TANRININ SALDIĞI YOL - ƏLİ HACI
YOLU!
Əli Hacının 55 illik yubileyinə
dost duası
Onu
tanıdığım gündən sevgisini qazandım -dost,
qardaş sevgisini! Özünü xərcləməyi
elə gözəl bacarır ki, bəzən ona həsəd
aparmalı olursan. İstər ictimai fəaliyyətdə,
istər ədəbi mühitimizdə. Bəli, məhz
özünəməxsus deyim tərzinə, min illərdən
üzü bəri gələn Dədə Sufi
yaradıcılığını müasir dilimizin zənginlikləriylə
calayıb bizə şirin, təmiz türk dilimizdə
çatdırdığına görə Əli ədəbi
mühitimizdə fərqli bir YOLDU ! Bəli,
bu yol - Əli Hacı YOLudu!
Mən bu Yol haqqında çox
düşünmüşəm. Özü də məqsədli
şəkildə. Və siz də elə
bilməyin ki, ağlıma yollarla bağlı deyilən fikirlər,
yazılan şeirlər, oxunan nəğmələr
keçir. Xeyr, bu heç də belə
deyil. Sadəcə, mən söz
adamının Söz yolu barəsində
düşünmüşəm. Və bir
də onda anlamışam ki, təkcə mən fikirləşmirəmmiş
bu barədə. Həm də onu oxuyanlar,
onun Söz yolunu görənlər düşünürlərmişg
onlardan biri görkəmli akademikimiz Teymur Kərimli o Yol
haqqında düşüncələrini öz məqaləsində
belə ifadə edib.
"Əli
Hacı şeirlərində sufilik bu təriqətin zahiri
elementləri, onun halları, ayrı-ayrı termin və
istilahları ilə deyil, mənəvi - ruhani aləmin
bütöv poetik inikası; Şeyx Mahmud Şəbüstərinin,
Şihabəddin Sührəverdinin, Fəzlullah Nəiminin,
İmadəddin Nəsiminin, Yunis İmrənin, böyük
Füzilinin və ən nəhayət, Xətainin mənəvi
dünyasından qopan işıq kimi təzahür edir.
Sufiliyin bədii ifadə forması kimi şairlərimiz
zaman-zaman klassik ədəbi janrlardan, aşıqlarımız
isə şifahi şeirin formalarından istifadə etmişlər,
Əli Hacı bu dairəni bir qədər də genişləndirmiş,
onun yaradıcılığında ilk dəfə olaraq bu
duyğularin sərbəst şeir parçaları ilə ifadəsinə
rast gəlirik".
Və yaxud Milli Elmlər Akademiyasının əməkdaşı,
İbrahim Quliyevin onun yaradıcılığı haqqında
"Heyrətdən Həqiqətə doğru"
yazdığı kitabdan bir nümunəyə baxaq.
"Əli
Hacı bununla bitib dayanmır, o, min illəri aşıb gələn
sufiliyin mücərrəd tezislərinin özül prinsiplərini
XXI əsr poeziyasının mürəkkəb poetik
fiqurları ilə addım-addım əyaniləşdirməklə,
səbəb və nəticəni fəlsəfənin qədim
dialektik dialoq üslubu ilə polemika meydanına çəkməklə
yerdən imtina və ilahi məqamda yox olma istəyinin parametrlərini
müəyyənləşdirməyə
çalışır.
"Bütün bunları misal gətirməklə
Əlini tanıtmaq yox, onu sevdirməyə yox, sadəcə
bizim içimizdə səssiz-küysüz iddiasız, təmənnasız
birisinin ədəbi mühitimizə verdiyi dəyərləri
demək istədim.
Bəli,
Əli Hacı içimizdəki o yaradıcı
adamlardandı ki, dostumuz Kamıl Nehrəmli demişkən, o,
min illərlə yaşayacaq!
Heç
bir ədəbi yaradıcı quruma üzv olmadan, dedi-qodulardan
uzaq fərdi qaydada yaradıcılığı hər
şeydən, hətta prokuror, hakim olmaqçün ali təhsilli hüquqşünas diplomundan da
üstün tutdu. Bu təmizlik bəlkə də onun şəcərəsinin
Ərdəbil sufu Şeyxlərinə gedib
çıxmasında da əsas rol oynayır ki, onu sevən
dostları professor İslam Qəriblinin təbirincə desək,
Əli Hacını müasir sufi yaradıcılığında
ədəbiyyatımızın Şeyxi adlandırır!
Hə, mən
Əli Hacının 50 yaşıyla bağlı fikirlərini
bilgisayara diktə edəndə vurğulamışdım ki,
bu adam söz üçün doğulub,
sözün içində olmaq üçün gəlib bu
dünyaya. Və onu da xatırlatmışdım ki, Əli həm
də mənim iç dünyamın adamıdı -
içimdə, yanımda, ruhumda olan ADAM! Bax, elə onu həmin
o 50 ildən ağır-ağır, ləngərli-ləngərli
sözünə söykənib 55 yaşına gəlib
çatması mənim söylədiklərimin hardasa həm
də təsdiqidi, yəni Əli sözün yanındadı.
Və söz də hər yerdədi - onu eşidənlərin,
duyanların, arzulayanların, oxuyanların!..
Deməli, Əli Hacı keçib gəldiyi
öz və özəl yolunda sözlə bir yerdə olub və
bu gün də bir yerdədi. Axı o, 55 illik həyat
yolunun sözə sərf olunmasını şərəfləndirə
bilib və...g
...
55-illik həyat yolu, içində nələri
yaşamağı Əli Hacı
yaradıcılığında özünü tapıb. Mən ürək dostu kimi, həm də onun tənhalığını
özümdə də görüb tandığım kimi
haqqında birinci yazmağı borc bildim. O həm də
çətin günlərin sədaqət, etibar dostudu! Təmənnasız
sevgisi var gülə, çiçəyə, daşa,
adamlara, yaratdığı ədəbi dünyaya! Və bu
YOL- Əli Hacı YOLudu!
Dostun, əməkdar
jurnalist
Əbülfət
Mədətoğlu
ƏLİ HACI
daha bəzək
istəmir
ağızdakı sözümdə.
adam ola
bilmədim
uzaqlaşdım özümdən !
ocağım tez alışır
altında-quru ahım .
yerdə
yerim yaş düşüb ,
yeri
burdan Allahım !
qapım
quru taxtadı
açıq qalıb əyilib.
dik
başıma bu dünya
alçaq gəlib əyilib !
quş
da uçub gedəndə
yuvasına göz qoyur.
deyirsən Allah yoxdu ?
bax,sinəmə
köz qoyur !
----------------------
gölgəmi tapdadığım yerdəsən canım !
günəşin ,ayın üzünə
qaranlığa bulaşıb,işığa yuyunan.
əllə toxunub,gözlə oxunan,
güzgüdəki özün nəfəsiylə örtüb,
sudakı
əksini bulaşdıran,
Allahın
yerə əkdiyi son qələmsən...!
sözlə yamadığım yerdəsən canım !
gözlərimə düşən toz
kipriyimin
qırıldığı yerdən keçib.
yer
üzü də bir zaman
göy
üzünün durulduğu yerdən keçıb…!
Cavanlığına
uzaq,
qocalığına yaxasından baxan
Günü
qatladığım yerdəsən canım !
Bütün
gələcəklər keçib gedəcəksə
bütün keçənləri gələcək bil,
Allahın
çəkdiyi son şəklisən... !
-------------------------------------
səndə - şəklidi mənsizliyin
mən
də - kül altda sənsizliyin.
yəni ,
közün üstü örtülüb !
odun
sağdı…
vurdum sənin
sağlığına
yaşamaq-odla yaşamaqdı !
aç
qapını,pəncərəni
qoy,külək
girsin içəri.
göz
yaşım çöldən gəlib
dözən buyursun içəri !
saldığım yollar boyu
qismətimi yan daşıdı.
bu boyda
boy-buxuna
bir
ürəyim qan daşıdı !
dostum,buyur,gəl
içəri
qapımı aç isti-isti.
"dost ya bir olar,ya iki "
çoxluğun yoxdan istədim .
hara
getdin anam səndə
sənsiz
gizlədim üzümü!
durub hər
gün yola saldım
özüm gözlədim özümü !
isti
olar,soyuq düşər
Tanrım ! sən də keç içəri
!
bax,hamısı
sən verəndi
Şükür,doludu içərim !
mən ölsəm sevin bir az
mən
ölsəm bağışlama
bu
vaxtı adam ölməz.
göylər yağışın tökməz,
yerin
üstü göyərməz !
mən
ölsəm heç ağlama
de ki,səf
düşüb yeri.
göyə uzandığından
yoxsul
üşüyüb əli…!
mən
ölsəm sevin bir az
de
ki,boşalıb dərdin.
mənim
yerimə de ki,
iti,qurdu
sevirdi…!
xatirələr şərabdan da betərmiş
heç
bilmədim necə açdım səhəri
külək,yağış,bir də səndin gecəmdə.
xatirələr şərabdan da betərmiş…
xatırlanıb dincəlirdin gecəmdə !
çarpayıma səpələnmiş vərəqlər-
çiçəklərin ləçəyiydi bu gecə.
xərclədiyim ayın,günün içində
ölən günün göyçəyiydi bu gecə.
ay da
yaxşı gizləmişdi özünü
səndən mənə danışırdım kimsəsiz.
son
görüşdə o,nəmlənmiş gözünü
gözlərimə köçürürdüm köməksiz …!
--------
gəl
yol
uzundu gəlirsən
bir az
üzü sulu gəl.
yanın-yörən adamsa
öz
bildiyin yolu gəl !
ac
qaldınsa sevgiyə,
dur ula
yerə,göyə.
gül
yerinə söz göyərt
bi az
könlü dolu gəl.
içinə at yükünü,
boşalt
çiyin çəkəni…
sil
üzdə çiy ləkəni
bəzəksiz də olur,gəl !
gecikdin,payız
gəlib
öldüm,sonumuz gəlib…!
yasa adam
az gəlib
sən
də gözü quru gəl !
RUHUMU OXŞAYAN DOSTLARIMA
mən
yaşamağın aşiqiyəm, Əfəndim !
susuz
çöllərdə
çiçəkləri arzulamaq və dərməmək.
su həsrətiylə
qazıb
qum
altındakı nəmli qumu öpmək,
günəşin istisini bir qız adına sevmək,
bir dərvişin
söz bazarında yaşamaq,
bir qəribin
göz yaşlarına daşlanmaq,
ətəklərdən kəsilən əlləri
gələcək sevdasıyla oxşamaq,
bütün bunlara yaşamaq varsa…
yaşamağın dərin aşiqiyəm,Əfəndim !
----------
nə
dildə danışım Allah…?!
bir az
gün düşsün üstümə.
yanağımdan su atıram
yaxamdakı közərtimə !
gün
çıxır,uzağ aparır
gələn günün yaxşısını.
üstün altına yığıram
ürəyimin ağrısının...!
quş
təki qanad salıram
yolum,izim
ayrı olur.
gözümlə düz xətt çəkirəm
yeriyirəm əyri olur.
Formun
Üstü
------------
bu
gün yadıma düşdün
elə
bildim ölürəm.
demişdim ölənəcən
heç
səni düşünmərəm.
dondurmuşdum adını
ilin hər
bir fəslinə.
arxanca
göz yuyurdum
bəlkə izin silinə…
xatirəndə soyuqdu...
boş
yerim yox canımda.
yaddaşımdan keçirdin
ölüm keçdi yanımdan…!
---------
əyilib
vaxtın əqrəbi
qoyacaq
ömrü yarıda…
yeri
yaş gəzdim quruda,
suda
kağız gəmi kimi !
dünya-yaxam,yaxam dardı
yer
boşaldım,yer daraltdım.
həyatında yox qaraltım,
yox
işığım şamın kimi !
yarı
öldüm,yarı qaldım
günün əli kirli qaldı !
altı,yeddi
duam vardı
xərcləmişəm hamı kimi.
istəyərdim qoşa gedək,
bu yol
sevər gedəsən tək !
məndən sora elə ah çək ,
yandırsın o daş şəklimi...!
-----------
gedişinə acı söz qat,
tut
acıya göz yaşımı…
bir az
xatirə saxla
aldadım öz başımı.
yol boyu suya
boşalt
gözünnən şəkilləri.
Allaha
şərik olmaz
kimsə
sevməz təkləri…
sonra gəlibdə
gəzmə
çıx payıza, ordayam…
göz
yaşını daş elə
sıx
payıza, ordayam !
---------
Qərib
soydaşlarıma
içdə qərib yuvasıyam
bir az da
üzdən bilinir.
gecələri yurd adına
şehlənən gözdən bilinir.
sərin
çıxsada quyudan
içdiyim su isti olur.
aça
bilmirəm yaxasın
isti ,
sinəm altı olur.
daşınmır məktublarım
yollar
ağrıdan dağılıb.
ömrümün yazına qışın
qarı
düşübdü, ağarıb.
içimdə durna qatarı
uçub
getməz öz yazına.
özüm də öyrəndim,oğlum
adamlığın payızına.
------
hər
şeyin içi yeyilir
hamı
çıxır söz içindən.
Tanrı
bizi də söz kimi
yazıb-pozur öz içində.
buludların baş ağrısı-
içində yağış ağrısı…!
yolumuzun
daş ağrısı-
ayaq əzir
öz içində .
sevgidisə gəl, yara bax
qaranlığdan döğur sabah .
payıza
düşən qara bax,
əriyir
bu yaz içində .
yaxşıdı heç olmamağdan
mənim
tək dərviş olmağ da.
evdə
yer olmadığından
ağlayır bir qız içində.
----------
Tanrı
məni dərdmi doğdü ?!
bu nə
evdi ? hey boğuldum.
gecədən sabah doğuldu
sabah da
duman içində !
bu borc
ömrü borcmu verəm?!
hər
anıma can verirəm.
min illərdi
qan verirəm
İncillə
Quran içində!
ey,tərsinə
möhür vuran
İblis-
Mələk ,Mələk- yalan.
sənə yetməyə yol olan
dağılıb zaman içində.
bir ah
çəksəm üşürsənmi?!
əvvəl,axır Bəşər sənmi?!
o xeyir sən,o
şər sənmi?!
gəzirsən İnsan içində !
----------------------
bu il bar
verə bilmədim
kimsə
sormadı necəsən.
axşam
qar yağdı üstümə
sən
də gəl,qar görəsən.
məni
görən yoxdu daha
kim
ağrıdar gözün mənə ?!
hamı
getdi göy üzü tək
uzağ
bildi özün mənə.
şum
altından qoymur çıxsın
yağış yuyur əkdiyimi.
demək
görmür,görsə verər
Allah onnan
çəkdiyimi…!
---------------
gözümün yaşıdı- suyun durusu
İlahi ! özümü dincə qoyuram
çıxıram hamının getdiyi yoldan.
gah
işıq alladır,gah da hürən it ,
ürəyim gizlənir itdiyim yolda…
yaz dua
edirəm, payız baxırsan
nimdaş
dərdlərinin ünvanı məndə..!
sıxırsan ömrümü qram su çıxmır
gözüm su saxlamır ,günahı səndə..!
ağzımın dadı da qürbətə qaçıb,
dəli
dilindədi sözün doğrusu.
üzüm qarasıdı - günümün rəngi
gözümün yaşıdı- suyun durusu !
------------------
Ozan
tənhalığ havası çal,
yastığım daşdı,ozan !
gəl,ruhumu
gölgələ
hava
qarışdı,ozan !
üzağdan gələn işıq
it səsiylə
qarışıq…
əl
uzadıb yanmışıq
yerimiz
yaşdı,ozan !
bu
başa-əl çətirdi,
payımı köz götürdüm.
mən
ölüb göz götürdüm
ölüm-barışdı,ozan !
tənhalığ havası çal,
yastığım daşdı,ozan !
------------
Ədalət 2018.- 16 yanvar.- S.6.