Azərbaycanın NATO-dan gözləntiləri var

"NATO-nun Çikaqo sammitinin əhəmiyyəti: Avroatlantik əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar" mövzusunda konfransdan qeydlər

Dünən Bakıda "NATO-nun Çikaqo sammitinin əhəmiyyəti: Avroatlantik əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar" mövzusunda konfrans keçirildi. Bu toplantı NATO-nun ölkəmizdə koordinatoru missiyasını həyata keçirən Rumıniya səfirliyi NATO-nun mənzil-qərargahı və Azərbaycan NATO Beynəlxalq Məktəbi (NİSA) ilə birlikdə təşkil etmişdi. Rumıniya səfiri Daniel Kristian Çiobanu açılış nitqində bildirdi ki, NATO-nun Çikaqo sammiti alyans üzvləri ilə tərəfdaş ölkələr arasında əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar yaradacaq. Səfir Əfqanıstan NATO yüklərinin daşınmasına verdiyi töhfəyə görə Azərbaycanı alqışladı. Onun sözlərinə görə, NATO-nun tərəfdaşı olan ölkə kimi Azərbaycan dünyada sülhün və sabitliyin təmin olunmasında və alyansın Çikaqoda keçiriləcək gələcək sammitinin müəyyən edəcəyi tapşırıqların həyata keçirilməsində daha mühüm rol oynaya bilər.

Səfirin NATO-nun Çikaqo sammitinə həsr edilmiş konfransda dediyi kimi, indiyə qədər Azərbaycan Asiya ölkələrində, o cümlədən Əfqanıstanda sülhün və sabitliyin təmin olunmasında fəal iştirak edib. O, bu əməkdaşlığın gələcəkdə də davam etdiriləcəyinə əminliyini ifadə etdi.

Azərbaycan MN beynəlxalq hərbi əməkdaşlıq şöbəsinin rəhbəri, general-mayor Ramiz Nəcəfov qeyd etdi ki, NATO-nun Çikaqo sammiti alyansla tərəfdaş ölkələr arasında strateji əməkdaşlıq istiqamətlərini müəyyənləşdirməyə imkan verəcək. Azərbaycan-NATO əlaqələrinin tarixinə toxunan Ramiz Nəcəfov qeyd edib ki, əməkdaşlığın əsas sahələri treninqlər və təlimlərin keçirilməsi, NATO standartlarına uyğunlaşmadır. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin idarə olunmasının səmərəliliyinin artırılması məqsədi ilə 2007-ci ildən bütün strukturlar NATO-nun J strukturuna uyğunlaşdırılıb. Onun sözlərinə görə, artıq Azərbaycanın aerodromları, hərbi gəmiləri NATO standartlarına uyğunlaşdırılıb. İdarə rəisi Silahlı Qüvvələrin Akademiyasında "Müdafiə siyasəti və strategiyası" adlı fənnin hazırlanaraq tədrisinə başlandığını da deyib.

Nəcəfov bildirdi ki, NATO ilə əməkdaşlıq çərçivəsində müdafiə və təhlükəsizlik sektorunda bir sıra islahatlar aparılıb. Silahlı qüvvələrin NATO Qüvvələri ilə uzlaşmasının təmin edilməsi, texniki təkmilləşdirmə, hərbi təhsilin uyğunlaşdırılması, ingilis dili bacarıqlarının artırılması sahəsində də bir sıra nailiyyətlər əldə olunub. Cari ilin iyununda Azərbaycanın Əməliyyat İmkanları Konsepsiyasına uyğun olaraq NATO-nun Birgə Əməliyyat Qüvvələri (OCC) üçün ayırdığı bölüyün qiymətləndirilməsi keçiriləcək. Onun sözlərinə görə, birinci səviyyəli qiymətləndirmə Bakıda NATO mütəxəssisləri tərəfindən keçiriləcək.

Nəcəfov onu da vurğuladı ki, rəsmi Bakı NATO-nun Çikaqo sammitində Azərbaycanın ərazi bütövlüyü ilə bağlı məsələyə münasibət bildiriləcəyinə ümid edir. Çikaqo sammitindən böyük gözləntilərin olduğunu söyləyən nazirlik rəsmisinin sözlərinə görə, orada qəbul edilən qərarlar gələcək əməkdaşlığa təkan verəcək:

"Azərbaycan ümid edir ki, NATO-nun Çikaqo sammitində qurumun dövlətlərin ərazi bütövlüyü ilə bağlı əvvəlki qərarlarına sadiq qalınaraq, yekun sənəddə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü ilə bağlı məsələ də əksini tapacaq".

XİN Təhlükəsizlik Problemləri İdarəsinin rəis müavini Qaya Məmmədov xatırlatdı ki, Azərbaycan NATO-nun tərəfdaşı kimi artıq bir neçə ildir qlobal sülhün və sabitliyin təmin olunmasına öz töhfəsini verir, alyansın Əfqanıstandakı əməliyyatlarının aktiv iştirakçısıdır, öz növbəsində, regional təhlükəsizliyin təmin olunmasında mühüm rol oynaya bilər. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanla NATO arasında əməkdaşlıq 3 istiqamətdə həyata keçirilir: siyasi dialoq, Azərbaycanın NATO-nun keçirdiyi sülhməramlı əməliyyatlarda iştirakı və NATO standartlarının tətbiqində alyansın köməyi. O dedi:

"Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Ermənistanla münaqişədədir və bu kontekstdə Azərbaycanın SQ-də NATO standartlarının tətbiqində müəyyən problemlər qarşıya çıxır, ona görə də Azərbaycana alyans tərəfdən yardım zəruridir".

Məmmədov Azərbaycan NATO-nun regionda sülhün və sabitliyin təmin olunmasında rolunu gücləndirəcəyinə inanır. Sonra Məmmədov bir sıra sualları cavablandırdı. Azərbaycan Təhlükəsizlik və Müdafiə İctimai Assosiasiyasının (ATMİA) prezidenti Yaşar Cəfərlinin Azərbaycanla NATO arasında imzalanmış İPAP sənədinin 3-cü mərhələsində əksini tapan öhdəliklərin ictimaiyyətə qapalı olmasının səbəblərinə aydınlıq gətirilməsini istədi. Məmmədov bildirdi ki, İPAP sənədinin detalları "dövlət sirri" kateqoriyasına aiddir və indiki məqamda onun tam olaraq açıqlanması Azərbaycanın milli təhlükəsizlik maraqlarına uyğun deyil. Eyni zamanda, sənədin detalları barədə vaxtaşırı olaraq ictimaiyyətə məlumatlar verilir: "Əgər siz həmin məlumatları toplasanız, elə İPAP barədə məlumatlı olacaqsınız".

NATO mənzil-qərargahının nümayəndəsi Stefan Elqerzma isə bildirdi ki, Cənubi Qafqaz ölkələri NATO üçün çox mühümdür: "Alyans Azərbaycanla əlaqələrə çox mühüm əhəmiyyət verir, bu münasibətlər 20 ildir düzgün istiqamətdə inkişaf edir". S.Elqerzma bildirdi ki, Cənubi Qafqaz regionunda həlli uzadılmış münaqişələrin mövcudluğu bölgədə və onun hüdudlarından kənarda qeyri-stabil vəziyyət yaradır:

"Bundan başqa, region İranla qonşu olması nöqteyi-nəzərindən mühümdür. NATO Avropa təhlükəsizlik arxitekturasının mühüm hissəsidir. Biz ATƏT məkanında sülh və stabilliyin qorunması prinsipinə əməl olunmasında maraqlıyıq".

Azərbaycanla əməkdaşlıq məsələsinə toxunan S.Elqerzma qeyd etdi ki, NATO təhlükəsizlik məsələlərində şəffaflığın təmin olunmasına yönəlmiş islahatları dəstəkləyir: "Bu istiqamətdə əməkdaşlıq İPAP çərçivəsində həyata keçirilir. İPAP-ın yeni mərhələsi Azərbaycanla növbəti iki ildə münasibətlərimizin əsaslarını müəyyənləşdirir. Buraya praktiki əməkdaşlıq daxildir, hansı ki biz Azərbaycanla bu əməkdaşlığı inkişaf etdirmək niyyətindəyik".

O xatırlatdı ki, alyans ölkəmizlə müdafiə sahəsində islahatlar, minaların təmizlənməsi sahəsində əməkdaşlıq edir. O, Azərbaycanın Əfqanıstana hərbi yüklərin daşınması prosesinə verdiyi töhfəni xüsusi qeyd etdi. Bununla əlaqədar Azərbaycan gələn həftə Brüsseldə İSAF nazirlərinin toplantısında iştiraka dəvət olunub. S.Elqerzma NATO-nun Çikaqo sammitinə Azərbaycanın da dəvət olunacağını deyib.

Yeri gəlmişkən, hərbi mənbələrdən APA-ya verilən məlumata görə, aprelin 9-dan Bakıda səfərdə olan NATO ekspertləri Azərbaycanın Planlaşdırma və Analiz Prosesi (PAP) çərçivəsində həyata keçirdiyi tədbirləri yüksək qiymətləndiriblər. Görüşlərdə Azərbaycanın müdafiə və təhlükəsizlik sektorunda PAP çərçivəsində götürülmüş öhdəliklərin icrası barədə məlumatlar verilib. Görüşün yekunlarından razı qalan NATO nümayəndələri qarşıdakı iki həftə ərzində yekun sənəd hazırlayacaq və bir nüsxəsini Azərbaycana təqdim edəcək.

PAP üzrə görüşün yekunu olaraq, iyunda Brüsseldə Azərbaycan və NATO nümayəndələrinin iştirakı ilə 28+1 formatda görüşün keçirilməsi planlaşdırılır. Qeyd edək ki, Azərbaycan PAP-a 1997-ci ildə qatılıb.

Tədbirdə daha sonra MM Beynəlxalq Münasibətlər və Parlamentlərarası Əlaqələr Şöbəsinin sədri Səməd Seyidov və ABŞ səfirliyinin ikinci katibi Rayan Kempbell "NATO - Siyasi əlaqələrin və tərəfdaşlarla praktiki əməkdaşlığın gələcəyi" mövzusunda çıxış etdilər. NATO-dan gələn qonaq Guy Gerbeau, Türkiyənin Azərbaycan səfirliyinin ikinci katibi Fatih Tigrak və millət vəkili Asim Mollazadə "NATO Smart Defence (Ağıllı Müdafiə) və Raket Müdafiəsi: üzv və tərəfdaş ölkələrin münasibəti" mövzusunda çıxış etdilər.

Prezident yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzindən Rövşən İbrahimov və BDU-dan Bəxtiyar Aslanbəyli üzv və tərəfdaş ölkələrin Əfqanıstanda təhlükəsizliyə və keçiddə inkişafa töhfələrindən danışdılar. Xüsusilə də B.Aslanbəylinin TAPİ (Türkmənistan, Əfqanıstan, Pakistan və Hindistan) boru kəməri layihəsinin regionda sabitliyin bərqərar olmasına təsir imkanlarına dair məruzəsi maraq doğurdu.

Konfransda çoxsaylı diplomatik korpusun təmsilçiləri, QHT və media təmsilçiləri də iştirak edirdi.

C.Məzahiroğlu

Ayna.- 2012.- 14 aprel.- S.9.