Gecənin vahiməsi
(hekayə)
Vahid MƏHƏRRƏMOV
(əvvəli
ötən sayımızda)
Ondan eşitdiyimiz
sözlər bizi sevindirdi. Di gəl ki, sevincimizin uzun sürməyinə imkan verməyən Fətəli
dedi:
- Bu, o qədər də inandırıcı deyil. Nə qədər ki, kolxozun qoyun sürüləri yaylağa
getməyib, canavarlar qışlaqdan uzaqlaşan
deyil. Diqqətli olun, bəlkə
də yırtıcılar
yan-yörəmizdə fırlanıb
bizi güdürlər.
Fətəlinin sözündən sonra
həyəcanımız bir
az da
artdı. Daxilən qorxu hissləri
keçirsəm də,
üzdə özümü
ürəkli göstərir,
hələ arada qızlara təskinlik də verirdim. Əgər özümü
qorxaq göstərsəydim,
onlar sabah
məktəbdə mənə
lağ edib güləcəkdilər.
Qismət düz deyirdi, vahiməli gecədən sağ-salamat çıxmaq
üçün ehtiyatlı
olmalıydıq. Daha durduğumuz yerdə,
əcəl gəlməmiş
ayağımızı uzadıb
ölməyəcəkdik ki.
Bu bizim üçün
ağır bir sınaq idi. Gərək mübarizə
aparaydıq, düşdüyümüz
bu işdən kişi kimi
çıxaydıq. Məhəmməd də hamımıza təskinlik verib deyirdi ki, qorxmayın
ürəkli olun.
Bir də görəcəksiniz ki, budur, sağ-salamat kəndə çatmışıq. Yorulsaq da
ruhdan düşmür,
addım-addım irəliləyirdik.
Onu dəqiq bilirdik ki, istiqaməti düz seçmişik.
Şükür, qaranlıq düşəndən
bəri nə ilana, nə əqrəbə, nə də canavara rast gəlməmişdik.
Amma yaman yorulmuşduq, aclıq, susuzluq da bir
tərəfdən bizi
əldən-dildən salmışdı. Suyumuz tamam
qurtarmış, dodaqlarımız
qurumuşdu. Danışmağa, ağzımızı açıb
bir kəlmə kəsməyə də ərinirdik. Bir-birimizlə asta-asta, pıçıltı
ilə danışırdıq.
Həmişə eşitmişdim ki,
mal şirin olar.
Doğrudan da beləymiş.
Bu qədər yorulmağımıza, qorxmağımıza
baxmayaraq, ağzınacan
şomunla dolu iri torbaları çiynimizdən yerə
qoymurduq.
Ay doğandan sonra ətraf bir az aydınlaşdı.
Elə bil ürəyimizə də işıq düşdü. Gecələr qaranlıq səmanın yaraşığı olan
ulduzlar heç nədən, heç kimdən qorxmadan arın-arxayın sayrışırdılar.
Əsən sərin meh
yovşanın, gül-çiçəklərin
xoş ətrini ətrafa yayırdı.
Ayın zəif işığı
çöllərə, dərələrə
süzülüb gözəl
mənzərə yaradırdı. Bir-iki saat
əvvələ baxanda
indi ayağımızın
altını görə
bilirdik. İsaq-Musaq quşlarının
səsi güclə eşidilirdi.
Deyəsən, getdikcə onlar bizdən, biz də onlardan uzaqlaşırdıq. Ayaq səslərimizdən
və bir də torağayların qəfil pırıltısından
başqa heç nə eşitmirdik. İrəli addımladıqca geniş
çöllər, sıralanıb
bir-birinə söykənmiş
dərələr ötüb
bizdən arxada qalırdı.
Hərdən oturub dincəlir, düşdüyümüz vəziyyətə
özümüz də
gülürdük. Bir vaxtlar
oxuduğumuz əsərlərin
qəhrəmanlarının başlarına gələn
qorxulu hadisələri
indi özümüz yaşayırdıq. Heç bilmirdik
ki, durduğumuz yerdə bizi haqlamış təhlükə
harada bitəcək?
Kəndə sağ-salamat gedib
çata biləcəyikmi?
Gecə yarıdan keçmişdi. Qaranlıq düşəndən
bəri xeyli yol getsək də, bir tərəfə
çıxa bilməmişdik.
Deyəsən, kəndə hələ
çox qalmışdı.
Gündüz olsaydı yəqin
ki, evə çoxdan çatmış
olardıq.
Məsafənin belə uzanmasından şübhələnib tez-tez
bir-birimizdən soruşurduq
ki, görəsən,
yolu düz gedirik, azmamışıq? Yaxınlıqdakı
qaratikan kollarından,
iri daş və qayalardan tanıyırdıq ki, deyəsən, kəndə
az qalıb.
Dözümlü, səbirli olsaydıq,
sağ-salamat evə çatardıq. Tez-tez sırada
yerimizi dəyişirdik.
Gah mən qabaqda gedirdim, gah Qismət,
gah Məhəmməd,
gah da Fətəli.
Bir az irəliləmişdik
ki, uzaqdan çaqqalların ulaşmasını
eşitdik. Ayaq saxladıq, bir-birimizə
sığınıb yerə
çökdük. Bir neçə
dəqiqə susub sakitcə onların səsinə qulaq verdik. Deyəsən, ulaşma aşağı
tərəfdən gəlirdi.
Aramızdakı məsafə çox
deyildi. Çaqqallardan elə də
qorxumuz yox idi. Eşitmişdik ki, bu heyvanlar insanların üstünə o tək olanda hücum çəkirlər. Bizsə, maşallah
səkkiz nəfər
idik. Yolumuza çaqqallar ulartısını
kəsəndən sonra
davam etdik.
Arada sakitlik olanda hərdən torpağın altından ürək döyüntüsünə
bənzər ritmik səslər eşidirdik. Bunu hiss
edəndə əvvəl
bir az
duruxduq, çaşıb
qaldıq. Zəlzələ baş verdiyini
zənn etdik. Amma sonra fikir verəndə
gördük ki, yerin dərinliyindən gələn səs kəsilmir. Elə asta-asta dayanmadan
döyünür. Deyəsən, çöl və düzlərin də insanlar kimi ürəkləri
var idi. Gecənin qaranlığında aram-aram
öz ritmi ilə vururdu. Yəqin elə bu döyünən
yerin, kainatın, dünyanın ürəyi
idi. Gündüzün səs-küyündə bunu eşitmək olmurdu. Gecənin sakitliyində isə biz yer kürəsinin ürək çırpıntılarını
aydınca hiss edirdik. Bəlkə də dünyanın ürəyi elə bizim dərə-təpələrin
altındaydı. Ona görə
də bu yerlər belə gözəl və yaraşıqlı, torpağı
bərəkətli idi.
Qəflətən qarşımıza bir ilan çıxdı. Tez ayaq saxlayıb geri çəkildik. İlan əvvəlcə
başını qaldırıb
o tərəf-bu tərəfə
boylandı. Hiss etdik
ki, deyəsən, üstümüzə atılmaq
istəyir. Bir müddət hərəkətsiz
dayanandan sonra başını çevirdi,
cığırı keçib
öz yolu ilə sürünüb getdi. Şükür, hər şey
yaxşı qurtardı.
Təhlükənin sovuşduğunu görüb özümüzə
gəldik, dərindən
nəfəs alıb kəndə tərəf üz qoyduq.
Özümüzü unudub evdəkiləri düşünürdük. Fikirləşirdik ki, yəqin onlar bizdən narahat olub dərə-təpələrə
üz tutaraq bizi axtarırlar. İndi doğmalarımız da bizim kimi qaranlığa
bürünmüş çöllərdə
əsir-yesir idirlər.
Axı valideynlərimiz, yaxınlarımız
bizi harada axtara bilərdilər?
Güman
min yerə idi. Onlar hara gedəydilər, hara üz tutaydılar?
Qarşıdakı hündür dərəni
də aşıb çaylaqla xeyli qabağa getdik. Birdən Bənövşə
həyəcanla qışqırıb
dedi:
- Ora baxın, ora baxın, qarşıdakı dərənin
üstündə tez-tez
işıqlar yanıb-sönür,
məşəllər yellənir,
yəqin ki, onlar bizi axtaran
doğmalarımızdır!
Tez Bənövşə
deyən səmtə baxdıq. Ordakı işıqları, məşəlləri görəndə
ürəyimiz yerinə
düşdü, gözlərimizdə
sevinc parladı.
Addımlarımızı yeyinlədib dayanmadan
qabağa qaçdıq.
Daha ilandan, əqrəbdən qorxmağı yaddan çıxarıb necə
gəldi yüyürürdük.
Bir az irəliləyəndən
sonra qarşıdan gələn səsləri
də eşitdik. Dərənin üstünə toplaşanlar gecənin bu vədəsində axtarışığımıza çıxmış yaxınlarımız
və doğmalarımız
idi. Bu geniş
çöllükdə, dərə-təpələrin
ətəyində, zülmət
bir gecədə qurd-quşa yem olmayıb sağ qalmışdıq. Sanki qollarımıza, ayaqlarımıza
güc gəlmişdi,
sevincdən yaşarmış
gözlərimiz də
elə bil işıqlanmışdı. Qızlı-oğlanlı hamımız şomun
dolu torbaları çiynimizə ataraq cığırla qabağa
qaçırdıq. Mən ürəyimdə
böyük məhəbbət
bəslədiyim, amma ürəyimi aça bilmədiyim Gülcamalla yanaşı adımlayırdım.
Axtarışımıza çıxan yaxınlarımız Quru dərənin ən uca nöqtəsində - Küm qayanın yanında dayanmışdılar. Gecənin qaranlığında yanan məşəllərin sayı-hesabı yox idi. Hiss olunurdu ki, orada xeyli adam var. Deyəsən, kənddə hamı bir-birinə dəymişdi, camaat bizi axtarırdı.
Çaylaqdan keçdikcə xırda daşlar ayaqlarımızın altında qalıb kənara sıçrayırdı. Qaçmaq, uçmaq, doğmalarımıza bir az da tez qovuşmaq istəyirdik. Yuxarıda dayananlar yenə də bizi çağırırdılar. Biz də qışqırıb onlara hay verirdik. Sevincdən ağlayırdıq. Qəribə idi, nə qədər yorğun-arğın, üzgün olsam da, bizi haraylayıb çağıranların içində anamın və qardaşımın səsini aydınca eşidirdim.
Ədalət 2019.- 1 mart.- S.7.