbrahim müəllimin dəvətilə Təhsil Şöbəsinin müdirinin otağına daxil oluruq. Cavan bir oğlandı Şərurda təhsilə rəhbərlik edən. Özü kimi adı da diqqətimə, yaddaşıma yazıldı. Tuncay müəllim qonaqları görən kimi dərhal qapının önünə qədər gəlib onları qarşıladı. Oturmaq üçün yer göstərdi. Elə ayaqüstü hal-xoş edən Asim müəllim məni təqdim edəndən sonra iş vaxtının bitməsinə müəyyən zaman kəsiyi qaldığını nəzərə alıb Tuncay müəllimdən İbrahim Yusifoğlunun bizim sıramıza qatılması üçün icazə istədi. Təbii ki, bu rica yerdə qalmadı. Tuncay müəllim özü bizi qapıya qədər yola saldı. Bax elə həmin an qəribə bir nüans mənim üçün təəccbülü, həm də son dərəcə həssas an kimi ruhuma, varlığıma köçdü. Deməli, biz Təhsil Şöbəsinin həyətində proqramımızı müəyyənləşdirərkən İbrahim müəllimin telefonuna zəng gəldi. Bir kəlmə danışıb «burdayıq» deyən İbrahim müəllim sonra üzünü bizə tutub dedi:

- Tuncay müəllim xahiş edir ki, bir dəqiqə həyətdə ləngiyəsiniz, sizinlə birlikedə xatirə şəkli çəkdirmək istəyir…

Doğrusu, bu cavan məmurun öncə diqqəti və sonra da göstərdiyi bu sayğı mənim bəlkə də ilk dəfə qarşılaşdığım və heç vaxt unutmayacağım bir hörmətin, bir münasibətin təzahürü idi. Biz hamımız çox məmnunluqla Tuncay müəllimlə birlikdə şəkil çəkdirdik. Və mən Bakıya dönəndə bu şəkli ailə üzvlərimə, dostlarıma göstərib bir az ədalı şəkildə vurğuladım ki, baxın görün kimlərlə şəkil çəkdirmişəm, özü də harada. Bunu ona görə xüsusi əda ilə vurğulayıram ki, Şərur rayonu Azərbaycan ictimai, siyasi, ədəbi və elmi mühitində öz çəkisilə ön sırada duran bölgələrimizdən biridi…

Yenə sükan arxasında əyləşib bizim qayğımıza qalan Əbülfəz Ülvi üzünü Asim müəllimə tutub soruşur:

- Hara, hansı tərəfə gedəcəyik?

Təbii ki, bu sualın cavabını hamımız eyni vaxtda düşünürük və qərara gəlirik ki, öncə Şərurdakı Naxçıvan-Bakı və digər uçuşlar üçün biletlər satılan ünvana baş çəkək. Yəni, bileti alıb qoyum cibimə, ondan sonra səyahətimizi rahatlıqla davam etdirək. Qərar hamımızın ürəyincə olur. Və Şərurun ən yaraşıqlı binalarından biri olan aviakassaya gəlirik. Burada Asim müəllimi, Əbülfəz müəllimi, İbrahim Yusifoğlunu sayğı ilə qarşılayırlar. Bir neçə dəqiqənin içərisində təyyarə bileti yazılır. Və mənə əlimi cibimə tərəf uzatmağa imkan verməyən, gün ərzində «mən burdayam, sən heç nə üçün narahat olma!» - deyən Əbülfəz Ülvi yenə önə keçdi. Və yenə də səmimi replikasını mənə tərəf tuşladı:

- Böyük qardaş olan yerdə kiçik sakit durar…

Biz İbrahim müəllimin müşayiəti ilə rayon mərkəzini gəzirik. O, bizə, daha doğrusu, mənə məlumat verir: məktəb, xəstəxana, rayon qəzetinin redaksiyası və digər yerlər mənim üçün bir növü Şərurla tanışlığın cizgilərinə çevrilir. Sözarası İbadulla kəndindən də danışır. Bu kənd Araz sahilində, düzəngahlıqda yerləşir, rayon mərkəzindən o qədər də uzaq deyil. Ümumiyyətlə, Şərurda əkinçilik, tütünçülük, heyvandarlıq, üzümçülük, bağ, dostan, tərəvəz - demək olar ki, kənd adamına gərəkli olan bütün sahələr inkişaf etdirilir. Həyətlərdə boy-boya vermiş meyvə ağacları, saçaqlanmış gilas, ərik, gilənar, alma və digər meyvələr adamın üzünə gülür. Cərgə ilə əklimiş kələm, pomidor və digər bostan məhsullarının şitilləri də şərurluların zəhmətkeşliyindən, torpağın qədrini bilmələrindən xəbər verir…

Rayon mərkəzindən çıxıb üzü dağlara tərəf yol alırıq. Bircə onu bilirəm ki, İbrahim müəllim bizi Arpaçayın ziyarətinə aparır. Və hər dəfə də Arpaçayın adı gələndə mənim qulaqlarımda böyük xanəndəmiz unudulmaz Qədir Rüstəmovun ifası səslənir. Elə indi İbrahim müəllim Arpaçay sözünü deyəndə də sanki o ifanı eşitdim… o səsin yanğısını sanki varlığımda duydum. Söz adamı bir-birini göydə anlayır deyiblər. Nəyi düşündüyümü İbrahim müəllim də göydə tutdu. Və zarafatla dedi:

- Gedirik Saranın qatilini görməyə!

Çox gözəl söz idi, dərhal yaddaşıma yazdım. Və Arpaçayı tez görməyə içimdə bir uşaq tələskənliyi baş qaldırdı. Biz bir az dolanbac olan yolları keçib Arpaçayın sahilinə çatırıq. Çayın üstündəki körpünü keçib buradakı istirahət məkanında dayanırıq. Və başlayırıq öncə Arpaçayla hal-xoş etməyə. Bax, həmin o məqamda elə bir şıdırğı yağış yağır ki, bu gürşadda yağış altında dayanmaq mümkün deyil. Damlaların iriliyi adi baxışla da görünür. Biz bir az dalda bir yerə çəkilirik. Amma şərurlular kimi Şərurun təbiəti də qonaqsevərdi. Yağış cəmi 5-6 dəqiqə çəkir. Sonra göy qurşağı, sonra bəməbyaz göy üzü və bir də ördəklərin və müxtəlif quşların üzdüyü Arpaçay. Mən bu məqama özlüyümdə məna vermək istəyirəm. Düşünürəm ki, Arpaçayın qatil olduğunu göylər də bilir. Və dörd nəfərlik yazarlar heyətinin, şairlərin Arpaçaya ziyarəti buludları da kövrəltdi, göy üzünü də silkələdi. Onlar da bizim duyğularımıza qoşuldular, kükrədilər və yağdılar. Saranın nakam məhəbbətinə göz yaşı tökdülər.

Mən burada özüm üçün yaratdığım auranın içərisində onu da fikirləşdim ki, şərurlular Saranın qisasını Arpaçaydan alıblar. Onun qarşısını kəsib, önünə bənd atıb iki Su Elektrik Stansiyası yaradıblar. Arpaçayın dəliqanlılığına nöqtə qoyublar. Necə deyərlər, qatil cəzasını alıb. Özü də savab bir məqsəd naminə…

Arpaçayın sahilində oturub çörək kəsmək, çay içmək, aradabir əlindəki çörək parçalarından çaya atıb balıqları sevindirmək yaşadığım xoş anların unudulmaz təəssüratlarındandı. Son dərəcə səliqəli saxlanılan, necə deyərlər, bir anda nəzarətsiz qalmayan çayın özünün və sahilinin mənzərəsi həqiqətən maraqlıdı, əsrarəngizdi. Mən İbrahim müəllimin söylədiklərini, xüsusilə Şərurla bağlı dediklərini acgözlüklə dinləyirəm. Onun göstərdiyi dağlara tərəf həsrətlə baxıram. Çünki o dağların arxası Dərələyəz ellərinin yurd-yuvası olubdu. Və burada o da məlum olur ki, təqribən iki əsr öncə zəlzələ zamanı Şərurun indiki kəndlərinin bir çoxu dağlardan üzü aşağı köç edib, yeni torpaqlarda həyatlarını yenidən başlayıblar…

Dağ adamları, ümumiyyətlə, çay kənarında yaşayanlar çayın nə demək olduğunu, onun balığının dadını yaxşı bilirlər. Mən Arpaçayın sahilində keçirdiyim o bir neçə saat ərzində azı 10-15 dəfə kəndimə, Qarabağıma gedib qayıtdım. Kəndimin hər iki tərəfindən axan dağ çaylarını xatırladım. Uşaqlıq, yeniyetmə yaşlarımızda necə balıq tutduğumuzu yaddaşımda təzələdim. Və indi də çaya bir tikə çörək atanda, balıqların o çörəyi tutmaq üçün bir-birinə aman verməməsini seyr edib biz uşaqların balıqları necə «aldatdığını» təbəssümlə yaddaşımda təzələdim. Söhbətimiz bitmir, uzanır. Şair dostlarımın söylədikləri maraqlı faktlar, Şərurla, bu torpaqla bağlı hekayətlər, onların şeirləri və bir də bizə xidmət edən, elə ilk addımdan öz səmimiyyəti, istiqanlılığıyla xoşuma gələn bir cavan oğlanın xidməti məni buradan tərpənməməyə, necə deyərlər, elə ölüb burda qalmağa kökləyirdi. Təbii ki, sonuncu fikrim şair sözüdü. Əslində isə Şərurda yaşamaq, Şəruru seyr etmək, onun gözəllikləri ilə baş-başa qalmaq özü başqa bir dünyadı, başqa bir aləmdi. Üstəlik, süfrəyə gətirilmiş Şərur məhsulları, xüsusilə ağartıların dadı, tamı özü bir aləmdi. Dadmasan, dediyimə inanmazsan…

Ədalət.- 2018.- 13 iyun .- S.5.