Bayat

("Ömür bitər yol bitməz" kitabından)

İMTAHAN

Sonuncu imtahan bitdi. Düşündüm:

Daha yox imtahan son ana kimi.

İztirab, intizar getdi, düşündüm:

Azadam ömrümün sonuna kimi.

Sən demə öndəymiş görməli çağlar,

Çiynimə taleyin bir əli dəymiş,

Əsl həyacanlar, əsl sınaqlar,

Əsl imtahanlar irəlidəymiş.

İlk görüş gününü kim unudar, kim?

Mən də səadətin keçdim yanından.

Könlümü açmadım, kəsildi nitqim,

Çıxmadım ilk eşqin imtahanından.

Bir sabah evlənmək zamanı gəldi,

Çətin imtahandı, ondan da çıxdım.

Ömrümün Aydanı, Xəndanı gəldi,

Onların uğrunda canımı yaxdım.

Ata imtahanı - ər imtahanı,

Kişi - oğul kimi ondan çıxandır!

İki gül balamın hər imtahanı

Mənim gözlərimdə yüz imtahandır.

İmtahan bizləri izləyir kimi,

Onunla gəlirik üz-üzə gündə.

Bir vətandaş kimi, bir şair kimi

İmtahan veririk xalqın önündə.

Taleyin töhfəsi itən deyildir,

Bu cahan hər kəsə bir cahan verir.

Həyat imtahanı bitən deyildir,

İnsan ömrü boyu imtahan verir.

TƏLƏSMƏ, ƏZİZİM, XOŞBƏXT OLMAĞA

Bu dünya təmkinli ərənlərindir,

Könlünün gözüylə görənlərindir,

Bu yer kürəsini saxlamaq olmaz,

Bir gündə bir ömrü haqlamaq olmaz,

Tövşüyə-tövşüyə çıxırıq dağa,

Arxada dərə var, dibi dərindir,

Tələsmə, əzizim, xoşbəxt olmağa!

Burda qönçələrdir, orda xəzəllər,

Hər gülü üzəni sonda üzərlər.

Baharın zövqünə uymaq bir aləm,

Görmək bir aləmdir, duymaq bir aləm,

Göyün inciləri çökür torpağa,

Ulduzlar qədərdi yerdə gözəllər,

Tələsmə, əzizim, xoşbəxt olmağa!

Nə qəm, günlər keçsin, aylar ötüşsün,

Sellər qıjıldasın, çaylar ötüşsün,

Ruhlan bulaqların incə səsindən,

Meşə sükutunun zümzüməsindən,

Bax şair gözüylə bağçaya, bağa,

Qoy, qışlar adlasın, yaylar ötüşsün,

Tələsmə, əzizim, xoşbəxt olmağa!

Yalançı sevdaya dalma, solarsan,

Unuda-unuda unudularsan,

İnsanın ömrünə bəzək sevgidir,

Gerçək səadətə özək sevgidir,

Hər gülə canını etmə sadağa,

Yaxıla-yaxıla bədbəxt olarsan,

Tələsmə, əzizim, xoşbəxt olmağa!

***

Ayrılıq yetişib, yetər, deyirsən,

Canına gəlməsin xətər, deyirsən.

Mənsiz ürəyini sxmamaq üçün,

Mənə çıxış yolu göstər, deyirsən.

Gümanı kəsilən güman verərmi?

Həsrətin ömrümə aman verərmi?

Mənim həkimimsən, sənin xəstənəm,

Xəstə də həkimə dərman verərmi?

***

Çox səkdi hicranın qəmini könlüm,

Çəkib ürəyimi, gəlmisən, gülüm,

Daha nə bir sitəm, nə də bir zülüm.

İnana bilmirəm ki, bu vüsaldır,

Əslində vüsalın əsli xəyaldır!

Başımda atəşli sevdamı? Bilməm!

Gerçəkmi gördüyüm, xülyamı? Bilməm!

Sənimi görürəm, röyamı? Bilməm!

Dəyişib ovqatım, bu hal nə haldır?

Əslində vüsalın əsli xəyaldır!

Onda son bahardı, indi ilk bahar,

Getdi gəlişinlə iztirab, qübar,

Könlümdə, gözümdə başqa intizar,

Eh, bu intizar da başqa məlaldır,

Əslində vüsalın əsli xəyaldır!

Məgər bu qönçələr solmayacaqmı?

Quşlar tüklərini yolmayacaqmı?

Gözlərim yaş ilə dolmayacaqmı?

Bu sual cavabı olan sualdır,

Əslində vüsalın əsli xəyaldır!

Bir sabah yenə də gələr ayrılıq,

Bağrımın başını dələr ayrılıq,

Bu gülən vüsala gülər ayrılıq,

Bizim qovuşmamız dadlı masaldır,

Əslində vüsalın əsli xəyaldır!

***

Hicranın bir an da düşməz dilimdən,

Sən iraq olasan bu nisgilimdən,

Çıxdı göyərçintək əlin əlimdən,

Qanadlı günlərdi o günlər, gülüm!

Başımda sevdalı şimşək çaxardı,

Fəsillər gözümdə bahar-bahardı,

Xəzandan keçərdi, qışdan çıxardı,

İnadlı günlərdi o günlər, gülüm!

Xəyala çevrildi toylar, düyünlər,

Dumana büründü o nurlu günlər,

Ömrüm o günlərin ardınca inlər,

Nə dadlı günlərdi o günlər, gülüm!

Məcnunla yanaşı anılar adım,

Sənli röyalarda səni aradım,

Gözlədim, gözümdə qaldı muradım,

Muradlı günlərdi o günlər, gülüm!

Rəfiqin təsəlli dilənən deyil,

Dərdi, qədri kimi bilinən deyil,

Adın ürəyimdən silinən deyil,

Sən adlı günlərdi o günlər, gülüm!

***

Sən mənim könlümü almayacaqdın,

Mən sənə nə üçün könlümü verdim?

Özümə nurunu salmayacaqdın,

Nə üzlə üzümü sənə çevirdim?

Qapladı büsbütün çən baharımı,

Xəzana uğratdın sən baharımı,

Bəxtəvər çağımı, şən baharımı

Özgə devirmədi, özüm devirdim.

Mənzilim hicranın ünvanı oldu,

Bizim vəslimizə kim mane oldu?

Dərd Rəfiq Zəkanın dərmanı oldu,

Səni, mən bilirəm, nə cür sevirdim.

***

Canımı yaxdın, ey gül,

Bu od, bu atəş nədir?

Eşqinlə yanan könül

Gözlərinə təşnədir.

Yerin də məkanın da

Ulduzlar cahanında,

Gül üzünün yanında

Ay nədir, Günəş nədir?

Əbədidir gözündə

Gecən də, gündüzün də,

Sənsiz buy er üzündə

Rəfiq Zəka heç nədir.

NƏ QƏDƏR

Sən də deyirdim ki, bir başqa mənsən,

Tamam başqa idin dünənə qədər,

Bəxtimin bəxtəvər ulduzu oldun,

Yerə kölgə kimi enənə qədər.

Deyirdim, qalaram yanında min il,

Fəsil həmin fəsil, il də həmin il,

Sən demə, sevgidə çətini könül -

Dönənə qədərmiş, dönənə qədər.

Ömür yelkənimi daşlara çaldın,

Nurlu gözlərimin odunu aldın,

Köksümə dağ çəkib, ruhumu saldın -

Dumana nə qədər, çənə nə qədər,

Daha xəyalını əzizləmirəm,

Sənin xatirənlə sənsizləmirəm,

Sular sənin ola, su istəmirəm,

Yanaram, kül olub sönənə qədər.

Gəlmə, get, insafa gəlmə, get, - dedim,

Qoyma yaralanım yenə, qoy, gedim,

Bilsəydim, nə qədər səninlə idim.

Nə qədər bağlıydım sənə, nə qədər!..

RƏFİQ ZƏKA XƏNDAN

Ədalət.- 2009.- 11 iyul.- S. 20.