LƏYAQƏT VƏ
BÜTÖVLÜK
65 yaşını vərəqləyərkən
Ara-sıra şəhər həyatının bezdirici
can sıxlığından vaxt tapıb
görüşdüyüm, dərhal xəlvət guşəyəçəkilib
(klassik yazarlar və filosoflar buna «inziva» deyirlər) dərdləşdiyim,
fikir və duyğularımı bölüşdüyüm tək-tük
simalardan biri Əbülfət müəllimdir.
Bütövlük simvolu və ləyaqət sahibi kimi
tanıdığm Əbülfət Pələngov. Uca
dağlarmzn əzəmətli alim oğlu, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor.
Ömrünü-gününü pedaqoji sahəyə və
elmə bağlayan, ali məktəbə yüzlərlə gələcəyin
mütəxəssisini yetişdirən müəllim. Musa Yaqub
demişkən:
Bir nankor tələbə dönüklüyündə,
Qızarar, utanar müəllim ömrü.
Birinin şanında, böyüklüyündə -
Uçar, qanadlanar müəllim ömrü.
Yox, Əbülfət müəllim təkcə
pedaqoji universitetdə tələbə hazırlamayıb, həm
də onlarla aspiranta dərs keçib, həmin gənc
kadrların yolunda ürəyini məşələ döndərib,
neçə-neçə doktoranta rəhbərlik edib, məsləhət
verib, fəaliyyət istiqamətini göstərib. Maşallah,
ardıcılları yetişib. Bəli, həqiqətən,
bağban o zaman öyünür ki, əkdiyi ağac bol bar-bəhrə
versin, məhsulu dadlı-tamlı olsun. Bu mənada
Əbülfət Pələngov xoşbəxt şəxsiyyətdir
ki, vaxtilə auditoriyada mühazirə oxuduğu tələbələrindən
bir neçəsinin alim kimi səsi-sorağı möhtəşəm
universitetlərdən, Akademiyanın elmi-tədqiqat
institutlarından gəlir. Seminar salonlarında saç
ağardıb, tər töküb Əbülfət Pələngov.
Boylandım sola da, baxdım sağa da,
Qalmışam məsum tək ortada hələ.
Vaxt tapa bilmədim qocalmağa da,
Necə oturmuşam partada hələ.
O, boylana-boylana, qaranlıq gecələri
dirigözlü aça-aça taleyini yaşayır.
Çalıışdığı Pedaqoji Universitetdə «mələk
xislətli insan» ləqəbini qazanıb.Axı, o, elə
müəllimlərdən olub ki, heç bir Allah bəndəsini
qapısından ümidsiz qaytarmayıb. Yaxşlığı həmişə
yamanlıqla tərəziyə qoyub, mərhəm, xeyirxah işlərə qol qoyub,
hesab edib, yaxşılıq ər kişilərin işidir.
Pislik eləməyə nə var, asandır. Beləcə,
riyaziyyat fakültəsində hörmət-izzəti bir yana, vəzifə
pillələrində yüksəlib, dekan müavini olub, dekan
vəzifəsini xeyli müddət icra edib, ali məktəbin
ictimai işlərində fəallıq göstərib.
İndi görkəmli həmyerlimizin adı
dünyanın uzaq-yaxın ölkələrini dolaşır:
sözsüz, türkdilli məmləkətlər ön
sradadr - Türkiyə Cümhuriyyəti, Qazaxıstan, Özbəkistan,
Tatarıstan, Qırğızıstan, Başqırdıstan və
s. Əbülfət müəllim adınıçəkdiyim
vəçəkə bilmədiyim bu qürbət yerlərdəçox
məşhurdur, eyni zamanda həmin ünvanlarda keçirilən
seminarlarda, simpoziumlarda, konfranslarda yurdumuzu ləyaqətlə
təmsil edib. Yapdığı məruzələr, jurnal və
dərgilərdə nəşr etdirdiyi məqalələr,
riyaziyyatın müxtəlif sahələrinə dair
yazdğı araşdrmalar həmişə diqqət mərkəzinə
düşüb.Məhsuldar alimin qonşu Rusiya
Federasiyasınn Moskva şəhərində və
Dağıstan respublikasında göstərdiyi səmərəli
fəaliyyət ayrıca mövzunun materialıdır.Bu
qarşılql əlaqələr nəticəsində tez-tez
Mahaçqaladan pedaqoq-alimlər Bakımıza təşrif gətirir,
hansısa problem sahəni müzakirə obyektinəçevirir,
birgə nəticə hasil edirlər.
Şübhəsiz, ünsiyyətdən, əlaqədən
hər kəs qazanır: qonaqpərvər,
söhbətcil, qılıqlıƏbülfət müəllim
elə hörməti-izzəti sayəsində başqa ölkələrdəçalışan
yurddaşlarımızı da tapır, onları vətənəçəkir,
maqnit cazibəsiylə ovsunlayır. Hansı diyarda
yaşamasından asılı deyil, əgər sən
özünü azərbaycanlı sayırsansa, mütləq
torpaq eşqi ürəyindəçağlamalıdı:
Müqəddəs ruhların behişt yeridi,
ocaq Azərbaycan, pir Azərbaycan.
Harda baş ucaldan övladı varsa,
orda bərqərardır bir Azərbaycan.
Əbülfət Pələngov xarakter etibarı ilə
maraqlıı həyat adamıdır.Lerikin Züvüç
kəndindəçoxuşaqlı ailədə doğulan bu
insan kişilik, mətanət, cəsarət məktəbini də
eləçətin coğrafi relyefə və dağşəraitinə
malik rayonda keçib. Haçansa mənə söylədiklərindən:
«anamı erkən itirmişəm, ancaq lap balaca
yaşlarımdan zəhmətə, əməyəöyrəşmişəm.
Səhərin gözü açılan kimi gah qoyun-quzu
dalınca düşərdik, gah da məktəbə
qaçardıq.Bütün yay tətili boyu çöldə,
biçənəkdə, meşədə olardıq.Heyvanlar
üçün qış tədarükü görər,
ot-ələf daşıyardııq, atla, ulaqla odun
doğrayıb gətirərdik.Dincəlmək nədi, yuxu nədi,
bilməzdik.Heç kitab oxumağa, başımızı
qaşımağa vaxt yox idi. Həmişə həyəcanda,
tələshatələsdəydik, ora-bura
yüyürürdük, ta orta məktəbi bitirənəcən…»
Gah da görürsən ki, telefonuma qəfil bir zəng
gəldi - məhəbbət dolu titrək bir səs
«dünyann o başndan» ruhumu səslədi: «Mənəm e,
qardaş, Əbülfətdi, Lerikdən telefon
açdım, yadıma
düşdün, hal-əhval tutmaq istədim». O saat
anlayıram ki, Pələngovu, dağ havası tutub onu. Eyni
istəklə dost adamı salamlayır, gedib kəndə
başçəkməkdə arzusuna haqq qazandırıram.
«Lerikin dağ kəndlərində bir neçəşəhid
ailəsini ziyarət etmişəm, ini yadma düşdün,
gərək səni də götürəydim, daha keçdi,
müsəlmanın sonrakı ağlı. Hazırda
Züvüçdəyəm. Ata-anamın məzarlarını
ziyarət endirəm.Dədə-baba ocağına getmək
savabdı».Səs yavaş-yavaş qırılmağa
başlayır. Mən, yalnız iki kəlməəlavə
edirəm: «Yaşa, Əbülfət müəllim,
torpağımın sədaqət, etibar mücəssəməsi…».
Yeri gəlmişkən, «şəhid mövzusu»
Qarabağ müharibəsi tüğyan edənən
Əbülfət müəllimin ağrılı
yeridi.Xalqımızın erməni qəsbkarlarına qarş
apardığı bu haqq savaşı neçə-neçə
igid Vətən övladının qanı bahasına oldu.Pələngovlar
ailəsindən də yan keçmədi bu amansız
müharibə.Əbülfətin böyük qardaşı
Bünyadəli Pələngov qarı düşmənlə pələng
kimi vuruşdu.Cəsur zabit Qarabağın kəndləri vəşəhərləri
uğrunda gedən savaşda mərdi-mərdanə sinə gərdi,
şəxsi igidlik nümunəsi göstərdi və elə
döyüş meydanında da canını vətəninə
fəda etdi. Bakıda Bünyadəlinin adına orta məktəb
var, küçə verilib, haqqında sənədli film
çəkilib, şeirlər, məqalələr
yazılıb, rəşadəti kitab səhifələrindəəksini
tapıb. İndi qəhrəmanın Şəhidlər
Xiyabanındakıəbədi ünvanı təkcə Pələngovların
deyil, bütün Azərbaycan xalqının ziyarət
yeridir.Nəhayət, 44 günlük İkinci Qarabağ savaşında
erməninin burnu ovuldu, tozu göyə sovruldu, birliyimiz bizi
qalibiyyətə, zəfərə apardı.
Mənim cəsur əsgərim, bitməyib
böyük dava,
Mənfur düşmən hiyləgər, ölkə
ağızdan yava.
Murovdan o tərəfə torpaqların ardı var, -
Ali Baş Komandanım «İrəli» deyir ancaq.
Fizika-riyaziyyat üzrə görkəmli professor
şeir vurğunudur.Eləçağdaş Azərbaycan
şairi yoxdur ki, yaradıcılığından nümunəəzbər
bilməsin. Bir də görürsən, Molla Pənah Vaqifdən
başlayır, Məmməd Arazda, Musa Yaqubda, Ramiz Rövşəndə,
Vaqif Bəhmənlidə, Zəlimxan Yaqubda sözünü
bitirir. Əbülfət müəllim şeiri səlis, rəvan
deyir, qətiyyən çaşmıır, dili topuq
çalmır.
Ey dəvə yol, düşdüm daha belindən,
Ovsar cığır, çıxdn daha əlimdən.
Balam çiçək, bir dəöpüm telindən,
Salamat qal, salamat!
Tez-tez uzun illər Pedaqoji Universitetdəçiyin-çiyinəçalışdığ
Oqtay Rzanı xatırladır, şairlə bağlı məzəli-gülməli
hadisələri yada salır, mehribanlığını, səmimiliyini
ön plana çəkir.Əbülfət Pləngovun söylədiklərindən:
«Bir dəfə Lerikin Pirasora kəndindən olan, Muğanda iri
qoyunçuluq təsərrüfatına rəhbərlik edən
mərhum ağsaqqal Meyxoş Hüseynov məni
qardaşıoğlunun
toyunaçağırdı. Dəvətnamə verərkən,
sözü bu oldu ki, bacıoğlu, əgər şənliyə
gələsi olsan, özünlə tanınmışşairlərdən,
aliməlrddən götür, qoy toyumuz daha şən,
şaqraq, mənalı keçsin.Dərhal Oqtay Rza yadma
düşdü.Qabaqcadan əhvalatı ona
danışdım.Şair heç demə, elə bir himə
bəndmiş, razılıq verdi. Ax Muğan sənətkarn həm
də doğulduğu vətəniydi. Düşündü
ki, həm ziyarət, həm də ticarət.Əlqərəz,
o toy o qədər maraqlı, yaddaqalan oldu, hər kəsi duyğulandırdı,
hamının ürəyini açdı. Musiqi sədaları
səslənən şeirlərə
qarışdı.Müdrik kəlamlar camaatı riqqətə
gətirdi.Ovqatımız yüksək səviyyədə,
kefimiz saz halda Bakıya döndük.
Əbülfət müəllim təbiətən
emosional, daxilən qaynar,
çağlar həyat adamıdır. Ömründə kiminsə
xətrinə dəyməz, əhvalını pozmaz. Ancaq ki,
haqsızlıq gördü, birinin göz görəsi
hüququ pozuldu. Ədalət tərəzisinin pərsəngi
düz gətirmədi, sifətinə baxmaq olmur. Kollektivindəçalışır
tələbənin də, müəllimin də
haqqıözünə verilsin. Heç kəs
aşağılanmasın, kiçilməsin. Buna görə
hamının gözündə ucada dayanır.
Ağacəfər Həsənli
Ədalət .-2024.- 17 may,¹17.- S.9.