Müdafiə və təhlükəsizlik sektoru: gündəmi izlədikcə (1-15 aprel)

1 aprel. Prezident İlham Əliyevin imzladığı fərmana uyğun olaraq, 1993-cü ildə doğulmuş və çağırış günü üçün 18 yaşı tamam olmuş, habelə 1976-1992-ci illərdə doğulmuş, yaşı 35-dək olan, Silahlı Qüvvələrdə və qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş digər silahlı birləşmələrdə hərbi xidmətə çağırışdan möhlət hüququ olmayan Azərbaycan vətəndaşları həqiqi hərbi xidmətə çağırılıblar.

1 aprel. Nazirlər Kabineti Azərbaycan vətəndaşlarının 2011-ci il aprelin 1-dən 30-dək həqiqi hərbi xidmətə çağırılmasının təmin edilməsi tədbirləri haqqında qərar qəbul edib. Qərarla bir yerdə 2011-ci il aprelin 1-dən 30-dək vətəndaşların həqiqi hərbi xidmətə çağırışı üzrə Respublika Çağırış Komissiyasının tərkibi də təsdiqlənib. Baş nazir Artur Rasizadənin imzaladığı qərarla respublika hərbi komissarının müavini, polkovnik Ramiz Məmmədov Respublika Çağırış Komissiyasının sədri, Dövlət Sərhəd Xidməti rəisinin müavini, general-mayor Məhəmməd Abbasquliyev isə sədr müavini təyin olunub. Daxili işlər nazirinin müavini Oruc Zalov, səhiyyə nazirinin müavini Abbas Vəlibəyov, ədliyyə nazirinin müavini Toğrul Musayev, Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının sədr müavini Aqil Dadaşov və millət vəkili Siyavuş Novruzov komissiya üzvü kimi təsdiqlənib.

1 aprel. MN təşkilat səfərbərlik idarəsində "qaynar xətt" yaradılıb. Eyni zamanda şikayəti və ya hər hansı narazılığı olan vətəndaşlardan isə nazirliyin tərbiyə işləri idarəsinin nəzdində fəaliyyət göstərən "etimad xətti"nin telefon nömrələrinə zəng etmələri xahiş olunur.

1 aprel. Milli Məclisin yaz sessiyasında "Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında" yeni qanun layihəsinin müzakirəyə çıxarılmasının nəzərdə tutulduğu bəyan edilir.

1 aprel. ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədrinin şəxsi nümayəndəsinin mandatına uyğun olaraq qoşunların təmas xəttində - Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun Aşağı Əbdürrəhmanlı kəndinin cənub-qərbində monitorinq keçirilib.

1 aprel. Ermənistan SQ Ağdam rayonunun işğal altında olan Uzundərə ərazisində hərbi təlimlərə başalayıblar, ağır texnika, artilleriya atəşi səsləri eşidilib.

1 aprel. XİN müavini Xələf Xələfov bildirib ki, Azərbaycan və Gürcüstanın sərhəd xətlərinin 2/3 hissəsi razılaşdırılıb. Qalan 1/3 hissəsinin çox hissəsi barədə də iki ölkənin fikirləri uyğundur: "Bəzi hissələrdə isə fikir ayrılığı yaranıb. Çalışırıq ki, bu məsələləri razılaşdıraq". XİN rəsmisi Gürcüstanla sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi zamanı gündəlikdə ərazi mübadiləsi məsələsinin olmadığını da söyləyib.

1 aprel. Martın 29-30-da FHN Mülki Müdafiə Qoşunlarında "Fövqəladə hadisələrin nəticələrinin aradan qaldırılması zamanı hərbi hissə və bölmələrin idarə olunmasının təşkili" mövzusunda komanda-qərargah təlimi keçirildiyi bildirilib.

1 aprel. İsveçrənin Cenevrə şəhərində NATO-nun SNT proqramına uyğun olaraq "Parlamentarların silahlara nəzarət, tərk-silah və kütləvi qırğın silahlarının azaldılması" mövzusunda konfransında azərbaycanlı və erməni millət vəkilləri arasında qalmaqal düşüb. Erməni iştirakçılar azərbaycanlı deputat Məlahət İbrahimqızının çıxışına etiraz etməyə cəhd göstəriblər. Çıxışı zamanı diqqəti Ermənistanda olan Metsamor AES-ə yönəldən Məlahət İbrahimqızı bu AES-in Cənubi Qafqaz üçün təhlükə yaratdığını qeyd edib.

3 aprel. ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri, Litva XİN başçısı Audronyus Ajubalis Cənubi Qafqaz regionuna səfərinin yekunlarından danışarkən bildirib ki, Ermənistana nümunə göstərmək üçün öz snayperlərini birtərəfli qaydada geri çəkməsini təklif edib, lakin rədd cavabı alıb. A.Ajubalis Azərbaycanda və Ermənistanda olarkən hər iki tərəfin silahlanmasından son dərəcə narahat olduğunu bildirib. 4 aprel. Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini Şavarş Koçaryan bildirib ki, ATƏT həmsədrləri Dağlıq Qarabağ ərazisində Sahə Qiymətləndirmə Missiyası həyata keçirəcəklər.

4 aprel. Azərbaycan Təhlükəsizlik və Müdafiə İctimai Assosiasiyasının təşkilatçılığı ilə "NATO-62: dünən, bu gün və sabah" mövzusunda dəyirmi masa keçirilib.

4 aprel. Rusiyanın Xəzər dəniz donanmasına daxil edəcəyi 11661K layihəli "Dağıstan" sinifli yeni raket kateri suya endirilib

4 aprel. İran sərhəd qoşunlarının komandanı general Zülfüqari bildirib ki, İran sərhədboyu rayonlara havadan nəzarət etmək üçün pilotsuz təyyarələr və helikopterlərdən istifadə edəcək. Zülfüqarinin sözlərinə görə, sərhədlərin möhkəmləndirilməsi, sərhəd qoşunlarının texniki təminatı üçün 1390-cı ilin büdcəsindən (21.03.2011-20.03.2012) 860 milyard rial (85 milyon dollar) pul ayrılıb.

4 aprel. MN Şəmkir Hərbi Birləşməsinin Tovuz rayonundakı "N" saylı hərbi hissədə Yevlax rayon Hərbi Komissarlığından həqiqi hərbi xidmətə çağırılmış Ramil Boris oğlu Əliyev (1991) xidməti silahı ilə ehtiyatsız davranaraq əsgər yoldaşı Asif Samir oğlu Əliyevə atəş açıb. Salyan rayon Hərbi Komissarlığından həqiqi hərbi xidmətə çağırılan A.Əliyev (1991) başından aldığı güllə yarasından keçinib.

5 aprel. Azərbaycan Könüllü Hərbi Vətənpərvərlik Texniki İdman Cəmiyyətinin nəzdində snayper kursu fəaliyyətə başlayıb. Azərbaycanda ilk dəfə təşkil olunan bu kurslarda gənclərə snayper tüfənglərinin texniki göstəriciləri, tüfənglərdən sərrast atəş açmaqla yanaşı, əlbəyaxa döyüşlər öyrədilir.

5 aprel. DİN-də geniş kollegiya iclası keçirilib. Kollegiyada kriminogen durum, cinayət hadisələrinin açılması, itkin düşmüş şəxslərin tapılması, tanınmamış meyitlərin müəyyən edilməsi və s. müzakirə olunub.

5 aprel. DQ-dən bildirilib ki, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimovun adı xidmət etdiyi xüsusi təyinatlı bölmənin şəxsi heyətinin siyahısına salınacaq.

6 aprel. DSX-nin Şəmkir rayonunda yerləşən hərbi hissəsində 2010-cu ilin yanvar ayında Quba rayon Hərbi Komissarlığından həqiqi hərbi xidmətə çağırılmış kiçik çavuş Qəmbərli Muxtar Qurbanəli oğlu hərbi hissənin yataqxanasının 4-cü mərtəbəsindən yıxılıb. Hərbi hospitala çatdırılmasına və müvafiq tibbi yardım göstərilməsinə baxmayaraq, M.Qəmbərli keçinib.

6 aprel. Rusiyalı kosmonavt, Rusiya qəhrəmanı Maksim Surayevin rəhbərlik etdiyi heyət Azərbaycanda səfərdə olub. Heyətdə "Roskosmos" Federal Kosmik Agentliyinin, müxtəlif təşkilatların əməkdaşları və Rusiya Dövlət Dumasının deputatı təmsil olunub. Səfər Yuri Qaqarinin kosmosa uçmasının 50 illiyi çərçivəsində idi.

7 aprel. MSN Milli Aerokosmik Agentliyindən bildirilib ki, Azərbaycan kosmosa məsafədən zondlama peyki buraxacaq. Bu peyk Rabitə və İnformasiya Nazirliyinin peykindən fərqli olaraq Yer təkini öyrənmə məqsədi daşıyacaq. Peyk vasitəsi ilə MAKA tərəfindən yer təkinin məsafədən zondlanması həyata keçiriləcək, müvafiq qurumların sifarişləri yerinə yetiriləcək.

7-8 aprel. Müdafiə naziri, general-polkovnik Səfər Əbiyev Türkiyə milli müdafiə naziri Vəcdi Gönülün dəvəti ilə Türkiyədə səfərdə olub. Aprelin 8-də o, türkiyəli həmkarı V.Gönüllə görüşüb. Görüşdə hər iki ölkəni maraqlandıran məsələlər, xüsusilə qəbul etmədiyimiz Dağlıq Qarabağ məsələsi və s. müzakirə edilib. Müdafiə sənayesi, hərbi tədris, təlimlərə qatılma kimi məsələlər ön planda olub. Elə həmin gün Səfər Əbiyev Türkiyə SQ Baş Qərargahının rəisi, ordu generalı İşık Koşaner tərəfindən qəbul edilib.

7-10 aprel. Türkiyənin paytaxtı Ankarada "NATO, Əfqanıstanda beynəlxalq terrorizmə qarşı mübarizə və 11 sentyabr tarixindən sonra Orta Asiya regionunda təhlükəsizlik mühiti" mövzusunda konfrans keçirilib.

8 aprel. Mart ayında DSX əməkdaşları tərəfindən axtarışda olan 117 nəfərin saxlandığı bildirilib. Xəbərdə deyilir ki, dövlət sərhədinin mühafizəsinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində ay ərzində 37 halda dövlət sərhədinin pozulmasının qarşısı alınıb, 69 nəfər saxlanıb. Tutulan sərhəd pozucularının 49 nəfəri Azərbaycan, 8 nəfəri Əfqanıstan, 5 nəfəri İran, 3 nəfəri Gürcüstan, 2 nəfəri Rusiya Federasiyası, 1 nəfəri Türkiyə, 1 nəfəri Qırğızıstan vətəndaşıdır.

11 aprel. MSN zavodlarında və elm-istehsalat müəssisələrində nazirliyin istehsalat birliklərinin 2011-ci ilin birinci rübü üzrə fəaliyyətlərinin yekunlarına həsr olunmuş səyyar kollegiya iclasında nazir Yavər Camalov bildirib ki, 2011-ci ildə Azərbaycanda Dövlət Müdafiə Sifarişi Proqramı üzrə istehsal ediləcək müdafiə təyinatlı məmulatların həcminin 4,7 dəfə artırılması nəzərdə tutulur. Cari ilin əvvəlindən Dövlət Müdafiə Sifarişi Proqramında nəzərdə tutulan tədbirlərin icrasının davam etdirildiyini bildirən Y.Camalov Azərbaycanın güc strukturları ilə bağlanmış müqavilələr əsasında 2010-cu ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə müdafiə təyinatlı məmulatların istehsal həcminin 11 dəfədən çox artdığını deyib. Eləcə də, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə mülki məhsulların istehsalında 32,3% artım əldə edilib. "Bu il Dövlət Müdafiə Sifarişi Proqramına uyğun olaraq 86 mövzu üzrə 107 məmulatın yaradılması nəzərdə tutulub. Bu da 214 mərhələni əhatə edəcək. MSN SQ-nin müasir tələblərə cavab verən silah və döyüş sursatları ilə təmin edilməsi istiqamətində nazirliyin qarşısında qoyulmuş mühüm vəzifələrin icrası üçün bundan sonra da bütün gücünü səfərbər etməlidir", - deyə nazir vurğulayıb.

11 aprel. DSX Azərbaycan-İran sərhədində baş vermiş silahlı insidentlə bağlı məlumat yayıb. Bildirilir ki, Azərbaycanın İran İR ilə sərhəd olan Yardımlı rayonu ərazisində naməlum şəxs sərhədi qanunsuz keçməyə cəhd göstərib. Azərbaycan sərhədçiləri tərəfindən ona "Dayan!" əmri verilsə də, sərhəd pozucusu buna məhəl qoymayıb. Sərhədçilər ona atəş açmaq məcburiyyətində qalıblar. Nəticədə sərhəd pozucusu aldığı güllə yarasından keçinib. Araşdırmalar nəticəsində sərhəd pozucusunun şəxsiyyəti müəyyənləşib. Məlum olub ki, həmin şəxs Yardımlı rayon sakini Cəfər Cəfərovdur.

11 aprel. ATƏT Minsk Qrupunun həmsədrləri Bernar Fasie, Robert Bradtke və İqor Popovun regiona səfəri başlayıb. Onlar aprelin 11-12-də Yerevanda olublar, sonra isə Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinə, oradan isə Azərbaycana keçiblər.

11 aprel. ANAMA-nın məlumatına görə, bu ilin martında Azərbaycanda 2164827 kvadrat metr ərazi yoxlanaraq mina və partlamamış hərbi sursatdan (PHS) təmizlənib. Təmizləmə əməliyyatları nəticəsində 3645 PHS, 2 ədəd tank və 1 ədəd piyada əleyhinə mina aşkar edilərək zərərsizləşdirilib. Əməliyyatlarda 480 nəfər minaaxtaran mütəxəssis və 120 nəfər yardımçı heyət, həmçinin 6 mexaniki minatəmizləmə maşını və 32 minaaxtaran it iştirak edib. Mart ayında mina/PHS hadisəsi qeydə alınmayıb. ANAMA tərəfindən indiyədək ümumilikdə 158 374 397 kvadrat metr ərazi təmizlənib. Tapılıb zərərsizləşdirilmiş mina və PHS-lərin sayı 650245-dir. Hazırda Agentlik tərəfindən təmizləmə əməliyyatları Ağdam, Ağcəbədi, Beyləqan, Füzuli, Göygöl, Tərtər, eyni zamanda, Ağstafa rayonu Saloğlu kəndində və Bakı şəhəri, Qaradağ rayonunun Güzdək qəsəbəsində davam etdirilir.

11 aprel. ABŞ Dövlət Departamentinin dünyada insan haqlarının vəziyyətinə dair builki hesabatında bildirilir ki, ötən il Ermənistan ordusu 54 hərbçi itirib, bu, 2009-cu ilin rəqəmindən 10 nəfər çoxdur. Rəsmi statistikaya əsasən, bu itkilərin cəmi 11-i atəşkəsin pozulması nəticəsində baş verib. 13 hərbçi qətlə yetirilib, 8-i xəstəlikdən ölüb, 4 nəfərin silahla ehtiyatsız davranma nəticəsində öldüyü açıqlanıb. Hesabatda deyilir ki, Ermənistanın insan haqları müdafiəçiləri ordu rəhbərliyinin şübhəli qətlləri ört-basdır etməyə çalışdığını bildirir. Dövlət Departamenti həmçinin qeyd edir ki, "etnik erməni separatçıları" Ermənistanın köməyi ilə Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionunu və ona bitişik yeddi rayonu işğal altında saxlamaqda davam edir. Həmçinin sənəddə deyilir ki, Ermənistan Azərbaycanla sərhədlərin bütün perimetri boyu piyadalar əleyhinə minalar döşəyib. Bu minalardan ötən il 12 hərbçi həlak olub, mülki şəxslər də həyatını itirib.

12 aprel. Ermənistan parlamenti Gümrüdə yerləşən Rusiya hərbi bazalarının müddətinin uzadılması barədə protokolu təsdiq edib. Qeyd edək ki, Rusiya və Ermənistan ötən ilin avqustunda Gümrüdəki hərbi bazaların müddətini 2044-cü ilə qədər uzadılması barədə razılığa gəliblər.

12 aprel. Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun hesabatına görə, 2010-cu ildə dünyada hərbi xərclər 1.6 trilyon dollardan çox olub. Hesabata görə, 1991-ci ildən bu yana burda Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstana görə silah alınmasına daha çox pul xərclənir. Özü də əvvəlki illərlə müqayisədə fərq də artıb. Məsələn, 2010-cu ildə Azərbaycan silah alınmasına 1.5 milyard dollar, Ermənistan 422, Gürcüstan 454 milyon dollar xərcləyib. İnstitutun 2009-cu il üçün açıqladığı rəqəmlərə görə, ümumdaxili məhsulunun ən böyük hissəsini silah almağa xərcləyən ölkə Gürcüstandır. Rəsmi Tbilisi ÜDM-in 5.6, Yerevan 4.2, Bakı isə cəmi 3.4 faizi qədər silah alınmasına xərcləyir.

12 aprel. SQ Baş Klinik Hospitalında ABŞ Müdafiə Departamentinin Bioloji Təhlükənin Azaldılması Proqramı çərçivəsində epidemioloji monitorinq laboratoriyasının açılışı olub. Müdafiə Nazirliyinin epidemioloji monitorinq laboratoriyasının tikintisinə 1 milyon dollardan çox vəsait sərf olunub.

12 aprel. ABŞ Təhlükənin Azaldılması üzrə Müdafiə Agentliyinin rəhbəri Ken Mayers Azərbaycana səfər edib. Pentaqon rəsmisi Bakıda Müdafiə Nazirliyi üçün dəyəri 1 mln. dollardan artıq olan laboratoriyanın açılışında iştirak edib. Epidemioloji xəstəliklərin monitorinqinin aparılması üçün tikilən laboratoriya ABŞ Müdafiə Departamentinin Bioloji Birgə İştirak Proqramının ikitərəfli əməkdaşlıq çərçivəsində ABŞ hökuməti tərəfindən maliyyələşdirilib. Laboratoriya xüsusi təhlükəli infeksiyalara nəzarət, müasir avadanlıqlar vasitəsilə bioterrorizmə qarşı mübarizə aparılması, onların aşkar edilməsi və bu kimi başqa məqsədlər üçün yaradılıb.

12-15 aprel. Bakıda Dövlət Gömrük Komitəsi, Dövlət Sərhəd Xidməti və Dövlət Miqrasiya Xidməti əməkdaşları və Gürcüstanın müvafiq qurumlarının nümayəndələri üçün Avropa Birliyinin "Cənubi Qafqaz ölkələrinin sərhəd idarəetməsinin inteqrasiya sistemlərinə dəstək" layihəsi əsasında "Sərhəd əməliyyat metodlarının və prosedurlarının təkmilləşdirilməsi" mövzusunda seminar keçirilib. Layihə 2010-cu ilin oktyabrından reallaşdırılır. Fransa, Latviya, Çexiya və başqa ölkələrin cəlb olunduğu 30 aylıq layihəyə 6,3 milyon avro pul ayrılıb.

13 aprel. ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədrinin şəxsi nümayəndəsinin mandatına uyğun olaraq aprelin 13-də Azərbaycan Respublikasının Ağdam-Bərdə yolundakı təmas xəttində monitorinq keçirilib. Monitorinq zamanı Minsk Qrupu həmsədrləri və ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədrinin şəxsi nümayəndəsi işğal olunmuş ərazilərdən təmas xəttini keçərək Ağdam rayonunun Orta Qərvənd kəndinə gəliblər. Məqsəd 9 yaşlı Fariz Bədəlovun həlak olması ilə əlaqədar araşdırmanı davam etdirməkdir.

13-14 aprel. ATƏT Minsk Qrupunun həmsədrləri Bakıda Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarovla görüşüblər.

15 aprel. Müdafiə Nazirliyi mətbuat xidmətinin məlumatına görə, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları aşağıdakı hərbi tədbirlərdə iştirak edəcəklər.

- Hava əməliyyatları terminologiyası üzrə təkmilləşdirmə kursu, 18- 29.04.2011, İzmir, Türkiyə;

- Azərbaycan-Pakistan ikitərəfli əməkdaşlıq planına əsasən, 18.04.-14.05.2011, Təməl hava desant kursu, Peşevər, Pakistan;

- Azərbaycan-ABŞ iş planına əsasən, 20.04.2011-26.01.2012, Rabitə zabitinin təməl kursu, San-Antonio, ABŞ;

- Azərbaycan-Türkiyə ikitərəfli əməkdaşlıq planına əsasən, 25.04-27.05.2011, Zabitlər üçün KBRN silahlarından müdafiə kursu, İstanbul, Türkiyə;

- FTP-dən əlavə, 25-29.04.2011, Hərbi-dəniz əməliyyatları terminologiyası kursu, Yalova, Türkiyə;

- FTP-dən əlavə, 27.04-06.05.2011, Alman dili müəllimləri uçün təkmilləşdirmə seminarı, Hürt, Almaniya;

-Azərbaycan-ABŞ iş planına əsasən, 27-28.04.2011, İkitərəfli planlaşdırma üzrə əməkdaşlıq konfransı, Bakı, Azərbaycan.

Ayna.- 2011.- 16 aprel.- S.9-10.