Sözə söykənən adam

Əbülfət Mədətoğlu-65

Şairlərin həyatda ən böyük güvənc yeri, ən çox tapındığı, müqəddəs sandığı Sözdür. Söz şairlər üçün canlıdır, ruh verəndir, yaşadandır. Şairin gücü sözündədir. Çünki o öz dünyasını Sözlə yaradar, Sözlə Allaha yaxınlaşır, sözlə ünsiyyət qurur, sözlə kamilləşir. Sözə olan inam, inanclı sözə tapınmaq şairlərin iman yoludur.

Bu iman yolunda şair Əbülfət Mədətoğlu da İlahi sözə tapınır, inanclı Sözə söykənir.

Eşq sonsuz, dünya gidi,

İnanc sözə söykəndim.

Ürək mənə "döz" dedi -

Susub, dözə söykəndim.

...Varlığın mənə həbdi,

Gözlərimə nur təpdi.

Qələm verən Söz səpdi -

Mən o sözə söykəndim.

Allah tək deyil, Allah böyüklüyündə təkdir. Şairlər də tənha olmurlar, tənhalıqlarında tək olurlar. Şair dünyasının tənhalığı onun yaşadığı dünyanın dərdlərini, ağrı-acılarını Sözlə Allaha çatdırmaq məqamıdır. Qələmi şairə Allah verir, qəlbinin tarlasına Söz səpir. Və şair tənha gecələrdə sözə söykənənərək bəşəriyyətin dərdlərini Allaha danışır. Yerlə Göy arasında ünsiyyət yaradır. Sözün ruhu Göyə gedir, əlimizdə isə qələmin yazdığı qalır. Dərdimizi, sevincimizi, ağrı-acılarımızı, sevgimizi, məhəbbətimizi maddiləşdirən söz kitabdan-kitaba, tarixdən-tarixə, zamandan-zamana ötürülür.

Şair unudulmaq təhlükəsini yaxın buraxmır. Gördüyünü, bildiyini yazır ki, yaddan çıxmasın. İllərin tozunu silib unudulanı yenidən xatırladır.

Əbülfət gördüyün, bildiyin yazır,

İllərin yadından sildiyin yazır.

Haradan haraya gəldiyin yazır,

Hərə də seçdiyi tuşa dırmaşır.

Şairin seçdiyi tuş isə ilahi yüksəkliyə qalxmaq istəyidir. İnsanların kamilliyi, bütövlüyü, insanlığı elə bu istəyin özündədir.

Bu istəyə çatmaq, bu kamilliyə qovuşmaq isə kədərlə sevinci, dərdlə eşqi birgə qəbul etməklə mümkündür. Çünki dünya bir rəngdə deyil, ağlı-qaralı, gecəli-gündüzlüdür. Bu ikili dünyanın təzadlarını dərk etmək, olduğu kimi qəbul etmək insanı bütövləşdirir, kamilləşdirir. Bu bütövlüyü qəbul etməyən insan cəhalətdən çıxa bilmir.

Şair Əbülfət Mədətoğlu dərdi sevməyi, oxşamağı bacarır. Şehli- şehli dərdiyi Dərdlə sirdaşlıq edir, onunla bir divar, bir daş olur.

Tumurcuğu çırtlamış -

Təzə dərdim - tər dərdim.

Mən səni şehli-şehli

Təzə dərdim, tər dərdim.

Sarıldın sən də mənə,

Eşq vardı səndə mənə.

Titrəmə, səndələmə -

Sən də məni dər, dərdim.

Qarışaq, sirdaş olaq,

Bir divar, bir daş olaq...

Dərdlərə bir qaş olaq -

Sən üstündə zər dərdim!

"Sarıldın sən də mənə, Eşq vardı səndə mənə" misraları böyük Məhəmməd Füzulilin "Mən istərəm bəlanı, çün istər bəla məni" misrası ilə necə də doğma səslənir. Çünki bu eşq dərdi, bu eşq bəlası poeziyanın gücü və fikrin ifadə gözəlliyi ilə fərdi çərçivələri aşaraq ictimailəşir, dinləyicinin, oxucunun qəlbində özünə yer tapır. Şair bu kiçik şeirdə cinaslardan, anafora, epifora və təkrirlərdən məharətlə istifadə edərək, poetik ustalıqla oxucu qəlbinə yol çəkir, oxucunu öz dərdinə şərik etməyi bacarır.

Sözünü dağlara ünvanlayan, dərdini dağlara danışan şairlər çoxdur ədəbiyyatımızda. Çünki şairlərin dərdini Dədə Ələsgərin oxşadığı "dərdli, nalalı" dağlar anlayar ancaq. Elə 33 illik yurd həsrətini, ağrı-acılarını Əbülfət Mədətoğlunun da üzünü dağlara tutub danışması, sözünü dağlara deməsi təsadüfi deyil. Şair sözünü təkcə "göylərə baş vuran" uca dağlara yox, eyni zamanda illərlə didərgin qəlblərdə qubar bağlamış həsrət dağlarına deyir. Şairin şeirin rədifində iki dəfə "dağlara, dağlara" deməsi bu anlamı, bu assosiasiyanı yaradır.

Yenə könlüm qan ağladı,

Baxdım dağlara, dağlara.

Dolub qaralmış buludtək

Yağdım dağlara, dağlara.

Qayaları xəncər oldu,

Uçrumları səngər oldu.

Bir az duman əngəl oldu -

Qalxdım dağlara, dağlara.

Dərdini başına alıb dağlara, daşlara çaxan şair şeirin son bəndində özünü bir bayraqtək dağların zirvəsinə, dərd dağlarının zirvəsinə taxır. Dağlarla əbədi dərddaşlıq edir.

Havalanmış ruhum şimşək,

Bəsdi, mənə sən az şum çək.

Əbülfəti bir bayraqtək

Taxdım dağlara, dağlara.

Bu gün Əbülfət Mədətoğlunun poeziyası 33 il həsrətini çəkdiyi doğma dağlarda qələbə, Zəfər bayrağı kimi dalğalanır.

Şair üçün söz həm də işıqdır. O, sözün işığında oxucusu ilə baş-başa dayanıb söhbət edir. Sözlə oxucusunu qəlbinə işıq salır. Bilir ki, insanın qəlbini nurlandıran, yaxşısını, yamanını üzə çıxardan sözdür.

Şair, həmçinin, insanların qəlbində işıq axtarır. Onların qəlbindəki öləziyən inam işığını sönməyə qoymur. Bilir ki, sabaha, gələcəyə olan inamdır insanı qələbəyə aparan.

Şairin çoxşaxəli baxış bucağında, eyni zamanda, işığın içində insan axtarışı da var. İşığın içərisindəki insanı isə yalnız İlahi sözün və İlahi eşqin qüdrəti ilə bəsirət gözü ilə görmək mümkündür.

Şairin eşqi də bu bəsirətdən keçir. Sevdiyi adamı işıq içində axtarır. Müqəddəs Birin bəxş etdiyi sevgini özünə Qiblə, Pir bilir.

Tanıdım, vuruldum, bildim sirr səni,

Seçdim Qiblə səni, seçdim Pir səni.

Yuxuma gətirir hərdən Bir səni -

Bu xətrə qoy qurban olum gecəyə.

Şair işığın eşqinə gecəyə, qaranlığa da qurban olmağı bacarır. Zülmətin bağrında işıq gizləndiyi kimi sevgilisinin gecələr yuxuya girməsini qaranlıqdan işığın doğmasına bənzədir.

Şair gecələr çəkdiyi ağrısını da əzizləyir, ağrıya da gözəlim deyib onu oxşayır. Səsini boğub dizlərini yumruqlamaqla yatmayıb səhəri dirigözlü açır.

Dizlərimi yumruqlayır öz əlim,

Səsin boğub küsdürürəm özümdən.

Hiss edirəm ağrı adlı gözəlim

Gətirəcək bu gecəni gözümdən.

Ağrının gecəni gözündən gətirməsi ifadəsi yuxusuz keçən gecəyə ən gözəl, orijinal poetik tapıntıdır desək, yəqin ki, razılaşarsınız.

Əbülfət Mədətoğlu məqalələrinin birində yazır: "Həyatda mənim üçün əl ilə toxunulmayan, göz ilə görünməyən, ruhdan və ürəkdən süzülən, eyni zamanda, ruhu və ürəyi ifadə edən və nəhayət, canımın canı olanlara münasibətimi sərgiləyən - Sözdür!"

Bəli, şair bütün doğmalarına, oxucularına, həyata münasibətini, fikrini sözlə sərgiləyir. Adi sözlə yox, poetik naxışlarla cilalanan obrazlı sözlə!

Yaradıcılıq aləmində, sənət zirvəsinə gedən yolda şairin ən etibarlı güvənci, ən həzin xatirəsi, ən anlaşıqlı sirdaşı, ən kamil həmsöhbəti Sözdür. Qanadlı sözlərlə sirdaşlıq edib zirvələrə doğru yol gedən şairə uğurlar arzulayırıq!

Ağamir CAVAD

Ədalət.- 2024.- 23 fevral,№ 7.- S.14.