Quranda təsvir edilən
itmiş şəhər- Atlantida
Kosmos əsrində yaşayırıq. Necə deyərlər, bir ayağımız Yerdə, o biri ayağımız Ayda, Marsda, Merkuridə, amma yenə də Yer üzündə nə qədər sirli-sehrli məkanlar var ki, hələ də sirrinə vaqif ola bilməmişik. Misir ehramlarını kim tikib, texnikanın bu qədər kasıb və ibtidai bir dönəmində Mayya ehramları necə inşa olundu, Pasxa heykəllərini kimlər bu cür riyazi dəqiqliklə yonub-təraş etdi və neçə-neçə sirli-sehrli suallar...
Bunlardan biri də Atlantidadır. Kulis.Az Atlantida haqqında maraqlı araşdırmanı təqdim edir.
Hər şey Platondan başladı
Atlantida... bu adı dəfələrlə eşitmişik. Onun haqqında neçə-neçə əfsanələr oxumuşuq. Guya orda hətta atom enerjisini kəşf etmiş qədim sivilizasiya var imiş. Hətta Atlantidanı yadplanetlilərlə bağlayanlar belə var. Amma bilmirik; o ada idimi, yoxsa, qitə. Harada yerləşirdi bu Atlantida? Bax bunlar hamısı böyük bir sual işarəsi altında gizlənib.
Atlantida haqqında ilk yazılı məlumatlar Platonun
“Timey” və “Kriti” dialoqlarında yer alır. Əsərdəki
məlumatlara görə Kiriti Atlantida haqqında məlumatları
babasından, o da öz babasından, babası isə Misir
rahiblərindən eşidib. Kitabda deyilənlərə
görə Atlantida 9000 il öncə dəhşətli
bir fəlakət nəticəsində bir günün
içində dağılaraq məhv olmuşdur. Belə çıxır ki, Atlantida bizim eradan əvvəl
9500-cü ilə qədər mövcud olmuş, təxminən
bu tarixdə isə dağılmışdır.
Bəzi mütəxəssislər Paltonun fikirlərini həqiqət
hesab etmirlər. Onu Platonun təfəkkürünün məhsulu
və ya fəlsəfi mif adlandırırlar. Buna baxmayaraq əlimizdə başqa məlumatlar
yoxdur və buna görə də böyük filosofla
razılaşmağa məcburuq.
Bəs alimlər bu haqda nə deyir?
Elmdə
Atlantida haqqında fikirlərin əksəriyyəti hipotezadan
o yana getmir. Amma bir sıra
alimlərin, o cümlədən rus alim Nikolay Jirovun da bu sahədə
bir çox araşdırmaları yer alır. O hətta
elmdə ayrıca atlantologiya adlı sahənin
yaradılmasını da təklif edib.
Platonun da
yazdıqlarına inansaq Atlantida bizim eradan 9500 il
əvvəl Atlantik okeanında, indiki Cəbəllütariq
boğazının yanında yerləşirdi. Sahəsi
Liviya və Asiya qitəsinin birlikdə
götürülmüş sahəsindən də
böyük olub. Platona görə adada
yaşayanlar dəniz və zəlzələlər
tanrısı Poseydonun soyundan gələn kralların
qurduğu ittifaq tərəfindən idarə olunurdu. Həmçinin adada ayrı-ayrı krallar tərəfindən
idarə olunan şəhər dövlətləri var idi.
Ancaq bunların içində ən möhtəşəmi
paytaxt şəhəri idi.
Bu paytaxt şəhəri quru sahəsini bir-birindən
ayıran 3 ayrı su sahəsi ilə əhatə olunurdu. Bu su sahələrinin
ətrafında da müdafiə məqsədilə divarlar
çəkilmişdi. Bu divarların hər
biri ayrı-ayrılıqda fərqli metallardan
hazırlanmışdı. Ən kənardakı divar
bürüncdən, ortadakı divar misdən və ən
iç divar isə nadir tapılan, yalnız bu adada olan mədəndən
çıxan “orikalkumun” ilə hazırlanmışdı.
İç divarın hazırlandığı metal
parıldayaraq özündən qırmızı işıq
saçırmış. Atlantlar şəhəri
çevrələyən bu xəndəklərin arasında
şəhər mərkəzi ilə dənizi bir-birinə
bağlayan bir kanal da qazıbmışlar. Adanın sahilindəki qayaları yararaq liman inşa
edibmişlər. Zəngin təbii sərvətlərə
malik olan bu adanın sakinləri incə zövqə malik
insanlar olublar. Onlar buğalara sitayiş
edir, fil, o cümlədən başqa vəhşi heyvanlar da
saxlayır, qozla qidalanırdılar.
Atlantların yaşadıqları əraziyə gəldikdə
isə Platon öz əsərində dəqiq məkan göstərməyib. O yalnız indiki Cəbəllütariq
boğazının ətrafını nişan
verməklə kifayətlənib. Bəzi alimlərin
dediyinə görə Atlantida Atlantik okeanından Aralıq dənizinə,
cənubda Misir, şimalda İtaliyaya qədər uzanan
böyük bir imperiyaya malik olub.
Hətta bəzi araşdırmaçılar Cəbəllütariqin
sahillərində yerləşən Azor və Kanar
adalarının Atlantidanın qalıqları olduğunu qeyd
edirlər.
Ümumiləşdirmə aparsaq dünyanın hər yerində
Atlantidanın qalıqlarının olduğunu iddia edənlər
var: Antraktida, İrlandiya, İspaniya, Cənubi Çin dənizi,
Amerika qitəsi, And dağları, hətta
Dominikan Respublikasında yerləşən bir gölü də
bu əraziyə aid edənlər var.
1882-ci ildə Danelli “Tufandan əvvəlki
dünya-Atlantida” adlı kitabını nəşr etdirir. Danelliyə
görə Atlantida yer üzündəki cənnət, yunan
allahlarının vətəni imiş. Danelli
Atlantidanın Azor adalarının yaxınlığında
yerləşdiyini bildirir.
Quranda Atlantida haqqında nələr yazılıb?
Quranın
89-cu Fəcr surəsinin 6-cı ayəsi bu cürdür: “Ya
peyğəmbər, məgər görmədinmi Rəbbin nələr
etdi Ada (Hud peyğəmbərin Ad
qövmü)?” Mütəxəssislərin
fikrincə Ad qövmü, ilk insan Adəmin adı ilə eyni
kökdəndir. Türklərdəki “ata”
kəliməsi də bu kökdəndir. Ola
bilsin ki, atlnatlar, elə Ad qövmüdür.
Ad qövmü haqqında Quranın “Əl-Əhqaf” (“Qum
təpələri”) surəsində də bəhs olunur. Onların
yaşadıqları ərazi isə Əlqaf, adından da bəlli
olduğu kimi qumluq bir ərazi imiş.
Quran təfsirçilərin
fikrincə Ad qövmü yüksək binalar və yüksək
məbədlər inşa etmiş və bununla da özlərinə
tanrıya tay tutmaq istəyirmişlər. Buna görə də tanrı onları şimşək
və yeddi gecə səkkiz gün sürən dondurucu küləklə
(Buz dövrünün soyuqlaşması nəzərdə
tutula bilər-red.) cəzalandıraraq məhv etmişdir.
Ezoteriklər Atlantida haqqında Atlantida zaman-zaman
ezoterikanın da maraq dairəsində olmuş, bir sıra
teosoflar, gizli təşkilatlar, ezoterika mütəxəssisləri
bu barədə kitablar yazmışlar. Onların bir
çoxu Atlantidanın varlığına inanmış, bəziləri
isə atlantların fiziologiyalarını da təsvir
etmişlər.
Belə ki, onların iddialarına görə atlantlar
müasir insandan qat-qat hündür olmuşlar. Onlar
alınlarının ortasında isə üçüncü
gözləri yəni bəsirət gözləri, “həe
şeyi görən gözləri” olmuşdur ki, bu mistik
göz vasitəsilə bir-birinə informasiya ötürmək
və bir sıra fövqəlbəşər qabiliyyətlərini
həyata keçirmək imkanları olubmuş. Ezoteriklərin fikrincə Atlantida haqqında məlumatlar
əslində itməyib, Tibet monastrları, Misir ehramları və
Mayya sivilizasiyası da onların sivilizasiyalarının
qalıntılarıdır.
1887-1945-ci illərdə yaşamış ABŞ
ezoteriki, medyumu Edqar Keysi isə Atlantidanın bir neçə
adada mövcud olan bir qitə olduğunu iddia edirdi. Keysiyə görə bu qitənin
əhalisi lazerə bənzəyən kristal
enerji stansiyaları hazırlayıbmışlar. Elə bu enerji stansiyalarından birində baş
vermiş nasazlıq nəticəsində yaranmış
partlayışdan qitə məhv olmuşdur.
Keysi Sfinks məbədi ilə Atlantidanın
bağlılığının olduğunu da iddia edir. Onun fikrinə
görə Atlantida fəlakətindən sağ qurtaran
atlantlar Sfinks məbədini inşa etmiş və öz gizli
bilikləri haqqında məlumatları Sfinks məbədinin
gizli otaqlarındakı arxivlərdə gizlədiblər.
Hitler də
Atlantidanı axtarırdı
Almanları
ari irq adlandıran və bu məqsədlə Yer üzündə
olan bütün sirli məkanları araşdıran, sanki
özlərinin ali olmalarını
sübut etməyə çalışan, ikinci bir tərəfdən
öz qüvvəsini fövqəl güclərlə birləşdirməyə
çalışan “Üçüncü Reyx” dövləti
də Atlantidanın axtarışında idi. Hətta
bu araşdırmaların bəziləri Hitler Almaniyasından əvvəlki
dövrlərə, 1900-cu illərə gedib çıxır.
Belə ki, Tuli adında gizli bir cəmiyyət
ari xalqının varlığını araşdırmaq və
onların Atlantida ilə hər hansı bir əlaqəsinin
olduğunu sübuta yetirmək üçün
axtarışa başlayırlar.
Onlar dünyanın bir çox yerində
axtarışlar aparsalar Atlantidanın daha çox Qrelandiya və
İslandiya adaları arasında yerləşdiyinə
inanırdılar. Hətta Hitler II Dünya Müharibəsi
vaxtında Hərbi Hava Qüvvələrini də bu işə
səfərbər etmişdi. Bununla belə
tutarlı faktlar əldə olunmamışdı.
Atlantida
ekspedisiyaları
1968-ci ildə Baham adalarından uçan pilotlar Mimini
adasının ətrafında nə isə görürlər. Hal-hazırda
da “Mimini yolu” adlanan bu tapıntı 1460 metr uzunluğunda olan,
döşənmiş daşlardan ibarət tikilidir. Bu təbiət
hadisəsi ola bilməzdi, insan əməyinin
nəticəsinə bənzəyirdi. Alimlərin
ehtimalına görə bu tikili liman ətrafında çəkilmiş
dalğaqıran idi.
Bir
neçə il sonra bu cür
tapıntı Endres adasında tapılır. Buna
da “Endres yolu” adı verilir. Alimlər bu “yollar”ın
Atlantida ilə bağlarının ola biləcəyini
iddia edirlər.
1995-ci ildə Fidel Kastro hökuməti ispan gəmilərinin
batmış xəzinələrini tapmaq üçün
ekspedisiya qrupu yaradır və ona Polina Zeliski rəhbərlik
edir. Keçmiş Sovet mühəndis olan Zeliski Kuba
sahillərinin 670 m qərbində, okean dibində qəribə
tikililər aşkar edir. Polina bu qədər
dərinlikdə təbiətin simmetrik, olduqca səliqəli
olan bir tikili yarada biləcəyinə inanmır. Baxmayaraq ki, o Atlantida möcüzəsinə qəbul
eləmir, amma yenidən səyahət edib araşdırma
aparmaq istəsə də Kastro hökuməti buna icazə
vermir.
Platonun əsərindəki qeydləri əsas
götürərək bir çox alimlər,
araşdırmaçılar, arxeoloqlar, antropoloqlar, atlantoloqlar
tədqiqatlar aparmış və qəribə nəticələr
eldə etmişlər. Atlantların Misir ehramları ilə, Krit
mədəniyyəti, hətta Mayya mədəniyyəti ilə
bağlarının olduğunu iddia edənlər var.
Mayyaların
allahı atlantlar
Meksikada
yayılmış bir əfsanəyə görə əsirlər
əvvəl dənizin o biri tərəfindən ağ saqqallı tanrılar gəlib. Yerli əhalinin dediyinə görə bu tanrılar
atlantlar olublar. Onlar Mayya mədəniyyətinin
yaranmasına öz töhfələrini veriblər.
Atlantidanın Qəraib dənizi tərəfdə
olduğunu iddia edənlərdən biri də Corc Eriksondur. O, “Endris” və “Mimini”
yolunun Atlantida ilə bağlılığını
vurğulayır. Bundan başqa Erikson bildirir ki, Baham adaları
Platonun
Atlantidanın dağıldığını iddia etdiyi
dövrdə su səviyyəsindən yuxarıda olub.
Erikson atlantlarla Mayya mədəniyyəti arasında
oxşarlıqlar da tapıb. Belə ki, Mayya mədəniyyətinin
nümunəsi olan heykəllərdə, o cümlədən
Günəş allahının təsvir olunduğu heykəldə
mayyalara məxsus olmayan üz quruluşu var. Qalın
qaşlar, uzun sifət, iri gözlər, uzun burun, qalın
bığlar mayyalara məxsus sifət quruluşu deyil. Bu ancaq
atlantlara məxsus ola bilər. O, israr edir
ki, mayyalıların üzləri tüklü olmayıb və
sifətləri isə yumru olub.
Eriksonun Günəş allahının simasında
atlantların tərənnüm olması iddiası bəzi
alimlər tərəfindən inkar olunur. Belə ki,
mayalıların sifətlərində tük olması
faktı öz sübutunu tapıb və Eriksonun “bığ”
dediyi şey əslində ya “ilan”dır, ya da ağızdan
çıxan tüstü.
Eriksonun fikrincə Yukatan yarımadasında məskunlaşan ilk insanlar Sibirdən Alyaskaya keçənlər deyil, məhz dənizdən gələn atlantlar olublar. Onun dediklərinə və elmin təsdiqlədiyi fakta görə Buz dövründən sonrakı dövrdə Yukatan yarımadası, Kuba və Baham adaları daha böyük quru sahələri olublar.
Arxivlər necə oldu?
Bir çoxları Misir ehramların tikilişini yad planetlilər və atlantlarla əlaqələndirirlər. Bu fikri təbliğ edən bir çox incəsənət nümunəsi də mövcuddu. Lakin tarix elmi sübut edir ki, piramidalar b.e.ə. 2500-cü illərdə qədim misirlilər tərəfindən tikilib. İnşaatda isə yad planetlilərin deyil, qullar və həmçinin vergi mükəlləfiyyətlərini ödəmək üçün bura gələn kəndlilərin əməyindən istifadə olunub.
Sfinks abidəsinin altındakı gizli otaqlarda isə Atlantlara aid heç bir arxiv aşkar olunmayıb.
Bir gecədə məhv olan ada hansıdır?
Bəzi alimlər Atlantida ilə Krit mədəniyyəti
arasında əlaqələr tapmağa
çalışırlar. Onların fikrinə
görə Atlantida Platonun yaşadığı,
yazıb-yaratdığı məkana yaxın olmalıdır.
Buna ən uyğun gələn yer isə Tira, başqa adı
ilə Santorini adası ola bilər.
Santorininin əhalisi öz yüksək mədəniyyəti
ilə, o cümlədən dənizçilikdə
uğurlarına görə seçilirdilər. Santorini
xalqı Aralıq dənizi ətraflarında dəniz ticarətinə
ağalıq edirdi. Bu ada Platondan əsrlər əvvəl
var olmuş və bir gecədə, b.e.ə. 1640-cı ildə,
yəni Platonun məlum əsərlərini yazmasından 1300 il əvvəl güclü bir vulkan
püskürməsi nəticəsində yerlə-yeksan
olmuşdur. Atlantida əfsanəsinə çox
bənzəyir, deyilmi?
Santorini adasındakı vulkanın püskürməsinin
gücünün 1883-cü ildə İndoneziyada
püskürən Krakatau vulkanı ilə eyni olduğu
deyilir. Alimlərin fikrincə bu təbii fəlakət Krit
adasının məhv olmasına da səbəb olub. Bəzi alimlərin fikrinə görə Santorini
vulkanının püskürməsi o qədər
böyük bir fəlakətə yol açıb ki, onun
haqqında danışılan əhvalatlar Platonun
dövrünə qədər gəlib çıxıb.
Yəqin böyük filosof da bundan bəhrələnərək
“Atlantida” mifini yaradıb.
Elnarə
Azad Azərbaycan.-
2013.- 3 noyabr.- S.7.