DOĞMA OCAĞIN
İSTİLİYİ
Hər bir insanın öz yurdu, öz evi və öz
ocağı var. Və həmin yurd da, ev də, ocaq da istiliyi
ilə həmin insana bir rahatlıq, bir ruh sakitliyi gətirir.
Ən azndan ona görə ki, heç kəs öz evində,
öz yurdunda, öz ocağında tapdığı
rahatlığı başqa yerdə tapa bilmir. Hətta
doğma qardaşının, bacısının evində belə
öz ocağında olduğu kimi rahat qala bilmirsən. İçində
həmişə bir narahatlıq və yurd yeri
sıxıntısı olur.
Füzuli rayonun əhalisi də 1993-cü ilin avqustun
23-də erməni işğalı zamanı öz
yurd-yuvasından pərən-pərən düşdü. 120
min əhalisi olan rayon camaatı Azərbaycanın digər
bölgələrində məskunlaşdılar. Yenə
çox sağ olsun dövlət və öncə də Ulu
Öndər Heyər Əliyev 1 milyon qaçqına arxa durdu
və kömək göstərdi. Ən çətin vəziyyətdə
belə insanlar Prezident Heydər Əliyevin dəstəyini hiss
etdilər və gördülər. Gördülər ki, nəinki
Füzuli camaatının, eləcə də 1 milyondan
çox məcburi köçkün və
qaçqının yerləşdirilməsi,
yaşayışı, qida ilə təmin edilməsi dövlətin
əsas vəzifəsi oldu. Xalq da gördü ki, bu
ağır, məqşəqqətli gündə dövlət
onun yanındadır. Təbii ki, belə bir şəraitdə
insanlar yaşamağa məcbur oldular və eyni zamanda ümidlərini
də üzmədilər. Çünki 1994-cü ilin
yanvarın 4-də və 5-də Ulu Öndər Heydər
Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Füzuli
rayonunun 22 yaşayış məntəqəsini və Horadiz
şəhərini erməni işğalından azad etdi. Bu
torpaqlar, kəndlər işğaldan azad ediləndən sonra,
qısa zaman kəsiyində həmin yerlərdə quruculuq-bərpa,
tikinti işlərinə başlanıldı. Hətta Horadiz
kimi şəhəri ermənilər yandıraraq elə bir
günə qoymuşdular ki, orada bir yaşayış mənzili
belə qalmamışdı. Başqa sözlə demiş
olsaq, erməni cəlladları Horadizin daşını
daş üstə qoymamışdılar. Bu isə o deməkdir
ki, işğaldan aza olunmuş yaşayış məntəqələri,
kəndləri və eləcə də Horadiz şəhəri
yenidən tikilməli idi.
İşğaldan azad olunmuş yaşayış məntəqələrindən
biri də qədim tarixə və mədəniyyətə malik
Babi kəndi idi. Bu kəndin çox
zəngin keçmişi vardır. Bu barədə
tarixçilər müxtəlif elmi mənbələrdə
öz fikirlərini səsləndiriblər. Təkcə XII əsrə
məxsus türbəni xatırlamaq nəyə desən dəyər.
Erməni faşistləri bu türbənin müəyyən
hissələrini də dağıtmışdılar.
İşğaldan sonra digər mədəniyyət abidələri
kimi Babidəki türbə də bərpa olunaraq öz əvvəlki
görkəminə salındı. Hətta deyilənə
görə, həmin türbədən Cənubi Azərbaycana
yeraltı yol da var. Və bunun nə dərəcədə həqiqət
olub, olmadığını mütəxəssislər daha dəqiq
deyə bilərlər. Bizsə deyə bilərik ki, Babi kəndi
işğaldan azad olunandan sonra orada çox böyük
tikinti-quruculuq işləri görüldü. Bütün
infrastruktur yenidən quruldu. Kəndə asfalt yol, təbii qaz,
su və işıq çəkildi, məktəb, uşaq
bağçası və digər sosial obyektlər əsaslı
surətdə yenidən tikildi. Ermənilərin
xarabalığa çevirdiyi kənd bir neçə ilin ərzində
dövlət tərəfindən yüksək səviyyədə
yenidən tikərək, əhalinin istifadəsinə verdi. Elə
bundan sonra da yurd yerinə qayıdış başladı.
İnsanlar gəlib gördü ki, onların
yandırılmış, dağıdılmış evləri
yenidən tikildi. Bu isə o demək idi ki, bu kənddə hər
kəs öz evinə köçüb, rahat yaşaya, işləyə
və ömür sürə bilər. Artıq məktəb,
uşaq bağçası, xəstəxana və bayaq dediyimiz
kimi, digər sosial obyektlər tam fəaliyyət göstərirdi.
Təbii ki, belə şəraitdə işləmək və
yaşamaq da kənddə çox asan idi.
Biz Babi kəndinə yolumuz düşəndə həmişə
oradakı çayxanada bir stəkan çay içməmiş
rahat olmuruq. Bu dəfə də yolumuz yenidən bu qədim və
zəngin keçmişi olan kəndə düşdü.
Düzdü, hava soyuq idi və bir az da qar
yağmışdı. Amma insanların səmimiyyəti və
istiliyi bu soyuqluğu aradan götürür, çox doğma
bir münasibət yaradırdı. Çayxanada tək
çay verilmirdi, həm də müxtəli xörəklər
bişirilib satılırdı. Bizim gəldiyimizi görən
bir neçə sakin əyləşdiyimiz masanın ətrafına
yığışdı. Heç 3-4 dəqiqə keçmədi
ki, kəklikotudan dəmlənmiş çayı
çayçı süfrənin üstünə qoydu və
sonra da zarafatla dedi:
- Bu çay sizin Bakıda içdiyiniz çay kimi
deyil ey! Bir qurtum için, görün necə də gözəl
ətri var?! Öz dağlarımızdan yığılan kəklikotudan
dəmləmişəm. Bütün dərdlərin dərmanıdır!
Armudu stəkana süzülmüş çaydan bir
qurtum içirik, doğrudan da görürük ki, çox dadlıdır.
Üstəlik stəkanı axıra qədər içirik.
Çayın ətri hər tərəfi bürüyüb,
sanki elə bil dağların qoynundayıq. Masamızın
arxasında əyləşmiş bir neçə Babi sakini də
bizimlə söhbətə qoşulur. Nəcəf Məmmədov
deyir ki, bizim kəndimiz həm qonaqpərvərdir, həm də
ruzulu-bərəkətli. Heç bir qonağı biz buradan
çörək yeməmiş buraxan deyilik. Bax, səhər-səhər
burada bütün yeməklər var: xaş, xəngəl,
bal-yağ və eləcə də kənd yumurtası.
Hansından desəniz, çayçı gətirib masanın
üstünə düzəcək. Bir-iki stəkan çay
içəndən sonra bir də görürük ki,
çayçı masanın üstünə həmin yeməkləri
düzüb, özü də Nəcəf kişi deyir ki,
hesabı da özüm verəcəm. Çünki, kəndə
qayıdandan sonra hər cür imkanımız var. Bax, mənim
özümün 70-ə yaxın qoyun-quzum, 10-15 də qara
malım var. Üstəlik də onlardan hər gün nə qədər
süd sağılır. Süddən qatıq, pendir, yağ,
şor düzəldir,satığımızı
satırıq, satmadığımızı özümüz
yeyirik, artıq da qalanda qonaq-qaraya pay veririk. Bax, onda elə bil
ki, özümüz də mənən rahat oluruq.
Nəcəf kişi yanınakı dostunu da bizə təqdim
edir. Deyir ki, bu da Əhməd Məmmədovdur. 10 hektar torpaq
sahəsi icarəyə götürüb, orda bostan-tərəvəz
məhsulları əkir. Üstəlik də bir-neçə
hektar sahədə yonca toxumu səpərək, onu da becərir.
Əhməd kişi də elə-belə adam deyil ha, səhərdən
axşama qədər bal arısı kimi tər töküb
işləyir. Həyətində 100-ə qədər
hinduşkası, 200-ə yaxın toyuğu var. Onların yumurtalarını satmaqla
yanaşı, həm də kəndimizin imkansız
adamlarına pay verir. Bu yaxınlarda oğlunu evləndirib, ona
təzə ev tikdirib, üstəlik də bir maşın
bağışlayıb. Maşallah, oğlu da fərəsətli
uşaqdır. Atasına yaxından köməklik edir və əkin-biçin
işlərini özü çiyninə götürür və
istəmir ki, atasının yükü ağır olsun.
İndi əlinizi süfrəyə uzadın, çörəyinizi
yeyin! Biz də bir az qaymaq, bir az bal, bir az da yağı
götürüb, çörəyin üstünə çəkirik.
Çox dadılıdır və dadından doymaq olmur.
Xaşı və xəngəli isə süfrəmizin
arxasında əyləşmiş digər dostlar yeyirlər. Nəcəf
kişi təzədən dillənir:
- Siz Allah, yumurtanın da dadına baxın. Bu yumurta
Bakıdakı yumurtadan deyil ey. İstəyirsiniz deyim, qlazok eləsinlər.
- Narahat olma, Nəcəf kişi, elə
qaynadılmış yumurtanın birini yeyirik.
Yumurtanın birini mən yeyirəm, birini də dostum
Arif. Adama ləzzət eləyir, yumurtanın sarısı o qədər ləzzətlidir
ki, dostum Arif birini də yeyir.
Nəcəf kişi onu
da deyir ki, şükür Allaha, kəndimizdə hər
cür şərait var, hamının evi-eşiyi,
işi-gücü, bir sözlə, zəhmət çəkən
adam onun bəhrəsini də görür!
Başqa sözlə demiş olsaq, biz onu bir daha yəqin
etdik ki, doğma ocağın istisini heç bir başqa yurd
verə bilməz. Bunu bizimlə söhbətində neçə-neçə
Babi kəndinin sakinləri dedilər. Onlar dedilər ki, biz
yurda qayıdışdan sonra ikinci bir ömrü
yaşayırıq. Buna görə Ulu Öndər Heydər
Əliyevə və Prezident İlham Əlliyevə minnətdarıq.
İndi Günəş bizim yurdda doğur və bu Günəş
bizim yurda həmişə istilik gətirəcək!
Faiq QİSMƏTOĞLU
Ədalət.- 2024.- 26
yanvar,¹3.- S.15.