Dodaqaltı mızıldananlar

 

Felyeton

 

Bizim xalq çox istedadlı xalqdır. Hansı sahədə istəsən özünü göstərə bilir. Həm ədəbiyyata, incəsənətə, dinə çox meyllidir, hətta mən deyərdim ki, çox sıx bağlıdır. Odee..., millətin böyük bir hissəsi  ölüsünü basdırıb gününü qəbiristanlıqda keçirir, başqa bir hissəsi elə ki, mərhumu son mənzilə yola saldı gedir şadlanmağa, çal-çağıra, yəni toya. Elə bil insanlar bu iki fəaliyyət arasında haça-paça qalıb. Ta başqa bir işi, düşünəlisi bir şeyi, zadı yoxdu. Toydan çıxıb yasa gedir, yasdan çıxıb toya. Xeyir-şər ekiz qardaşdır.

Bir qisim insan da var ki, xeyir-şər yaradıcılığı ilə məşğuldur. Molla-imamlar yuxuda gördüklərini hədis adı ilə camaata dürtüşdürürlər.

Baxırlar ki, xalqı inandırıblar o zaman, Molla Nəsrəddinin sözü olmasın,  başlayırlar öz yuxularına inanmağa.

Bir qisim insan toy yaradıcılığı ilə məşğuldur.

Yox, yox, birdən ağlınıza gələr ki, bu qisim insan dodaqdəyməz, dildönməz, gəraylı, təcnis biliklərimizi  artırmaq, bu növü zənginləşdirmək üçün yenilərini yazırlar. Əttövbə, ağlınıza elə şey gəlməsin. Bu qisim yalnız yalnız "necə pul qazanmaq" yaradıcılığı ilə məşğuldur, özü bunu uğurla həyata keçirir. Bax, şadlıq saraylarında yayda zala sərin, qışda isti hava vurmur ki, toya gələnlər tez dağılışsınlar. Bunun şadlıq saray rəhbərlərinə xeyri? Deyim, siz barmağınızı qattalayın. Səhəri gün, dünəndən qalan bir çox yeməklər yenə masaların üstünə düzülür. Hələ mən içkiləri demirəm. Heç masaların üstündən yığışdırılmır. Soyuq qəlyanaltı, dondurma, daha bilim nələr, nələr... Vay, dədə vay!

Toy sahibi qalıb qıraqda, sarayın sahibi bir toyla üç toy yola verir. Etiraz edəndə dodaqaltı mızıldanır ki, pul vermişdin, onu da masaların üstünə qoyduq.

Bu dodaqaltı mızıldanmaq ezop dilindən, bizdə isə "mus-mus deyincə, Mustafa de" deyimindən  güclüdür. Yəni, hamı elə bilir ki, sən danışırsan, ancaq heç demirsən. Özünə gərək olmayan sözləri başdansovdu deyirsən, yəni başdan eləyirsən ki, di get.

Bax, bir qisim adam da var ki dodaqltı mızıldanır, başdan eləyir ki, əl çək. Sonra yuxarıdakı kuratoruna zəng edib deyir: "Gördün, gəşəng danışdım".

Odee..., Milli Məclisdə Xanhüseyn müəllim nətəhər dodaqaltı  sözlər dedi ki, nəticədə deputat qardaşlarımız düz qalan bir ilin maaşını ala bilməyəcəklər. Ellikcə, "topdan" buraxıldı Milli Məclis. Bəs bilmişdiniz? 125 deputatdan ən azı yüzü dodaqaltı mızıldanırdı. Amma, etiraf edim ki, bu sahədə ixtisaslaşmışdılar, usta idilər. Qəşəng mərifətli qazanırdılar. Arada adama dodaqaltı xox da gəlirdilər.

Dodaqaltı deyəndə yadıma dodaqdəyməz düşür. Bəndəniz bundan beşini yazıb, özü təcnis üstündə. Bir gün mötəbər nazirin birinci müavininə bir tədbirdə söylədim ki, bəs biz "dodaqdəyməz", "dildönməz" şeir növlərilə "Ginnesin" rekordlar kitabına düz bir saat dodaqlarımız bir- birinə dəymədən şeir söyləməklə düşərik. Xalqımız da bu sahədə çox istedadlıdır. Hər ay bu rekord təzələnəcək. Gündə biri dodaqdəyməz, dildönməz yazacaq. Sən yuxarılarda mötəbər adama çevriləcəksən. Bəs bilmişdin?

Deyəsən təklif onun ağlına batdı. Bir qədər düşündü cavab verdi ki, yaxşı təklifdir, Mirzə. Sən belə elə, bunu ingilis dilinə çevirtdir, pulunu da şəxsən verəcəm, qoy sanballı səhih olsun. Heç kimdə şübhə yeri qalmasın. O tədbirdə mənim qəhqəhəmi görəydiniz. Doğrusu, o da duruxdu. Təəccüblə soruşdu:

- Nəyə güldün, Mirzə?

Dedim, zalım oğlu, buna deyərlər başdan sovuşdurmaq, yəni bir növ dodaqaltı mızıldanmaq. Ay müəllim, bu ingilis dilinə tərcümə olunsa, day bunda dodaqdəyməzlik qalmaz, olar dodaqyapışdırmaq.

Gülüb "bax bunu düz deyirsən, Mirzə" dedi, qalsın gələn dəfəyə.

Hələ mən müxalifəti demirəm. Bəziləri elə dodaqaltı mızıldanır ki, deyirsən bunların ətəyində namaz qılmaq olar. O gün mühacir işinə görə Müsavatın bərkgedən başqanı qəzetlərə deyir ki, əgər xaricdə mənim adıma bir mülk tapsanız, sizə bağışlayacam. Buna başdan eləmək deyirlər. On-on beş il bundan qabaq bir deputatımız da elə beləcə demişdi. Dövlətimiz sağ olsun! Axtardı, tapdı. Özü heç bir mülk öz adına deyildi. Mələdə-mələdə hüzuruna gətizdirdi, çığırda-çığırda tutub əlindən aldı ki, bəs xalqa söz vermisən. Adam kişi olar! qədər ki, sözü deməmişdin, o mülklər sənin idi. Söz ağızdan çıxdısa, daha sənin deyil. Zorla dilindən dartıb o sözü çəkib çıxartmamışdılar ki. Deməyəydin, almayaydıq, di get.

Bu başqan da heylə. Guya öz adına bir mülk yoxdur.

Keçək təzə partiya yaratmaq istəyənə. Bu HƏP ənd (burada "ənd"i ingilis dilindən götürmüşəm, yəni, həpin sonu) partiyasının baş türemşiki nətəhər dodaqaltı mızıldanıb təşkilatını elan etdisə, artıq üçüncü şəxs HƏPƏNDdən imtina etdi. Gedənlər dedilər ki,  dodaqaltı sözləri başa düşməmişik, biz orda yoxuq. Amma, məndən soruşsaydılar, təklif verərdim ki, hələ göbəyi kəsilməyən partiyanın adını belə qoysunlar: Qisas Alanlar Partiyası (QAP). Bu "qap" sözünə başınıza çox adam yığışardı. Çünki zəmanə qapaqap zəmanəsidir.

Dodaqaltı mızıldanmaq yaxşı şeydir, amma siyasətdə yox, evdə. Arvad, yaxud elə mən özüm. Evdə dava düşməsin deyə, hərəmiz özümüz üçün dodaqaltı mızıldanırıq. Heç kim, heç başa düşmür. Təhlükə sovuşdu, bitdi. Yoxsa evdəki fəndlərimizi siyasə gətirəndə vay halımıza olur. Bax elə baş diplomatımız kimi. Azərbaycan dilində deyir desin, onsuz da heç kim, heç başa düşmür. Axırda bir gün ingilisin dilində bundan soruşublar:

- Ay müəllim, Qarabağ kimindir?

O da dərhal  mızıltını kəsib, elə ingiliscə  cavab verib.

- Əlbəttə bizim.

Hamı dərindən nəfəs alıb deyib:

- Bunu bayaqdan de, .

Baş diplomat da eləməyib tənbəllik, əlüstü əlavə edib:

- Bəs mən bayaqdan deyirdim?

Biri,  o eşitməsin deyə üzünü yana çevirərək, söyləyib ki, bayaqdan dodaqaltı mızıldanırdın. Amma, öz aramızdı, məmurlar arasında ən yaxşı, səlis, aydın dodaqaltı mızıldayan Hacıbala Abutalıbov idi. Belə baxanda çox aydın danışırdı, ancaq elə başdan eləyirdi ki, bir heç zaman üzünü görə bilmirdin, heyf, onu da əlimizdən pensiya-təqaüd küləyi alıb apardı. İndi beləsinə rast gəlmək mümkün  deyil. Yeni gələnlər başdan-zaddan eləmirlər, heç dodaqaltı mızıldanmırlar da... Dalısını özünüz bilirsiniz yazmaq istədim.

İndi təzə seçkilər olacaq. Namizədlər qapı-qapı gəzəcəklər ki, yuxarılardan bir dəstək ala bilsinlər. Yuxarılar da kimə dəstək verməsələr, dodaqaltı mızıldanacaqlar, yəni mənlik deyil.

Vay dədə, vay! Dodaqaltı mızıldanmaq, başdan eləmək dövrü çox güclənəcək. Di gəl bundan baş çıxart.

Bu yazını da dodaqaltı mızıldana-mızıldana yazdım ki, hərə öz payını götürsün. Başa düşdünüz ?

29. 11. 19

P.S. "Dolanışıq  - 2"-ni yazmağı unutmamışam. Gözləyirəm Milli Məclis buraxılsın, deputatları da qatım məmurların gözünə...

 

Yunus Oğuz

 

Azad Azərbaycan.- 2019.- 30 noyabr.- S.3