BİR AİLƏNİN QƏMLİ TALEYİ

Azərbaycanda detektiv janrda kitablar yazan müəlliflər o qədər də çox olmayıb. Vaxtı ilə Cəmşid Əmirov "Qara volqa"nı yazanda bu kitab əl-əl gəzirdi. Yəni oxucular, bu cür detektiv janrda yazılan kitablara çox böyük maraq göstərirdi. Bir müddət bu janrda kitablar yazılmadı. Sonradan Çingiz Abdullayev detektiv janrına yeni rənglər gətirərək onu dünya oxucusuna çatdıra bildi. Bu gün isə Azərbaycanda detektiv janrda romanlar qələmə alan bir müəllif də var. Bu müəllif uzun müddət məhkəmə orqanlarında çalışan, Ali Məhkəmədə və Ağır Cinayətlərə Dair İşlər üzrə məhkəmədə hakim işləyən Ənvər Seyidovdur. Ənvər müəllimin birinci romanı olan "Təlatüm" oxucular tərəfindən çox böyük maraqla qarşılandı. Roman çıxmamışdan öncə kino-ssenari əsasında film çəkildi və bu film tamaşaçıların yaddaşında iz qoydu.

Müəllif "Təlatüm" romanından sonra, bir xeyli keçmiş "Gürzə"ni qələmə aldı. "Gürzə" romanı əsasında da beşserialı televiziya filmi çəkildi və həmin televiziya filmi Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Qapalı Tipli Səhmdar Cəmiyyətinin ekranlarında nümayiş etdirildi. Film tamaşaçıların çox böyük marağına səbəb oldu. Təbii ki, serialın çəkilişində rejissor və müəllif işi uğurlu alındığından nəticə də böyük maraq doğururdu.

Bu günlərdə isə "UniPrint" nəşriyyatı tərəfindən Ənvər Seyidovun "Gürzə" romanı və kinossenarisi kitab şəklində işıq üzü görüb. Öncədən deyək ki, bu kitab poliqrafiya baxımından çox yüksək keyfiyyətlidir və böyük maraq doğurur. Kitabın gözəlliyi həm də ondan ibarətdir ki, o qrifli nəşr olunub. Romanda bir ailənin - özü də təmiz və zəhmətkeş bir ailənin başına gələn faciədən söhbət açılır. Əsərin baş qəhrəmanı Həsənağa, atası Əhməd kişi, anası Nigar və Həsənağanın həyat yoldaşı Gürzə (Gülsüm) romanda bütün incəliyinə qədər təsvir olunur. Təsvir olunur ki, Gürzə kimi bir əxlaqsız, məişət pozğunu olan bir qadının belə bir zəhmətkeş ailəyə düşməsi ilə onların tifaqı dağılır. Əlbəttə, yaxşı ailəni qorumaq, onu yaşatmaq hər kişinin işi deyil. Amma nə etmək olar ki, bəzən elə şər qüvvələr olur ki, gəlib bir ailənin sevincini aparır, özünün pis və əxlaqsız hərəkətləri ilə onların ömrünü zəhərləyir. Əsərdə təsvir olunan digər surətlər - Şərif, Ziba, Rəhim, Rəci, Hafiz, Əsəd, Murad, Umud, Xosrov, Mənzər, Zəminə və başqa obrazlarda yazıçı fikrinin açılmasında böyük əhəmiyyət kəsb eləyir.

Əsərdə əxlaqi dəyərlərə söykənmək, mənəvi gözəlliklərə xələl gətirən pis duyğulardan uzaqlaşmaq əsas fikir kimi qabardılır. Narkomaniyanın, əyyaşlığın və digər ağır cinayətlərin insan ömrünə vurduğu ağır zərbələr incə detallarına qədər obrazlı və şirin bir dildə romanda təsvir olunur. Romanda o da təsvir olunur ki, insan nə qədər özünü şər qüvvələrdən qorumaq istəsə belə, yenə onun alın yazısı qarabaqara onu izləyir. Əgər belə olmasa idi romanda falçının Həsənağanın anasına dediyi fikirlər sonradan doğru çıxmazdı. Yəqin burda bir ilahinin yazdığı ömür yolu da var. Yəni Allah-Təala əvvəlcədən sənin alnına nə yazırsa, onu görməli və yaşamalısan.

Bu günlərdə Azərbaycan Yazıçılar Birliyində "Gürzə" romanının təqdimetmə mərasimi olub. Təqdimetmə mərasimində Elçin Hüseynbəyli, Rəşad Məcid, Mahirə Abdullayeva, Aydın Ağazadə, Aydın Xan, Ramiz Muxtar, Xeyrəddin Qoca və tanınmış hüquqşünas Sabir Hüseynov çıxış edərək romanın bədii dəyərindən və onun müəllif tərəfindən orijinal bir dillə qələmə alınmasından söhbət açıblar. Təqdimetmə mərasimində çıxış edən həmin yazıçı və şairlər, eləcə də hüquqşünaslar bildirblər ki, Ənvər Seyidov "Təlatüm"dən sonra "Gürzə" romanını qələmə almaqla sübut etdi ki, o detektiv janrda oxunaqlı bir əsər qələmə alıb. Çıxış edənlər bir fikri də xüsusilə vurğulayıblar ki, Ənvər Seyidovun qələmə aldığı romanlar konkret məhkəmə materialları əsasında yazılıb. Bəlkə elə buna görə də onun romanları daha inandırıcı və daha səmimidir. Müəllif dilinin şirinliyi və bədii təxəllünün rəngarəngliyindən də təqdimetmə mərasimində ətraflı söhbət açıldı. Əlbəttə, indi ktab bolluğunda heç də hər oxucunun roman oxumağa o qədər həvəsi çatmır. Oxucu görəndə ki, bu romanın dili şirindi və orada təsvir olunan hadisələr onun üçün çox doğmadır, istər-istəməz həmin oxucu o kitabı axıra qədər oxuyacaq.

İndiki kitab bolluğunda oxucunu təəccübləndirmək və ona nəyisə sevdirmək çox çətindir. Çünki heç kimə demək olmaz ki, mənim yazdığım romanı al, oxu. Amma Ənvər Seyidovun qələmə aldığı "Gürzə" romanını hansı oxucusa götürüb oxusa, o vaxtının itməsinə heyfslinməyəcək. Çünki bu romanını oxuyandan sonra oxucunun qazandığı çox şey olacaq. Ən azından detektiv janrında qələmə alınan romanın nə qədər inandırıcı və səmimi olduğunu hiss edəcək. Səmiyyət və inandırıcılıq olan yerdə isə oxucu heç vaxt darıxmır.

Faiq QİSMƏTOĞLU

Ədalət.- 2009.- 10 fevral.- S. 6.