Əsl sənətkarları
qorumaq lazımdır
Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Məzahir
Süleymanov.
Bu ad və soy ad çoxminli oxucularımıza
yaxşı tanışdır. Çünki
bu sənətkarı oxucular həm teatr və həm də
televiziya ekranlarında uzun illərdir tez-tez görürlər.
Və onun çox ustalıqla, böyük sənətkarlıqla
yaratdığı obrazlara maraqla tamaşa edirlər. Bəziləri onu oynadığı müsbət
obrazlarda sevir və bəziləri də yaratdığı mənfi
obrazlara görə yamanlayırlar. Deməli,
aktyor oynadığı hər bir obrazı sevərək
yaradır və bu obrazın ərsəyə gəlməsində,
tamaşaçılar tərəfindən məhəbbət
və nifrət qazanmasında böyük zəhmət sərf
edir. Onu 42 ildir ki, tanıdığıma görə, mənim
və başqa rejissorların quruluş verdiyi çoxlu
tamaşalarda maraqlı obrazlar yaratdığından onun
haqqında qətiyyətlə bu sözləri deyə bilərəm:
“Məzahir Süleymanov zəhmətkeş, çox məsuliyyətli
insan olduğuna görə, yaratdığı hər bir rola
da bu zəhməkeşlik və cavabdehliklə
yanaşdığından oynadığı rolları obraz səviyyəsinə
yüksəldə bilir. Bu isə hər aktyora nəsib
olan bir xüsusiyyət deyil. Bunu isə
yalnız əsl ustad sənətkarlar bacarırlar”.
Əziz oxucular gəlin birlikdə Məzahir
Süleymanovun həyatda və sənət yollarında
keçdiyi keşməkeşli, maraqlı yola və qısa
tarixçəyə nəzər salaq. Onda siz də
Azərbaycanın belə bir aktyorunun əsl sənətkar
olduğu ilə razılaşacaqsız.
Məzahir Həbulla oğlu Süleymanov 1944-cü ilin 29
yanvar tarixində Zərdab rayonunun Məmmədqasımlı kəndində
anadan olub.
1960-cı ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra Bakı
şəhərindəki Razin ( indiki
Bakıxanov) qəsəbəsində 2 nömrli tiexniki peşə
məktəbdə bir il tərsil alıb. Orada
çilingər peşəsinə yiyələnib. Texniki peşə məktəbində oxuyan zaman o,
Montin qəsəbəsindəki “Elm və Texnika” Mədəniyyət
Sarayında fəaliyyət göstərən dram dərnəyinin
üzvü olub. Aktyor olmaq həvəsi də
Məzahirdə elə həmin vaxtdan yaranıb. Texniki peşə məktəbini bitirəndən
sonra Məzahir Süleymanov bir müddət ayrı-ayrı
müəsisələrdə işləyib. Sonra 1962- ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət
İnstitutunun (indiki Dövlət Mədəniyyət və
İncəsənət Universiteti) dram və kino aktyorluğu
fakültəsinə daxil olub. Sonra ordu
sıralarına gedib. Dörd il hərbi
dəniz donanmasında xidmət edib. Ordu
sıralarından qayıdandan sonra yenidən 1967- ci ildən təhsilini
həmin institutda davam etdirib.
O, 1972- ci
ildə həmin ali məktəbi bitirərək,
Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət
Musiqi- Dram Teatrına işləməyə gəlib. Qırx altı ildən çoxdur ki, o, bu teatrda
aktyor kimi çalışır. Bu illərdə
sıravi aktyorluqdan pillə-pillə yükələrək,
Xalq artisti, ali dərəcəli ustad sənəkara
çevrilib. Bu da əlbəttə,
oynadığı rollara çəkdiyi zəhəmtin sayəsində
olub. Bu gün Azərbaycanda çoxlu
aktyorlar onun oynadığı rollar siyahısını izlədikdə,
Məzahir Süleymanovun yaratdığı obrazlara həsəd
apara bilərlər. Bu rollar Azərbaycan
klassiklərindən tutumuş, dünya klassiklərinin əsərlərinə
qədərdir. Milli
dramaturqlarımızın ən maraqlı pyeslərindən
tutmuş, dünya klassiklərinin inci əsərlərinə
qədərdir. Bu tamaşaların sayı
yüzdən çoxdur. Çoxu da əsas
və baş rollar. Məzahir Süleymanov
özünün fitri istedadına və zəhməkeşliyinə
görə teatrda işlədiyi bu illərdə demək olar
ki, bütün tamaşalarda oynayıb. Çünki
teatrda quruluş verən rejissorlar çox istəyiblər ki,
belə istedadlı aktyor məhz onların
hazırladığı tamaşada rol oynasın. Və onların müəllifi olduğu tamaşa
tamaşaçılar tərəfindən sevilsin, rəğbətlə
qarşılansın. Axı hər bir
rejissor itedadlı aktyorla işləməyi xoşlayır.
Mənim qənaətimə görə Məzahir
Süleymanov oynadığı və təkrarsız formada
yaratdığı bu obrazlarla Azərbaycan teatr tarixində əbədi
qalacaq. “Skapenin kələkləri”ində Oktav,
“Azmış oğul”da Lembit, “Domoklın qılıncı”nda
Arxitektor, “Arşın mal alan”da Soltan bəy, “Ölülər”də
Hacı Həsən, “ Müsyo Jordan və Dərviş Məstəli
şah”da Müsyo Jordan, “Adamın adamın”da Tərs Tahir, “Dəyirman”da
Sarı Qasım, “Bayramın birinci günün”də Vəli
Əfəndi, “Afət”də Qaplan,”13-cü sədr”də
Prokuror, “Müfəttiş”də Bələdiyyə rəisi,
“Sabir Rüstəmxanlının porteret cizgilərin”də
Cavad xan, “Uşağa bir üç yazın”da Temiçkin,
“Məlikməmmədin yeni sərgüzəştləri”ndə
Şeytan, “Evlənmə”də Podkolyosnıy, “Varlı ev”də
Beçir, “Şah İsmayıl”da Hüseyn Lələ bəy,
“Qocaların məhəbbətin”də Qaqutsa, “Bir köpək
vardı”da Çoban, “Ailə”də Jorji, “ Şahzadə və
Dilənçi”də Lord Hetford, “Qarağaclar altında məhəbbət”də
Efraim Kebot, “Xilaskar”da Filosof-deputat, “Ağ bayraqlar”da İsidor
Salidze, “Qaraca qız”da Piri baba və başqaları. Mənə elə gəlir ki, Sumqayıt
teatrının tarixində hələ heç bir akytora nəsib
olmayıb ki, bu qədər rollarla Azərbaycan teatr tarixinə
düşsün. Məhz buna görə də
Məzahir Süleymanovun əməyi dövlət tərəfindən
yüksək qiymətləndirilib. Ona 2006-cı
ildə Əməkdar artist, iki ildən sonra isə Xalq artisti
fəxri adları verilib. Dəfələrlə
Prezident mükafatına layiq görülüb. Haqqında 100-dən çox məqalə, ressenziya
yazılıb.
74 yaşlı sənətkar bu gün də
özünün peşəkarlığını qoruyub
saxlasa da amma teatrın rənbərliyi və rejissorları tərəfindən
artıq unudulub. Ona teatrın rejissorları rol vermir.
Və bəhənə də yaş senzini gətirirlər.
Televiziya və kino rejissorları da belə
maraqlı sənətkarı artıq yaddan
çıxarıblar. Amma Məzahir
Sülunmanov bu gün teatra, televiziya tamaşalarına və
kinofilmlərə çox lazım olan aktyordur. Əgər ona rollar verilsə bir-birindən
maraqlı obrazlar yaradaraq, yenə də
tamaşaçılarını sevimlisi olar. Həmin rejissorların quruluşlarına da
yalnız və yalnız uğur gətirər.
Onun haqqında yazdığım portret cizgilərini bu
fikirlərlə də bitirə bilərdim. Amma Məzahir
Süleymanovu 42 ildir ki, tanıdığımdan, onunla səhnədə
tərəf müqavili olduğumdan və quruluş verdiyim
tamaşalarda bir-birindən maraqlı rollar
oynadığından onun haqqında deyiləsi sözlərim
çoxdur. Ona görə də Məzahiri
bir insan və sənətkar kimi daha geniş təhlil etmək
istəyirəm. Çünki insanlıq və
sənətkarlığın hər ikisi eyni bərabərdə,
eyni ölçüdə hər bir sənətkarda olmur.
İlk öncə onu vurğulamaq istəyirəm ki, Məzahirin
ürəyində nə varsa, dilində də odur. Heç vaxt
heç kimə qarşı kin saxlamır və
qisasqılıq mövqeyi tutmur. O, özü saf
olduğuna görə həmişə haqqı müdafiə
edir. Həmişə də haqqın yanında
olub. Heç kimə məddahlıq eləməyib.
Öz işinin xatirinə heç bir rejissora və
teatr rəhbərinə yaltaqlanmayıb. Çünki
o, xarakteri bütöv və möhkəm əqidəli
insandır. Məzahir Süleymanov
böyük şəxsiyyətdir. Bu
müsbət keyfiyyətlərinə və yüksək şəxsiyyət
olduğuna görə teatr rəhbərlərinin, baş
rejissorların çoxunun səhvləri olanda, onlar
haqsızlıq edəndə istəsələr də, istəməsələr
də Məzahirin haqlı tənqidilə hesablaşıblar.
Xarakterindəki bütövlük və yuksək
şəxsiyyətin olması da Məzahir Süleymanovun
oynadığı bütün rollarda özünü
lazım olan səviyyədə göstərib. Buna görə də onun oynadığı rollar,
başqa aktyorların rollarından seçilib və sevilib.
Onun zəhmətkeşliyinə, rol üzərində
günlərlə yorulmadan həvəslə işləməsinə,
məşqlərdən bezməməsinə də
aktyorların çoxu həmişə həsəd
aparıblar.
O,
çox yaxşı yol yoldaşıdır. Uzun
illər biz onunla həm Azərbaycan Respublikasının
rayonlarında və həm də keçmiş Sovetlər məkanında
qastrol səfərlərində olmuşuq. Məhzahir Süleymanov özünün insani keyfiyyətini,
dözümlülüyünü, yoldaşa qarşı diqqətini
həmişə yaxşı formada büruzə verib.
Heç kim ondan heç vaxt narazı
qalmayıb. Heç vaxt özünü
başqalarından üstün tutmayıb. Düşdüyümüz çətin məqamlarda
belə, müdriklik, səbr və dözümlük
nümayiş etdirib. Altı ay
Dağıstan Respublikasında qastrolda olduğumuz müddətdə
isə mən və orada olan kollektiv bunun tam şahidi
olmuşuq.
Mən
vaxtı ilə rəhbərlik etdiyim Hüseyn Ərəblinski
adına Sumqayıt Dövlət
Musiqili-Dram Teatrında quruluş verdiyim çoxlu
tamaşalardan altısında Məzahir Süleymanovun
oynadığı rollar haqqında oxuculara məlumat vermək
istəyirəm. Çünki bu rollar da
heç biri, o birinə oxşamırdı. Nə xarakterinə, nə də dünya
görüşünə görə. Bu əsərlər
Aleksandr İvaşenkonun “Uşağa bir üç yazın”
pyesindəki Temiçkin, Ağalar Mirzənin “Məlikməmmədin
yeni sərgüzəştləri”ndə Şeytan, Georgi
Xuqayevin “Qocaların məhəbbəti”dəki Qaqutsa,
“Varlı ev”dəki Beçir, özümün
yazdığım pyeslər-“Sabir Rüstəmxanlının
portret cizgiləri”ndəki Cavad xan və “Şah
İsmayıl” tamaşasındakı Hüseyn Lələ bəy
rollarıdır. Temiçkin öz fikiri olan,
öz məqsədi yolunda mübarizə aparan müəllimdir.
Şeytan Məlikməmmədi tora
salmaqçün hər cürə hiylələr quran, tez-tez
cilddən-cilidə girən şər qüvvədir. Qaqutsa lirik xasiyyətli, cavanlıq illərində
Babutsanı sevən, amma qocalana qədər öz məhəbbətini
deyə bilməyən bir aşiqdir. Beçir
sərt, tərs xasiyyətli, yalnız özünü sevən,
özünə alüdə bir bəy və valideyindir. Cavad xan vətənini və xalqını sevən,
igidlik mücəssəməsi olan Azəri oğludur. Və
nəhayət Hüseyn Lələ bə Şah İsmayıl
kimi tarixi şəxsiyyəti, sərkərdəni yetişdirən
bir sadiq dost, igid döyüşçü, ağsaqqal,
müdir insandır. O, bu obrazları oynayanda böyük
ustalıqla, sənətkarlıqla başqalaşırdı və
həqiqətən də bu obrazların daxilinə nüfuz
edirdi. Hətta onun baxışı, yerişi,
duruşu, gözlərinin baxış forması,
düşüncə tərzi, danışığı belə
dəyişirdi. Bu tamaşaların müəllifi
olsam da, oynadığı hər bir tamaşada o, obrazı
ustalıqla yaratması ilə məni məcbur edirdi ki, ona
tamaşaçı kimi baxım. Əlbəttə,
belə oyun usulu da yalnız ustad sənətkara nəsib olur.
Mən fikirlərimi bu cümlələrlə də tamamlaya
bilərdim. Amma fikirləşdim ki, bu gün artıq bəzi
şər qüvvələrin unutdurmağa
çalışdığı Məzahir Süleymanov kimi bir
sənətkar haqqında yazdığım portret cizgilərində
o, öz ürək sözlərini deməsə yenə bu
yazı yaramçıq alınar. Ona
görə də belə qərara gəldim ki, 74 yaşlı
sənətkara bir neçə sualla müraciət edim.
İlk sualım isə belə oldu.
- Teatra gəlişinizi
necə xatırlayırsınız?
- Mən Azərbaycan Dövlət İncəsənət
İnstututunun axşam şöbəsində təhsil
almışam.
O vaxtlar da axşam şöbələrində oxuyanlara təyinat
verilmirdi. Biz özümüz teatrlara müraciət edib, iş tapmalı idik. Amma həmin
vaxt mən institutun rektoru, böyük ziyalı, yüksək
təşkilatçı insan, sənətşünaslıq
elmləri doktoru Rahib Hüseynova müraciət etdim. O, məni
diqqətlə dinlədi və dedi ki, gəl səni təyinatla
göndərək Naxçıvan Dövlət Musiqili-Dram
Teatrına. Həmin teatra cavan aktyorlar
lazımdır. Mən
razılaşdım. Təyinat
götürüb, Naxçıvana getdim. Açığı
elə vağzalda qatardan düşəndə Bakıdan sonra
bu şəhər heç xoşuma gəlmədi. Bura mənə kənd təsiri bağışladı.
Naxçıvan indi isə çox gözəl,
müasir şəhərə çevrilib. Həmin vaxt teatr qastrolda olduğuna görə rəhbərliklə
görüşə bilmədim və yenidən axşam
Bakıya qayıtdım. Teatr rəhbərliyi
ilə görüşə bilmədiyimə sevindim. Bəlkə də bu, işin xeyrinə oldu. Yenidən institututa qayıtdım.
Əhvalatı olduğu kimi Rahib müəllimə dedim. O da məsləhət
bildilər ki, Sumqayıt teatrına gedim. Çünki bu teatr
üç il idi ki,
açılmışdı və ali təhsilli aktyor
kadrlarına burada ehtiyac vardı. Həmin vaxt
teatrın direktoru Salman Dadaşov və baş rejissor
Ağakişi Kazımov idi. Açığı
onlar məni elə də yaxşı qarşılamadılar.
Bir ay get-gələ saldılar. Sonra Ağakişi müəllim mənim kurs rəhbərim,
Əməkdar incəsənət xadimi Əşrəf Quliyevlə
söhbət edəndən və müəllimim də məni
tərifləyəndən sonra ən aşağı dərəcə
ilə məni işə götürdülər. Beləliklə, 1972-ci ilin noyabr ayından mən
Sumqayıt Dövlət Dram Teatrında işə
başlamışam. Həmin vaxtdan artıq 46 il ötür. Teatrda ilk rolum isə
Eston dramaturqu E. Rannetin “Azmış oğul” pyesində Lembit
rolu olub. Oynadığım bu rolu teatr
mütəxəsisləri çox təriflədilər.
Bu tamaşanın quruluşçu rejissoru isə Moskvada A.V.
Lunaçarski adına məşhur
Dövlət Teatr Sənəti İnstitutunda təhsil alan,
istedadlı insan, amma teatrda çoxlu konfliktlərlə
qarşılaşan, keşməkeşli bir ömür
yaşayan və sağlığnda layiqli qiymətini almayan, mərhum
Arif Ağayev idi.
- Siz
yüzdən çox tamaşalarda çıxış
edibsiniz. Bu rollardan hansılar sizinçün
daha əzizdir?
-Açığı
aktyorçün bütün rolları əziz olur. Çünki rollar da aktyorun dünyaya gətirdiyi
övladlarıdır. Övladları isə
bir-birində ayırmaq olmaz. Hansının
daha yaxşı olduğunu söyləmək düzgün
deyil. Çünki aktyorun həyatında
elə rolları olur ki, onu oynamağa tərəddüd edir
amma ona verirlər. Mənə elə gəlir
ki, elə rollarım var onları daha yüksək səviyyədə
oynamışam. Elə rollar da var ki, bu
rollar çox yüksək səviyyəli olur və aktyor
qorxusundan, özünə inanmamasından onları oynamaq istəmir.
Yəni özündə bu qabiliyyəti
görmür. Amma rejissor onu inandıranda və
ona belə ağır rollar verəndə həvəslə
işləyir. Mənim də həyatımda
belə rollar olub. Məsələn elə
Georgi Xuqayevin “Varlı ev” faciəsindəki Beçir
obrazı. Bu rol məndən başqa iki
aktyora da verilmişdi. Mən bu rolu oynamaq
istəmirdim. Qorxurdum ki, bu rol məndə
alınmaz. Çünki Beçir
çox dəhşətli, ağır xarakterli, psixoloji obraz
idi. Bu rolu oynamaqçün aktyordan
yüksək peşəkarlıq, cingiltili, sərt templi,
amiranə səs tələb olunurdu. Bir
neçə monoloqu isə çox ucadan və hətta
yüksək əsəblə demək lazım idi. Buna da lazım olan kimi məşq olunmamış səs
dözməzdi. Qırılardı. Mənə elə gəlirdi ki, bu rolu oynamaq mənimçün
hələ tezdir. Amma siz, bu
tamaşanın quruluşçu rejissoru kimi məni
inandırdız ki, sən bu rolu yaxşı oynaya bilərsən.
Yuxarıda dediyim kimi baxmayaraq ki, məndən
başqa iki aktyora da bu rol verilmişdi. Onların
hər ikisi də çox istedadlı aktyorlar idilər. Amma siz mənə daha çox inandız. Böyük səbrlə mənimlə məşq
etdiz. Səs tembirimi qurdunuz. Hətta mən bu tamaşada pıçıltı
ilə danışanda belə ən arxada əyləşən
tamaşaçılar belə məni aydın eşidirdilər.
Deyilənə görə mən bu rolu çox
yaxşı oynadım. Bunu təkcə
tamaşaçılar yox, hətta teatr mütəxəssisləri
də deyirdilər. Çoxlu qəzetlər
bu haqda ressenziyalar yazdılar. Azərbaycan
Dövlət Televiziyası dəyərli ziyalı, maraqlı
yazıçı, həmin vaxtı orada ədəbi dram
verilişləri redaksiyasına rəhbərlik edən Vaqif
Əlixanlının təkidi sayəsində bu tamaşa
çəkildi. İndi bu tamaşa
televiziyanın qızıl fondunda qalır.
Hətta siz bu rola Xalq artisti, böyük aktyor, müqtədir
sənətkarımız Həsənağa Turabovu da dəvət
etmək istəyirdiz. O da bu rolu oynamağa razılıq vermişdi. Həsənağa
müəllim bu tamaşada mənim oyunuma baxanda çox
razı qaldı və təvazökarlıqdan uzaq olsada dedi
ki, “Məzahir, mən bu rolu belə, sənin kimi oynaya bilməzdim”.
Baxmayaraq ki, bu tamaşanın premyerası 1992-
ci ildə olub, bu gün də bəzi tamaşaçılar həmin
rolumu xatırlayıb, oyunumdan məmnun olduqlarını
bildirirlər.
- Teatr aləmində
konfliktlər çox olur. Bu konfliktlər
teatrın yaradıcılığına necə təsir
göstərir?
- Mən
teatra təzə gələndə, cəmi 27 yaşım
vardı. Elə ilk günlərdən
Sumqayıt Dövlət Dram Teatrındakı ab-hava xoşuma gəlmədi.
Çünki teatrın direktoru və baş
rejissoru arasında konfliktlər vardı. Bu
da teatrın kollektivinə və yaradıcılığa pis
təsir göstərirdi. Açığı
təsadüfi bir adamın teatra rəhbərlik etməsi həmişə
teatra zərbə vurur. Və çox
acınacaqlı haldır ki, uzun illər təsadüfi adamlar
teatra rəhbərlik etdiklərindən Sumqayıt teatrı
artıq quyunun dibinə düşüb. İndi
onu həmin quyunun dibindən çıxarmıq da çox
çətindir. Açığını
deyim ki, mən bütün yaradıcılığım boyu
təkcə yaradıcılıqla məşğul
olmamışam. Həm də bu
haqsızlıqlara qarşı vuruşmuşam. Bəzən
mənə deyiblər ki, sən akytorsan get öz işinlə
məşğul ol. Amma mən teatrın
uçuruma getdiyini gördükdə sakit dayanıb buna
baxmağı bacarmamışam. Baxmayaraq
uzun illər mən baş və əsas rolları
oynamışam və özü də pis oynamamışam.
Amma teatrın rəhbərlərinin pis əməllərini
onların üzünə dediyimə görə mənə
uzun illər fəxri adlar verilməyib. Hətta
heç təqdimat siyahısına belə salmayıblar.
Mənə yalnız 2006-cı ildə Əməkdar artist və
iki il sonra isə Xalq artisti fəxri
adlarını veriblər. Onu da deyim ki, Əməkdar artistə
iki il sonra Xalq artisti adı verilməsi Azərbaycan
teatr tarixində nadir hadisədir. Mən buna
görə ilk öncə Sumqayıtın həmin vaxtı
İcra Hakimiyyətinin başçısı olmuş və
bu gün Azərbaycan Mədəniyyət nazirinin birinci
müavini işləyən cənab Vaqif Əliyevə minnətdaram.
Vaqif müəllim Sumqayıta rəhbərlik
etdiyi vaxtlarda bu şəhərçün çox
yaxşı işlər görüb. Eləcə
də Sumqayıt Dövlət Musiqili-Dram Teatrına indi məskunlaşdığı
binanın verilməsində əvəzsiz işlər
görüb. Teatr yaranandan həmin binada
kirayənişin idi və bu preblemi də şəhərin
heç bir rəhbəri həll eləyə bilmirdi. Amma Vaqif Əliyev müsbət həll elədi.
Teatrın işçilərinə fəxri
adların və mənzillərin verilməsində də onun
xidmətləri əvəzsiz olub. Bu insan
incəsənətin vurğunudur. Allah onun
canını sağ eləsin. Azərbaycan
mədəniyyəti və incəsənəti
üçün Mədəniyyət Nazirliyində də
çox yaxşı işlər görür. O, elə
bil ki, yalnız yaxşılıq etmək üçün
dünyaya gəlib.
- Sizin
artıq 74 yaşınız tamam olub. Artıq
dörd ildir ki, sizi təqaüdə göndıriblər.
Amma 70-75 yaş aktyorun
yaradıcılığında hələ çiçəklənmə
dövrü və öz sənətini cavanlara öyrətmək
məqamıdır. Siz, “yaş senzi” adlanan bu qanuna
necə baxırsız?
- Çox pis baxıram. Mənə elə gəlir
ki, bu düzgün deyil. Doğrudan da gülməli və
acınacaqlıdır. Aktyoru 70 yaşında təqaüdə
göndərmək çox absurd bir işdir. Dünyanın
heç bir yerində belə dəhşətli bir şey
yoxdur. Rus teatrında aktyorlar var ki, 90 yaşına kimi səhnədədirlər.
Eləcə də bizim aktyorlar Möhsün Sənani,
Ağasadıq Gəraybəyli, İsmayıl Osmanlı,
İsmayıl Dağısnatlı, Süleyman Ələsgərov
və onlarca belə aktyorlar ömürlərinin
axırına qədər səhnədə olublar və
bir-birindən maraqlı rollar oynayıblar. Axı mənim
canım salamat, ağlım, yaddaşım yerində və
potensial gücüm yüksək bir səviyyədə
olduğu bir vaxtda teatrdan niyə getməliyəm? Axı elə
rollar var ki, tərifçün demirəm, həmin rolları
mənim kimi heç bir aktyor oynaya bilməz. Teatrda “yaş
senzinə” fərdi yanaşmaq lazımdır. Bu gün elə
aktyor var ki, 50 yaşı var, amma səhnə
üçün yararsızdır. Nə canının
sağlamlığı, nə də fiziki gücü imkan
vermir ki, səhnədə çıxış etsin. Amma
yaşı az olduğuna görə teatrda qalıb işləyir.
Və hətta uzun müddət rol da oynamır, amma əmək
haqqı alır. Belələri teatr üçün bir
yükdür. Lakin aktyorun 70-75 yaşı var və maraqlı
rollar oynayır, teatra çox lazımdır, amma onu teatrdan
uzaqlaşdırırlar. Açığı bu mənə
çatmır. Mən bunu başa düşə bilmirəm.
Biz oxumuşuq və görmüşük ki, aktyor səhənədə
ölməlidir. Bu tarix boyu sübüt olunub ki, cavan aktyorlar
peşəkarlığı teatrda yaşlı aktyorlardan
öyrənirlər. Bu qərar hələ də mənimçün
qaranlıqdır. Yaşlı rejissorlara, aktyorlara, aktrisalara
qarşı belə sərt münasibət olmasını istəməzdim.
Mənə elə gəlir ki, Azərbaycan Mədəniyyət
Nazirliyi bu haqda dərindən düşünməli və
humanist bir qərar qəbul etməlidir. Əgər belə
olmasa onlar bu yolla çoxlu peşəkar aktyorları itirə
bilərlər. Onları vaxtından tez o dünyaya göndərə
bilərlər. Bu da Azərbaycan teatrına, səhnəsinə
çox baha başa gələ bilər. Doğrudanmı onlar
bunu fikirləşə bilmirlər? Bəlkə də elə
onlar, yaşlı aktyorları o dünyaya daha tez yola salmaq istəyirlər?..
Niyə?.. Nə üçün?.. Axı yaşlı
rejissorların, aktyorların, aktrisaların günahı nədir?
Ona görə də Mədəniyyət
Nazirliyi bununla bağlı humanist qərar qəbul etməli və
bu qərərı da ölkə başçısına
göndərməlidir. Əgər belə davam etsə Azərbaycan
teatrları və incəsənəti çox şey itirəcək.
Gələcək nəsillər isə bunu bizə
bağışlamayacaq. Axı biz, tarixlər boyu çoxlu səhvlər
etmişik və bu səhvlər də bizə çox baha
başa gəlib… Bu səhvlərdən isə itirən
yalnız xalq olub. Düşünən beyinləri,
istedadlı insanları qorumaq lazımdır. Bu, Vətəni
qorumağa bərabər bir müqəddəs işdir.
Ağalar İDRİSOĞLU
Əməkdar incəsənət
xadimi
Azad Azərbaycan.-
10 iyul.- S.7.