Vahid Əlifoğlu: "Bakıda havam çatmır"

Şair Vahid Əlifoğlunun imzası "Ədalət" qəzetinin oxucularına yaxşı tanışdır. Bu dəfə isə onun özü ilə söhbət etmək, həyatı, yaradıcılığı, hazırda işğal altında olan yurdu, yazılarının əsas mövzusu olan çadır həyatı və bugünkü ünvanı barədə fikirlərini öyrənmək istədik. Ancaq özü haqqında danışmağa o qədər meyli yox idi:

- Hə, nədən söhbət eləyək, ay qağa? Mənim üçün ən çətini odur ki, adama deyəsən, səndən müsahibə alıram. Ondan çətini yoxdur.

Söhbətə körpü salmaq üçün öz tərcümeyi-halından başlamağı xahiş etdik.

- Mən 1952-ci il aprelin 2-də Füzuli rayonunun Seyidəhmədli kəndində müəllim ailəsində anadan olmuşam. İnşaat İnstitutunu qurtarmışam. Ən çox tikinti idarələrində fəhlə işləmişəm. Füzulidə hamı təəccüb qalırdı ki, ali təhsilli mühəndis gedib fəhlə, çilingər, rəngsaz işləyir. Məni tanıyan adamlar deyir ki, "voobşe" məndə bir anormallıq var. Yeməyi kağıza bükürdüm, gedirdim rayonda paltarımı dəyişirdim, uşaqlara qoşulub işləyirdim. Deyirdilər ki, sən "injiner" adamsan, sən vəzifədə olmalısan, sənə nə düşüb ki, gəlib fəhlə işləyirsən.

- Anormal adamların heç birindən eşitməmişəm, desin ki, mən anormalam.

- Heç kim öz ayranına turş deməz. Mən o mənada anormal deyirəm, baxıram ki, ətrafımda olan adamların heç biri o cür yaşamırlar.

- Vahid müəllim, Aqil Abbas aprelin 1-də doğulub, Siz aprelin 2-də

- (Sözümü kəsir) Bəli, Aqil Abbas və Zamin Hacı aprelin 1-də doğulub. Mən aprelin 2-də. Onlar aldatma günü doğulublar ey, əslində onlarınkı düz deyil.

- Həm də Aqil Abbas deyir ki, mən aprelin 1-də dünyanı aldadıb dünyaya gəlmişəm. Sonra da belə

- (Sözümü kəsir) Nə bilim, bəlkə mən də aprelin 1-də doğulmuşam. Amma pasportumda aprelin 2-dir.

- Siz də kimisə aldadıb gəlmisiniz dünyaya, yoxsa

- Yox qardaş, mən heç kimi aldatmamışam. Heç aldatmaq üçün gücüm də yoxdur (Ürəkdən gülür). Aqil müəllim də ona görə kimisə aldadıb ki, aldatmağa məcburdur. Onun vəziyyətində başqa cür mümkün deyil. Mənim həyatımda elə də çox qeyri-adi heç nə yoxdur. Adi kənd adamıyam dag Yəni sən yağlıvəndli olduğun kimi, mən də seyidəhmədliyəm. Şerə, yaradıcılığa qalanda, Bakı səviyyəsinə hardasa 80-cı illərin ortalarında çıxmışam. 1985-ci, ya da 1986-cı ildə xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə "Ulduz" jurnalında mənə "Uğurlu yol" yazıb. Ondan sonra da uşaqlar sağ olsunlar, yaxşı kömək ediblər. "Ulduz" jurnalında Ələkbər Salahzadə mənim çox şerlərimi verib. Sonra "Gənclik" jurnalında. Sonra da Aqil Abbas "Ədalət" qəzetində. Cəmi-cümlətanı da 3 kitabım çıxıb indiyədək. 1997, 2001 və 2004-cü illərdə. Birinci kitabımın adı "Çadırda yazılan şerlər"dir, ikinci "Mən çadırda doğulmamışam", üçüncü isə "Əhatə dairəsindən kənarda" adlanır. Dördüncünün də əlyazması hazırdır, amma heyf ki, pul yoxdur.

- İnşallah, yəqin ki, əvvəlkilərin çıxmasına yaxşı kişilər köməklik etdikləri kimi, buna da bir yaxşı kişi çıxıb kömək edəcək və dördüncü kitabınız da çap olunacaq.

- Mən də hesab edirəm ki, Allah yetirəcək. Ona görə dördüncünü də hazırlayıb qoymuşam qovluğun içinə ki, üçünü yetirən, dördüncünü də yetirəcək. O üç kitabın birinə də bir qəpik xərcim çıxmayıb. Hamısını xeyirxah insanlar maliyyələşdirib. Birinci kitabımın pulunu bizim kənddən bir fabrik direktoru var, İlqar Kazımov, o verib. İkincini Rəşad Məcid çap etdirib, üçüncünün də xərcini Elçin İsgəndərzadə çəkib. Hər üçünə Allah kömək olsun.

- Kitablarınız əsasən harada yayılıb, Bakıda, yoxsa rayonda?

- Bakıda da yayılıb, elə rayonda da. Bakıda əsasən Əbülfət Mədətoğlu və qardaşım oğlu yayıb. Burda da özüm. Necə ki, o kitabların heç birinə 1 manat xərcləməmişəm, eləcə də 1 manat pul da istəməmişəm. Pulsuz yayılıb hamısı. İndi də kim istəyirsə, bağışlayıram. Heç kim deyə bilməz ki, mən o kitabın birinə ya 3 manat, ya 5 manat pul vermişəm. Yox, and olsun Allaha!

- Hamının, xüsusilə də yaradıcı adamların bir axına düşüb gözəl həyata, yaxşı yaşayışa, daha çox çap olunmaq, daha da məşhurlaşmaq imkanına tərəf - Bakıya tərəf can atdığı bir vaxtda siz elə bil ki, geri gəlmisiniz. Hamının daha geniş əhatəyə - dünya ölkələrinə çıxmaq, təqdim olunmaq və yaxud ən azı Azərbaycanın digər məşhur mətbuat orqanlarında da çap olunmaq və daha çox oxucu tərəfindən tanınmaq və sevilmək imkanları axtardığı bir vaxtda siz yaradıcılığınızın ən gözəl nümunələrini "Ədalət" qəzetinə vermisiniz.

- Mən elə çox da iddialı adam deyiləm. Məsələn, "Ədalət" qəzetində verdiyim məqalələrin axırında həmişə yazırdım ki, "Xalq şairi" adını gözləyirəm. O qədər vermişdim ki, artıq lağlağıya çevrilmişdi. Mən çadırda 10 il yaşamışam. "Nəsimi" kinosunda bir gözəl yer var, şair cəmi 48 yaşının olduğunu qeyd edərək yatdığı həbsxanaları da sadalayır. O, hesabdan çox uzun ömür yaşadığını deyir. Mənim də çadırda keçən 10 ilimin bir gününü üç gündən hesabla. Füzulidən çıxandan 3-4 ay bir az məktəbdə, bir az onun-bunun qapısında yaşamışam, bir az tanışlarımın həyətində, artıq 5 il də bu yeni qəsəbədə. Bunları da üstünə gəl, gör indi mənim yaşım neçə eləyir.

Nəvahidən o tərəfə keçəndə elə bir havam çatmır. Həm də mənə elə gəlir ki, az-çox təmizlik, saflıq bu rayonlarda qalıb. Birdən darıxanda uşaqlarla gedib otururuq odeeyy, Əhmədbəylinin dördyolunda çayxanada. O uşaqların əksəriyyətini tanıyıram. yağlıvəndli seyidəhmədlini tanıyır, seyidəhmədli kərimbəylini tanıyırg oturub orada qəşəng söhbət eləyirik, çay içirik. Sakitlik, təmiz hava, amma bir dəfə İçərişəhərdən - Qoşaqala qapısından içəri girəndə sağ tərəfdə dayanıb iki saata yaxın siqaret tüstülətdim. Bir adam görmədim ki, ya bir-birinə salam verə, ya da kimsə mənə salam verə. Mən tələbə vaxtı Bakıda oxumuşam, tələbəlikdən sonra 5-6 il də Bakıda yaşamışam. Heç Bakıdan ayrılmaq istəməmişəm. Amma indi Bakıya gedəndə elə bilirəm ki, mənim üzümə 5-6 il iş oxuyub aparırlar Bayıla. Mənim Bakıdan xoşum gəlmir. Biz tələbə olanda "Eksperimentalni" xəstəxanadan kinostudiyaya qədər bağ, böyük bir xiyaban idi. İndi həmin xəstəxananın reanimasiya şöbəsinin pəncərəsindən əlini uzadırsan yaşayış evinə gedir. Özü də iyirmi neçə mərtəbəli. Xəstəxana alınıb mühasirəyə. Hamısı da belə uzun-uzun binalardı. Amma mənim burada qazancım da çox olub. Heç cür təsəvvür eləyə bilmərəm ki, mən vəziyyətdə yaşayan adamlardan kiminsə bir belə dostu ola bilər. Çox və həddindən artıq yaxşı dostlar qazanmışam. İkincisi də demirəm ki, mən dahiyanə şerlər yazmışam, amma Azərbaycanda çadır şəhərcikləri haqqında məndən çox şer, publisistik yazı və hekayə yazan bir adam yoxdur. Yəni mən onu yazıb, elə bil o tarixi qoymuşam. Çadır şəhərcikləri haqqında 50-60 hekayə, 300-dən çox şer, 350-dən çox publisistik yazı yazmışam. Mütəxəssislər də bəyənib. Bu, lap zəif yazsam da tarixdir. Bunun özü də qazancdır.

- Elə isə Siz özünüzü daha çox hansı peşənin sahibi hesab edirsiniz? Siz kimsiniz - şair, yazıçı, publisist, müəllim, mühəndis?

- Tofiq Abdin deyir ki, bədii publisistikanı ancaq Vahid Əlifoğlu yazır. Tofiq müəllimin dediyindən belə çıxır ki, mən yaxşı publisistəm. Vallah, şerlərimi də oxuyanlar deyirlər ki, şedevr olmasa da, hər halda normal şerlərdi. Deməli, mən özümə şair də deyə bilərəm. Amma mənə elə gəlir ki, mən nə şairəm, nə də publisist. Mən adi adamam və mənim ən böyük adım onda ola bilər ki, Seyidəhmədli kəndi, Füzuli rayonu, Şuşa şəhəri ermənidən alınacaq.

- Vahid müəllim, "Ədalət" qəzetində çıxan yazılarınızın əksəriyyətini oxuyuram. Niyə fikirlərinizi daha çox lağlağı ilə deməyə çalışırsınız?

- Mənim qəbul elədiyim tarixi Azərbaycan içində iki şəxsiyyəti dahi hesab edirəm. Biri Sabirdi, biri də Mirzə Cəlil. Tutaq ki, şadlıq evində toy gedir. Tamada məni təqdim edir, "Qarabağın igid oğlu, gözəl şairg" Ə, mən Qarabağın igid oğluyamsa, nə gəzirəm Haramıda? Onda adam başlayır ancaq lağlağı şeylər fikirləşməyə. Bir də ki, nə danım, bizim kəndə lağlağı əvvəldən güclü olub. Amma çox qiymətli sözlər də olurdu, mən özüm onlardan çox istifadə eləmişəm. Heç mən yazdıqlarımın çoxunu özüm yazmıram ha, olan hadisələrin götürüb böyrün-başın bəzəyirsən, elə gözəl hikmətli şeylər alınır ki, dəhşət. Məsələn, bizim kənddə bir Bayram kişi olub. Oğluna toy etməyə hazırlaşırmış. Qızın atası ilə razılaşıblar ki, bir həftədən sonra toy eləsinlər (gülür). Bir gün kişi evə gələndə görür ki, oğlu, beş-altı nəfər də özü yaşda adamı yığıb qapıdakı ağacları kökündən çıxardıb tökürlər yerə. Deyir ə, bala, nə edirsiniz? Cavab verirlər ki, mağar üçün yer hazırlayırıq. Kişi də baməzə kişiymiş. Arvadını çağırır ki, arvad çölə çıx. Arvad çıxır çölə. Kişi deyir. Get o qızın dədəsinə denən ki, səhər gəlirik qızı gətirək. Arvad soruşur ki, niyə əşi? Deyir aaz, bir həftə keçsə, bu gədə qoymayacaq bu kəndin ortasında bir ağac qala, bu karıxıbdı (qəhqəhə çəkib gülür).

- Vahid müəllim, söhbətimizin sonunda daha nəyisə demək istərdinizmi?

- Sənin sağlığın. Sizə və kollektivinizə, başda Aqil Abbas olmaqla təşəkkürümü bildirirəm. Mən çox kobud adamam, bunu Əbülfət müəllim çox gözəl bilir, bir az da yonulmamış adamam. Sən bu söhbəti ki məndən aldın, böyük şeydi. Daha nə olacaq ki?!

Kərim KƏRİMLİ

Ədalət.- 2009.- 24 aprel.- S. 7.