AYBƏNİZ VƏKİLOVANIN YERİ GÖRÜNƏCƏK

Bir muzey işçisi olaraq fədakarlıq mücəssəməsi idi

Aybəniz xanımın vəfatının muzey mədəniyyətimiz üçün nə məna daşıdığını gün keçdikcə daha dərindən hiss edəcəyik. Bir həftədir bu dünyadan ayrılıb Aybəniz xanım. Səməd Vurğun Ev-Muzeyində maraqlı ədəbi axşamlar, ədəbi mərasimlər, olsun ki, yenə də öz qaydası ilə davam edəcək, fəqət onun özü bu mərasimlərdə görünməyəcək. Ev-Muzeyin təsis olunduğu gündən onun gerçək bir mədəniyyət mərkəzinə, ədəbi ocağa çevrilməsi Aybəniz xanımın adı, onun fədakarlığı, çalışqanlığı, şəxsi aurası ilə bağlı idi. Ədiblər, alimlər, vurğunsevərlər uzaq və yaxın ölkələrdən, Azərbaycanın ucqar bölgələrindən bu auraya toplaşardılar.

Hər kəsin yerini bilər, hər kəsi xoş üzlə dindirərdi. Muzeydə təşkil etdiyi tədbirlərdə, hər bir nadir eksponata yanaşmada müstəsna dərəcədə səliqəli, diqqətli idi. Sayı 16 mindən çox olan bu eksponatların hər birinin tarixçəsini gözəl bilirdi. Toplantılardakı çıxışlarında bir artıq cümlə belə işlətməz, hər kəsə nəzakət göstərər və elə edərdi ki, hər kəs onun ata ocağından bir işıq payı aparardı.

Bütün dünyada belə bir fikir var ki, "muzey işçisi fədakar insan olmalıdır" və bu fikir yaxşı tanıdığımız Aybəniz xanıma tamamilə şamil oluna bilərdi. Həyatının ən gözəl illərinin mənasını bu sahədə işləməkdə gördü.

...Böyük Səməd Vurğunun ortancı övladı olan Aybəniz Vəkilova 1937-ci il, sentyabrın 9-da Bakıda doğulmuşdu. Musiqi təhsili görmüşdü, ADU filologiya fakültəsinin məzunu idi (1960) və bioqrafiyasının 1962-67-ci illəri EA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu ilə bağlıydı, burada kiçik elmi işçi vəzifəsində çalışmışdı.

Özünü elm sahəsində sınamaq qərarına gələrək EA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun aspiranturasında oxumuş, buranı bitirdikdən sonra 1971-75-ci illərdə həmin institutda elmi işçi kimi çalışmışdı. Fəqət elmi adlar dalınca getməmişdi.

Hamımız bilirik ki, təşkil edildiyi vaxtdan bəri Səməd Vurğun Ev-Muzeyinin baş mühafizi, 2006-cı ildən bəri isə bu mədəniyyət və ədəbiyyat ocağının direktoru kimi böyük milli şairimizin yaradıcılığının təbliği, onun kitablarının nəşri sahəsində görülən dəyərli işlər Aybəniz xanımın adı ilə bağlıydı.

MİSSİYASINI LAYİQİNCƏ YERİNƏ YETİRDİ

Səməd Vurğunun 1966-cı ildə nəşr edilmiş ikicildliyinin, 1976-cı ildə nəşr edilmiş növbəti ikicildliyinin, 1986-cı ildə şairin şeir və poemalarının rus dilində nəşrinin tərtibçisi məhz Aybəniz xanımdır. Şəmistan Nəzirlinin tərtib elədiyi "Səməd Vurğun məktublarda" kitabının elmi məsləhətçisi və redaktoru, Adilxan Bayramovun "Vurğun ocağı" kitabının rəyçisi də Aybəniz xanımdır. O habelə 1976-cı ildə B.Vahabzadənin ssenarisi əsasında çəkilmiş "Səməd Vurğun" sənədli filminin redaktorudur.

Böyük şairin 70, 80, 90 və 100 illik yubileylərinin əsas ağırlığı Aybəniz xanımın öhdəsinə düşmüşdü. Hər il iki dəfə: şairin anadan olduğu gün - martın 21-də və vəfat etdiyi gün - mayın 27-də Ev-Muzeydə şairin xatirə günləri, bundan başqa Səməd Vurğunun dostları ilə bağlı, bir vaxtlar onun arxa-kömək durub ədəbiyyata gətirdiyi sənət adamları ilə bağlı bir-birindən maraqlı və orijinal toplantılar keçirərdi. Və hər dəfə bu toplantılardan bir az da işıqlanmış halda ayrılırdıq.

Bilirdik ki, Aybəniz xanım uzun illər yorulmadan Bakı, Tbilisi, Moskva arxivlərində Səməd Vurğunla bağlı kinoxronikaları toplamış, öz təşəbbüsü ilə onları iki saatlıq videofilmə köçürtdürmüş, Səməd Vurğun ədəbi irsinin axtarışı, toplanması, qayğı ilə qorunması, xalqa çatdırılması və təbliği ilə yanaşı, bu Ocağa tək şairin deyil, eyni zamanda mənsub olduğu Vəkilovlar soyunun qədim və maraqlı tarixinə dair xeyli dəyərli sənədlər toplamışdır.

Mədəniyyət sahəsində faydalı fəaliyyətinə görə 1986-cı ildə SSRİ-nin "Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif edilmiş, Əməkdar incəsənət xadimi fəxri adına layiq görülmüşdü. Altmış illik yubileyi yüksək səviyyədə qeyd edildi. Prezident təqaüdçüsü idi.

Son aylarda nasaz olduğundan, müalicə keçdiyindən xəbərdar idik. Günlərin birində isə onun dünyadan köçdüyünü dedilər. Kədərli xəbər idi. Onun yeri hər zaman görünəcək.

İSMAYIL

Ayna.-2009.-20 iyun.-S.20.