Diaspor təşkilatları potensialını səfərbər etməlidir

Dövlətlərin beynəlxalq nüfuzunun formalaşmasında diaspora əsas yerlərdən birini tutur

Son illər ölkəmizdə bir çox sahələr üzrə müsbət dəyişikliklərin və inkişafın şahidiyik. Bu cür inkişaf və tərəqqinin nəticəsidir ki, hazırda bir sıra nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlarla qarşılıqlı əlaqələrimiz var. Belə müsbət əlaqələr sayəsində Azərbaycan haqqında həqiqət və nailiyyətlər dünya birliyinə olduğu kimi çatdırılır. Ölkəmiz haqqında həqiqətlərin dünyaya çatdırılmasında isə diasporumuzun rolu əvəzsizdir.

Həqiqətən də müstəqillik illərindən sonra hər bir sahə kimi diaspor sahəsində də müşahidə edilən tərəqqi, inkişaf qısa müddət ərzində Azərbaycan diasporunun genişlənməsi, yayılmasına, ölkəmizin haqq səsinin diaspor təşkilatları vasitəsilə dünya ölkələrinə çatdırılmasına zəmin yaratdı. Dünyanın demək olar ki, hər bir ölkəsində fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatları artıq Azərbaycan dövlətinin dəstəyi, diqqət və qayğısı nəticəsində fəaliyyət göstərdiyi ölkələrin ictimai-siyasi həyatında fəal rol oynamağa başlayıb.

Novosibirskdəki diaspor fəallarımızdan olan Mirkazım Seyidov qeyd edib ki, Azərbaycanın diaspor təşkilatları fəaliyyət göstərdikləri ölkələrdə artıq siyasi qüvvəyə çevrilir və aktivliyini daha da artırır. Onun sözlərinə görə, diaspor işi artıq Azərbaycan dövlətinin xarici siyasətinin ana qoludur: "Təbii ki, hər hansı bir dövlətin qüdrətinin dünya səviyyəsində görünməsində onun təkcə xarici diplomatiyası deyil, həm də diasporu müstəsna rol oynayır. Diaspor elə bir vacib sahədir ki, dövlətlərin güclənməsində, beynəlxalq nüfuzunun formalaşmasında əsas yeri tutur. Təsadüfi deyil ki, həm ulu öndərimiz, həm də möhtərəm Prezidentimiz həmişə bu sahəni xüsusi diqqətdə saxlayıb. Məhz onların əməyi nəticəsində bu gün xaricdə Azərbaycan diasporası formalaşıb. Demək olmaz ki, bu gün diaspor fəaliyyətimiz aşağı səviyyədədir. Qısa müddətdə böyük işlər görülüb, diaspor artıq formalaşıb".

M.Seyidov onu da qeyd edib ki, diasporun təşkil etdiyi tədbirlərdə daim iştirak edir. Rəhbərlik etdiyi Türkdilli Xalqlarla Slavyan Xalqları arasında Əməkdaşlıq Fondunun Fəaliyyətinə gəlincə, bu ideya M.Seyidova məxsusdur: "Novosibirskdəki Heydər Əliyev adına Forumun əməkdaşları ilə müzakirələrdən sonra, indiki zamanda belə bir fondun yaradılmasını zəruri saydıq. Məqsədimiz türkdilli xalqlarla slayvan xalqları arasında dostluğu daha da möhkəmləndirmək, mədəni əlaqələrin genişlənməsində iştirak etməkdir. Hədəflərimiz Heydər Əliyev adına Forumun qarşıya qoyduğu məqsədləri daha geniş formada reallaşdırmaqdır. Belə ki, bu fondun qarşıya qoyduğu əsas məqsədlərdən biri də Heydər Əliyev məfkurəsinin, ideologiyasının dərindən dərk olunması və bütün dünya xalqlarına, dövlətlərinə tanıdılmasıdır. Eyni zamanda türkdilli və slavyan xalqları arasıda əlaqələri genişləndirməkdir. Bilirsiniz, həm türkdilli dövlətlərin, həm də slavyan dövlətlərinin birləşdiyi müxtəlif beynəlxalq təşkilatlar mövcuddur. Eyni zamanda bu xalqları təmsil edən dövlətlərin birgə yaratdığı təşkilatlar var. Məsələn, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası, Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı və s. kimi qurumlar. Qeyd edim ki, Azərbaycan dövlətinin, şəxsən prezident İlham Əliyevin böyük dəstəyi, fəal iştirakı ilə neçə illərdir türkdilli dövlətlər arasında əməkdaşlıq daha da möhkəmlənib. Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının fəaliyyəti bütün dünyada maraqla izlənir. Bu cür rəsmi yaradılan qurumlar dövlətlər arasında iqtisadi-siyasi- mədəni əlaqələri tənzimləyir, genişləndirir. Xalqlar arasında mədəni əlaqələri, dostluğu genişləndirmək, möhkəmləndirmək isə içtimai təşkilatların vəzifəsidir. Bu istiqamətdə fəaliyyət göstərən qurumların sayı isə o qədər də çox deyil. Eyni dil qrupuna daxil olan xalqlar arasında əməkdaşlığa xidmət edən ictimai qurumlar var. Məsələn, Türkdilli Xalqların Siyasətinə Dəstək Fondu kimi. Ancaq türkdilli və slavyan xalqları arasında dostluğa xidmət edən fəal içtimai təşkilat yoxdur. Biz də bu boşluğu doldurmaq, xalqlar arasında mədəni əlaqələri genişləndirmək məqsədi ilə belə bir Fond yaratdıq".

M.Seyidov bildirib ki, Rusiyanin türkdilli dövlətlərlə əlaqələri bütün sahələrdə yaxşılaşdırmağa meyilli olduğunu nəzərə alıb bu qurumun yaradılmasını zəruri biliblər: "Bilirsiniz ki, Rusiyanın tərkibində çox böyük sayda türkdilli xalqlar yaşayır. Bizim fond həm də Rusiyada yaşayan türkdilli xalqların adət-ənənələrini öyrənmək, onların soyköklərini araşdırmaq, dünyada mövcud olan türkdilli xalqlarla əlaqələrini qurmaq istiqamətində də fəaliyyət göstərəcək. Yəni, qurumun əsas məqsədlərindən biri də Rusiya dövlətinin tərkibində yaşayan yerli türkdilli xalqlarla türkdilli dövlətlər arasında mədəni əlaqələrin qurulmasına yaxından kömək etməkdir. Biz Rusiya-Azərbaycan dostluq münasibətlərinin möhkəmlənməsində də yerli türkdilli xalqların roluna böyük əhəmiyyət veririk. Bu da yeni bir yanaşmadır. Fikrimizcə, bu münasibətlərdə türkdilli xalqların rolu böyük ola bilər. Çünki türkdilli dövlətlər içərisində Azərbaycan çox böyük sürətlə inkişaf edən dövlətlərdən biridir. Bu baxımdan, Rusiyadaki türkdilli xalqlar Rusiyanın Azərbaycanla mədəni əlaqələrinin daha da güclənməsində maraqlı tərəf kimi çıxış edirlər. Düzdür, bu 2 ölkə arasında həm diplomatik, həm də mədəni əlaqələr həmişə yüksək səviyyədə olub. Ancaq biz bu əlaqələrin daha da möhkəmlənməsinə xidmət edəcəyik".

Bəli, artıq Azərbaycan diasporunun artan nüfuzu, dünyanın əksər ölkələrində nümayiş etdirdiyi real güc günü-gündən genişlənməkdədir. Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin hazırladığı statistik materiallarda Azərbaycan diasporu tərəfindən təşkil edilən tədbirlər haqqında geniş məlumatlar verilmişdir. Bildirilir ki, bir tərəfdən bu tədbirlər davamlı xarakter daşıyır, digər tərəfdən də həmin tədbirlərdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı Ermənistanın Azərbaycana qarşı həyata keçirdiyi təcavüzün mahiyyəti haqqında daha obyektiv məlumatlar dünya ictimaiyyətinə çatdırılır.

Qəbul edilən qətnamələrdə Azərbaycan həqiqətlərinin təbliğinin gücləndirilməsi diaspor qurumlarının qarşısında dayanan başlıca vəzifələrdən biri kimi dəyərləndirilir. Bununla bağlı qərara alınıb ki, xarici ölkələrin parlamentlərində, dövlət və yerli özünüidarə orqanlarında azərbaycanlıların daha geniş təmsil olunmasına diqqət yetirilsin, azərbaycanlı icmaların fəaliyyət göstərdikləri ölkələrin kütləvi informasiya vasitələri ilə əlaqələri yaxşılaşdırılsın, yeni müstəqil qəzet, jurnal, radio, televiziya və informasiya agentliklərinin yaradılması prosesi davam etdirilsin. Ümumilikdə qəbul edilmiş “Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Xartiyası”nda beynəlxalq aləmdə erməni təbliğatına qarşı işin təşkili və Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin mahiyyəti ilə bağlı obyektiv məlumatların beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması üçün diaspor qurumlarının qarşısında dayanan konkret fəaliyyət istiqamətləri müəyyənləşdirilib. Bu fəaliyyət istiqamətlərindən aşağıdakıları qeyd etmək mümkündür:

- Müxtəlif ölkələrdə təbliğat xarakterli tədbirlərin həyata keçirilməsi;

- Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü haqqında faktların və sənədlərin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması;

- Dağlıq Qarabağ münaqişəsi haqqında materialların beynəlxalq təşkilatlara və xarici ölkə parlamentlərinə çatdırılması;

- Xarici kütləvi informasiya vasitələrində Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin səbəb və nəticələri haqqında əsl həqiqətləri özündə əks etdirən materialların yayılması;

- Azərbaycana həsr olunmuş tədbirlərdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə həsr olunmuş məlumatların yayılması;

- Avropa və ABŞ-da Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı internet forumların təşkili;

- Əcnəbi müəlliflər tərəfindən Qarabağ münaqişəsi haqqında hazırlanmış tədqiqatların geniş yayılması;

- Xarici televiziya kanallarında Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı həqiqətləri əks etdirən filmlərin nümayişi və s.

Yuxarıda göstərilən vəzifə və istiqamətlərlə bərabər, “Xocalıya ədalət” kampaniyası da son illərdə diaspor qurumlarının qarşısında dayanan başlıca vəzifələrə çevrilmişdir və dünyanın bir sıra ölkələri kimi Amerikanın Nyu-Meksika, Texas, Corciya, Men, Nyu-Cersi, Arkanzas və digər ştatlarının Xocalı hadisələrini soyqırım kimi tanıması həm də diaspor qurumlarının bu istiqamətdəki fəaliyyətinin nəticəsi kimi qəbul edilə bilər.

Cavanşir QƏDİMOV

Azad azərbaycan.- 2019.- 14 may.- S.-5