Rafiq Babayevin anım gecəsi keçirildi

Bu misilsiz sənətçi terrorun qurbanı olub

Oktyabrın 27-də axşam Muğam Mərkəzində xalq artisti, görkəmli pianoçu və bəstəkar Rafiq Babayevin 75 illiyinə həsr olunmuş anım gecəsi keçirildi. Yubiley oktyabrın 15-dən 29-dək Bakıda keçirilən Beynəlxalq Caz Festivalının tərkib hissəsi olub ("Turan"). Zal bəstəkarın yaxınları, dostları, pərəstişkarları, festival iştirakçıları ilə dolu olub. Babayev həm musiqiçi, həm də bir insan kimi onların qəlbində dərin iz qoyub. Aparıcı Rahib Azəri maestronun həyat yolundan danışıb, konsert çıxışlarından, şəxsi albomundan fotolar, R.Babayev haqqında fikir söyləyən musiqi korifeylərinin müsahibələri nümayiş etdirilib. Onların arasında Azərbaycan cazının təməl daşını qoyan Tofiq Quliyev deyib ki, "Rafiq həyatım boyu tanıdığım ən təmiz, ən düzgün adam idi".

Cəmil Əmirov, Rain Sultanov, Elçin Şirinov, Emil Əfrasiyab və başqalarının ifasında bəstəkarın məşhur caz improvizasiyaları səslənib. Pianoçu və bəstəkar Salman Qəmbərov özünün "Rafiq Babayevə ithaf olunur" bəstəsini səsləndirib. Əsərin sonunda o, fortepianonun pedalının vasitəsilə getdikcə dayanan ürək döyüntüsü səslərini ifadə edib.

Rafiq Babayev Bakıda doğulub. Atası Fərzi Babayev 1937-ci ildə repressiya olunub. Anası Şahbəyim 6 övladını - Mərziyə, Vəsilə, Emilya, Oqtay, Rafiq, Armanusanı çətinliklər içərisində böyüdüb boya-başa çatdırıb. Sonradan bu uşaqların hamısı peşəkar musiqiçi kimi tanınıb.

1943-cü ildə 160 saylı musiqi məktəbinə daxil olan Rafiq ilk caz kvaretini də məhz bu məktəbdə yaradıb. 1950-ci ildə məktəbi bitirərək Asəf Zeynallı adına musiqi məktəbinin fortepiano sinfinə daxil olub, R.S.Levinanın sinfində təhsil alır. Bu məktəbdə təhsil almaqla yanaşı, Xalq Çalğı Alətləri Ansamblının musiqi rəhbəri vəzifəsində işləyib. Bu illərdə caz musiqisinə bərk bağlanıb və improvizasiya ustalığını təkmilləşdirib.

1954-cü ildə buraxılış imtahanında onun ifa etdiyi proqrama klassik əsərlərlə yanaşı, amerikalı caz pianoçusu Bill Evensin kompozisiyası da daxil edilib. Sonradan özünü bütünlüklə caz musiqisinə həsr edən Rafiq Babayev 1959-cu ildə Bakı Konservatoriyasını bitirdikdən sonra həmin qrupun musiqi rəhbəri kimi Sovet İttifaqı şəhərlərinə uzunmüddətli qastrol səfərlərinə çıxıb. Rafiq Babayev Bakıya dönəndən sonra Rəşid Behbudovla tanış olub.

1967-ci ildə Rəşid Behbudov Mahnı Teatrını yaradanda Rafiq Babayev bu teatrın musiqi rəhbəri vəzifəsinə dəvət olunub. R.Babayev və R.Behbudov teatrlaşdırılmış böyük konsert proqramı hazırlamağa başlayırlar. Bütün bu illər ərzində Rafiq caz musiqisi sahəsində yaradıcı işini də davam etdirib, caz festivallarında iştirak edib. 1967-ci ildə Tallində Beynəlxalq Caz Festivalında Rafiq Babayevin ansamblı laureat olub. Onun kompozisiyası xüsusi qeyd edilib. Müxtəlif illərdə bu kollektivin heyətində Gennadi Stepanişşev (fleyta, saksofon), Rauf Sultanov (bas-gitara), Ələsgər Abbasov (gitara), Səyavuş Kərimi (ud, klavişli alətlər), Cəmil Əmirov (klavişli alətlər), Tofiq Cabbarov (zərb alətləri), Firuz İsmayılov (sintezator), Ramin Sultanov (zərb alətləri), Emil Həsənov (bas-gitara), Vaqif Əliyev (zərb alətləri), Emil K.Həsənov (bas-gitara) və başqa peşəkar musiqiçilər çalışıblar.

1991-ci ildə Rafiq Babayev "Cəngi" folklor-caz kollektivini təşkil edib və musiqi layihələrinin həyata keçirilməsinə kömək edən səsyazma studiyası yaradıb. Folklor çalğı alətlərindən istifadə etməklə, onları qeyri-adi harmoniya ilə zənginləşdirərək, dünyanın ilk baxışda bir-birinə zidd cəhətlərinə - Qərbə və Şərqə xas olan musiqini melodik tərzdə birləşdirərək gözəl kompozisiyalar yaradıb. 1993-cü ildə Rafiq Babayevə xalq artisti adı verilib.

...Terror insanı qəfildən haqlayır. 1994-cü il martın 19-da heç bir günahı olmayan onlarca şəhərli Ermənistan dövlət orqanlarının təşkil etdiyi qanlı terrorun qurbanı olub. Bakı metrosunda baş vermiş partlayışda həyatını itirənlər arasında Rafiq Babayev də vardı...

İ.Balıoğlu

Ayna.- 2011.- 29 oktyabr.- S.19.