Azərbaycan-NATO münasibətləri: problemlər və gözləntilər

Vətəndaş cəmiyyəti təmsilçiləri Bakının alyansla əməkdaşlığının vəziyyətinə qiymət verirlər

"Ordunun Aynası" çərçivəsində əsas diqqətdə olan məsələlərdən biri də Azərbaycan-NATO münasibətlərinə ictimai fəal insanların münasibətidir. Bu kontekstdə əsasən QHT və KİV-də təmsil olunan insanların fikirləri önəmli hesab olunur. Bu sayımız üçün sualımız NATO baş katibinin Cənubi Qafqaz və Orta Asiya üzrə xüsusi nümayəndəsi Ceyms Appaturayın fevralın 9-10-da Azərbaycana səfəri və bunun ardınca Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin fevralın 15-də NATO-nun Brüsseldəki mənzil-qərargahına səfərinə istinad edərək Azərbaycanın NATO ilə əməkdaşlıq münasibətlərinin bu gününə və gələcəyinə qiymət verilməsi idi.

Xatırladaq ki, Bakıya səfəri zamanı jurnalistlərin suallarını cavablandıran cənab Appaturay bildirmişdi ki, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev NATO-nun Çikaqo sammitinə dəvət olunub. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan prezidenti ilə görüşü çox məhsuldar olub və tərəflər əməkdaşlığı genişləndirmək niyyətlərini bir daha təsdiqləyiblər. Görüşdə Əfqanıstana yüklərin daşınmasında Azərbaycanın mühüm rolu qeyd edilib.

Brüsseldə isə NATO baş katibi Anders Foqh Rasmussen və Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev mühüm bəyanatlar səsləndiriblər. Azərbaycan-NATO tərəfdaşlığını yüksək qiymətləndirən baş katib ölkəmizin BMT Təhlükəsizlik Şurasına üzv seçilməsi münasibətilə prezident İ.Əliyevi təbrik edib. NATO Fərdi Tərəfdaşlığa dair Əməliyyat Planının təsdiq olunmasını Azərbaycan-NATO əməkdaşlığının genişləndirilməsi baxımından əhəmiyyətli sayan baş katib ölkəmizin antiterror koalisiyası çərçivəsində Əfqanıstanda sülhyaratma əməliyyatlarında fəal iştirakına görə minnətdarlığını çatdırıb. O, Azərbaycan-NATO əlaqələrinin bundan sonra da genişlənəcəyinə əminliyini ifadə edib.

Prezident Əliyev isə qeyd edib ki, ölkəmiz NATO-Azərbaycan tərəfdaşlıq əlaqələrinin genişləndirilməsi üçün bundan sonra da səylərini artıracaq. Azərbaycanın Avroatlantik strukturlara inteqrasiya istiqamətində fəaliyyətini bundan sonra da davam etdirəcəyini söyləyib. Dövlət başçısı Əfqanıstanda həyata keçirilən sülhyaratma əməliyyatlarında NATO ilə Azərbaycanın sıx əməkdaşlıq etdiyini vurğulayıb. Əliyev bildirib ki, Azərbaycan Əfqanıstanda təhlükəsizlik qüvvələrinin maliyyələşdirilməsində NATO-ya yardım göstərəcək. "Bakı Əfqanıstan milli ordusunun maliyyələşdirilməsi üçün yaradılmış fondun işinin təşkilində iştirak etmək niyyətindədir". Prezident həmçinin alyans rəhbərliyini Azərbaycanın Əfqanıstan məsələsində NATO ilə əməkdaşlığı davam etdirəcəyinə əmin edib.

Prezident bu əməkdaşlığın konkret istiqamətləri sırasında bölgəyə Azərbaycan hərbçilərinin göndərilməsini, İSAF qüvvələri üçün yüklərin daşınmasında öz hava məkanından istifadəyə icazə verilməsini, Əfqanıstan üçün kadrların, əsasən diplomatların hazırlanmasını qeyd edib. Azərbaycan ilə NATO arasında etibarlı tərəfdaşlıq əlaqələrinin bundan sonra genişlənəcəyinə əminliyini bildirib. NATO baş katibi Anders Foq Rasmussen öz növbəsində qeyd edib ki, NATO Azərbaycanın Əfqanıstandakı əməliyyatlara verdiyi töhfəni yüksək qiymətləndirir.

"NATO ilə Azərbaycan arasında münasibətlərin çox yaxşı tarixi var.

Bu, uğurlardan ibarət tarixdir". Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev NATO-nun baş katibi Anders Foq Rasmussen ilə keçirdiyi görüşdən sonra alyansın Brüsseldəki mənzil-qərargahında media mənsubları qarşısında verilən birgə bəyanatda deyib:

"1990-cı illərin əvvəllərindən Azərbaycan Avroatlantik strukturlara inteqrasiya olmaqda çox fəal idi. Bu baxımdan biz nəzərə çarpan irəliləyişi əldə etmişik. Biz Silahlı Qüvvələrimiz daxilində islahatlar aparırıq və mən çalışıram, onları NATO standartlarına uyğunlaşdırım. Buna görə də əməkdaşlığımızın bu hissəsinin Silahlı Qüvvələrimizə çox böyük təsiri var. Eyni zamanda, NATO-nun dünyanın müxtəlif yerlərində aparılan əməliyyatlarındakı iştirak hərbi qulluqçularımıza öz bacarıqlarını artırmaqda yardımçı olub və onlar NATO-dakı həmkarlarından bir çox məsələləri öyrəniblər".

Prezident Əliyev NATO baş katibi ilə regional təhlükəsizlik məsələləri, özəlliklə də Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması ilə bağlı aparılan danışıqları müzakirə etdiklərini bildirib:

"Mən cənab baş katibi bu danışıqların hazırkı durumu ilə tanış etdim və bir daha ümidvar olduğumuzu bəyan etdik ki, bu münaqişə mümkün qədər tez həll olunacaq və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa ediləcək. Bunun üçün yaxşı hüquqi əsas var. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası erməni qoşunlarının Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən qeydşərtsiz və dərhal çıxarılmasını tələb edən dörd qətnamə qəbul edib. Biz gözləyirik ki, erməni tərəfi bu qətnamələrə əməl edəcək".

Azərbaycanın dövlət başçısı müzakirələrin müəyyən hissəsinin enerji təhlükəsizliyinə həsr olunduğunu qeyd edib. "Bu, bütün ölkələrin - həm hasilatçı, həm istehlakçı ölkələrin milli təhlükəsizliyinin olduqca mühüm elementidir. Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyinə töhfə verən ölkəyə çevrilir və əminəm ki, çevriləcək. Avropadakı istehlakçılarımız həmçinin NATO-nun üzvü olan dövlətlərdir. Bu mövzu müzakirələrimizin və məsləhətləşmələrimizin bir hissəsidir", - deyə prezident əlavə edib.

NATO baş katibinə etdiyi dəvətə görə minnətdarlığını bildirən prezident Əliyev NATO-Azərbaycan əlaqələrinin uğurla inkişaf edəcəyinə, qarşılıqlı maraqlara və ortaq dəyərlərə əsaslanacağına ümidvar olduğunu bəyan edib. İlham Əliyev bildirib ki, Azərbaycan Əfqanıstana yüklərin daşınması sahəsində əməkdaşlığı genişləndirməyə dair NATO-nun yeni təkliflərini nəzərdən keçirir:

"Əfqanıstana yüklərin daşınmasında tranzit ölkə kimi Azərbaycanın önəmi artır. Bu gün keçirdiyimiz görüşdə biz bu sahədə aktivliyi artırmaq məsələsini müzakirə etdik. Biz bu məsələdə əməkdaşlığı genişləndirməyə dair yeni təklifləri nəzərdən keçirməyə hazırıq".

NATO-nun baş katibi isə hərbi alyansa məxsus yüklərin Əfqanıstana daşınmasında tranzit ölkə kimi Azərbaycanın əhəmiyyətli rol oynadığını qeyd edib.

Bu dövrdə Azərbaycan - NATO əməkdaşlığı çərçivəsində bir sıra tədbirlərin keçirilməsi barədə məlumat verilib. Fevralın 13-də Brüssel şəhərində 2012-ci il üçün İPAP-ın müzakirəsi məqsədilə ekspert-qərargah görüşü keçirilib. Fevralın 14-də isə NATO və ABŞ Silahlı Qüvvələrinin ekspertləri Azərbaycanda olublar. Səfər çərçivəsində hərbi təlim və təhsil sahəsində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində aparılan islahatlara NATO yardımının icmalının hazırlanması istiqamətində işlər görülüb. "Ordunun Aynası"na verilən məlumata görə, cari ilin aprel ayının sonlarında NATO-dan Azərbaycana İPAP sənədində əksini tapan müddəaların yerinə yetirilməsi perspektivləri ilə bağlı nümayəndə heyəti gələcək.

Nəzərə alınmalıdır ki, Azərbaycan hökuməti 2012-ci ildə NATO ilə birgə "Sülh Naminə Tərəfdaşlıq Proqramı" (PfP) və "Fərdi Tərəfdaşlığa dair Əməliyyat Planı" (İPAP) çərçivəsində tədbirlərin keçirilməsi üçün 1 milyon 023,45 min manat (1 301 030 ABŞ dolları) vəsait ayırıb. Nazirlər Kabinetindən verilən məlumata görə, bu məqsədlə Xarici İşlər Nazirliyinə 420,45 min manat, Müdafiə Nazirliyinə 523 min manat, Fövqəladə Hallar Nazirliyinə isə 80 min manat vəsait ayrılıb.

Bundan başqa, Şimali Atlantika İttifaqı Parlament Assambleyası çərçivəsində Siyasi Komitənin Bakıya səfəri və "Rouz-Rout" seminarının keçirilməsinə büdcədə 75 min manat vəsait nəzərdə tutulur.

Beləliklə, sualımız konkretdir: Ekspertlər hesab edirlər ki, Azərbaycanla NATO arasındakı münasibətlərdə istiləşmə başlayıb. Siz necə hesab edirsiniz? istiləşmə varmı? Azərbaycanın NATO-dan gözləntiləri və ya əksinə NATO-nun Azərbaycandan gözləntiləri nədən ibarətdir?

Elxan Nuriyev, GUAM ölkələri Jurnalist Araşdırmaları Mərkəzinin direktoru:

"Münasibətlərin və inteqrasiyanın geci, ya tezi ola bilər. Azərbaycan bunu etməyə məhkumdur. Hələ ki, Azərbaycan proqramlarda gecikir. Amma yenə də heç olmasa, belə olsun.

Azərbaycan NATO "çətir"inə ehtiyacı olan dövlətdir".

Ataxan Əbilov, hüquqşünas:

"Bütün beynəlxalq danışıqlar əməkdaşlığın qarşılıqlı olmasını şərtləndirir. Bu mənada Azərbaycan-NATO danışıqları da istisna deyil. Amma istər Qarabağ, istərsə də ölkədaxili iqtisadi vəziyyətin NATO ilə aparılan danışıqların predmeti olması istisnadır. Azərbaycan NATO-nun irəli sürdüyü, ona üzvlük və ölkədaxili demokratiya məsələləri istisna olmaqla, bütün məsələlər uzrə onunla əmakdaşlığa hazirdir. Nə qədər bu tip məsələlərin dairəsi çox olarsa (məsələn, Əfqanistan, İran və s.), NATO-nun Azərbaycana ehtiyacı artacaq və belə danışıqların yükü də çoxalacaqdır.

Nemət Orucov, "Bizim Yol" qəzetinin əməkdaşı:

"Azərbaycan hökuməti praqmatik xarici siyasət yürüdür. Bu gün NATO ilə əlaqələrin yaxşılaşdırılması iqtidarın marağındadır. Həm də bu yaxınlaşma fikrimcə, siyasi münasibətlər formatındadır və onun real həyata təsiri yoxdur. Lazım gələndə münasibətlər yenə də, 1 il əvvəlki vəziyyətə gətiriləcək. Yəni hər şey hökumətin maraqlarından asılı olacaq..."

Fərman Nəbiyev, "Mingəçevir işıqları" qəzetinin baş redaktoru:

"İstiləşmə var, ancaq bu daha çox NATO tərəfdən gəlir. Azərbaycan isə irəli getməkdənsə daha çox yerində sayır. Bizim Müdafiə Nazirliyində islahatlar hiss olunmur. Əslində, bu nazirlik çox kök adama bənzəyir, yəni yeriməkdə, hərəkət etməkdə çətinlik çəkir. Çevik bir aparat yaradılacağı təqdirdə müdafiə sahəsində vacib qərarların yubanmadan qəbul olunacağı mümkündür. Müdafiə nazirinin mülki şəxsə çevrilməsi prosesi də uzanır. Amma NATO rəsmiləri dəfələrlə bəyan ediblər ki, Azərbaycanda ciddi islahatların aparılmasında maraqlıdırlar.

Elnur Eltürk, analitik, jurnalist:

"Azərbaycanın xarici siyasətində Avroatlantik məkana inteqrasiya siyasəti hər zaman prioritet təşkil edir.

Bu gün Rusiya və İranın təzyiqlərinə baxmayaraq, Azərbaycanın NATO ilə əməkdaşlıq etməkdə maraqlı olduğu hiss edilir. Amma regional məsələlər əlaqələrin istədiyimiz şəkildə inkişaf etməsinə imkan vermir. Bu gün ordumuzun maddi-texniki bazasını NATO standartlarına uyğunlaşdırmaq üçün islahahatları gücləndirmək lazımdır.

Ramil İsgəndərli, hüquqşünas:

"Hesab edirəm ki, NATO baş katibinin xüsusi nümayəndəsinin Bakıya səfəri Azərbaycanın ümumilikdə Avro-Atlantik məkana inteqrasiyasına bir töhfədir. Bundan əlavə, son günlərdə müşahidə etdiyimiz kimi Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik Şurasında Suriya ilə bağlı səsvermədə mövqeyinin veto hüquqlu ölkələrlə münasibətdə Rusiya və Çinlə deyil, məhz ABŞ, Böyük Britaniya və Fransa ilə üst-üstə düşməsi, son dövrlər İranla müşahidə olunan gərgin münasibətlər, habelə Rusiyada baş verən daxili siyasi gərginlik və situasiyanın prognoz olunmayacaq dərəcəyə gəlib çatması Azərbaycanın Avro-Atlantik məkanla qarşılıqlı olaraq daha isti münasibətlərin formalaşacağını şərtləndirir".

Nicat Məlikov, analitik, "Zerkalo" qəzetinin əməkdaşı:

"Yaxın Şərqdə inkişaf edən prosseslərin Azərbaycan sərhədlərinə yaxınlaşmasi ehtimalı artdıqca (İran faktoru) təbii ki NATO ilə Bakı arasinda hər hansi bir yeni dialoqun qurulmasini gözləmək olar. Lakin burda bir cox "əgərlər" movcüddür. Azərbaycanın NATO-dan və Avro-Atlantik hərbi-siyasi blokun Bakıdan gözləntiləri isə rəsmi, formal və həqiqi geostrateji anlamlarla aciqlana bilər, bu isə artıq coxdankı mövzudur. Amma onu da qeyd etmək vacibdir ki, zaman dəyişdikcə məsələnin aktuallığı da yeni forma alır".

Rufik İsmayilov, "Kaspi" qəzetinin əməkdaşı:

"Fikrimcə, Azərbaycan hərbi təşkilatlarla əməkdaşlıqda yeganə məqsəd güdür. Bu öz ordusunun peşəkarlığını daha da artırmaq, hərbi sahədəki yenilikləri mənimsəməkdir. Çünki torpaqlarımızın 20 faizi Ermənistan tərəfindən işğal olunub və sülh danışıqları nəticə verməsə hərbi yolla öz suverenliyini təmin etmək istəyir. NATO ilə də bu maraqlar çərçivəsində əməkdaşlıq edilir. Amma Azərbaycan o qədər sadəlövh deyil ki, NATO-nun işğal olunmuş torpaqlarımızı azad edəcəyinə inansın. Ən azından 2008-ci ilin Gürcüstan-Rusiya müharibəsi, Osetiya və Abxaziyanın faktiki olaraq Rusiya tərəfindən işğal edilib müstəqilliklərinin tanınması və bu hadisələrin fonunda NATO-ya tezliklə üzv olacağını bəyan edən Gürcüstana bu hərbi təşkilat tərəfindən heç bir köməkliyin göstərilməməsi göz önündədir. NATO-nun Azərbaycandan gözləntilərinə gəlincə, Cənubi Qafqaz regionunun siyasi, iqtisadi və hərbi baxımdan güclü-qüdrətli dövləti bu bölgədə öz maraqlarını təmin etmək istəyən hər bir gücün diqqət mərkəzindədir. Ona görə də NATO Azərbaycanla əməkdaşlıq əlaqələrinin daha da isinməsinin tərəfdarıdır. Mən belə düşünürəm".

Rəşad Süleymanov, müdafiə sənayesi üzrə analitik, "APA"nın əməkdaşı:

"Mən şəxsən Azərbaycan və NATO əlaqələrinin istiləşməsi fikri ilə razı deyiləm. Son müşahidələr göstərir ki, NATO-nun Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı tutduğu mövqe rəsmi Bakını razı salmır. NATO bu məsələdə seyrçi mövqe tutmaqdan savayı heç bir addım atmır. NATO-nun bu gün Azərbaycandan əsas gözləntisi hava məkanın AWACS təyyarələrinə açmağa və alyansın enerji təhlükəsizliyi strategiyasıında iştiraka razı salmaqdır. Təbii ki, rəsmi Bakı da regionda gedən prosesləri və öz milli maraqlarını nəzərə alaraq bu iki məsələdə NATO-ya "hə" demir.

Azər Qaramanlı, "Poliqon" İnformasiya Agentliyinin baş direktoru:

"Azərbaycanla NATO arasında münasibətlər protokol əməkdaşlığından kənara çıxa bilməyib. Hesab edirəm ki, NATO baş katibinin xüsusi nümayəndəsi Ceyms Appaturayın Azərbaycana səfəri də bir protokol səfəri idi. Hər şeydən əvvəl münasibətlərin dərinləşməsində Azərbaycan hakimiyyəti maraqlı deyil. Amma o da nəzərə alınmalıdır ki, Qərbin siyasi və hərbi dairələri Azərbaycana qarşı səmimi deyillər. Onlar Azərbaycana və Cənubi Qafqaz ölkələrinə Rusiya ilə masada oturub müəyyən güzəştlər əldə edə bilmək üçün vasitə kimi baxırlar. Azərbaycanın NATO-dan hansısa gözləntilərinin olmasını zənn etmirəm. Hər halda NATO qüvvələrindən Qarabağda ədaləti təmin etməyi gözləmək kimi bir imkanımız yoxdur.

NATO-nun isə Azərbaycanı öz tərəfinə çəkib Rusiyadan daha böyük güzəştlər əldə edə bilmək kimi bir gözləntisi ola bilər. İrana qarşı hərbi əməliyyatlar olarsa da, NATO-nun Azərbaycandan gözləntiləri olacaq. Bu gözlənti Azərbaycan ərazilərindən İrana qarşı istifadə etməkdən ibarət olacaq. Amma nə yazıq ki, NATO-nun Ermənistandan belə bir gözləntisi yoxdur. Ona görə də siyasətçilər və hərbçilər daha çox səmimi olsalar, daha çox bərabərlik və ədalət prinsipləri üzərində siyasət yürütməyə çalışsalar, mən hansısa isinmənin ola biləcyini deyə bilərdim. Hələlik heç bir isnişmə müşayiət olunmur. Hər kəs öz rolunu oynayır".

Elçin Eldəniz, Regional Sabitlik və Təhlükəsizlik Mərkəzinin direktoru:

"Azərbaycanın Avroatlantik məkana inteqrasiyası, o cümlədən NATO ilə əməkdaşlığı zəruridir. Lakin hökumət bu siyasəti yürüdərkən geosiyasi vəziyyəti və xüsusən də milli maraqları nəzərə almalıdır. Təəssüf ki, hökumət rəsmiləri AvroAtlantik məkana inteqrasiya və ya istənilən dövlətlərlə diplomatik əlaqələrini inkişaf etdirərkən eləcə də, hər hansı bir müqaviləni imzalayarkən bu vacib kriteriyalara əhəmiyyət vermir. Hesab edirəm ki, Azərbaycan Avroatlantik məkana daha sürətlə inteqrasiya etməklə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Təhlükəsizlik Şurasının 30 aprel 1993-cü il tarixli 822, 29 iyul 1993-cü il tarixli 853, 14 oktyabr 1993-cü il tarixli 874 və 12 noyabr 1993-cü il tarixli 884 saylı qətnamələrin həyata keçirilməsinə nail ola bilər".

İlham Şaban, Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri:

"Bu məsələdə bir qədər realist olmaq lazımdır. Yəni Azərbaycanən məqsədi heç vaxt NATO-ya daxil olmaq olmayıb və hesab edirəm ki, rəsmi Bakı istəsəydi belə onu o təşkilata yaxın buraxmazdılar. Bizim istənilən beynəlxalq və hərbi təşkilatdan həmişə bir gözləntimiz olub: torpaqlarımızın azad edilməsində yardım edilməsi. Bu baxımdan istəyirik yavaş-yavaş dövlətimiz pullandıqca, iqtisadi gücü artdıqca bundan istifadə edib dostların sayını artıraq, eyni zamanda ermənipərəst mövqedə olan dövlətləri heç olmasa neytral mövqeyə dəvət edək. İndi baxır harada necə alınır. Bu baxımdan, İran və Rusiya ilə gonşu olan bir ölkənin NATO ilə "imkan daxilində əməkdaşlıq etməsi" və məncə bundan artıq (Əfqanistanda sülhməramlı bölməmiz var, nəgliyyat dəhlizi veririk, təyyarələrimizdən istifadə edirlər yukdaşımalarda, hər il zabitlərin mübadiləsi olur, kurslar və sair) da mümkün deyil. İkincisi, Azərbaycana silah satışı ilə bağlı Qərbdə (NATO olkələrində) qoyulmuş yasaq hələ də qüvvədədir, ona görə də ordumuza Rusiya silahlari almağa məcburuq. NATO-nun Qarabag münaqişəsinə baxişı necədir? Bu təşkilat Ermənistanı işğalçı kimi qəbul edirmi? Yox. Yəni onların kəşfiyyatı və sair mənbələri lazımi informasiyanı əldə edə bilmir? Demək bu siyasi qərarlara bağlı bir orqandır. Onda bizim də ona münasibətimiz siyasi maraq çərçivəsində olmalıdır. NATO-nun Azərbaycandan gözləntilərinə gəlincə, məncə aydındır - onlar biziim ərazilərimizdən bir platsdarm kimi istifadə etmək istərdilər".

Kəramət Salayev, Avroatlantik Şura İdarə Heyətinin üzvü:

"Appaturayın səfəri Azərbaycan-NATO münasibətlərinə yeni çalar gətirdi. Təəssüf ki, Avroatlantik strukturlara inteqrasiya istiqamətində gedən danışıqlar siyasi hakmiyyətin imitasiya ilə məşqul olduğunu göstərir. Yəni Avroatlanitk təhlükəsizlik məkanına inteqrasiya bu məkana daxil institutlarla sıx, intensiv əməkdaşlıq tələb etsə də, biz ölkəmizin xarici siyasətində əsas yanlış istiqamətləri sezirik.

Müsbət haldır ki, Yeni Dünya düzənində Azərbaycan öz milli mənafelərini, öz təhlükəsizliyinin təmin edilmə yollarını və vasitələrini müstəqil seçmək kimi suveren hüququnu əsas tutaraq Avropa və transatlantika təhlükəsizlik və əməkdaşlıq strukturlarına inteqrasiyanı qarşısına məqsəd qoyur.

İkitərəfli münasibətlərin inkişafında NATO-nun və Avroatlantik təhlükəsizlik məkanının digər institutlarının da qeyri-üzv dövlətlərlə bağlı aydın strategiyası olmalıdır. Həmin ölkələrdə hərbi-siyasi, hətta sosial-iqtisadi islahatların aparılmasında maraqlı olmalı, dəstək verilrməlidir".

Fikrət Fərəməzoğlu, "24 saat" qəzetinin redaktoru:

"Azərbaycanla NATO arasında hər hansı bir istiləşmənin olduğunu düşünmürəm. Çünki rəsmi Bakı Rusiyaya doğru meyillənib və bu səbəbdən də Moskvanın razılğı olmadan çərçivədən kənar NATO ilə əməkdaşlıq edə bilməz. Hazırkı münasibətlər isə sadəcə, formal xarakter daşıyır və mahiyyət etibarı ilə perspektivi olmayan münasibətlərdən ibarətdir. Əgər Azərbaycan həqiqətən də NATO-ya inteqrasiya etmək istəyirsə, o zaman xeyli əvvəldən qoyulan tələbləri və şərtləri həyata keçirərdi. Orduda əsgərlərin nizami yerişini dəyişməklə NATO-ya inteqrasiya olunmur. Bunun üçün ordunun idarəetməsindən tutmuş, təchizatına qədər hər şey onların standartlarına uyğunlaşdırılmalıdır. Mən qəti inanmıram ki, Azərbaycan hakimiyyəti NATO-nun əsas tələblərindən biri olan müdafiə nazirinin mülki şəxs olmasını qəbul edə. Ona görə ki, bir nazir postu böyük qazanc mənbəyi deməkdir. Digər tərəfdən, Rusiya Azərbaycanın NATO-ya üzv olmasını qəti istəməz və buna imkan belə yaratmaz. Kremldən siyasi baxımdan asılı olan bir hakimiyyət də çərçivələrdən kənar hərəkət etmək iqtidarında ola bilməz. O səbəbdən də boşuna ümidlənməyək"..

C.Məmmədov

Ayna.- 2012.- 25 fevral.- S.9-15.