GÖZLƏYİN, DÜNYAYA QAYITMAĞIM VAR

İsa İsmayılzadə

TOY GÜNÜ

Toy günü evimiz küylə dolacaq,

İçində kükrəyən hirsdən, acıqdan,

Həyətdə çathaçat yanan ocaqdan

Yanağın allanıb, pul-pul olacaq.

Göz-göz otaqların pəncərəsindən

Vurnuxa-vurnuxa baxarsan o gün.

Evdə səksənərəm sənin səsindən

Adımı bircə yol çağırsan o gün.

Ürək səksəkəli. Əli xınalı…

O gecə eviniz yazıqlaşacaq.

Bakıdan toyuna gələn xəyalım

Beş yüz kilometr uzaqlaşacaq.

Beş yüz kilometr düşər araya,

Beş yüz kilometr uzat qolunu.

Sənin gözlərinin səssiz harayı

Bir ömür uzunu kəsər yolumu.

- Ay bir hava çalın, gəlin oynasın

- Durma, ay xanəndə, bir ağız oxu!

- Ay uşaq, ə noldu, bir qulaq asın,

- Ay bir hava çalın, gəlin oynasın.

Hava çalınacaq, çalınacaq hey

Sənin əvəzinə zurna çalanın

Gözü oynayacaq, qaşı süzəcək.

Alnına yapışan tərli onluğu

Görüb qızaracaq, allanacaq hey

Toybəyi gizlicə dodaq büzəcək -

- Durma, ay xanəndə, bir ağız oxu!..

İmzasız teleqramm gələr adına,

Gözlərin böyüyər, böyüyər o gün.

Mehtər Əli nəmər alıb atına

Arvadı yanında öyünər o gün.

Kimsə sallayacaq qaşqabağını,

Maşınlar düzülüb, fit verə-verə

Obaya yayacaq, elə yayacaq

Sənin ürəyinin qışqırığını.

YOLLAR

(mahnı)

Getdin, görünmədin sən,

Susdu dünyam o gündən.

Ürəyimdə həsrətim

Sənsiz döyünür indi.

Qəribsədim, axı, sənsiz,

Yollar xəbər gətirmədi,

Səni mənə yetirmədi.

Haraylayım yolları,

Səni qaytasın, barı.

Gəl, əllərinlə ovut

Könlümdəki qubarı.

Əridim gilə-gilə,

Uzaqlardan əl-ələ.

Ayrılıqdan gizlənib.

Yenə verək əl-ələ.

Şəhərləri adla, gəl,

Bir quruca adla gəl.

Könlümdəki qubarı

Öz əlinlə odla, gəl!

Gecə niyə uzadı?

Yolların nə uzundu.

Bircə ümid qalmışdı,

O da sənsiz usandı.

QIZLAR, OĞLANLAR

İmtahan günləri yaxınlaşanda,

Çıxardıq çöllərə oğlanlı, qızlı.

Gözlərldə ilk sevgi aşıb-daşanda,

Baxardıq, susardıq biz sözlü-sözlü.

Qovaq kölgəsinin sərinliyində

Hərə bir gözələ çələng hörərdi.

Hardasa,

ürəyin dərinliyində

Körpə bir məhəbbət boy göstərərdi.

Kəsilib məhəbbət imtahanında.

"Əladan",

"yaxşıdan" alan da oldu.

Bir göz sınağından,

qız sınağından

keçərək, sinifdə qalan da oldu.

Yanaşı çəkilən adlar da vardı,

Adları oxşayıb, əzizləyərdik.

Elə ki, yay gəldi, dərslər qurtar

dı -

Hər gecə yuxuda yol gözləyirdik.

Ay ötdü, il ötdü, ciblərimizdə,

Ay ötdü, il ötdü, ürəyimizdə

Qat kəsdi məhəbbət məktublarını...

Kim xəbər aparsın, kim bir söz desin.

Lövhə qabağında dərs danışanda,

Oğrun baxışların hənirtisini

Duyurduq üzümüzdə, kürəyimizdə.

Hamımız utancaq, küsən, küsdürən,

Yerişlər,

duruşlar,

baxışlar sözlü.

O şeytan qızları tir-tir əsdirən

İldırımlar sözlü,

yağışlar sözlü.

Üzüşmək,

üşünmək bəhanə oldu,

Dayandıq üz-üzə, nəfəs-nəfəsə.

Satdıq günü-günə, sonra nə oldu -

Dinib-danışmadıq bircə nəfəsə.

Bir gün zəng çalında sonuncu kərə,

Siniflər boşaldı...

Lövhələr üstə

Bir gün qoşa-qoşa adlar yazıldı,

Bir gün qoşa-qoşa adlar pozuldu.

Ağır addımlarla döndük evlərə.

Zərnilər saraldı, otlar saraldı,

Kitablar saraldı, adlar saraldı.

Üfüqdə sarımtıl günəş göründü,

Sıxdı barmaqları qızıl üzüklər,

Körpə bir məhəbbət titrədi, söndü.

On səkkiz il keçib. Deyimmi indi,

Deyimmi, kimi kimi sevirdi, qızlar?

Oğlan ürəyində, qız ürəyində

On səkkiz ildir ki, on səkkiz yaşlı

Bir dilsiz-ağızsız məhəbbət sızlar...

VAXT

Ayağı sayalı illər içində

Bir il tanıyıram, aylar - qanadlı,

Bir il tanıyıram, günlər - yer atlı.

Güvənib qanadlı arzularıma

Elə tələsirdim, elə qaçırdım...

Gecələr sığınıb yazılarıma

Elə uçunardım, elə uçardım.

Ayağı sayalı aylar içində

Bir ay tanıyıram - dəniz nəfəsli,

Bir ay tanıyıram - dalğa həvəsli.

Bir dəniz gözlünün baxışlarından

İllərlə yerimdə donub qalmışam.

Bir kənd axşamının yağışlarında

Özümü dünyanın qəribliyində

sanıb qalmışam.

Ayağı sayalı günlər içində

Bir gün tanıyıram ömrümdən uzun,

Bir gün tanıyıram - onda nə yazım.

Uzanıb, uzanıb, uzanıb gedtb

Xəbər sorağında, səs sorağında.

Uzanıb, üfüqdf gözümdən itib

Məndən uzaqlarda - Kür qırağında.

Ayağı sayalı anlar içində

Bir an tanıyıram sükut qanadlı,

Bir an tanıyıram - heyrətli, odlu.

"Gözümün önündə, Muğan düzündə

Günəş heydən düşüb, günəş yorulub;

Yorğun şəfəqləri görünməz əllə

Qızıl örtük kimi çölə sərilib.

Bir dəniz nəfəsli,

dağla həvəsli,

Bir sükut qanadlı,

heyrətli, odlu,

Ümidli, arzulu,

sözlü, yazılı,

Hey uzanıb gedən,

gözümdən itən

Ayağı sayalı illərdə ötrü,

Aylardan, günlərdən, anlardan ötrü

Darıxmışam mən.

Ürəyim atlanır onlardan ötrü.

BİR QARIŞ KÖLGƏ

Toyuqlar bir çimdik darıdan ötrü,

sərçələr bir parça kölgədən ötrü,

səri bir ümiddən, "bəlkə"dən ötrü

ora vurnuxanda, bura qaçanda,

atamın tərləmiş, düzlü kölgəsi

bir qarış olardı.

Atamın tərləmiş, sözlü kölgəsi

elə o zamandan bircə qarışdır.

O tərləmiş kölgə, o duzlu kölgə

elə o zamandan, elə o gündən

pencəyi, köynəyi, ürəyi kimi

qırış-qırışdır.

Neyləyim, axı -

kölgə ütüləmək gəlmir əlimdən.

Nəvəsi -

bəvəsi böyüdü, amma

atamın kölgəsi hey boy atmadı,

heç əsgərliyə də aparmazdılar.

Bir gün Qarayazı düzənliyindən

bir qatara minib, Bakıya gəldi,

Günəş şaxıyanda, üstümə düşdü,

Atamın kölgəsi mənə qarışdı.

Atamın kölgəsi bircə qarışdı,

atamın kölgəsi mənə qarışdı.

Neyləyim, axı -

kölgə ütüləmək, kölgə uzatmaq,

kölgə yelpikləmək, kölgə yaşatmaq,

kölgə əzizləmək gəlmir əlimdən.

GÜLLƏLƏR DEMƏDİ

Davadan qayıtmayan cavanlara

Getdilər... Getdilər fit çala-çala

getdilər atları çimizdirməyə -

bizi aparmadılar.

Qulançar yığmağa, moruq dərməyə

bizi aparmadılar.

Yalvarıb-yaxarıb dil tökəndə biz

Onlar üstümüzə od ələdilər,

qışqırıb-təpinib hədələdilər:

"Hələ uşaqsınız, nə yaşınız var..."

Bir gün xəbər gəldi: dava başlanıb...

Onlar əsgərliyə çağırıldılar,

nə tütək çaldılar, nə fit çaldılar,

fikirli oldular, ağır oldular...

Yola salanlara qoşulanda biz

yalvarıb -yaxarıb dil tökdü onlar:

"Qayıdın... qayıdın, geri qayıdın,

qayıdın atları çimizdirməyə,

qulançar yığmağa, moruq dərməyə".

Biz getdik atları çimizdirməyə,

Qulançar yığmağa, moruq yeməyə.

Düşüb arxamızca gəldi uşaqlar,

Dilimiz gəlmədi bir söz deməyə...

Onların yoxluğu düşdü araya,

oyunlar, məclislər qaldı yarımçıq.

Toylar da seyrəldi toyxanalar da,

aşıq da havanı çaldı yarımçıq.

Kəndimiz yamanca uralanmışdı,

Yaman korun-korun yanırdı ocaq.

Bir ağzıgöyçək də qaralanmışdı:

"Deyəsən gedənlər qayıtmayacaq..."

Mərmilər, güllələr fit çala-çala

cuvar Cavad kimi qovdu onları,

ketmən vura-vura, ot çala-çala

baxdıq yollara...

Getdilər, getdilər Berlinə sarı,

getdilər ... getdilər ölümə sarı...

Qəlpələr demədi: geri qayıdın,

lülələr demədi: geri qayıdın,

güllələr demədi: geri qayıdın,

Hələ uşaqsınız, nə yaşınız var...

GÖZLƏYİN, DÜNYAYA QAYITMAĞIM VAR

Bu dünyaya bir də qayıtmağım var

Qəbrimin üstündə bitən gülləri,

Uyumuş,soyumuş torpağı-daşı

Ölüm sükutundan oyatmağım var.

Bilmirəm çiçəklə, bilmirəm otla,

Bilmirəm ağacla, yoxsa buludla,

Dağları yerindən oynadıb gələn

Dəli qışqırıqla, yoxsa sükutla-

deyə bilmərəm.

Apardım özümlə öz dünyamı mən-

Ulduzlu göyləri, Ayı, günəşi,

İlğımlı çölləri, təpəlikləri,

Dağları, düzləri, biçənəkləri

Son gündə, son anda, son saatımda

Apardı gözüm.

O günü, o annı, dəqiqəni də

Apardım özüm.

Səsləri, sözləri, pıçıltıları,

Kür tərəfdən gələn uğultuları

Mikrofon qulağım "yazdı" apardı.

Gecəli-gündüzlü, ömrüm boyunca

Kürün uğultumu məni çağırıb,

Suyun şırıltısı məni çağırıb,

Məni haraylayıb Qarayazıdan.

Mən də yuxularda hey uça-uça

getmişəm ora.

İlğımlar çağırıb məni uzaqdan,

Yəhərbel ilğımlar, kəhər ilğımlar,

Qarayel ilğımlar, ağyel ilğımlpar -

Bilmirəm, onları kimlər azadıb,

Çağırıb düzlərdən - Qarayazıdan.

Kürün uğultusu aparıb məni,

Suyun şırıltısı çəkib aparıb.

Sehrli ilğımlar əl eləməklə

Aparıb, yaxama çöküb aparıb.

Məni bu dünyaya bir də, yenidən

Bəlkə o uğultu gətirə bildi,

Bəlkə o şırıltı gətirə bildi.

Bəlkə o ilğımlar sehrli yolla

Məni bu dünyaya ötürə bildi.

Nəsə, ürəyimə damıb, bilirəm-

Bəlkə də yüz ildən, min ildən sonra,

Milyon ildən sonra - nə bilmək olar -

Nə vaxtsa dönəcək ömrün illəri...

BİR DƏ GÖRƏRSİNİZ…

... Bir də görərsiniz mən də getmişəm,

Bir də görərsiniz,

yoxam dünyada.

Sizin gözünüzdən elə itmişəm,

Çətin, Çətin yolunuza çıxam dünyada.

Başını bulayıb köks ötürən də,

Əlini dizinə çırpan da olar,

Tüstüsü başından çıxan da olar,

Mənsizbir ömürdən-gündən usanan,

Başdaşına dönüb baxan da olar...

Yığışın bir yerə, yığışın, dostlar,

Sizin aranızda,sizdən xəbərsiz

Mənə də, mənə də bir yer tapılar.

Dinib-danışmaram, susaram onda...

Neyləyim, neyləyim açılmaz daha

Sözüməömürlük bağlı ürəklər,

Üzüməömürlük bağlı qapılar.

Siz də danışmayın, bir anlıq susun...

Siqaret üstündən yaşarsın gözü

Tüstüsü başından çıxan Abbasın.

Yalvarıram sizə,

Mən gedəndən sonra "qeybət daşını"

Bir qara daş kimi atın dənizə,

Dalğıclar yığılsa -

tapa bilməsin,

İlişməsin ayağına bir kəsin...

... Bir də görərsiniz, mən də getmişəm,

Bir də görərsiniz,

yoxam dünyada.

Sizin gözünüzdən elə itmişəm -

Çətin,

Çətin yolunuza çıxam dünyada...

Ədalət.-2019.-16 mart.-S.14.