Söykəndiyim söz
O sözün işığında sizinlə
baş-başayam
Adətən öz-özümlə söhbət etməyə,
xəyallarımla baş-başa qalmağa, xatirələrimin
izinə düşüb getməyə və bir də şəkillərə
baxıb... onların səsini eşitməyə elə
öyrəşmişəm ki, demək olar ki, bu dediklərimdən
uzaqda nə dinclik tapa bilirəm, nə də qərar tuta bilirəm.
Sanki kompüter kimi, robot kimi
proqramlaşdırılmışam. Məhz bu çevrənin
içərisində yaşamaq (əgər bu
yaşamaqdısa-Ə.M.)... yaşadıqca da həmin o
çevrənin özünü dü özünlə
yaşatmaq bir ayrı dünyadı, bir ayrı
ömürdü, onu yaşamayanlar bilməz. Yaşayanlar da
özləri kimi bilər, mənim kimi yox. Ona görə də
dostlarla, doğmalarla, duyğusal oxucularla həmsöhbət
olanda, üz-üzə gələndə müxtəlif suallar
çıxır ortaya. O sualların da əsas qayəsi mənim
nostalji duyğulardan uzaqlaşa bilməməyimdi. Demək olar
ki, bu və ya digər formada məni yalnız dünənə
bağlılıqda ittiham edirlər. Ordana qopa bilmədiyimi,
oranı özümlə daşıdığımı
söyləyirlər... olsun!
Bəli, mən bir Allah bəndəsi olaraq əlimi
ürəyimin üstünə qoyub, Allahın və sənin
qarşında etiraf edirəm ki, günahlardan xali deyiləm. Mən
də harda, nədəsə günahım olduğumu Allah da,
sən də bilirsən və mən də etdiyim
günahların cəzasını zaman-zaman çəkmişəm
və bu gün də çəkirəm. Heç vaxt da cəzaya görə
asi olmamışam. Düşünmüşəm ki, dərd
qar-daş üçün olmadığı kimi, cəza da
dağ-daş üçün deyil. Deməli, dərd də,
cəza da insan üçündür. Əgər bir insan, bir
Allah bəndəsi kimi varamsa, ayaqdayamsa, dərdi də çəkməliyəm,
cəzanı da. Özü də mənim inancıma görə,
Allah dərdi çəkənə verir. Deməli, dərdi
çəkən də Allahın sevdiyi bəndələrdəndir.
Adətən, biz sevdiyimizi, çox istədiyimizi daha tez-tez
xatırlayırıq. Daha tez-tez onların adını çəkirik,
onlarla bağlı hansısa bir addımı atırıq. Deməli,
uca Yaradan da dərdi o adama verir
ki, onu tez-tez xatırlayır, onu tez-tez yada salıb
mükafatlandırır. Təbii olaraq bu xatırlanma, bu
mükafatlandırma mərasimi nə canlı yayıma
çıxarılmış, nə də hansısa bir rəsmi
fərmanla, sərəncamla elan edilmir. O Allahla bəndənin
arasında olan bir gözəgörünməz
tele-körpünün bağlantısından üzə
çıxır. Və deməli həmin tele-körpüdən
insanın varlığına, ruhuna, ürəyinə axıb
gəlir tanrının istəyi, verdiyi hədiyyəsi. Bax, həmin
an insanın ürəyi işığa dönür.
Çünki onun bütün varlığı həmin an
Allahın ovcunun içində olur. Xoşbəxt anların isə
yozumu yoxdur. Onu olduğu kimi yazmaq da hələ heç bir bəndəyə
qismət olmayıb. Odur ki, mənim söylədiklərim,
yazdıqlarım sənin qəlbinə dəyməsin.
İnciməyəsən və biləsən ki, bütün
hallarda sən əsl mahiyyətdəsən. Olanların
şah damarındasan. Hətta sənə yazdığım
«İncimə» şeirində dediklərim də bir
pıçıltı olaraq təsəlli üçün
deyil, sadəcə həmin o anın bir
işartısıdı. Mən yazmışam ki:
Bura şəhər, sən də sakit və həlim,
Səsim, küyüm səni yorsa, incimə...
Kənd havalı bir damarım, bir əlim –
Bir nimçəni salıb qırsa... incimə!..
İstəmirəm göy titrəyə, yer əsə,
Sübh oyanıb toxunanda nəyəsə...
Qaşlarının bir tərəfi əyilsə –
Lap başına, «cin də vursa», incimə!
Ağarıbdı telim kimi, ağlım da,
Maraqsızdı, həyat adlı nağılım da!
Mənlə keçən bu illərin axırında
-
Qazandığın kül, ya qorsa, incimə!…
Fərəhlənmək... kədərlənmək
nisbidi,
Baxışlar buz, göz yaşısa istidi!
Bəndənizdi, Əbülfət də ismidi –
Sevdin məni? – deyib sorsa, incimə!
Yəqin ki, bu nostalji duyğulara köklənmiş
pıçıltılar öz-özlüyündə
azdan-çoxdan nəysə dedim. Və həmin o
azdan-çoxdan deyiləni də hamı olmasa da, beş-on adam
dinlədi...o dinləyənin də beşi-üçü yəqin
ki, qəbul etdi. Bax, bu sıralamanın yekununda bir məqam
sual işarəsi kimi dayanıb göz önümdə:
Nə olsun, bütün bunlar nə
üçündü?
Həqiqətən, ağıllı və məntiqli
sualdı. Mən o sualı bir də olduğu kimi təkrar
edirəm:
Nə olsun, bütün bunlar nə
üçündü?
Sizi anlayıram və heç bir inciklik, filan
ağlıma gətirmədən demək istəyirəm ki, həqiqətən
sizin üçün həmin «nə olsun?» sualı mənə
tuşlanan ağrının gülləsidi, mərmisidi. Və
sizin təklikdə olan barmağınız o cümlənin, o
mərminin hara dəyəcəyinin fərqində deyil. Ona
görə də mən heç bir izahat, şərh vermədən
elə sizin sualınızı özünüzə
qaytarıram:
Nə olsun?
Bir ürəyin ağrıması, bir ruhun göynəməsi
nəyi dəyişir? Ümumiyyətlə dəyişmə
gücündədirmi?
Bəli, bu dialoq olmadı, bu sadəcə bax,
yaranmış mənzərənin anlayan və anlamayan
arasındakı nöqtəyə sancılmış bir xəncərdir.
Həm kəsir, həm də «dayan!» deyir. Mən də hər
ikisinin sizə xatir əməl edirəm. Könlüm, ruhum isə
Tanrı ilədi.
***
Yazı adamlarının bir-birinə
doğmalığı onların qələmini şərəfləndirən
sözdən keçir. Belə götürəndə,
söz var, mövcuddur və ondan hər kəs
bacarlığı qədər istifadə edir. Amma bu o demək
deyil ki, bütün danışanlar bir-biri ilə
doğmadı, qohumdu, əqrabadı. Lakin şairlərin,
yazıçıların, ümumiyyətlə, söz
adamlarının qovuşma nöqtəsi olan Söz qələmdən-qələmə,
ruhdan-ruha daşıyır o istiliyi, o əlaqəni. Və nəhayətdə,
ortaya məhz söz adamlarının doğmalığı gəlib
çıxır. Mənə görə bütün söz
adamları bir dünyanın təmsilçiləri, bir ailənin
üzvləridilər. Təbii ki, ailədə hamı
cüssəliyi, boylu-buxunlu, səliqəli, sahmanlı və
hamı da eyni məntiqli, düşüncəli olmur. Deməli,
bu da, əgər yozum etsək, məntiqlə yanaşsaq, onda
göstərir ki, söhbət bir dünyada (yəni, söz
adamlarından – Ə.M.) cəm olan adamlardan gedir. Titullar da,
oxucu sevgisi də, gündəmdə olmaq da, hətta oxucu məktubu
almaq da məhz həmin o bir dünyanın təmsilçisi
olanların sözünün qiymətidi,
mükafatıdı. Ona görə də paxıllıq,
xainlik, biganəlik, etinasızlıq, lap elə gizli və ya
açıq qeybətlər, qarayaxmalar, halal sözün
sahibinə heç vaxt yapışmır. Necə deyərlər,
yel qayadan heç nə aparmır. Bu məqamda yadıma indi
oxuyacağınız misralar düşür:
Yenə ürəyimi qəm çəkir dara,
Üzüm gün batana, yolum gecəyə.
Üstümə çəkilən boyalar qara –
Sağım mənə gülür, solum gecəyə...
Alqış dilimdədi, dua qəlbimdə,
Min illik sevgiyə yuva – qəlbimdə!
Gözlərin görəni duya qəlbində –
Əlim sübhə açıq, qolum gecəyə!...
Tanıdım, vuruldum, bildim sirr səni,
Seçdim Qiblə səni, bildim Pir səni!
Yuxuma gətirir hərdən Bir səni –
Bu xətrə qoy qurban, olum gecəyə!
***
Bir az da həmsöhbət olduq, bir az sözün məclisində
üzbəüz oturduq. Bilmirəm sizə xoş gəldimi,
ya yox. Amma bütün hallarda mən elə özümü
götürüb gəlmişdim görüşünüzə.
Və bu gəlişimin də səbəbkarı
Allahım və Sən idin. Ona görə də gəlməyə
bilməzdim. Və əgər gəlməsəydim, bunun
özü də günahlarıma bir günahın da əlavəsi
olacaqdı.
Doğrudur, günahın sayı və onun çəkisi
əl çatıb ün yetməyən dərgahda qiymətləndirilir.
Buna baxmayaraq unutmaq olmaz ki, Allah hər yerdə, hər kəsdə,
hər andadır. Və mənim üçün də hər
kəsdə, hər yerdə və hər anda olan Allah səni
də mənim hər anımda var edibdir. Çünki mən
Allah sözünü hər an eşidir və dinləyirəm.
O sözün mənim qələmimdəki bir yozumu da belədir:
Eşq sonsuz, dünya gidi,
İnanc sözə söykəndim.
Ürək mənə «döz!» - dedi -
Susub, dözə söykəndim...
Cığırdı, yoxsa yoldu,
Ot bitdi - gözüm doldu.
Ruhum da göz-göz oldu,
Mən bu gözə söykəndim...
İstəyimə yetdiyim,
Ümid hesab etdiyim.
Tüstüsünə getdiyim –
Oda, közə söykəndim...
Varlığın mənə həbdi,
Gözlərimə nur təpdi!
Qələm verən Söz səpdi –
Mən o sözə söykəndim!..
Bu anda, bu yerdə zənnimcə susmaq lazımdı...
susub sözün cavabını gözləmək
lazımdı! Susub söykəndiyimiz sözün
cavabını.
Əbülfət MƏDƏTOĞLU
Ədalət.- 2024.- 26
yanvar,¹3.- S.8.