Cənnət Səlimova: "Teatr məbəd, məktəb, kilsə, məscid deyil, teatr əyləncə mərkəzidir"

"Teatr hər zaman yaşayır!" deyəcək qədər sadəlövh deyil

Mədəniyyət qurumlarında yaş senzi ilə bağlı ixtisarlar olub. Gənc Tamaşaçılar Teatrından ixtisara düşənlər arasında teatrın baş rejissoru, Xalq artisti Cənnət Səlimova da var. Bununla bağlı Cənnət Səlimova deyir ki, həyatın elə qanunları var ki, onları dəyişmək, nə də yan keçmək olmaz. Odur ki, o bu kimi məsələlərə fəlsəfi yanaşır.

- Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, eləcə də Gənc Tamaşaçılar Teatrında fəaliyyətimi dayandırmayacağıma söz veriblər. Artıq başqa teatrlarla da əməkdaşlıq etməyə geniş imkanım və şansım olacaq. Hansı teatrdan dəvət və təklif alsam, böyük məmnuniyyətlə razılaşacağam. Mənə tələbat olan yerdə çalışmağa hazıram. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin müxtəlif dövlət tədbirlərinin rejissoru kimi də işləyəcəyəm.

- Azərbaycan teatrlarında nə çatmır?

- İlk növbədə rejissor sənəti yüksək səviyyədə olmalıdır. Erudisiyalı, musiqi duyumlu, təsviri incəsənəti, psixologiyanı bilən və tamaşaçılarla yaxşı işləmək bacarığı olan rejissorlara böyük tələb var. İndi tamaşaçılar çox inkişaf edib, çox yüksək səviyyədə aktyor, rejissor sənəti olan Amerika filmlərinə baxır, internetdən istifadə edirlər.

Mirzə Fətəli Axundzadənin 200 illiyinə teatr festivalı keçirildi. Teatrlar onun əsərləri əsasında hazırlanan tamaşalar təqdim etdilər. Bizim teatr "Hekayəti-xırs quldurbasan", "Hekayəti-Müsyö Jordan həkimi-nəbatat", "Sərgüzəşti-vəziri-xani-Lənkəran" və "Hacı Qara-mərdi xəsis" adlı 4 belə əsər hazırladı. Başqa teatrların da tamaşalarına baxdım. İstedadlı aktyorlar, gözəl rejissor yozumları var. Lakin məni qane etməyən bir məsələ Mirzə Fətəli Axundzadənin adi komedioqraf, lətifəçi kimi təqdim edilməsi oldu.

Amma o, böyük filosof olub. Heç bir tamaşada bunu hiss etmədim. Axundzadə adi gülməli vəziyyətləri qələmə alan yox, fəlsəfəçi, maarifçi idi. Rejissor adi quruluşçu yox, fəlsəfəçi, maarifçi kimi işləməlidir. Buna isə indi nadir hallarda rast gəlinir.

Azərbaycanda böyük rejissor məktəbi ənənəsi var, lakin Rusiya və Türkiyəyə kurs keçmək üçün getmək lazımdır. Hələ fövqəladə bir rejissor yetişdirməyə nail olmamışam və fövqəladə bir rejissor qarşıma çıxmayıb. Ancaq mən bunun üçün çox çalışıram.

- Sizcə niyə?

- Bəlkə də belə bir rejissor yetişəcək, bəlkə hələ onun təcrübəsi yoxdur. Mənim yetkinləşəcəyinə ümid etdiyim istedadlı rejissor namizədlərim var. Onların hələ yetkin olmadıqlarına səbəb - təcrübə azlığı, öz üzərlərində az işləmələridir. Bununla yanaşı, televiziya rejissorluğu çox inkişaf edir. Çünki, seriallar çəkilir və rejissorlara böyük tələb var, bütün rejissorlar da ora axın edir. Bunun yaxşı və pis olmasını deyə bilmərəm. Amma televiziya rejissorların çox vaxtını aparır. Maddi məsələ də vacibdir. Televiziyada yaxşı pul verirlər. Televiziya teatr rejissorluğunu alır. Təcrübə toplamaq üçün gənc rejissorlar bölgə teatrlarına gedib işləməli, təcrübə toplayandan sonra paytaxta gəlməlidir. Bu, çox gözəl yoldur.

İndiki tələbələr teatr sənətini yaxşı bilmirlər. Çünki, əvvəllər DVD, internet, hər evdə televizor yox idi. Teatr yeganə canlı sənət idi, aktyora pərəstiş edirdilər, Ələsgər Ələkbərov müqəddəs söz sayılırdı. İndi belə aktyorlar yoxdur. O zaman, teatr kütləvi sənət xarakteri daşıyırdı. İndiki zamanda isə teatr elitar sənətdir. Elmi-texniki tərəqqi teatra olan marağı azaldıb. Mən "teatr hər zaman yaşayır!" deyəcək qədər sadəlövh adam deyiləm. Düzdür, teatr hər zaman yaşayır, amma onun formasını, ünsiyyətini dəyişmək lazımdır. İnternet, kompüter, notebook, DVD, 15-25 kanal göstərən televiziyadan imtina etmək gülməlidir. Amma teatr bu vəziyyətdə yaşamağı bacarmalıdır. Çünki, onun ən böyük üstünlüyü canlı olmasıdır. Kompüter, notebook, DVD, 15-25 kanal göstərən televiziya - bunlar hamısı plasmastdır. İnsan canlı ünsiyyət, göz yaşı, təbəssüm istəyir. Bunun da yeganə yeri teatrdır. Elmi-texniki tərəqqinin günbəgün inkişaf etdiyi bir vaxtda teatra marağın azalmaması üçün yalnız yüksək sənət nümayiş etdirmək lazımdır. Əgər tamaşaçılar darıxır, teatra marağı yoxdursa, demək o, pis teatrdır. İnsanların teatra getmədiklərindən şikayət edirlər. Onlar pis teatra getmirlər, amma maraqlı tamaşa, aktyor və rejissorun işlərinə baxmağa böyük məmnuniyyətlə gedirlər.

- Bu saat hansı mövzularda tamaşalara ehtiyac var?

- Əvvəlcə tamaşaçılardan nəyə baxmaq istədiklərini soruşmaq lazımdır. Bizim tamaşaçı komediyanı çox sevir. Teatr məbəd, məktəb, kilsə, məscid deyil, teatr əyləncə mərkəzidir. İnanmıram tamaşaçı nəsə öyrənməyə getmək məqsədilə kassadan bilet alır. Hamı istirahət etmək, əylənmək üçün biletə pul xərcləyir. Bizim sənətimiz tamaşaçıya yüksək ideyalarla yol göstərərək əyləndirməkdir. Teatra hər zövqə uyğun həm faciə, həm komediya, həm tarixi mövzularda tamaşalarla zəngin rəngbərəng repertuar lazımdır.

- Teatrlarda niyə daha çox klassik yazıçıların əsərləri səhnələşdirilir?

- Əli Əmirli, Elçin Hüseynbəyli, Dilsuz Mustafayev, İlqar Fəhmi, Tamara Vəliyeva kimi az sayda müasir yazarlar da var. Buna səbəbsə dramaturgiya üçün tələbin yüksək olmasıdır. Teatrda səhnələşdirilən əsər müasir mövzulu olmaqla yanaşı, aktual və problematik olmalıdır.

Aynurə

Ayna.- 2012.- 20 oktyabr.- S.20.