Daun sindromlu uşaqların
uğurları
Onların özünütəsdiqinə
imkan yaradan xeyirxah insanlar var
Yaşadığımız cəmiyyətdə sağlamlığında məhdudiyyətlər
olan insanlar var. Biz onları hər gün görürük.
Təbii
ki, hər bir sağlam insan kimi, onların
da öz həyatlarını, yaşayışlarını
öz zəhmətləri
ilə təmin etmək imkanları olmalıdır. Bu kimi
həmvətənlərimizin arasında bədii istedadı olanlar da az deyil. Bu imkanı
kimlərsə - sağlam
adamlar onlar üçün, özü
də lap körpə
yaşlarından başlayaraq
səbirli məşğələlər
yolu ilə təmin etməlidirlər.
Sivil ölkələrdə bunun
nizamlı mexanizmləri
işləyir. Yaxşı ki,
bizim ölkədə
bu nəcib işi təşkil etməyin zəhmətini öz üzərinə götürmüş xeyirxah
adamlar tapılır.
"Art-klub"un bugünkü qonağı
Daun Sindromlu İnsanlar Assosiasiyasının
sədri, "Dəcəllər"
Uşaq Ansamblının
rəhbəri Zərifə
Məmmədovadır.
Zərifə
Məmmədova deyir: "Məqsədimiz 1-ci və 2-ci dərəcəli
əlilliyi olan uşaqlara bir sənət vasitəsilə pul
qazanmağı öyrətməkdir. Çünki onlar əlilliyə
görə qəpik-quruş alırlar. Bu pullar xüsusi
ehtiyaclı uşaqlar olan ailələri heç cürə
qane edə bilməz". Zərifə Məmmədova bu
işə necə başladıqlarından danışır.
Bəlli olur ki, Bakıda 2002-ci ilin əvvəlində
Güney Qafqazda yeganə olan, özündə 80 uşaq və
yeniyetməni birləşdirən "Daun Sindromlu Şəxslər
Assosiasiyası" yaradılmışdır. Assosiasiyanın
əsas məqsədi Daun sindromlu şəxslərin və
onların ailə üzvlərinin sosial-mədəni
reabilitasiyası və cəmiyyətə inteqrasiyasından
ibarətdir. Assosiasiyada uzun müddət müxtəlif səbəblər
üzündən cəmiyyətimizdən kənar düşmüş
uşaq və yeniyetmələr cəmləşib.
Assosiasiya
24 sentyabr 2003-cü ildə Ədliyyə Nazirliyində
qeydiyyatdan keçərək tam hüquqi əsaslarla fəaliyyət
göstərir.Assosiasiya bir qrup valideynin təşəbbüsü
ilə yaradılmış və onun bütün
işçiləri, həmçinin rəhbəri 6 ildən
artıqdır ki, xeyriyyəçiliklə məşğuldurlar.
Təəssüflər
olsun ki, Bakıda və bölgələrdə Daun sidromlu
uşaqların və onların valideynlərinin problemlərinin
qeydinə qalanların sayı azdır. Onların işləmək
və yaradıcılıqla məşğul olmaq
potensialını artırmaq nə qədər çətin
olsa da, mümkündür.
Misal
üçün, "Dəcəllər" teatrının
kollektivi dəfələrlə Dövlət Uşaq
Filarmoniyası, M.Maqomayev adına Filarmoniya, Rəşid
Behbudov adına Mahnı Teatrı, Aktyorlar Evi, Şəhriyar
adına Mədəniyyət Sarayının səhnəsində
öz konsertləri ilə uğurla çıxış
etmişlər.
Daun
sindromlu uşaqların əl işlərinin və rəsm əsərlərinin
sərgisi dəfələrlə Dövlət
Qalereyalarında, 2007-ci ildə isə İstanbulda
keçirilmişdir.
Perspektivdə
Assosiasiyamızın 2010-cu ildə 1-7 yaş arası (məktəbə
hazırlıq) və 7-10 yaş arası (hərtərəfli
inkişaf) Daun sindromlu uşaqlar üçün əlavə
iki qrupunun açılması, inkişafında məhdudiyyətlər
olan şəxslər üçün Moskvanın
"Proteatr" Ümumdünya festivalında, həmçinin
idman kollektivlərinin Kipr adasında keçiriləcək
beynəlxalq yarışlarda və rəqs kollektivlərinin
Türkiyədə keçiriləcək beynəlxalq
festivalda iştirakı nəzərdə tutulmuşdur.
Bununla
yanaşı, Bakıda və bölgələrdə
uşaqların bir çox konsertləri, habelə əl
işləri və rəsmlərinin sərgilərinin təşkil
olunması planlaşdırılmışdır.
Zərifə
Məmmədova sözünə davam edir:
-
Bizim təşkilat 2001-ci ildə Uşaq Psixonevroloji Dispanserin
əsasında yaranıb. Məndə hər zaman daun sindromlu
insanları yaxşı tərəfdən göstərmək
arzusu olub. Biz bir neçə valideyn yığışaraq
"Dəcəllər" teatr dərnəyi yaratdıq,
hansı ki, sonradan, 2003-cü ildə Vyanada keçirilən
festivalda Avropada bənzəri olmayan teatr
adlandırıldı. Beləcə bizim teatr əvvəl
Avstriyada qəbul edildi, sonra isə Azərbaycanda. Teatrımız
əvvəl kukla teatrı idi. Biz uşaqlara kuklaları
düzgün tutmağı və onları idarə etməyi
öyrədirdik, özümüz isə uşaqların
arxasında durub kuklaların yerinə
danışırdıq. Uşaqlar bizim ardımızca dediklərimizi
təkrar edirdilər. Bu isə onlarda düzgün
danışmaq qaydasını formalaşmağa kömək
edirdi. İndi bizə 4-5 yaşlı danışa bilən
Daun sindromlu uşaqlar gəlir, əvvəllər isə bu məsələ
daha çətin idi.
- Hansı yeni layihələrdə
iştirak etmək fikriniz var?
-
Keçən həftə mənə IV Proteatr Festivalında
iştirak üçün Moskvadan anket gəlib. Festival
sentyabrda keçiriləcək, lakin artıq dekabr ayında
sifariş vermək lazımdır. III Festivalda biz
"Qırmızı papaq" nağılını səhnələşdirmişik,
bu dəfə isə "Qızıl açar"
nağılını hazırlayırıq. Dekabr ayınadək
tamaşa üçün kostyumları hazır etməliyik, həmçinin
ssenarinin elektron formasını Moskvaya yollayırıq. Çoxlu
problemlərimiz var, amma mən məyusluğa qapılmayan
insanam, ümidvaram ki, bütün problemləri dəf edib
festivalda iştirak edəcəyik. Qeyd edim ki, bizi 15 nəfərlik
heyət ilə dəvət ediblər.
- Biz dəfələrlə
Daun sindromlu uşaqların uğurlu yaradıcılıq fəaliyyətindən
söz açmışıq, bəs onları işədüzəltmə
məsələsi nə yerdədir?
-
Azərbaycanın gənclər təşkilatlarından biri
yeni bir layihə hazırlayıb. Bu layihə çərçivəsində
peşəkar fotoqraflar bizim uşaqlarımıza şəkil
çəkməyi öyrədəcək. Layihənin məqsədi
1 və 2 dərəcəli əlilliyi olan uşaqlara bu sənət
vasitəsilə pul qazanmağı öyrətməkdir. Çünki
onlar əlilliyə görə qəpik-quruş alırlar. Bu
pullar xüsusi ehtiyaclı uşaqları olan ailələri
heç cür qane edə bilməz. Bizim təşkilatımız
öncə bu uşaqlara kuklalarla işləməyi, peşəkar
səhnədə çıxış etməyi öyrətdi.
Sonra biz onlar üçün kulinariya kursları təşkil
etdik, onlar yemək hazırlamağı öyrəndilər. İndi
isə bu yeni layihəni realizə etməyə
çalışırıq. Əgər uşaq hansısa bir
məbləğ qazana bilirsə və evə gələndə
öz puluna çörək ala bilirsə, bu onun
üçün çox önəmlidir. Cəmiyyətimizdə
bəziləri əlilə ikinci dərəcəli insan kimi
baxır. Təsəvvür edin ki, əgər həmin əlil
uşaq işləsə, pul qazansa, onun ailəsi necə sevinəcək.
İki ay müddətində bizim uşaqları İçərişəhərə
və tarixi abidələrin yerləşdiyi görməli yerlərə
apardılar. Hər uşaqla ayrıca bir peşəkar fotoqraf
məşğul olurdu. Uşaqlar çoxlu şəkillər
çəkdilər. Bu dərslərə və ekskursiyalara
bizə dəstək olmağa xarici fotoqraflar gəlirdi. Onlar
uşaqlarımıza ilk dəfə peşəkar fotoapartlar
verdilər, bu uşaqlar belə fotoaparatları yalnız
kinolarda görə bilərdilər. Uşaqlar çoxlu şəkillər
çəkdilər. 27 və 28 noyabr tarixində Alman Mədəniyyət
Mərkəzində uşaqların çəkdiyi şəkillərdən
ibarət sərgi təşkil olunacaq. Uşaqlar
mükafatlandırılacaq və ən əsası, onlar
insanlarla ünsiyyətdə olmaq və cəmiyyətə
inteqrasiya olunmaq imkanı qazanacaqlar.
Sevinc İsmayıl
Ayna.-2009.-14 noyabr.-S.19.