Ayın görünməyən tərəfi

Adil Şirinin yeni çapdan çıxmış "Laçın şikəstəsi" şeirlər kitabını vərəqlədikcə sözlərlə çəkilmiş lirik-romantik təsvirlərlə, belə demək mümkünsə insan qəlbinin portreti ilə üz-üzə hiss edirsən özünü, lakin bu təsvirlərin arxasında bir insan ömrünün akkordlarını da eşitməyə bilmirsən. "Laçın şikəstəsi" kitabında toplanan şeirlər bir mənada müəllifin oxucular qarşısındakı hesabatıdır, kitabda əski şeirlər də öz əksini tapır, bir şair ömrünün döyüntülərini bu kitab vasitəsiylə tam yelpazədə eşitmək mümkündür.

Adil Şirinin yüksək poetik ilhamla yazılmış şeirlərini oxuduqca, şeirlərdə əks olunan Vətən sevgisi, təbiət gözəllikləri, real həyat səhnələri ilə yanaşı olaraq mistik bir çaların olduğu, şairə ilham verən nəsnələrin real olduğu qədər, eyni zamanda irreal olduğu diqqəti cəlb edir. Az qala bütün kitab boyu keçən "ay işığı" motivi Adilin şeirlərini gözəgörünməz tül pərdəyə bürüyür, şairin təsvir etdiyi gerçəkliklər sanki ay işığında görünür gözlərimizə, bu şeirlərin romantik səciyyəsini artırır, onları daha oxunaqlı, yaddaqalan edir:

Ay işığı

qaranlığın pərdəsini

aralayır səssizcə...

Bu mənzərə, ay içığından söhbət getməyəndə belə, Adilin bütün şeirlərinə hakimdir. Şairin poetik dünyası ay işığına bürünüb, onun oxucuya sunduğu həqiqətlər ay işığı tülünə bürünüb. Bəzən ay işığının yoxa çıxması qara qüvvələrin gəlişi kimi səciyyələndirilir:

Ay da yoxa çıxıb göyün üzündən,

Taleyim dönəndə, bəxtim yatanda.

Çünki, ay içığı talismandır, qoruyucudur, şairin tale yollarında sığındığı, tutunduğu ilahi bir başlanğıcdır:

Mənə sirdaş olub göylərdə hilal,

Dərd diddi içimi mən ağlamadım.

Öz övladına həsr etdiyi həmin şeirlərdə şair Ayın müqəddəsliyini bu cürə ifadə edir:

Bədrlənmiş Aydan salam yolladım,

Mübarək Ay öpsün alnından sənin.

Ay işığı eyni zamanda xoşbəxtliyin müjdəçisidir, xeyir başlanğıcıdır, onun varlığı sevginin var olması, ayrılığın isə sona çatması deməkdir:

Bir gün bu ayrılıq sona yetəcək,

Yenə ay döyəcək pəncərəmizi...

"Səni düşünmək" adlı şeirdə "ay işıqlı üzün xatirimə gəldi" ifadəsi orijinal poetik tapıntı sayılmaqla, şairin ay işığına verdiyi intim mənanı gözlər önündə sərgiləyir.

Adil Şirinin şeirləri nəşəli, əhli-keyf şerlər deyil, kədər motovi demək olar ki, bütün şeirlərdə hiss olunur. Lakin bu, yalançı, saxta kədər deyil, şair oxucuya kədər sırıyıb onun duyğularını sömürmək niyyətində deyil. Bu kədər dərk edən, məsuliyyətli bir insanın kədəridir, oxucunu basıb əzmir, onunçün bir yükə çevrilmir, əksinə insanı yüngülləşdirir, təsəlli mənbəyi olur. Şairin kədəri də Ay işığında ilahi bir özəllik qazanıb:

Nə ömürdən qaçmaq olur,

Nə də xatirələrdən.

Ah, bu həzin gecədə

Ay kimi yalqızam mən...

Adilin, son kitabından da göründüyü kimi, yaradıcılığına bütövlük hakimdir. Bəzən, "şeir nədir?" sualına cavab axtararkən: "şeir insan qəlbinin həqiqi səsidir" ifadəsini işlədirlər. O, nədən yazırsa yazsın və necə yazırsa yazsın, əgər bu səs ürəkdən gəlmirsə, onu yazan insanın həqiqi, əsl duyğularını ifadə etmirsə heç bir dəyəri olmayacaq. Şair müasir nəzəri priyomlardan istifadə edə bilər, söz oynatmaq, cinas tutmaq, qafiyə qondarmaq qabiliyyəti hamıdan yüksək ola bilər, lakin bütün bunlar boğazdan yuxarı edilərsə heç bir mənası və təsiri olmayacaq. Adilin şeirlərində bəzən qafiyələr pozulur, heca bölgülərinə əməl olunmur - şairin üslubu belədir, o, yersiz qafiyə və ritm yaratmaqla öz ürək sözünə "qafiyə, hec xatirinə yazılmış" səciyyəsi qazandırmaq istəmir, qəsdən, bilərəkdən vaxtı keçmiş bu ədəbi kanonlardan imtina edir.

Adilin öz poetik axtarışlarında səmimi olması, səsinə yalan notlarını qarışdırmaması müasir Azərbaycan poeziyasında ən nadir bir keyfiyyətdir deyə bilərik. Başqa boğazlarla havacatlar oxumaq, öz nəfəsi olmamaq günümüzün bədii məhsullarında ən yayğın olan haldır. Zahirən hər kəs şeir yazır, əsl olanla saxta olanlar arasında fərqləri aşkara çıxartmaq bəzən çox dərin müşahidə tələb edir. Şübhəsiz, ən etibarlı redaktor, əlahəzrət Zaman ən nəhayət hər şeyi yerbə-yer edəcək. Bu mənada, Adilin şeirlərinə gələcəyin şeirləri demək olar, çünki həssas insan ürəyindən süzülüb gələn bu şeirlərin əsl dəyərinin üzə çıxması üçün bəzən bir neçə onilliyə ehtiyac olur. Bu mənada Adilin şeirlərini, onun öz üslubu ilə desək, Ayın görünməyən tərəfi adlandırmaq olar.

Məhəmməd Salur

Ədalət.- 2009.- 31 yanvar.- S. 19.