Azərbaycanda Almaniya Mədəniyyət İli

Dolğun məzmunu və çeşidliliyi ilə heyrətləndirdi

Ölkələr arasında mədəni mübadilə beynəlxalq münasibətlərdə prinsipial əhəmiyyət kəsb edir. Dövlətlərarası münasibətlərin xüsusi vektoru - mədəni dialoq ölkənin obrazının formalaşmasında və xalqlar arasında münasibətlərin transformasiyasında müəyyənedici amilə çevrilir. Məhz buna görə Azərbaycan hökuməti 2008-ci ildə Almaniyada bizim ölkənin Mədəniyyət İlinin keçirilməsi haqqında qərar vermişdi. 2009-cu ildə isə bizdə Almaniya Mədəniyyət İli çərçivəsində 50 cavab tədbiri keçirildi.

Ölkələrimiz arasında qarşılıqlı mədəni münasibətlər çox uğurludur. Dövlətlərarası münasibətlərdə mədəni mübadilənin rolunu qiymətləndirmək çətindir. Bu mədəni sərmayə "gələcəyə körpü"dən başqa bir şey deyildir. Mədəni mübadilənin səmərəli nəticəsi çox müddət öncədən ölkələr arasında qarşılıqlı əlaqələrə optimal ab-hava və zəmin yaradır. Vətəndaş üçün ölkənin mədəni həyatının və incəsənətinin parlaq təzahürləri nə qədər cəzbedici və maraqlı görünəcəksə, bir o qədər də həmin dövlət yaxşı qonşu və partnyor yerini möhkəm tutmaq şansına malik olacaq.

Beləliklə, bu ötən dekabrda Federativ Respublika səfirliyinin Azərbaycanda keçirdiyi tədbirlər silsiləsi yekunlaşdı. İl çərçivəsində ölkə sakinlərinə alman mədəniyyəti və incəsənəti ilə yaxından tanışlıq üçün əla imkan yaradılmışdı.

Almaniya Mədəniyyəti İlinin devizi "Almaniya ilə tanışlıq" idi. Buna baxmayaraq, səfirlik bizim sakinləri tək Berlinlə deyil, digər şəhərlərlə də tanış etməyi qarşıya məqsəd qoymuşdu. Mədəniyyət İlinin əsas mövzuları bunlar idi: Müasir arxitektura, tətbiqi incəsənət, musiqi, alman dili və ədəbiyyatı, kino və futbol.

Əlbəttə, bir məqalədə il ərzində Azərbaycanın bir neçə şəhərində keçirilən bütün hadisələri işıqlandırmaq mümkün deyil. Sadəcə, bir daha qeyd etmək olar ki, səfirlik tərəfindən keçirilən bütün tədbirlər, mərasimlər məzmunu, dolğunluğu və çeşidi ilə seçilirdi. Hiss olunurdu ki, hazırlıq işi çox incəliklə aparılıb.

SƏRGİLƏR

Azərbaycanda Almaniya Mədəniyyət İli çərçivəsində alman heykəltəraşlarının, rəssam və fotoqraflarının iştirak etdiyi 20 sərgi təşkil edilib. Artıq yanvarın əvvəlindən bu tədbirləri paytaxtın və ölkənin digər şəhərlərinin sakinləri gördü.

Almaniya Mədəniyyət İli Kapelhausda Harmut Müllerin "Azərbaycanın təbiəti" fotosərgisinin açılışı ilə başladı. Bundan başqa, Azərbaycan Turizm İnstitutunda "Almaniya - səyahət ölkəsi" sərgisi açıldı.

Bu tədbirin seyrçiləri hər il bütün dünyadan turistləri cəlb edən Almaniyanın mənzərəli məkanları ilə tanış oldular. Qeyd etmək lazımdır ki, bu sərgi paytaxtdan başqa, Göygöldə, Şəkidə və Sumqayıtda da keçirildi.

Fevralın ən parlaq hadisəsi Dövlət Rəssamlıq Akademiyasında alman rəssamı Günter Ukerin "İztirab çəkən insan" ekspozisiyası oldu. Günter Uker dünyada tanınmış rəssamdır, o öz əsərlərini mismarla yaradır. Rəssam öz əsərlərində insanın mənəvi iztirab və əziyyətlərini verməyə çalışır.

Azərbaycan ictimaiyyətini "Oxuyan fiqurlar" sərgisi orijinallığı ilə heyrətləndirdi.

"Küləyin plastikası". Alman qrafika heykəltəraşı Bernard Lemanın küləyin əsməsinə bənzər səs çıxaran bədii texniki yaradıcılığına bu ad verilib. Bu, rəssamın bütün əsərlərinin ayrılmaz hissəsi olan metal simlərin sayəsində baş verir.

Belə qeyri-adi heykəlin ideyası müəllifdə 20 il əvvəl İntibah dövrünün böyük alman rəssamı Albert Dürerin sərgilərindən birində olarkən yaranıb. Lemanın bu ekspozisiyasında 15 heykəl və 20-dən artıq qrafik işlər var. Onun üç heykəli qalereyadan kənarda açıq havada sərgiləndi.

"Burada təqdim edilən heykəllər xüsusi olaraq küçədə sərgilənib. Külək əsəndə metal simlər hərəkət edərək səs salmağa başlayırlar", - deyə heykəltəraş Bernard Leman aydınlıq gətirir.

Paytaxtda incəsənət xadimlərinin sərgisi də oldu. Sərgi Berlin İncəsənət Universitetinin prezidenti Martin Renert və Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyası ilə birgə düzənlənmişdi.

Bakı Turizm İnstitutunda "Almaniyanın romantik şəhərləri" sərgisi keçirildi. Çoxsaylı fotolar sərginin seyrçilərinə Almaniyanın görməli, gəzməli yerləri haqqında bilgi verirdi. Bu ölkəyə getmək istəyən azərbaycanlı turistlər onun haqqında daha çox bilgiyə malik oldular. Bu sərgi Göygöldə və Sumqayıtda da keçirildi.

Almaniya Mədəniyyət İli çərçivəsində Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasında "Almaniya - ölkə..." müsabiqəsi keçirildi. Nəticə etibarı ilə 27 oktyabrda azərbaycanlı rəssamların əsərlərinin təqdimatı baş tutdu. Qeyd etmək yerinə düşərdi ki, ilk üç yeri tutanlara Berlinə getmək imkanı yaradılıb.

Bir qayda olaraq yay fəsli istirahət mövsümü hesab edilsə də, AFR səfirliyi böyük mədəni layihələrin gerçəkləşdirilməsini dayandırmadı. Beləliklə də, paytaxt sakinləri və qonaqları Rəssamlıq Akademiyasında Mark Şmitsin orijinal "Baku sraces N5" sərgisini izləyə bildilər.

ƏDƏBİYYAT və ALMAN DİLİ

Bu mövzu altında səfirlik bir sıra tədbirlər düzənlədi. Onlardan ən yaddaqalanı uşaqlar üçün "Salam, əziz düşmən" kitab sərgisi oldu. Özü də bu sərgi Bakı və Sumqayıtla yanaşı, Şəkidə və Göygöldə də təşkil edildi. Bu sərgidə müxtəlif ölkələrdə nəşr edilən və dünyada tolerantlığı təbliğ edən kitablar sərgilənmişdi.

Almaniya səfirliyi tərəfindən keçirilən vacib tədbirlərdən biri də "Lev Nussimbaum, Əsəd bəy, Qurban Səid: "Əli və Nino"nun müəllifi kimdir?" adı altında Mirzə Fətəli Axundov adına Milli Kitabxanada keçirildi. Bu sərgidə Qurban Səidin həyat və yaradıcılığını əks etdirən 70-dən çox kitab və arxiv materialları təqdim edildi. Kolleksiya Tom Rays tərəfindən toplanmışdı.

Sərginin açılışında Almaniya səfiri Per Stankino, M.F.Axundov adına Milli Kitabxananın rəhbəri Kərim Tahirov, Əsəd bəyin yaradıcılığını tədqiq edən və Almaniyadan gələn Yasmin Beylinq iştirak edirdi. Qeyd edək ki, Qurban Səid yeganə Azərbaycan yazıçısıdır ki, alman dilində yazıb. O, dünya və alman ədəbiyyatında xüsusi yer tutur.

"Didi International" uşaq teatrının Kapelhausdakı çıxışı tamaşaçıların çox xoşuna gəldi. Teatr alman nağılı "Xəlifə və hacıleyləy"in motivləri əsasında tamaşa hazırlamışdı.

ARXİTEKTURA

Artıq 2008-ci ilin sonunda Almaniya Mədəniyyət İlinə hazırlıq çərçivəsində Kapelhausda "Bakıda alman arxitektura irsi" fotosərgisi keçirildi. Sərginin eksponatları Azərbaycan paytaxtında almanlar tərəfindən inşa edilən binaların fotoları idi.

İki alman fotoqraf Sebestyan Burger və Orian Kremer XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəlində Bakıda alman memarlar tərəfindən tikilən evlərin geniş fotoqrafikasını Kapelhausda təqdim etdilər.

"Biz sərginin təşkilində bizə kömək edənlərə təşəkkür edirik.

Bizim əsas məqsədimiz alman layihələri əsasında inşa edilən evləri nəinki çöldən, həm də içəridən göstərmək idi. Axı indi həmin evlərdəki həyat maraqlıdır. Həmçinin biz həmin binaların onilliklər sonra hansı vəziyyədə olduğunu göstərmək istəyirdik", - deyə Burger bildirib. Onun sözlərinə görə, Kremerlə birgə burada keçirdikləri 8 həftə ərzində binaların şəkillərini çəkərkən alman arxitektura irsinin nə qədər aktual olduğunun fərqinə varıblar. Layihənin sonunda Bakıda alman memarlar tərəfindən inşa edilən binaların ümumi planı hazırlanıb.

Bəllidir ki, Bakıda bir neçə alman memar fəaliyyət göstərib. Onlardan ən tanınmışı N.A.Fon der None olub. O, 1889-cu ildən 1902-ci ilə qədər bir sıra məşhur binaların, həmçinin Bakı dənizkənarı parkının yaradılmasında rəhbər olub. Peter Drittenpreys məşhur Bakı vağzalını yaradıb. Zamanında milyonçu H.Z.Tağıyevin teatrı adlandırılan Musiqili Komediya Teatrının gözəl binasını isə F.A.Lemkul inşa edib. Ümumilikdə Bakıda alman memarlar tərəfindən 60 bina layihələndirilib. Gələn il alman memarların Bakıda inşa etdiyi binalar haqqında kitabın nəşri gözlənir.

Martda Mədəniyyət İli çərçivəsində Arxitektura və İnşaat Universitetində Ralf Hinterkoyserin "Berlinin müasir tikililəri" foto sərgisi baş tutdu. Fotorəssam deyir ki, onun foto işləri seyrçilərin diqqətini yeniliyə, müasir tikililərə yönəldir. O iddia edir ki, fotoları ilə ideal arxitektura və ideal bina arasında körpü yaratmağa çalışır: "Fotolarım mənim müasir arxitekturaya baxışımı əks etdirir. Bu fotolarda mən həm fotoqraf, həm də memar rolundayam".

Oktyabrda məşhur memar Ayke Beker Bakıya gəldi. "Landmark" biznes mərkəzində onun "Ən yaxşı dünya üçün inşaat" sərgisi açıldı və eyni zamanda Rəssamlıq Akademiyasının, Arxitektura və İnşaat Universitetinin tələbələri üçün eyniadlı mühazirə oxudu.

Arxitektura silsilə sərgilərinin yekunu "Almaniyada müasir arxitektura" sərgisi ilə başa çatdı.

SİMPOZİUMLAR

Paytaxtda məşhur arxeoloqlar, memarlar, ədəbiyyat xadimləri üçün bir sıra simpoziumlar təşkil edildi.

Beləliklə, apreldə AMEA-da Almaniya Arxeologiya İnstitutunun dəstəyi ilə "Azərbaycan - Şərqlə Qərbi birləşdirən ölkə.

Bilik və texnologiyalar mübadiləsi" adı altında beynəlxalq arxeoloji konfrans keçirildi. Tədbirin açılışında o zamankı xarici işlər nazirinin müavini Qernot Erler iştirak etmişdi. Konfransda Azərbaycan və Almaniya arxeoloqlarının son nailiyyətləri, dövlətlərarası əməkdaşlıq planı müzakirə edildi.

Sentyabrın 25-dən oktyabrın 10-dək geniş ictimaiyyətə hər iki ölkə insanlarının çox sevdiyi idman növü - futbol haqqında filmlər göstərildi. Bu festivalın açılışı Hökumət Evində baş tutdu. Tədbir Azərbaycan və Almaniya milli futbol yığmalarının oyununa həsr edilmişdi.

Noyabrda Bakıda və Sumqayıtda keçirilən uşaq filmləri festivalı yeniyetmələrin diqqətindən kənar qalmadı.

Bundan başqa, Bakı Slavyan Universitetində "Kitabi-Dədə Qorqud" və "Nibelunqlar haqqında nəğmə" dastanlarına həsr edilmiş beynəlxalq simpozium keçirildi. Bu tədbir çərçivəsində "Nibelunqlar haqqında nəğmə" dastanı əsasında hazırlanmış musiqili tamaşa da nümayiş edildi.

MUSİQİ

Sözsüz ki, Almaniya Mədəniyyət İlində musiqi özəl yer tuturdu və bununla bağlı çoxsaylı musiqili tədbirlərə şahid olduq.

AFR səfirliyi caz musiqisini sevənlərə xüsusi sürpriz hazırlamışdı - Bakıda alman caz festivalı keçirildi. Səfir cənab Per Stankino müsahibələrinin birində qeyd etmişdir ki, Bakı çoxdan bəridir keçmiş postsovet məkanında qeyri-rəsmi olaraq cazın paytaxtı titulunu alıb. Ona görə də paytaxtımızda caz festivalının keçirilməsi qərara alınıb. Özü də festival çərçivəsində təkcə Almaniyadan aparıcı caz ifaçıları gəlməyib. Həmçinin musiqinin bu istiqamətinə həsr edilmiş seminarlar, sərgilər düzənləndi.

Festival çərçivəsində Bakı Caz Mərkəzində alman caz ifaçıları Mixail Şifelin, Karsten Daerin və başqalarının konserti keçirildi. Musiqiçi Martin Murtfeldin ifaçılığı Bakı və Sumqayıt sakinlərini ovsunladı.

İlin parlaq hadisəsi "Berlin voices" (Berlinin səsi) caz ansamblının konserti oldu. Ansamblın Bakı debütü 2005-ci ilə təsadüf edib. Qastrolları isə 2009-cu ildə rayonları bürüdü. Ansambl Sumqayıtda və Şəkidə də konsert verib.

Cazın ilk ritmləri səsləndikdə salonu dolduran tamaşaçılar gənc ifaçıları dəstəkləmək üçün alqışladılar. Dörd müğənni fortepiano, bas-gitara və zərb alətlərinin müşayiətində pop stilində oxuyur və müasir caz improvizələri edirdilər. Təbii ki, bu da həmin an melomanları ovsunladı. İnstrumentalistlərin virtuoz çalğısı, vokalistlərin parlaq solosu alman musiqiçilərin yüksək peşəkarlığından xəbər verirdi.

Proqramda müasir müəlliflərin əsərləri a-kapella formasında da ifa olundu. Konsert bitdikdə "Bravo" nidaları tamaşaçıların yüksək qiymətinə dəlalət edirdi.

Ötən ilin martında Kapelhausda skripkaçı Qets Bernaunun konsertini ayrıca qeyd etmək gərəkdir. Pianoda onu həmyerlimiz Səyalı Dadaş müşayiət etdi. Musiqiçilər konsert proqramı ilə Göygöldə və Şəkidə çıxış etdilər.

Aprelin 24-də Q.Qarayev adına Dövlət Filarmoniyasında müğənni Fəridə Məmmədovanın və tanınmış caz pianoçusu Salman Qəmbərovun "Lieder Leaders" ilə birgə çıxışı Mədəniyyət İli çərçivəsində ən yaddaqalan hadisələrdən oldu. Konsertdə alman klassik bəstəkarlarının caz üslubunda işlənmiş əsərləri səsləndi. Bizim Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi ilə birgə gerçəkləşdirilən layihə dinləyicilərin rəğbətini qazandı.

2009-cu ilin oktyabrında Bakı və Sumqayıtda gənc Cənubi Almaniya caz orkestrinin konserti baş tutdu.

Digər tədbirlərə gəldikdə, Kapelhausda Berlin divarlarının dağıdılmasına həsr olunan fotosərgini qeyd etmək olar ki, tədbir bu tarixi hadisənin 20 illiyinə həsr edilmişdi. Keçmiş diplomat, vaxtilə ADR və AFR səfirliklərində çalışmış Helmut Frik Diplomatik Akademiyada və Kapelhausda bu mövzuda mühazirə oxudu. Hadisə və proseslərin bilavasitə iştirakçısı, "İki Almaniya"nın birləşdirilməsinin şahidi olan Frikin mühazirələri çox maraqlı idi.

Bir məqalədə 2009-cu il ərzində keçirilən bütün mədəni hadisələri işıqlandırmaq mümkün deyil. Amma ümid edirik ki, Almaniya səfirliyinin mədəniyyət mübadiləsi sahəsindəki işinin genişliyini, keçirdiyi tədbirlərin zənginliyi və palitrasını çatdıra bildik. Biz də öz növbəmizdə Almaniya səfirliyinə bizim ictimaiyyətimizə Azərbaycandan kənara çıxmadan bu ölkənin zəngin mədəniyyəti ilə tanış olmağa imkan yaratdığına görə təşəkkür edirik. Ümid edirik ki, gələcəkdə də AFR səfirliyi bizləri mədəniyyət sferasında bu kimi işləri ilə sevindirəcək.

Ayna.-2010.-20 fevral.-S.16.