BİR ELOĞLUM HAQQINDA
ESSE
Rafiq Yusifli,
Həkim-kardioloq,
tibb elmləri namizədi
Rayon yerində, özü
də Füzuli kimi bir yerdə
yaşamaq xoşbəxtlik
imiş. Bunu elə-belə demirəm,
atalar sözü var - köçən yurdun qədrini düşən yurdda bilərlər. Əhalisi yüz
iyirmi mini çoxdan adlamış Füzulidə,
hətta adını bilmədiyin sakini də sənə yad kimi gəlmir.
Həmin adamın kim olduğunu
soruşanda, dərhal
onun kimlərdən olduğu, nəsli, kökü sənə bəlli olur, onların necə insan, neçə adam olduğu barədə fikrin formalaşır. Bir sözlə, sən
özünü o torpaqda
yaşayan insanlarla bir ailə üzvü
kimi hiss edirsən.
Füzulidə bir-birinə
hansı yolla isə tanışlığı,
qohumluğu olmayan adam tapmaq
çətindir. Sən özün
tanımasan da, ətrafdakılardan soruşduqda,
dərhal həmin adamın bütün nəslini xarakterizə edən məlumat əldə edirsən.
Yadımdadır, institutu
qurtarandan sonra təcili yardımda həkim işləyəndə
həkimlik fəaliyyətimlə
əlaqədar müxtəlif
adamlarla rastlaşır,
tanış olurdum. Əvvəllər kənddə yaşadığımdan,
sonra institutda oxuduğumdan bu adamların çoxunu yaxından tanımırdım.
İşdən evə gələndə
bu barədə məlumat yerim, uzun müddət Füzulidə Şəhər
Sovetinin sədri işlədiyindən, hamınn
"Qorsovet Hüseyn"
kimi tanıdığı
rəhmətlik Hüseyn
əmi idi. Maraqlandığım adamları çox
düzgün xarakterizə
edir və onlar haqqında müfəssəl məlumat
verirdi. Yeri gəlmişkən qeyd edim ki,
Hüseyn əmi həmişə Nəbi müəllim haqda iftixarla danışardı
və Nəbi müəllimin də ona çox hörməti var idi.
Füzulililərdən elmdə, təhsildə, idmanda, incəsənətdə bir
nəfər respublikada
tanınanda, məsul vəzifəyə qoyulanda
hamı sevinərdi, hamı onunla fəxr edərdi, qürur duyardı və adətən belə hallarda deyərdilər: - Ona halaldı, onun nəsli-kökü filankəslərdi,
məşqçisi, müəllimi,
yolgöstərəni, arxası,
dayağı kimdi. Bu adam haqqında
danışılanlar genişləndikcə
görürdün ki,
bir tərəfi də elə gəlib sənə çıxır, hardasa sənin də qohumundur. Bu yazıda
söhbət açmaq
istədiyim dostum Nəbi Muxtarov da füzulililərin içindən çıxan
və hamımızın
fəxr etdiyimiz doğmamızdır.
Nəbi müəllimlə tanışlığım
onun Füzuli Rayon Komsomol Komitəsində işə başlamasından
sonra yarandı. O vaxtlar
mən də xəstəxananın Komsomol
Təşkilat rəhbəri
kimi tanış
olduq və yuxarıda qeyd etdiyim kimi, söhbət
əsnasında xeyli yaxınlıq, qohumluq, qonşuluq əlaqələri
də üzə çıxdı.
Nəbi müəllim elə bir gənc idi
ki, Tanrı bu adamı sanki
komsomol üçün
yaratmışdı. Orta məktəbi
əla qiymətlərlə
oxumuş, rayonda hamının çox yaxşı müəllim,
ağsaqqal, ziyalı insan kimi tanıdığı
rəhmətlik Muxtar müəllimin ailəsindən
başqa xarakterli gənc çıxa da bilməzdi.
Nəbi müəllimin komsomol rəhbərliyi əslində
o dövrlər üçün
o dərəcədə nəzərə
carpan, həlledici vəzifə deyildi. Rayon yerində hamının bir rəhbəri var idi, o da
Partiya Komitəsinin birinci katibi. Amma Nəbi müəllim öz fəaliyyəti, cəsarəti, savadı, təşəbbüskarlığı ilə sübut etdi ki, bu
rayonda bir komsomol da var
və bu elə-belə komsomol deyil, onun böyük
gələcəyi də
var.
Nəbi müəllim rayonunu sevən bir komsomol idi və
onun hər bir üzvünün tərəfini saxlayan, qeyrətini çəkən
oğlan idi. O dövrlərdə
rayonun bəzi vəzifə sahibləri arasında, xüsusilə,
hüquq-mühafizə sistemində
kənardan gələnlər
çoxluq təşkil
edirdi və onlar da çox
vaxt raykomun birinci katibindən başqa heç kimi saymaq istəmirdilər.
Belələrinin düşməni idi Nəbi müəllim.
Tez-tez onun adı rayonda
"at oynatmaq istəyən
yekələr", milis
rəisləri, avtomobil
müfəttişləri ilə
qalmaqallarda çəkilərdi.
O, qorxmadan, ötkəmliklə
belələrini yerində
oturtmağı hər
mənada, hətta qol gücünü göstərməklə də
bacara bilirdi.
Nəbi müəllim rayonda İcraiyyə Komitəsində,
təsərrüfat təşkilatlarında,
sonralar Bakı şəhərində məsul
vəzifələrdə işlədikdə
də həmişəki
xarakterində qalmışdı. Ancaq xoş
sədalarını eşidər,
sevinərdik. Gəncliyimizin, cavanlığımızın xoş
günləri öz axarı ilə gedirdi, tez-tez toy məclislərində, şənliklərdə
görüşərdik. Nəbi müəllim çox şən, geniş məlumatlı sohbətləri
ilə seçilərdi.
Onun danışmağında nəsə
bir duruxma, fasilə hiss etmək olmurdu. Mövzu ətrafında geniş
savadlılıq, yumor
hissi müşahidə
edilirdi. Harda söhbət
olsa diqqəti özünə çəkməyi
bacarardı. Bir də
ki, Füzulidəki şənliklərdə, toy məclislərində
doyunca oynamağı,
şənlənməyi ilə
seçilərdi. Çox geniş
ətrafı, dostları
var idi və
dostlarına qarşı
diqqətli və sadiq idi.
Amma sən saydığını
say, gör fələk nə sayır. Qarabağ ətrafında baş
verənlər o xoş
günlərimizi, gözəl
torpağımızı itirməklə
həyatımızı alt-üst etdi. Şairlərimizin birinin bu misralarını tez-tez xatırlayıram:
Leylinin,
Məcnunun dərdinə
gizli-gizli ağlayan,
Dizləri üstə hicranlı
daştan bağlayan,
Əlləri vətəndən üzülü,
Dədə Füzuli.
Qəribə də olsa, hərdən
düşünürəm ki, elə Məhəmməd
Füzuli də bizim rayondandır. Füzulililər də digər rayonlar kimi vətəndən
əlləri üzüldü,
töküldülər diyarbadiyar.
O vaxtlar ölkə dağılmaqda, fəlakətdə
idi. Hər şey - hakimiyyət
də, xalq da, ordu da,
millət də məhv olmaq səviyyəsində idi.
Xüsusilə işğal olunmuş rayonlarda boşluq, yiyəsizlik, Allah ümidinə
qalmaq dövrü idi. Açığı, o dövrlərdə mən
Bakıda məskunlaşsam
da, ev
yox, ciddi iş yox, ayağımın
biri rayonda, biri Bakıda idi. Hamıya yaxşı tanış
olan o günlərimiz
getsin, gəlməsin.
Müxtəlif məsələlər barədə hara getsən də, hamıda depressiyadan başqa bir hal görmürdün.
O vaxtlar bir kiçik yazım da yadımdadır, son misraları bel idi:
Bir yandan da
bu soyuq Bakı küləyi,
lap kəsib kələyimi,
nə əlimi qızdıran var,
nə ürəyimi.
Bax belə
bir dövrdə Nəbi müəllimi Füzuliyə rəhbər
təyin etdilər. Nəbi müəllimin
o dövrdəki çəkdiyi
çətinliklər, gördüyü
quruculuq işləri barədə rəhmətlik
Tapdıq həkimlə
hazırladığımız "Ömür hesabatı"
kitabımızda yazmışdıq.
Onun Füzulidə yenidən həyatı bərpa etmək işi elə nəhəng iş idi ki, o barədə
söz açmaq belə bir yazının
işi deyil, onu ancaq qəhrəmanlar
edə bilərdi və Nəbi müəllim bunu etdi. Qəhrəmanlara adətən abidə
qoyurlar, o kitabda yazmışdıq ki, yeni qurulan Füzuli,
Nəbi müəllimin
özünün özünə
qoyduğu abidədir.
Mən həkim
kimi bu çətinliklərin
Nəbi müəllimin
səhhətinə necə
təəsir etdiyini düşünəndə həmişə
onun bir vəziyyəti yenidən gözümün önünə
gəlir. Ağ "Niva" maşını dayanb, qapısı açıqdır, ətrafına
adamlar toplanıb, Nəbi müəllim ayağının birində
həkimlərin qoyduğu
sarğıya görə
ayaqqabı yoxdur və o belə "kabinetdə" camaatın
istəklərinə qulaq
asır, göstərişlər
verir. Allah Nəbi müəllimin çəkdiyi
bu əziyyətləri
naminə canına dəyməsin, ona və hamımıza da Füzulimizə qayıtmağı qismət
eləsin!
Nəbi müəllimin 70 yaşı
tamam olur. Bu yubiley təqaüddən sonrakı ilk yubiley olması ilə fərqlənir. İşdən çıxandan, dairə bir qədər daralandan sonra, həssaslıqla, kövrəkliklə
keçirilən yubileydi.
Əziz dostum Nəbi müəllim, sizi təbrik edirəm, möhkəm dayanın, türklər demiş, kəndinizə iyi baxın. Füzuli Rayon Partiya
Komitəsində ikinci
katib işləmiş,
gözəl ziyalı
və çox incə yumoru olan rəhmətlik Tahir müəllimin bir sözü indi də tez-tez
yadıma düşür,
deyirdi ki, füzulililərə bir iş tapşıranda gərək ikinci dəfə də təkrar edəsən - bax, get filan işi həll elə ha...
Nəbi
müəllim, Allah qoysa,
80-90-100 illik yubileyləri
də keçirməliyik,
özü də Füzulidə ha...
Ədalət 2018.- 24 may.- S.5.