Günay Kılıc: "Qadını güclü olmayan cəmiyyət çökməyə məhkumdur"

Türkiyə səfiri Hulusi Kılıcın xanımı qeyd edir ki, qadın hər yerdə söz sahibidir

Azərbaycan Jurnalist Qadınlar Assosiasiyasının tərkibində fəaliyyət göstərən "Qadın jurnalistlər klubu"nun qonağı bu dəfə Türkiyə səfiri Hulusi Kılıcın xanımı Günay Kılıc idi, yerli jurnalistlərin suallarını cavablandırdı.

- Belə bir ifadə var: "Hər bacarıqlı kişinin arxasında güclü bir qadın var". Hulusi bəyin arxasında duran qadının bu başarıda payı nə qədərdir?

- Əslində, bu söz bütün türk dünyasına aiddir. İfadələr fərqli olsa da, məna eynidir. Türk qadınının ailədəki rolunu, gücünü, dayanıqlığını, vəfasını anladan çox köklü sözdür. Bunu xüsusilə vurğulayıram, evlilik çox fərqli bir bərabərlikdir. Heç tanımadığınız ailənin yetişdirdiyi bir insanla həyatınızı paylaşırsınız. Əslində, bu, heç də asan deyil. Bizim tərəflərdə evlilik üçün "kəsilməmiş qarpız" ifadəsini işlədirlər. Diqqətlə seçsəniz də, necə çıxacağı bəlli deyil. Amma qurduğumuz ailənin təməlinin maddi və mövqeli maraqlara dayanıq olmaması çox önəmlidir. Birlikdə verdiyiniz mücadiləylə mənəvi və maddi hədəflərinizi yaxalaya bilərsiniz. Biz universitetin birinci kursunda tanış olduq. Yəni cibimizin boş olduğu, kredit alıb təhsilimizi davam etdirdiyimiz zamanlar idi. O vaxtdan bəri də bərabərik. Əlbəttə, çox çətin, problemli günlər də yaşadıq.

Amma belə günlərdə fədakarlığın böyük qismi deyəsən, qadının üzərindədir. Çünki qadın yaradılış etibarı ilə daha sülhsevər, vasitəçi və qüvvətlidir. Evlilikdə kinə yer yoxdur. Həyat yolunda eniş və yoxuşlarda, yaxşı və pis günlərdə, varlıqda və yoxluqda eyni insan olaraq qala bilməyi bacarmaq lazımdır. Əlbəttə, həyat yoldaşınızın da bu dəyərlərə sahib olduğundan əmin olmaq şərtilə. Onda bütün həyatınızı paylaşdığınız bir insanın arxasındamı, yanındamı, önündəmi, sağındamı, solundamı durmağınızın nə önəmi var ki? Önəmli olan ona verdiyiniz dəyər və dəstəkdir. Gerisi boş sözlərdir, məncə.

- Azərbaycan və Türkiyə toplumunda çox bənzərlik var. Bəs qadın hüquqları məsələsində hansı ölkədə vəziyyət daha yaxşıdır, yoxsa bu məsələdə də ortağıq?

- Mən hüquqşünas deyiləm. Dolayısı ilə qanun çərçivəsində bir müqayisə aparmağım imkansızdır. Azərbaycanda da Türkiyədə olduğu kimi, bəzi problemlər var. Siz istədiyiniz qədər qanun yaradın, təəssüf ki, günlük yaşamda insanlar öz ənənələri ilə yaşayır və öz qanunlarını tətbiq edirlər. Bu da böyük problemlər yaradır.

- Türkiyədə yaradıcı qadınlara öz fəaliyyətlərini genişləndirmək üçün nə cür imkan yaradılır?

- Türkiyədə KOBİ dediyimiz Kiçik və Orta Boy İşlətmələri dəstəkləmək və inkişaf etdirmək üçün proqram tətbiq olunur. Hər hansı sahədə öz işini qurmaq istəyən ev qadınları, gənc sahibkarlar, kiçik iş adamları layihələrini hazırlayırlar. Tətbiqi sahibkarlıq təhsilində müvəffəqiyyətli olub sənədini alan hər kəs öz layihəsini təqdim edir. Dövlət layihəsi qəbul edilən iş adamına qrant olaraq, yəni geri ödəməsiz sərmayə krediti verir. Bir sözlə, "Projen hər nədirsə, mənə göstər, sərmayəni al" deyir. İşini qurub böyüdənlərə bir il sonra sıfır faizlə təkrar kredit verir. İş adamı öz şəhərində, yaxud qəsəbəsində qalaraq işini inkişaf etdirmək imkanı tapır. Beləcə də bu böyük şəhərlərə köçü durdurmağa yardımçı olur. Çünki bir iş yerinin qurulması bir çox insana çörək pulu qazanmaq imkanı verir. İş adamlarına dəstək proqramı çərçivəsində Yeni İş Fikirləri Proje Yarışmaları da gerçəkləşir. Əlbəttə, bu, yaradıcılığa, dolayısıyla da inkişafa imkan verir.

- Azərbaycan cəmiyyətində nələri bəyənirsiniz və bunun Türkiyədə də olmasını arzulardınız?

- Burda uşaqların musiqi təhsilinə çox erkən yaşdan başlamaları çox gözəl şeydir. Türkiyədə də bu var, amma fərdi səylərlə, ailələrin öz təşəbbüsləri ilə. Türkiyədə də buradakı kimi dövlət musiqi məktəblərinin olmasını istərdim.

- Azərbaycanın hansı bölgələrində olmusunuz və o yerlər haqqında təəssüratlarınız?

- Söyləyə bilərəm ki, bütün bölgələrdə oldum. Xüsusilə ilk iki il hər fürsətdə gəzdik.

Türkiyə ilə müqayisə edəndə məsafələr çox qısadır, ona görə həftə sonlarını belə dəyərləndirirdik. Bakıdan uzaqlaşdıqca təbiət daha yaşıl, hava daha təmizdir. Sanki Anadoluda səyahətə çıxmışıq təsiri bağışlayır adama. İnsanların qonaqpərvərliyini, ürəklərindəki Türkiyə sevgisini gördük. Bir sözlə, çox zövqlə dolaşdıq.

- Türk tarixindən hansı qadının adını çəkə bilərsiniz ki, bugünkü türk qadınını onun simvolu kimi görüb qiymətləndirəsiniz?

- Tariximizdə ilklərə imza atan bir çox qadın var. Məsələn, ilk türk qadın roman ustası Fatma Aliyə (1862-1936), ilk əsgəri qadın pilot Sabiha Gökçen (1913-2001), ilk müsəlman teatr sənətçisi Afifə Jalə (1902-1941), ilk türk qadın həkimi Safiyə Ali (1891-1952), qadınları milli mübarizəyə çağıran Halidə Edip (1884-1964), Nene Hatunlar, şəhid qadınlar, qazi qadınlar və daha neçələri. Əlbəttə, belə qadınlar digər qadınlara yol açdı və bugünkü türk qadınının təməli oldu.

- Bu baxımdan Azərbaycan qadınının rolunu necə görürsünüz?

- Eyni. Keçmişdən bu günə qədər qadınların verdiyi mübarizə hər zaman təqdirəlayiqdir. Bu gün də qadın hər yerdə söz sahibidir. Məncə, qadını güclü olmayan cəmiyyət çökməyə məhkumdur.

- Əgər sizə bir filmdə Azərbaycan qadını rolunu oynamağı təklif etsələr, razılaşardınızmı?

- Məktəb illərimdə həvəskar kimi bir çox tamaşada oynamışam. Həmişə də çox alqış alırdım. Demək ki, rolumu yaxşı oynayırmışam. İndi rolumu evdə oynayıram. Əgər professional aktrisa olsaydım, Azərbaycan qadını rolunu məmnuniyyətlə qəbul edib, türk soylu bir qadın olaraq böyük zövqlə oynayardım. Çünki mən Azərbaycan qadını, Türkiyə qadını deyə bir ayrı-seçkilik salmıram.

- Bəzən deyirlər ki, qadının istirahət etdiyi yerlərdən biri də mətbəxdir. Siz necə, mətbəxdə dincəlirsiniz, yoxsa ailənizin zövqünü oxşamaq üçün yalnız ləziz yeməklər bişirməklə kifayətlənirsiniz?

- Tam da mənim ən çox sevdiyim mövzunu açdınız. Düzdür, mətbəx məni çox sakitləşdirir. Bu mənim ən böyük hobbimdir. Çünki yaradıcılığı sevirəm. Mətbəxdə isə yaradıcılığın sonu yoxdur. Öz damaq dadınızı, yaratdığınız və ya reseptini başqa yerdən tapdığınız hər yeməyə verə bilərsiniz. Bəzən ilk dəfəylə alınmır, amma vaz keçmirəm, təkrar-təkrar edirəm. Ta ki, damaq dadını tutuncaya qədər...

Başqa hobbim də var. Bir də ipək parça üzərinə boya ilə çəkməyi çox sevirəm. Türk motivlərini əl boyaması ilə ipək parçaya köçürmək mənə inanılmaz böyük zövq verir. Tapdığım türk motivlərinin kompozisiyasını özüm quraşdırıram. Bakıya gəldiyimdən bəri isə boyaya əlimi vura bilməmişəm. Çünki bütün ləvazimatlarım Türkiyədədir. Bundan başqa, əl tikmə işini də sevirəm..

Ayna.- 2011.- 5 noyabr.- S.15.