AŞIQ ƏHMƏD
SƏNƏTİ
Layihənin istiqaməti: Azərbaycanın
dövlətçilik tarixinin, milli adət-ənənələrinin, elm və mədəniyyətinin təbliği
Bu gün danılmaz bir həqiqətdi ki, saz-söz adamlarının çoxu bu müdrik aşığın qiymətli kəlamlarından istifadə edirlər. Çal-çağır məclislərində ondan söhbət açır, aşıq Əhməd Rüstəmovun qoşmalarını, dastanlarını səsləndirirlər.
Özünü xoşbəxt hiss edir ki, bir vaxtlar bu gözəl insanla Kürdəmirin rəsmi məclislərində bir yerdə olub söz demiş, mehriban qonşuluq etmişdilər. Aşıq Əhmədin evi onlardan bir qədər kənarda olsa da, oranı həmişə yaxın bilər, bu böyük insana baş çəkər, yoxlayardı.
Aşıq Əhməd Rüstəmov 1921-ci ildə Kürdəmir rayonunun Carlı kəndində anadan olmuşdur. Həqiqi mənada Şirvanın aşıq Ələsgəri sayılırdı. Aşıq Əhməd ilk şeirini üçüncü sinifdə oxuyarkən yazmağa başlayıb. 1936-cı il... Həmin vaxtdan taxtadan düzəltdiyi sazı ilə qohum-qonşuda, el şənliklərində çalıb-oxuyarmış. Bayramların, toy məclislərinin yaraşığı olmuşdur.
1941- ci ildə Böyük Vətən müharibəsinə gedən Aşıq Əhməd bir ilədək ağır döyüşlərdə iştirak etmiş... Yaralanandan sonra arxa cəbhəyə qayıtmışdır. Həmin vaxtdan da rayon sakinlərinin sevimlisinə çevrilmiş, rayon mədəniyyət evində Aşıqlar ansamblına rəhbərlik etmişdir. Aşıq Şakir Hacıyevlə yaxın dost, sirdaş olublar. Onun ölümünə həsr etdiyi şeiri həyəcansız dinləmək mümkün deyil.
Aşıq Əhməd Rüstəmovdan nəinki rayon aşıqları, başqaları da dərs almışdır. 300-ə qədər tələbəsi olmuşdur. Aşıq Əhmədin poeziyası insanı ruhlandıran, yaşadan, gələcəyə səsləyən ölməz sənət əsəridir. Onun ilk şeirlər kitabı "Sazımın telləri" kitabı 1965-ci ildə işıq üzü görüb. Bu gözəl kitabda şair insanları qardaşlığa, yoldaşlığa səsləyir... Yurdumuzun gözəl, əsrarəngiz təbiətini püxtə qələmi ilə vəsf edir, gənclərimizə onun qədrini bilməyə çağırış edir.
"Əllərimiz yorulmasın" adlı şeirlər kitabı 1980-ci ildə çap olunub, çox böyük uğur qazandı! Aşıq Əhməd Rüstəmov sanki bu şeirlər kitabı ilə zəhmətkeş, əməkçi insana solmaz, əbədi abidə ucaltmış, insan taleyinin, həyatının yaraşığı olan əməyi bir sənətkar qələmi ilə ustalıqla vəsf etmiş, çoxlarına sevdirmişdi.
Bu böyük sənətkarın "İtən sazım" kitabı isə 1995-ci ildə çap olunub və ona çox böyük oxucu hörməti qazandırıb! İnanın, əksər məclislərdə aşıqlar bu gün də onun özündə müdriklik, mənəviyyat məsələləri əks olunmuş şeirlərini deməyi, oxumağı özlərinə borc bilirlər. 2016-cı ilin söhbətidi... Siyəzəndən "QAZ-31" maşınları ilə Bakıya gəlirdilər. Yolda bir cavan oğlan görüb, götürdülər. O, çox vaxt belə idi, yolda adam qoymağı xoşlamazdı. Sürücü də xasiyyətini bildiyi üçün heç demədən maşını saxlayardı.
Eynibulaq kəndindən olan oğlan indi Bakı şəhərində mebel sexində işləsə də, deməsinə görə həm də toylarda tamadalıq, aparıcılıq edirdi. Onda söhbət əsasında dedi:
- Müəllim, inanın Aşıq Əhməd Rüstəmovun sözlərinin vurğunuyam. Onun son kitabını tapmaq üçün Kürdəmirə getdim. İstəyimə çata bilmədim. Dedilər ki, sənə kömək etsə ucarlı Aşıq Əhliman edə bilər.
- Bax da...
- Eləməyib tənbəllik
oradan da Ucara getdim. Axtarıb Aşıq
Əhlimanın evini tapdım. Məni çox böyük
səmimiyyətlə qarşıladı.
Gəlişimin məqsədini
dedim...
- Kömək edərdi... Aşıq Əhlimanı
yaxşı adam
deyirlər. Xüsusilə
onun bu sözlərinin
vurğunudur:
Adam var ki, yanına
gülə-gülə gedirsən,
Adam var ki, yanına ölə-ölə
gedirsən.
- Hə... Aşıq Əhlimanı çox sağ olsun...
Onda dedi: Düzdür, Aşıq Əhmədin - o gözəl
ustadın bütün
kitabları məndə
var. Ancaq mən onları üzün köçürmək üçün
sənə verə bilərəm. Əvvəl üz vurub onları pulla almaq istəsəm də, mümkün olmadı. İnanın, o kitaba lap 500 manat
da verməyə hazır idim. Ancaq aşıq dedi: "Nə danışırsan, onlar bilsən ki, mənə nə qədər əzizdilər.
Aşıq Əhməd
yadigarlarıdı..."
Hətta bu sözləri deyəndə o kövrələn
kimi oldu, gözləri doldu. Sözlərimə
peşman kimi üzrxahlıq etməyə
çalışdım:
- Sən Allah bağışlayın,
mən nə bilim ki, siz
Aşıq Əhmədi
bu qədər sevirsiniz?!. Gülümsədi:
"Bəyəm siz sevmirsiniz?!. Elə bu
sevgidi ki, sizi Siyəzəndən bura gətirib. Alqış sənə, oğul, var ol həmişə.
Görürəm, söz,
sənət qədri bilənə oxşayırsan..."
Deyirdi ki, beləcə o gün Ucar şəhərinin mərkəzində həmin
kitabların surətini
çıxarıb, özü
ilə gətirdi. İndi də
şənlik məclislərində
həmin şeirlərdən
yararlanır, istifadə
edir. Buna görə də Aşıq Əhmədə,
onun poeziyasına, ölməz sənətinə
borcludur.
1995-ci ildə Siyəzənə
dövlət notariusu təyin olundu. Artıq
onda dörd kitabı çap olunmuşdu: "Yeddi il sonra", "Çin qızılgülü"
hekayələr, bir də "Kürdəmir şəhidləri" kitabı...
Gənclər təşkilatının sədri Vahid Əhmədov yanına gəldi ki, onunla görüş keçirmək istəyirlər.
Nədənsə, razılıq vermədi.
Düzdür, o da belə
tədbirləri xoşlayırdı.
Ancaq rayona təzə gəldiyi üçün
məsləhət bilmədi.
Bir gün Siyəzən rayon İcra hakimiyyətinin başçısı Füzuli
Hacıyevin yanında
olanda dedi:
- Əlisəfa müəllim,
Vahid müəllim mənə də deyib. Gənclər sizinlə görüş
keçirmək istəyirlər.
Başçının sözlərini yerə salmayıb dedi:
- Onda lazımi səviyyədə təşkil
olunub keçirilsin də...
- Əlbəttə ki... Bizdən də nə lazımdı kömək
edərik.
Həmin tədbirə qonaqlar dəvət olunanda Kürdəmir də unudulmadı. Bu barədə
o vaxt humanitar sahəyə rəhbərlik
edən Cəfərov
Ramizə deyilmişdi.
Deməsinə görə hətta Şilyan kəndindən ona hədiyyə vermək üçün
qiymətli bir xalça da alıb gətiriblərmiş. Sonradan həmin
səfər təxirə
salınıb. Başçı Taleh Qaraşov deyib ki, xalçanı
maşına qoyun, özüm Bakıdan gedib iştirak edəcəyəm.
Həmin tədbir 1997-ci ilin oktyabr ayında yüksək səviyyədə
təşkil olunub keçirildi. Televiziyadan o vaxtlar üzdə
olan Mehriban Hacıyevanın rəhbərlik
etdiyi çəkiliş
qrupu gəlmişdi.
Yerevan teatrının artistləri iştirak edirdilər. Onun mənsur
şeirləri, "Siyəzən
gözəli" şeirinə
bəstələnən mahnı
oxundu, əsərlərindən
səhnələr göstərildi.
Həmin
tədbir Az.TV-də bir saatdan artıq
yayımlandı.
Xeyli müddət
sonra rayona gələndə, Aşıq
Əhməd Rüstəmovun
nasaz olduğunu eşidib, ona dəyməyə getdi. Aşıq
onu çox böyük səmimiyyətlə
qarşıladı:
- Ə, xoş gəlmisən!... Sənə canım qurban!... Bizim evə
həmişə sən
gələsən!..
Onun beləcə sağlam, gümrah olmasını görüb, lap şad oldu. Hal-əhval tutandan sonra dedi:
- Heç nədən sənin də yanında xəcalətli qaldıq da.
- Allah düşmənlərimizi xəcalətli
eləsin, aşıq...
Bu nə sözlərdi?
- Yox, həmin tədbirdə biz iştirak
etməli idik. Allah yol vermədi də...
- Hərdən belə işlər olur da... O kişinin nə təqsiri.
- Düzdür... Çoxu elə bəndə işləridi...
Beləcə deyə-gülə danışanda,
dərdləşəndə, o, həyat yoldaşı Mələk xanıma dedi:
- Qonşumuz, yazıçı
Əlisəfa Azayevdi də... Tanıdın?..
- Əlbəttə ki... Xoş gəlib...
Aşıq gümrahlıqla dedi:
- Xoş söz deməklə ağız şirin olmaz, kisə dolmaz. Sən hərəkətə
keç, süfrə
aç...
Dilləndi:
- Yox, çox sağ olun... Mən elə sizə dəyməyə gəlmişdim.
- Ağ eləmə... Görürsən ki, lap yaxşıyam.
Bir də ki, el aşığının
evinə gələn bir şey yeyib-içməlidi
də...
- Çox sağ
olun.
- Sağam da... Əvvəl xanımın
gətirdiyi bu pürrəngi çaydan başlayaq...
(ardı
gələn sayımızda)
Əlisəfa Azayev
Ədalət 2018.- 16 noyabr.- S.7.