Birgə hərbi təlimlərin görünməyən
tərəfləri
2009-2010 təlimlərinin Azərbaycan ordusunun döyüş hazırlığına
müsbət təsir
edəcəyi düşünülür
Bu gün Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin
yaranmasının 92-ci ildönümüdür. Bu mühüm
tarix ərəfəsində,
iyunun 21-dən 24-dək Müdafiə
Nazirliyinin, Daxili İşlər Nazirliyi Daxili Qoşunlarının
və Dövlət Sərhəd Xidmətinin birləşmə və hissələrinin irimiqyaslı
Birgə Əməliyyat-Taktiki
təlim keçirmələri
həftənin ən diqqətçəkən hadisələrindən
oldu.
Müdafiə Nazirliyinin
məlumatına görə,
təlimə ümumilikdə
4 min nəfərdən çox
şəxsi heyət,
100 tank, 77 ədəd zirehli
döyüş maşını,
125 ədəd artilleriya
sistemləri, 17 ədəd
döyüş təyyarəsi,
12 ədəd döyüş
vertolyotu və 4 ədəd nəqliyyat vertolyotu cəlb edilib. Müqayisə üçün bildirək
ki, 2009-cu ilin iyun ayında keçirilmiş bənzər
təlimə də 4
min nəfərdən çox
şəxsi heyət,
99 tank, 55 zirehli döyüş
maşını, 123 artilleriya
sistemi, 12 döyüş
təyyarəsi, 12 döyüş
vertolyotu və 5 nəqliyyat-döyüş vertolyotu
cəlb edilmişdi.
Bu ay keçirilən
təlimdə rəhbərlik
tərəfindən qarşıya
qoyulan əsas məqsədlər bunlar olub:
- Müdafiə
Nazirliyinin, Daxili Qoşunların və Dövlət Sərhəd
Xidmətinin birləşmə
və hissələrinin
birgə döyüş
tətbiqinin planlaşdırılması
üzrə qərargah
fəaliyyətlərinin təkmilləşdirilməsi,
müdafiə əməliyyatının
gedişində müxtəlif
güc strukturlarının
birləşmə və
hissələrinin uzlaşmış
fəaliyyətə nail olunması,
- əməliyyatın müxtəlif
mərhələlərində qoşunlar arasında koordinasiyanın və qarşılıqlı əlaqənin
təmin edilməsi və genişmiqyaslı hücum əməliyyatının
aparılması,
- ölkə
ərazisinə soxulmuş
düşmən qüvvələrinin
darmadağın edilməsi
və Azərbaycan Respublikasının ərazi
bütövlüyünün bərpası üzrə Müdafiə Nazirliyinin, Daxili Qoşunların və Dövlət Sərhəd Xidmətinin birlik, birləşmə və hissələrinin birgə fəaliyyətlərinin
uzlaşdırılması.
24 iyunda təlimin əsas mərhələsində aviasiya
zərbələrinin və
artilleriya sistemlərinin
döyüş atışının
praktik idarə olunması, hava desantının çıxarılması,
müxtəlif qoşun
növləri və xüsusi qoşunların hücum əməliyyatında
tətbiqi sualları işlənib, birləşmə
və hissələrin
taktiki fəaliyyətləri
və silah sistemlərinin real atışları
həyata keçirilib,
müxtəlif güc
strukturlarının birləşmə
və hissələri
arasında qarşılıqlı
əlaqənin saxlanılması
təmin edilib. Təlimə cəlb edilən birləşmə
və hissələr tərəfindən qarşıya
qoyulan bütün məqsədlərə nail olunub.
Xatırladaq ki, bu təlimlər
2009-cu ilin 15-25 iyun tarixlərində keçirilmiş
təlimlərin oxşarıdır. Hətta onlarla
bağlı Müdafiə
Nazirliyinin yaydığı
press-relizlər belə
bənzərdir.
Birgə səylər ordu
quruculuğu üçün
səmərəli perspektiv
vəd edir
Araşdırmalar göstərir
ki, bu günlərdə
keçirilən və
ümumiyyətlə son 2-3 il ərzində
keçirilən təlimlər
Azərbaycan Silahlı
Qüvvələrinin döyüş
qabiliyyətinin vəziyyətini
ortaya çıxarmağa
imkan verir. Ekspertlər müsbət qənaətdədirlər.
Rəsmi mənbələr
bildirir ki, ötən il
və builki təlimlərin hədəfləri
bənzər olub.
"Azərbaycanda üç güc strukturunun birləşmə və hissələrinin birgə
döyüş təlimini
həyata keçirməsi
ümumilikdə hərbi
sahədə quruculuq işlərində səmərəli
perspektiv vəd edir". Bunu "Ayna"nın əməkdaşı
ilə söhbətində
Hərbi Analitik Tədqiqatlar Mərkəzinin
(HATM) direktoru İldırım
Məmmədov bildirdi.
Onun fikrincə, bu gün Azərbaycanda
hərbi heyət faktik olaraq 3 güc strukturunda - Müdafiə Nazirliyi, Daxili Qoşunlar və Dövlət Sərhəd Xidmətində
cəmləşib. "Bu üç güc strukturu Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün
təminatçısı kimi
çıxış edib,
edir və edəcəklər. Azərbaycan
həmişə bu güc strukturlarının
şəxsi heyətinin
döyüş imkanlarının
artırılmasına diqqət
yetirir və bu proses davam
etdirilməlidir", - deyə
o qeyd etdi.
Təlimlər ordunun NATO standartlarına
keçidində mühüm
mərhələdir
"Doktrina" Jurnalistlərin
Hərbi Araşdırmalar
Mərkəzi hesab edir ki, adları
çəkilən üç
güc strukturunun birləşmə və hissələrinin birgə
döyüş tətbiqinin
planlaşdırılması üzrə qərargah fəaliyyətlərinin təkmilləşdirilməsi
mühüm əhəmiyyət
kəsb edir.
"Bu bir növ NATO ordularının döyüş
hazırlığının yüksəldilməsi prosesinə
bənzəyir. Düzdür, Azərbaycanda bir çox NATO ölkələrində
olduğu kimi Birləşmiş Qərargah
Sistemi ("Y") fəaliyyət
göstərmir, lakin bu il və ötənilki təlimlər quruluş baxımından bu prosesə yaxındır və Azərbaycanda birgə qərargah sisteminin yaradılmasının
mümkünlüyünə işarə edir. Düşünmək olar ki, son iki ildə keçirilən
təlimlər Azərbaycan
Silahlı Qüvvələrinin
qərargah idarəetməsi
baxımından NATO standartlarına
keçidi prosesində
mühüm mərhələdir",
- deyə "Doktrina"
qeyd edir.
"Doktrina"
mərkəzinin ekspertləri
hesab edir ki, son təlimlər bir növ Azərbaycanda
güc strukturlarının
"beyin hissələri"nin - qərargahların
birgə fəaliyyətinin
səmərəliliyini yoxlamaq
üçün bir şansdır. "Müdafiə əməliyyatı
gedişində müxtəlif
güc strukturlarının
birləşmə və
hissələrinin uzlaşmış
fəaliyyətinə nail olunması
əslində birgə
qərargah fəaliyyətinin
səmərəliliyinə işarədir", - deyə
mərkəz bildirir.
Ekspertin təklifi: təlimlər cəbhə xəttinə
yaxın ərazidə, 10-15 min nəfərlik olsun
HATM rəhbəri
İldırım Məmmədov isə təklif edir ki, bu kimi
təlimlər intensivliklə və Azərbaycanın müxtəlif
bölgələrində, o cümlədən cəbhə xəttinə
yaxın ərazilərdə keçirilsin. "Təklif edərdim
ki, bu tip təlimlərin bir qədər nəhəng xarakterli
olması məqsədilə bir sıra addımlar
atılsın.
Misal üçün,
ehtiyatda olanların səfərbərliyi elan edilə bilər
və ehtiyat taburların 10-15 minlik şəxsi heyətinin
iştirakı ilə nəhəng təlimlər keçirilə
bilər. Bu təlimlər ölkə telekanalları ilə
canlı yayımlanmalı və bunun düzgün təbliğatı
həyata keçirilməlidir. Düşünürəm ki,
bu kimi təlimlərin milli vətənpərvərlik ruhuna
müsbət mənada ciddi təsiri olacaq", - deyə o qeyd
etdi.
"Hərbi Jurnalistlər"
İctimai Birliyinin sədri Üzeyir Cəfərov isə bu
kimi təlimlərin səmərəli olduğunu
düşünənlər sırasındadır. Amma onun
sözlərinə görə, əsas problem təlimlərin
təbliğatı ilə bağlıdır. "Əvvəlcədən
ictimaiyyətə hər hansı məlumat verilmir. Başa
düşürəm, bu, təhlükəsizlik tədbirləri
ilə də bağlı ola bilər. Lakin təbliğatın
hazırkı şəkildə aparılması onun vətənpərvərlik
ruhuna təsirini bir qədər aşağı salır"
deyən ekspert bildirir ki, qoşunlar arasında hazırkı
formatda təlimlərin aparılması və onların
qarşısında qoyulan məqsədlərdən birinin
geniş miqyaslı hücum əməliyyatı və ölkə
ərazisinə soxulmuş düşmən qüvvələrinin
darmadağın edilməsi üzrə MN, DQ və DSX birləşmə
və hissələrin birgə fəaliyyətinin
uzlaşdırılması ilə bağlı olması
çox vacib məsələdir. "Bu Azərbaycanın
milli təhlükəsizliyi üçün son dərəcə
zəruri məsələdir", - deyə o qeyd etdi.
Azərbaycan üçün "polis dəstəkli
hərbi təlimlər"
"2009 və 2010-cu illərdə
keçirilmiş birgə təlimlər Azərbaycan
Silahlı Qüvvələrinin Ermənistan ordusu ilə
müqayisədə faktik olaraq 2-3 dəfə artıq
olduğunun əsas göstəricisidir. Ermənistanın hərbi-siyasi
dairələrini çəkindirən əsas məsələlərdən
biri də budur", - bunu "Doktrina" mərkəzinin
ekspertləri bəyan edir. Onlar bu vəziyyətin bəzi
neqativ nəticələr doğuracağını da ehtimal
edirlər:
"Əgər
Gürcüstanın müdafiə və təhlükəsizlik
sektorunda həyata keçirilən islahatları izləsək,
bəlli olar ki, bu proses əlində silah olan şəxslərin
bir qurumda - Müdafiə Nazirliyində cəmləşməsinə
yönəlib, Daxili Qoşunlar və Sərhəd Xidməti
kimi qurumlar isə artıq tam olaraq hüquq-mühafizə
orqanına çevrilib. Bu perspektiv Azərbaycan
üçün də var. Bu baxımdan hesab edirəm ki, son
iki ildə həyata keçirilən birgə təlimlərin
formatını bir qədər dəyişməyə ehtiyac
yarana bilər. Təklif edirik ki, bu təlimlər tədricən
"polis dəstəkli hərbi təlimlərə"
çevrilsin. Konkret olaraq Silahlı Qüvvələrin
keçirdiyi təlimlərin Daxili Qoşunlar və Dövlət
Sərhəd Xidməti qulluqçuları tərəfindən
dəstəklənməsi həm Azərbaycanın mövcud
reallıqlarına, torpaqlarının 20 faizindən
çoxunun işğal altında olması faktına
uyğundur, həm də beynəlxalq standartlar, Azərbaycanın
götürdüyü öhdəliklərə
münasibdir", - deyə "Doktrina" mərkəzi bəyan
edir.
İ.Məmmədov isə
əmindir ki, ildən-ilə həyata keçirilən birgə
təlimlərin formatında və strukturunda, qaydalarında
müəyyən dəyişikliklər olacaq. "İndi əsas
məqsəd bunlardır: müharibə dövründə
bütün qoşunların bir əldən səmərəli
istifadə olunması, az itki ilə qısa müddətdə
qələbə qazanmaq imkanlarının
artırılması və düşmənə sağalmaz
yara vurulması. Düşünürəm ki, Azərbaycanın
güc strukturları qarşıya qoyduqları məqsədə
nail olmaqdadırlar", - deyə İ.Məmmədov bildirir.
Prezident: "Vəzifəmiz torpaqları azad etməkdir"
Qeyd edək ki, iyunun 24-də
SQ yaradılmasının 92-ci ildönümü münasibətilə
keçirilən təlimi izləyən İlham Əliyev
çıxış edib. Dövlət
başçısı ordu quruculuğunun Azərbaycanda ən
prioritet məsələ olduğunu deyib:
"Son bir neçə
il ərzində, daha doğrusu 7 il ərzində hərbi xərclərimiz
13 dəfədən çox artıb. 2010-cu ilin bütün hərbi
xərcləri Azərbaycanda 2 milyard 150 milyon dollara bərabərdir
ki, bu da Ermənistanın bütün dövlət büdcəsindən
çoxdur. Biz bundan sonra da hərbi gücümüzü
artıracağıq, ordumuz üçün lazım olan
bütün silah-sursat və texnikanı alacağıq".
Prezident bildirib ki, Azərbaycanda hərbi təyinatlı
məhsulların istehsalı istiqamətində əlavə
addımlar da atılacaq. Prezident deyir:
"Son illərdə bu istiqamətə də
çox böyük diqqət göstərilib. Hazırda Azərbaycanda
21 hərbi müəssisə, hərbi zavod fəaliyyət
göstərir, 30 istehsal sahəsi yaradılıb. Biz elə
etməliyik ki, Azərbaycan ordusu üçün, Silahlı
Qüvvələr üçün lazım olan bütün
texnika, silah-sursat Azərbaycanda istehsal edilsin. Biz bu istiqamətdə
işimizi daha da gücləndirəcəyik".
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə
toxunan prezident ölkənin qarşısında duran ən
birinci vəzifənin torpaqları işğalçılardan
azad etmək olduğunu vurğulayıb.
Cəsur Sumərinli
Ayna.- 2010.- 26 iyun.-
S.9.