Flora Qasımova : - XANKƏNDİNƏ QAYIDIŞI GÖZLƏYİRƏM

Onunla görüşümün əsl səbəbkarı tanınmış jurnalist Vasif Quliyev oldu. Sözarası dedi ki, ilin sonu Flora xanımın doğum günüdür, bəlkə , onunla bir söhbət edəsən. Ağzım nəydi ki, Vasifin sözündən çıxım, təbii ki, razılaşdım.

Ertəsi günü elə Vasifin rəhbərlik etdiyi «Şuşa» qəzetinin redaksiyasında Flora xanımla öncə otuz il əvvələ getdik, eyni ağrını paylaşdığımızdan xeyli dərdləşdik. Sonra 44 günlük müharibəyə gəldik və nəhayət, Xankəndində «Qarabağ»ın stadiona çıxmasından və futbol bayramından danışdıq.

Burda bir məqamı xüsusi qeyd etməliyəm. Flora xanımı Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, hər birmizin yaddaşına köçmüş Şirin Mirzəyevin ömür-gün yoldaşı kimi tanıyırlar. Mən də Şirin Mirzəyevlə həmsöhbət olmuşam, hətta ondan müsahibə də almışam. Hətta komandiri olduğu hərbi hissənin həyətində onun necə qaynarlıqla, az qala çılğıncasına baş verənlərə reaksiyasını da izləmişəm. Ona görə də Flora xanımla söhbət etmək, məni həm də o müqəddəs ruhun ziyarətinə aparırdı və deməli…

Haşiyə: Flora Qasım qızı Qasımova 1947-ci il dekabrın 27-də Xankəndi şəhərində anadan olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun riyaziyyat fakültəsinə daxil olub. Və təhsilini başa vurduqdan sonra da bir vaxtlar oxuduğu məktəbə müəllim kimi qayıdıb. Öncə Xankəndi rayonunun Badara kənd orta məktəbində, sonra vilayət mərkəzindəki 4 nömrəli orta məktəbdə müəllim, tədris hissə müdiri və sonra da ictimai vəzifələr. Yəni, dövlət qurumlarında çalışıbdı. Həyat elə gətirib ki, Flora xanım 1977-ci ildən Bakı şəhərində müəllim kimi fəaliyyət göstərməyə başlayıb.. Lakin doğulduğu torpaq və bir də təbii ki, həyatın qanunları onu yenidən Xankəndinə qaytarıb və o, burda Şirin Mirzəyevlə ailə həyatı qurub. Və bir də 1994-cü ildən sonra Flora xanımın qaçqın həyatı Bakı ilə bağlanıb. Yəni, o, 4-cü və 5-ci çağırış Milli Məclisin deputatı olub. İki övladı var.

Bəli, mən Flora xanımla söhbətə təbii ki, onun doğulduğu şəhərlə bağl xatirələrdən başladım:

- Otuz il bundan öncəni necə xatırlayırsınız, Xankəndi yuxunuza girirdimi?

- Təbii ki, hər kəs doğulduğu ocağa, elə-obaya bağlı olur, kimi az, kimi çox. Amma mən Xankəndinə həm doğulduğum yer kimi, həm ilk iş yerim kimi , həm də ailə həyatımın ünvanı kimi bağlıyam. Ona görə də Xankəndində oxuduğum illər, sinif yoldaşlarım, müəllimlərim, daha sonra birlikdə çalışdığım insanlar demək olar ki, bütün xatirələrimin baş qəhrəmanlarıdır. Doğrudur, qaçqınlıq bizləri bir-birimizdən uzaq saldı, pərən-pərən düşdük. Lakin mənim bəxtim onda gətirdi ki, Parlamentə seçiləndən sonra təmsilçisi olduğum Xankəndi dairəsinin sakinləri ilə, deməli, həm də öz doğmalarım ilə tez-tez görüşmək imkanı qazandım. Onların şən və kədərli günlərində yanlarında oldum. Bu da xatirələrimi diri saxladı, onları həmişəyaşar elədi. İndinin özündə də həmyerlilərimlə görüşəndə mütləq hansısa bir hadisəni xatırlayır, hansısa bir yaddaşımızı təzələyirik. Ən çox məni üzən Xankəndinin işğalı oldu…

- Niyə məhz Xankəndinin?

- Bilirsiniz, mən müəlliməm, şagirdlərimin yaşadığı həyəcanlı anlar, onların qorxudan hədəqəsindən çıxan gözləri indi də mənim üçün çox dəhşətli bir mənzərədir. Şükürlər olsun ki, biz otuz illik həsrətə son qoyduq. Dəmir yumruq nəhayət ki, əyilmiş qəddimizi düzəltdi, çəkdiyimiz həsrətə, yaşadığımız acılara nida qoydu. Ali Baş Komandanımızın dediyi kimi, «Qarabağ Azərbaycandır!». Burda onu da qeyd etməliyəm ki, Azərbaycan xalqı üçün Xolcalı faciəsi müdhiş bir ağrıdır. O yaranı əsrlər də bizə unutdura bilməz. Sadəcə mən Xankəndində o ağı-acını yaşadıqdan sonra Ağdama köçüb orda qrad yağışının altında baş verənləri izlədiyimdən Xankəndindəki şagirdlərimin yaşantıları məni heç vaxt tərk etməyib.

- Flora xanım, siz əfsanəvi qəhrəman, unudulmaz Şirin Mirzəyevin həyat yoldaşı olmusunuz. Bu xalq qəhrəmanı ilə bağlı nəyi yada salmaq istərdiniz?

- Bilirsiniz, mən Şirinlə bir məktəbdə, bir sinifdə oxumuşam. Həmin illərdə şagirdlərin əlindən kitab düşmürdü. Məktəbin, şəhərin kitabxanası ən gür yer idi. bizim kitabxanada Qənirə xanım adlı yaşlı bir qadın çalışırdı, o bizi görəndə «təzə kitab gəlməyib» deməklə bizi artıq vaxt almaqdan bir növ xilas edirdi. Onsuz da əl çəkmirdik, təkrar oxuduğumuz kitablara qayıdırdıq. Şirin orta məktəbdən sonra arzusunda olduğu hərbi məktəbə üz tutdu, siyasi hərbi akademiyanı bitirdi, mən də riyaziyyat müəllimi oldum. Qarabağ hadisələri başlayanda Şirin Moskvada xidmətini yarımçıq qoyub Vətənə qayıtdı. Və onun sonrakı taleyi, həyatı da xalqımıza məlumdur. Bircə onu demək istəyirəm ki, Şirin baş verənləri sanki öncədən görürdü, ona görə də təcili olaraq milli ordunun yaradılmasını istəyirdi. O da bunu az-çox öz gücünə etdi.

- Flora xanım, siz bir pedaqoq kimi bugünki təhsilinizdən, ümumiyyətlə, məktəblərimizdə baş verənlərdən yəqin ki, xəbərdarsınız. Bu məsələyə münasibətiniz necədir?

- Doğrusu, mən təhsildə aparılan islahatları alqışlayıram. Amma bəzən elə şeylərin şahidi oluram ki, onunla barışmıram və yaxud da bunun niyə baş verdiyini qəbul etmirəm. Sanki təhsil ikinci plana keçib. Düzdür, bizim üçün bir nömrəli vəzifə torpaqlarımızın azad edilməsi idi, amma millətin gələcəyi təhsildən, məktəbdən keçdiyi üçün ona da çox ciddi yanaşmaq lazımdır. Çünki şagirdlərin məktəbdən, sinifdən kənarda müəllim yanına getməsi, yalnız bir ixtisasa aid olan fənləri öyrənməyə, hətta əzbərləməyə maraq göstərməsi heç də yaxşı hal deyil. Ona görə mən bugünki müəllimlərimizin vəziyyətini anlayıram, onlara münasibəti başa düşürəm. Lakin bu sahədə mütləq ciddi addımlar atılmalıdır. İnanıram ki, ölkə prezidenti mütləq bu sahəyə diqqət yetirəcək. Və təhsilimiz öz istədiyimiz səviyəyə qayıdacaq. Bəzilərinin dediyi kimi, aparılan eksperimentlər nəhayət ki, sona çatacaq. Unutmamalıyıq ki, bizim təhsilimizin möhkəm bünövrəsi, gözəl ənənələri olub.

- Flora xanım, artıq bütün Azərbaycan Qarabağda keçirilən futbol bayramının şahidi oldu. «Qarabağ» öz meydanında oynadı. Və siz təbii ki, həmin oyunu da elə Xankəndinin özündə seyr etdiniz.

- Bəli, Şuşa işğaldan azad edildikdən sonra Qarabağda olmaq, o uzun ayrılığın acısından qurtarmaq xoşbəxtliyini mən də yaşadım. Cıdır düzündən Xankəndinə baxdım, onda daxilimdə sevincim tam deyildi. Elə bil ki, yarımçıq bir məqamda ilişib qalmışdım. Şükürlər olsun ki, antiterror əməliyyatı mənim sevincimi bütövləşdirdi. Televiziya kanallarında Xankəndinin bugünki mənzərələrini izlədim. Elə Ali Baş Komandanımız Xankəndinə bayraq sancanda yaşadıqlarımı sözə çevirsəm , onda necə xoşbəxt olduğumu yəqin ki, siz də qəbul edərsiniz. Bax, bu mənada keçirilən oyun da, Xankəndində görülən işlər də mənim və bütövlükdə Xankəndinə, onun ətraf kəndlərinə qayıdacaq adamlar üçün bir növü açılan qapı idi. Mən şəhəri ekrandan seyr etdikcə uşaqlığımı, gəncliyimi o küçələrdə, o yerlərdə təkrar gördüm, təkrar xatırladım. Sağ olsun Ali Baş Komandanımız ki bizi bu xoşbəxtliyə qovuşdurdu.

- Son olaraq, bir məqama da sizdən münasibət öyrənmək istərdim. Xankəndinin sabahını, ordakı həyatı necə təsəvvür edirsinz?

- Bilirəm nəyə işarə edirsiniz. Aldığım məlumatlara görə, ermənilər qapılarını bağlayıb , üz tutublar İrəvana. Amma bu . heç də o demək deyil ki, biz onların qayıdışını gözləyəcəyik. Biz evlərimizə, şəhərimizə qayıdacağıq. Onlar bizimlə necə yaşayacaqlar, qoy özləri düşünsünlər. Bizim ağrılarımız, itkilərimiz nə qədər böyük olsa da, biz torpağımızı geri almışıq, evimizi geri qaytarmışıq. Ona görə də heç nəyi gözə almadan mütləq öz evlərimizin işıqlarını yandıracağıq. Orda yeni istehsal sahələri, iş yerləri, ali məktəblər fəaliyyət göstərəcək. Dalğalanan bayrağımızın altında biz özümüz dayanacağıq. Kim qanunlarımıza sayğı göstərsə, vətəndaşlığımızı qəbul etsə, onunla gələcək həyatın müzakirəsini etmək olar. İndiki halda isə bir gerçəklik var, onu birmənalı qəbul etməliyik. Bu da Ali Baş Komandanın Dəmir yumruğu və bir də Qarabağın Azərbaycanın olmasıdır.

… Biz Flora xanımla bir çox mətləblərə toxunan söhbətlər etdik. Amma mən o söhbətlərin fonunda əmin olduğum bu oldu ki, Flora xanım da bütün qaçqınlıq həyatı yaşayan soydaşlarımız kimi Xankəndinə qayıtmaq növbəsini gözləyir. Yolunuz açıq olsun, Flora xanım!

Müsahibəni apardı Əbülfət Mədətoğlu

Ədalət .- 2023.- 29 dekabr,№ 50- S.6.