SƏKSƏNİ HAQLADIN, YÜZƏ
NƏ QALDI
İnsan oğlu mənim nəzərimdə bir
planet, kəşf edilməmiş
bir dünyadır. Bu aləmi kəşf etmək, bu obyekti insanlıq aləminə tanıda bilmək isə çox şərəfli
bir vəzifədir.
Bəşər aləminə tanıdılası
alimlərimiz arasında
professor Babək Qurbanovun
adını xüsusi
çəkmək lazımdır.
Çünki dərin fikirlərlə
yoğrulmuş elmi çalışmaları Azərbaycan
mədəniyyətinə və
incəsənətinə bəxş
etdiyi dəyərli töhfələri ilə
Babək müəllim
təqdir olunası, tədqiq olunası alimlərimizin səfində
yer almaqdadır.
Səksən yaşı haqlayan
Babək Qurbanov adlı nəcib insan 1939-cu il
iyun ayının 9-da Azərbaycanın xalq şairi Osman Sarıvəlli ilə Səyalı ananın bin-bərəkətli müqəddəs
ocağında dünyaya
gəlmişdir. Babək
Qurbanovun ömür yoluna qısaca nəzər saldıqda aydın olur ki, bu istedadlı
şəxs ilk və orta-ixtisas musiqi təhsilini 1946-1957-ci illər
arası, o dönəmdə
Konservatoriyanın nəzdində
xüsusi təmayüllü
10 illik musiqi məktəbində (hal-hazırda
Bülbül adına
xüsusi təmayüllü
məktəb) skripka ixtisası üzrə, Konservatoriyada təhsilini davam etdirdiyi 1958-1962-ci illərdə isə bir çox musiqi fənləri üzrə tanınmış
pedaqoqlardan mükəmməl
dərslər alaraq, bu ali təhsil
ocağını fərqlənmə
diplomu ilə tamamlamışdır.
Babək
Osmanoğlu estetika üzrə "Musiqi ilə ədəbiyyatın
qarşılıqlı əlaqəsi"
mövzusunda namizədlik
dissertasiyasını 1967-ci ildə (28 yaşında),
Moskvada SSRİ Elmlər
Akademiyasının Fəlsəfə
İnstitutunun Elmi şurasının Estetika
sektorunda A.Y.Zisin,
Viktor Vanslovun, Y.Yakovlevin
rəhbərliyi və
Yelena Çyornaya ilə
Milşteynin opponentliyi
sayəsində "Proqramlı
musiqinin estetik prinsipləri" adlı doktorluq dissertasiyasını
1981-ci il 16 aprel tarixində (42 yaşında),
"Musiqi estetikası"
sahəsində Azərbaycanlı
alimlər arasında
ilk dəfə uğurla
müdafiə edərək,
1985-ci ildə SSRİ Ali Attestasiya
Komissiyasının yekdil
qərarına əsasən
professorluq elmi dərəcəsini almışdır.
Babək
müəllim 1981-1989-cu illər
arası Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının "Fəlsəfə
və Hüquq İnstitutu"nda "Estetika
və Etika bölümü"nün müdiri,
1989-cu ildən 1992-ci ilədək
"Azərbaycan Dövlət
Mədəniyyət və
İncəsənət Universitetində
"Fəlsəfə və
Mədəniyyət Tarixi"
kafedrasının müdiri
vəzifəsində, 2008-ci ilə kimi Ərzurum
Atatürk Universitetində
nəhayət 2017-ci ilədək
isə Qaziantep Universitetinin Türk Musiqisi Dövlət Konservatoriyasında Professorluq
fəaliyyətini uğurla
davam etdirmişdir.
Ötən illər ərzində
Babək Osmanoğlunun
müxtəlif elmi və ictimai təşkilatlarda bir çox önəmli vəzifələrdə də
çalışdığını da qeyd etmək
lazımdır:
1. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
"Fəlsəfə və
Hüquq İnstitutu"un Müdafiə Şurasının üzvü.
2. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
"Memarlıq və
İncəsənət İnstitutu"un Müdafiə Şurasının üzvü.
3. 24 aprel 1978-dən SSRİ Bəstəkarlar
İttifaqının üzvü.
4. 1 yanvar 1991-dən Azərbaycan
Bəstəkarlar İttifaqı
idarə heyətinin üzvü. (Azərbaycanın
xalq artisti, bəstəkar Tofiq Quliyev dönəmində)
5. Azərbaycan Mədəniyyət
Nazirliyi yanında
"Xalq Yaradıcılığı
Evi"nin müdir müavini.
6. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə Cəmiyyəti,
"Estetik və Etik bölümü"nün
sədri.
7. "Azərbaycan Elm Cəmiyyəti"
tərkibində Estetik
tədris üzrə qrupun sədr müavini.
8. 2001-ci ildən Azərbaycan jurnalistlər İttifaqının
üzvü.
Gənclik illərindən başlayaraq
sonrakı dönəmlərdə
aramsız çalışmalarının
nəticəsidir ki, Babək müəllim müxtəlif vaxtlarda Rusiyada, Azərbaycanda, Türkiyədə bir çox fəxri fərmanlar, tərifnamələr,
təqdirnamələr, plaketlər
və təşəkkür
bəlgələri ilə
mükafatlandırılmışdır.
1. Qazaxıstanda Xam
Torpaqlarda məhsul yığımındakı yüksək
fəaliyyətinə görə
Azərbaycan Komsomol Təşkilatının Fəxri
Fərmanı.
2. Azərbaycan Elmlər
Akademiyasının 1968-ci ildə
Bakıda keçirilmiş
Gənc filosofların
müsabiqəsində I yer.
3. Donbas (Ukrayna) vilayəti Bilik Cəmiyyətinin fəxri fərmanı.
4. 1970-ci ildə Fəlsəfə sahəsində "Lenin medalı".
5. Akademik Basovun imzası ilə SSRİ Bilik Cəmiyyətinin fəxri fərmanı.
6. Sovet İttifaqı M. K. Həmkarlar təşkilatı
Nazirlər Sovetinin fəxri fərmanı.
7. 2001-ci ildə Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı
tərəfindən layiq
görülən "Qızıl
Qələm Mükafatı".
8.
2004-cü ildə "Avropa
nəşr mətbuat
evi" tərəfindən
"İlin Filosof Elm
Adamı və Yazarı" diplomu və medalı.
9.
2009-cü ildə "Avropa
nəşr mətbuat
evi"nin təsis etdiyi "Ən yaxşı Vətənsevər alim"
mükafatı. Bakı, 2009, Az. № 8032982 fəxri fərman.
10. 09. May 2014 Azərbaycanın Türkiyədəki səfiri
Faiq Bağırov tərəfindən plaket.
11.
2016-cı ildə Valeh
Hacılar, Uluslararası
Bilimsəl və Kültürəl Araşdırmalar
Vakfı Genəl Başqanı Professor Cengiz
Alyılmaz tərəfindən
"Türk Dünyasına
Xidmət" mükafatı.
Bu mükafatlar Professor Babək Qurbanovun məhsuldar fəaliyyətinə
verilmiş həqiqi qiymətin ifadəsidir.
Fəlsəfə Elmləri Doktoru,
Professor Babək Qurbanov
ömrünü mədəniyyətə,
incəsənətə, fəlsəfəyə,
ədəbiyyata, estetikaya,
etikaya, bəstəkarlığa,
musiqi nəzəriyyəsinə,
ifaçılıq sənətinə
və pedaqoji fəaliyyətə həsr
etmiş görkəmli
elm xadimidir.
Osmanoğlunun Azərbaycan elminə, ələlxüsus da Azərbaycan mədəniyyətinə
və incəsənətinə
ləyaqətlə, sədaqətlə,
təmənnasız xidmətinə
və bu sahədəki uğurlarına
hər zaman şahid oluruq. Babək
bəy, müxtəlif
illərdə çalışdığı
fərqli qurumlarda elmi-pedaqoji fəaliyyətləri
ilə qazandığı
nailiyyətlər elm xadimlərimizin
nəzər-diqqəti cəlb
etməklə yanaşı,
bir çox ölkələrdə keçirilən
otuzdan artıq Uluslararası Elmi Konqreslərdə, Beynəlxalq
Sammitlərdə, Simpoziumlarda,
Konfranslarda və çeşidli Panellərdə
müxtəlif mövzulardakı
aktual çıxışları
ilə yadda qalmışdır.
Uzun illər ərzində ayrı-ayrı ictimai elmlər, sosial-mədəni,
siyasi, tarixi fənlər sahəsində
etdiyi maraqlı məruzələri ilə
yadda qalan Babək müəllim, yazmış olduğu
700-dən artıq elmi-publisistik
məqalələrin (musiqi
nəzəriyyəsi, ifaçılığı,
heykəltəraşlıq, rəssamlıq, kino sənəti, sənət
fəlsəfəsi və
s.), elmi-nəzəri mahiyyətli
fundamental əsərlərin: 44 kitab və monoqrafiyaların
müəllifi olması,
bu elm fədaisinin yaradıcılıq aləmindəki
potensial çalışma
imkanlarını təsdiqləməkdədir.
Ayrı-ayrı illərdə
müəllifin yayınlatmış
olduğu kitabların
adlarına nəzər
salaq:
1. Babək Qurbanov,
"Musiqi ilə ədəbiyyatın qarşılıqlı
əlaqələri" (rusca),
Elm, Bakı - 1972.
2. Babək Qurbanov,
"Estetika aləminə
səyahət", "Gənclik",
Bakı - 1974.
3. Babək Qurbanov, "Azərbaycan ədəbiyyat
və incəsənətinin
idea-estetik problemləri"
(rusca), "Elm", Bakı
- 1977.
4. Babək Qurbanov, "Kütləvi mədəniyyət
və sosialist realizmi sənətinin problemləri" (rusca),
"Elm", Bakı - 1978.
5. Babək Qurbanov, "Azərbaycan incəsənəti
xaricdə" (rusca),
"İşıq", Bakı
- 1984.
6. Babək Qurbanov,
"Musiqinin estetik tərbiyə problemləri"
(rusca), Bakı - 1985.
7. Babək Qurbanov,
"Bədii-estetik tərbiyənin
məsələləri",
"Elm", Bakı - 1987.
8. Babək Qurbanov,
"Sənətin sosial
fəallığı", "Elm", Bakı - 1988.
9. Babək Qurbanov,
"Mənəvi saflıq
dünyası", "Azərnəşr",
Bakı - 1989.
10. Babək Qurbanov və Mehmet Takkaç, "Ev teatrosu: Televizyon oyunu" (türkcə), Akademik araşdırmalar, Ərzurum, 1997.
11. Babək Qurbanov, "Musiqinin bədii-estetik məsələləri", "Ağrıdağ" nəşriyyatı,
Bakı - 2000.
12. Babək Qurbanov, "Azərbaycan sənəti:
Təriflər, təhriflər",
"Araz" nəşriyyatı,
Bakı - 2001.
13. Babək Qurbanov,
"Musiqinin bəzi bədii - estetik məsələləri" (türkcə),
"Aktif" yayınevi,
Ərzurum-Ankara, 2005, 257 s.
14. Babək Qurbanov,
"Musiqi estetikasının
bəzi problemləri"
(türkcə), Ankara, 2005. Türkiyədə nəşr edilmiş bu ilk nəzəri dərsliyin Atatürk Universitetinin "Gözəl
sənətlər" fakültəsinin
tədris planına daxil edilməsi, heç şübhəsiz
Babək Qurbanovun şəxsi təşəbbüsü
sayəsində mümkün
olmuşdur.
Babək
Qurbanov Mili Elmlər Akademiyasının
Fəlsəfə və
Hüquq İnstitutu, Memarlıq və İncəsənət İnstitutu,
Sosial Bilimlər İnstitutu, eləcə də Mədəniyyət
və İncəsənət
Universiteti ilə elmi yaradıcılıq əlaqələrini daima genişlətmiş, bir zamanlar Azərbaycan Milli Musiqi Akademiyasında
(prof. dr. Elmira Abbasovanın
rektorluq dönəmində)
"Musiqi estetikası"
fənnini tədris etmiş, musiqişünas
kadrların yetişdirilməsi
alanında əhəmiyyətli
fəaliyyətlər göstərmişdir.
Xüsusilə, musiqişünaslıq sahəsində elmi işlərin meydana gəlməsi, namizədlik
və doktorluq dissertasiyalarının müdafiəsi
ərəfəsində aspirantlara
göstərmiş olduğu
əsl alimlik qayğısını da qeyd etmək lazımdır. Hələ
Sovetlər Birliyi dönəmində Babək
müəllim, Moskvada,
Kiyevdə, Tiflisdə
və s. dissertasiyalarının
müdafiəsi zamanı
rəsmi opponent statusunda
da çıxış
etmiş, fərqli illərdə elmi işlər üçün
müdafiə komissiyasına
üzv də seçilmişdir.
Babək Qurbanovun Türkiyə ilə Azərbaycan arasında mədəni əlaqələrin formalaşması
və inkişafı yolunda ardıcıl olaraq çoxşaxəli
fəaliyyət göstərdiyini
fəxarətlə söyləyə
bilərik. Hər iki qardaş
ölkədə elmi kadrların hazırlanması
prosesində Babək Qurbanovun peşəkarlığını,
bacarığını, qabiliyyətini,
əməyini xüsusilə
qeyd etməliyik.
Bu baxımdan alimin yetişdirdiyi yeni aspirantlar nəsli buna ən gözəl sübutdur. Fərqli elmi araşdırmalar
sahəsində çalışan
35-dək aspirantların dissertasiya
işlərinə elmi
rəhbərlik etmiş,
onların musiqişünaslıq
və ümumiyyətlə
sənətşünaslıq, musiqi estetikası sahəsinə inamla qədəm qoya bilməsinə doğru yol göstərmiş, elmi adların, habelə elmi dərəcələrinin almasına
hər zaman cani-dildən yardımçı
olmuşdur.
(ardı
var)
İLQAR CƏMİLOĞLU
İMAMVERDİYEV
Sənətşünaslıq Elmləri Doktoru,
Üzeyir Hacıbəyli
adına Bakı Musiqi Akademiyasının və Qaziantep Universiteti, Türk Musiqisi Dövlət Konservatoriyasının
professoru
Ədalət.-2018.-23 may.-S.6.