Televiziyanı cavabsız məhəbbətlə sevən həmkarımız

Həmkar

Bəzən gözləmədiyimiz hadisələrə tabe olmaq məcburiyyətindəyik. Bu da yaşadığımız həyatın bir qanunudu. Sizlərə təqdim etdiyimiz və maraqla qarşılanan “Həmkar” rubrikasınin ilk buraxılışından sonra bir müddət görüşə bilmədik. Səbəblərə toxunmayaq, qoy elə özlüyündə də qalsın. Əsas odu ki, yenə gəlmışik və bundan sonra oxucularımızı intizarda saxlamaq fikrindən çox uzağıq. Bu gün sizlərə təqdim etdiyimiz həmkarla görüşəndə, nə biləydik ki, vur-tut on iki gündən sonra...

Təsadüf elə gətirib ki, bugünkü müsahibimlə də uzun illər eyni məkanın qələm əhli olmuşuq. Mədəniyyətinə, davranışına, savadına, özünü və hazırladığı verilişləri təqdim etmək bacarığına sözün həqiqi mənasında həsəd aparmaq olardı. Üzündən heç zaman əskik olmayan təbəssüm çöhrəsinə çox yaraşırdı. Hazırladığı bütün verilişləri hamı böyük maraqla izləyirdi. Etiraf etmək lazımdı ki, ekranın o tərəfindən saçan ziyalılıqdan öyrənməli çox şey vardı. Kimi öyrənirdi, kimi maraqla izləyirdi, kimi də yaxşı mənada həsəd aparırdı. O isə üzündəki təbəssümdən hamıya pay verə bilirdi. Düşünürəm ki, artıq müsahibimizi təqdim etmək vaxtıdı. “Həmkar”ın ikinci qonağı Bakının elit təbəqəsinin nümayəndəsi, ssenarist, televiziya xadimi, Əməkdar jurnalist Nadejda İsmayılovadı.

MƏN

1936-cı ilin təbiətin «sərt qızı» olan qış fəslində dünyanın heç bir guşəsində rast gəlmədiyim gözəlliyi olan Bakıda dünyaya gəlmişəm. 1955-ci ildə 134 saylı orta məktəbi bitirmişəm. Arzum jurnalist olmaq olsa da, o zaman Azərbaycan Dövlət Universitetində (indiki Bakı Dövlət Universiteti) jurnalistika fakültəsinin rus bölməsi yox idi. Bu səbəbdən filologiya fakültəsinə daxil oldum və 1962-ci ildə ali təhsilimi başa vurdum. Kino sahəsində fəaliyyətimlə əlaqədar həyat yoldaşım Rasım İsmayılovun məsləhəti ilə Moskva Ümumittifaq Kinematoqrafiya İnstitutunun ssenarist-kinoşünas fakültəsini də ikinci təhsil olaraq bitirdim. Əmək fəaliyyətim müxtəlif illərdə Azərbaycan Televiziyası və C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyası ilə bağlı olub. 1996-cı ildən ruhuma daha yaxın olan televiziyadan ayrılandan sonra müstəqil ssenarist-jurnalist kimi çalışmaqda davam edirəm. Hələ gücüm var, səhhətim buna imkan verirsə, niyə də olmasın...

AİLƏ

Sadə bir ailənin yeganə övladı olmuşam. Əslən Sankt-Peterburqdan olan atam Vasiliy Deminovski mühəndis-kimyaçı olub və Kara-Boqaz-Qolda sulfatın tədqiqi ilə məşğul idi. Anam Mariya Petrovna Voloqdadan idi, lakin valideynləri 1920-ci ildən Bakıda məskunlaşıblar. Məndən əvvəl anadan olan bacım atamın çalışdığı ərazidə anadan olduğundan sağ qalmayıb, çünki o zona orqanizm üçün zərərli olub. Atamın yanına gedən anam artıq bundan qorxduğu üçün dünyaya gəlişim ərəfəsində Bakıya qayıdıb və mən bütün varlığımla bağlı olduğum bu şəhərdə doğulmuşam. Orada duruş gətirə bilməyən atam işini ataraq anamın arxasınca gəlib, lakin repressiyaya düşüb. Bu burulğanda batmamaq üçün qaçmağa müvəffəq olub. Çox illər sonra repressiya qurbanları haqqında verilişlər hazırlayanda, müşahidə edirdim ki, o zaman

repressiyanı hər bir ailədə gözləyiblər, hətta bağlamasını hazırlayanlar da olub. Sual verəndə ki, niyə qaçmırdız, yalnız bir cavab alırdım: “SSRİ-dən hara qaçmaq olardı”? Yəqin atamın qaça bilməsi məndə belə bir fikir yaratmışdı ki, o dəhşətdən hamı qaçaraq qurtula bilərdi. Və beləcə anam məni tək böyüdüb. Sadə, zəhmətkeş və yorulmadan işləyən anam...

YOL

Qələmlə dost olmağımı xatırlamıram. Bu, genetikdir də deyə bilmərəm, çünki hər iki valideynimin nəslində əsasən texniki sahənin mütəxəssisləri olub, əlinə qələm alıb yazıb-yaradan birini tanımıram. Yazmağı məktəb vaxtından sevmişəm. Diqqəti cəlb edən inşalar yazırdım, divar qəzetləri hazırlayardım. Bu baxımdan məktəbi bitirəndə nə müəllimlərim, nə də mən seçim qarşısında qalmadıq. Jurnalistikanın arzusunda olsam da, rus bölümü olmadığından, istiqamətim filologiya oldu. O zaman universitetin “Lenin tərbiyəsi uğrunda” adlı mətbu orqanı vardı və məni o qəzetə təhkim etmişdilər. Həmin qəzetdə mən özümü tapdım. Universitetdə hamının məni müxbir kimi tanımasından zövq alırdım. Üçüncü kursda oxuyarkən qəzetdə çalışan bir oğlan televiziya ilə əlaqə saxlamağa başladı və mənə birlikdə proqram hazırlamağı təklif etdi. Maraqlı olan bu təklifdən boyun qaçırmadım və bugünədək ruhumun hakimi olan televiziyanın astanasından ilk dəfə beləcə daxil oldum. Həmin ərəfədə Mərkəzi Komitənin “Əmək tərbiyəsi” haqqında bir qərarı çıxmışdı. Bu qərara əsasən məktəblərdə əmək dərsləri keçirilməli idi ki, uşaqlar parta arxasından əməyə alışmağa başlasın. Rus redaksiyasının baş redaktoru Nina Yarovaya bizə bu mövzuda iki dəqiqəlik süjet hazırlamağı tapşırdı və hərəmız bir tərəfə üz tutduq. Mən bir qədər fərqli bir səhnə qurdum. Uşaqlar kağızdan göyərçin düzəldir. Burada müxtəlif kadrlara yer verdim – kiminin əli yapışqana bulaşıb, kimi tələsdiyindən hər şey əlindən düşür. Əvvəldən heç nə asan olmasa da, sonda məktəb şagirdləri əməyə alışdırmağa müvəffəq olur. Tapşırılan iki dəqiqəlik süjet bədii bir səhnəyə çevrildi. Və bu o qədər heyrətlə qarşılandı ki, hamı bir ağızdan mənim televiziya üçün doğulduğumu vurğuladı. Baş redaktor mənə qiyabi şöbəyə keçib televiziyada işləməyi təklif etdi. Təklifi qəbul etdim və məni özünə cəlb etməyi bacaran bu mühit yaradıcılığımın başlanğıcı oldu.

JURNALİST

Ömrümün iyirmi altı ili Azərbaycan televiziyası ilə bağlıdı. Hazırladığım süjetlərdən tutmuş müəllifi və aparıcısı olduğum “Dalğa”, “Həftə plyus”, “TV kuryer” verilişlərinə qədər yürüdüyüm bu yolda ən əvvəl tamaşaçını, onun istəyini duymağa, nəbzini tutmağa çalışmışam. Mənim üçün həqiqət, ədalət, düzlük ən başlıca amil olub. Jurnalistikanı çox güclü, heyranedici, ömrün hər anının peşəsi hesab etmişəm. Bu gün jurnalistika bir növ siyasətin alətinə çevrilib, imkanları çox genişlənib. Lakin əsas odur ki, ətrafındakılara və özünə qarşı düzgün qalmağı bacarasan. Əvvəllər daha çox maksimalist idim. O üzdən hər səpkidə icmallar, tənqidi materiallar, publisist proqramlar hazırlayırdım. Lakin indi həmin mövzulara toxunmuram. Bəlkə ona görə ki, indi insanlar həyatdan çox şikayət edir, yaxşıdan daha çox pisi görür. Bu, artıq mənlik deyil. Mən daha çox həyatı ucaldan, pozitiv notları axtarıram. Millətin həyatında, Azərbaycanın tarixində elə hadisələri tapmağa çalışıram ki, orada insanların elm sahəsindəki kəşflərini, mədəniyyətdə, incəsənətdə etdiyi yenilikləri daha çox göstərə bilim. Zamanında Azad Mirzəcanzadə deyib ki, statistikaya görə Azərbaycan istedadlı insanlar arasında birinci yeri tutur. Əslində bu bir qədər paradoksal səslənir. Dünyanın hər bir ölkəsində olduğu kimi, bizdə də sarsaqlar var, lakin istedadlılarımız daha çoxdu. Mən həyatın bu səmtinə daha çox üstünlük verirəm. Tənqid də lazımdı, müxalifət də lazımdı, lakin artıq mənsiz. Yaradıcılığımın bir hissəsi kino ilə bağlıdı. On ilə qədər kinostudiyada çalışdığım müddətdə xeyli filmlərin ssenari müəllifi oldum. Həyatda insana uğur gətirən ilklərin yeri fərqli olur həmişə. İlk kino ssenarim “Təkcə adanı özünlə apara bilməzsən” filmi oldu. Bu təkcə mənim deyil, demək olar ki, bütün yaradıcı heyətin debütü idi. 1980-ci ildə təqdim olunan film elə həmin ildə Kiyevdə keçirilən “Gənclik-80” XI Respublika kinofestivalında Diploma və Prizə layiq görüldu. Bir il sonra IX Ümumittifaq televiziya filmləri festivalında film Baş mükafat və Diplom qazandı. 1982-ci ildə isə filmin quruluşçu rejissoru Gülbəniz Əzimzadə, quruluşçu operatoru Hüseyn Mehdiyev, quruluşçu rəssam Mais Ağabəyov və ssenari müəllifi olan mən Azərbaycan Komsomolu Mükafatına layiq görüldük. Bundan sonra filmlərə ssenarilər yazdım, lakin hiss edirdim ki, televiziya üçün darıxıram. Və bu hiss məni yenidən televiziyaya qaytardı. Bu qayıdışdan iki il sonra 1988-ci ildə respublikada vəziyyət gərginləşməyə döğru yol aldı, Topxana hadisəsi, ardınca azərbaycanlıların İrəvandan deportasiyası həyatımızı dəyişdi. Və biz nəinki gözləmədiyimiz, təsəvvür belə edə bilmədiyimiz siyasi hadisələr burulğanına düşdük. Bu burulğanda nələr yox idi – şər, böhtan, ağ yalan, xəyanət, qaçqın, məcburi köçkün, soyqırım, müharibə. Qardaş deyib çörək kəsdiyimiz qonşular bizə böyük ustalıqla arxadan zərbəni elə vurmuşdular ki, çaş-baş qalmışdıq. Elə bir dönəm idi ki, haqlı olduğumuzu sübut edə bilmirdik. Bu, o qədər ağrılıdı ki... Qaynar nöqtələrə gedir, süjetlər, reportajlar hazırlayır, həqiqəti çatdırmağa çalışırdıq. Gördüyüm dəhşətlərdən günlərlə özümə gələ bilmirdim. Qazaxda çəkiliş zamanı KAMAZ maşınından enib bizə yaxınlaşan bir erməni əsgərini söhbətə çəkməyə az-çox nail olsaq da, yalnız montaj zamanı sürücünün bizə tuşladığı silahı görə bilmişdik. Xocalı faciəsinin cəlladı Zori Balayan nədənsə İrəvanda yox, Moskvada aclıq aksiyasına başlamışdı. Ondan müsahibə almaq üçün Moskvaya yollandıq. Köməkçisi vasitəsi ilə əlaqə yaratdıq, müsahibəyə razılığını aldıq, lakin bildirəndə ki, Azərbaycan televiziyasındanıq, ona sanki od vuruldu.

Heç zaman unuda biməyəcəyim müsahibə ümummilli lider Heydər Əliyevlə olan görüşümdü. 1993-cü ilin mart ayı idi. Həmin vaxt o artıq Naxçıvana qayıtmışdı. Muxtar Respublika blokada vaxtlarını yaşayırdı. Fransız səfiri Naxçıvana humanitar yardım göstərmək istəyirdi və birlikdə bölgəyə yollandıq. Naxçıvan respublikanın o zamankı rəhbərliyi tərəfindən də blokadada idi. Ulu öndər İran, Türkiyə və başqa xarici dövlətlərlə əlaqə yaratmağa çalışırdı. Yadımdadı Novruz bayramı ərəfəsi olduğundan camaatı əsas unla təmin etmək lazım idi. Və o buna nail ola bildi. Müsahibə almaq istəyimi bildirəndə, dedi ki, saat 1-də gələrsiz. Mən təəccübümü gəzlədə bilmədən – gecə saat 1-də deyə soruşanda məlum oldu ki, Heydər Əliyev gecə saat 2-yə qədər yerində olur. Təyin olunan vaxtda gələndə koməkçisi dedi ki, 20 dəqiqəniz var, rəhbər çox yorğundu. Həmin 20 dəqiqə bir saat oldu. Bu çətin vəziyyətdə belə onun əzmi, vüqarı olduğu kimi qalmışdı. Fransız səfirinə məğrurcasına bildirdi ki, bizə bu yardımlardan daha vacib qarşılıqlı münasibətləri qurmaq lazımdı və bu istiqamətdə Azərbaycanın imkanlarını sadalayanda səfir heyrətə gəldi. Əsl şəxsiyyət, millətin təəssübünü çəkən bir insanla olan bu görüşü hələ də xatırlayıram. Qısa bir zamandan sonra bu dahi insanı Bakıya dəvət edib hakimiyyətə gəlməyini istədilər. Heydər Əliyev gəlişindən sonra atəşkəsə nail oldu, müharibə şəraiti qalsa da, Azərbaycan müstəqil addımlarını atmağa başladı. Mən də fəliyyətimdə insanların ruhuna daha yaxın, maraqlarını güdən proqram, reportajlarımla tamaşaçılarla görüşlərimi davam etdirirdim, ta ki, 1996-cı ilə qədər. Həmin vaxt Azərbaycan televiziyasının rəhbərliyi dəyişdi, yeni sədr mənim orada qalmağımı lazım bilmədi. Aldığım bu xəbər çox böyük zərbə idi. İlk iş yerimdən ayrılmalı idim və onda anladım ki, mən televiziyanı cavabsız məhəbbətlə sevmişəm. Ağlıma müxtəlif fikirlər gəldi, hətta rus olmağım belə. Lakin Azərbaycanda heç vaxt belə bir faktor olmayıb axı. Yadımdadı Lənkəranda çəkilişdə olanda yaşlı bir qadın yaxınlaşıb mənə dedi ki, düzdü, rus dilini yaxşı anlamıram, amma danışdıqlarının, çəkdiklərinin heç birini ötürmürəm, çox vaxt da ağlayıram. Bu etiraf bütün mükafatların fövqündə durur. Və sonda anladım ki, bu yalnız peşə paxıllığından doğan səbəbdi. Nə yaxşı ki, həyatımda Rasim İsmayılov kimi bir ömür-gün yoldaşım vardı. Onun məhəbbəti mənə bu ağrını unutdura bildi.

OCAQ

Rasimlə televiziyada rastlaşdıq. Mən orada yeni çalışmağa başlamışdım. Moskva Ümumittifaq Kinematoqrafiya İnstitutunu bitirən Rasimi isə televiziyaya təcrübə keçməyə göndərmişdilər. Məni görən kimi deyib ki, bu qız həyat yoldaşım olacaq. İş elə gətirdi ki, Rasimi bizim şöbəyə təyin etdilər. Həmin gün həmkarlarımızdan biri bizi evinə qonaqlığa dəvət etmişdi. Bunu bilən Rasim dedi ki, olar mən də gəlim? Qonaqlıqda həmkarımız uzun müddət ünsiyyətdə olduğu xanıma evlilik təklifi etdi. Məni yola salmaq missiyasını özünə borc bilən Rasim yolda qəflətən dedi: “Bəlkə biz də evlənək”? Onun hisslərindən xəbərsiz olduğum üçün sözü xətrimə dəydi. Amma heç demə xətrimə dəyən bu sözün arxasında ilk baxışdan doğan məhəbbət var imiş. Rasimlə 43 il elə bir ömür yaşadıq ki, çoxları bizdən nümunə götürməyə çalışdı. Onun da anası rus idi. Anna İlyiniçna dörd oğlu və özlərindən ibarət çox mehriban bir ailə qura bilmişdi. Atası Rza İsmayılov hədsiz gözəl insan idi. Uzun illər Meşə Sənayesi naziri vəzifəsində çalışıb. Güclü və mehriban bir nəsil idi İsmayılovlar. Ad günlərində 80-90 nəfər qohum-əqrəba yığışardı. Artıq 16 ildi ki, Rasim yoxdu, lakin indiyə qədər zəng edib mənimlə maraqlanırlar. Həmişə məni yaxşı gəlin hesab ediblər. Rasim bütün yazılarımın ilk oxucusu da idi, redaktə edəni də. Mən yazdıqlarıma qarşı hədsiz məsuliyyətli olmuşam. Yazdım verdim getdi çapa kimi bir anlayış olmayıb mənim üçün. Qələmimdən çıxan nə olursa, olsun bir gecə mütləq evdə qalmalı idi, bu, artıq bir adətə, vərdişə çevrilmişdi. Əslində mən ikinci ali təhsili Rasimin məsləhəti ilə aldım. Biz bir-birini o qədər tamamlayırdıq ki, onun məni seçim qarşısında qoymaq fikri ağlından belə keçməzdi. Lakin belə bir hal olsaydı, mən ailəmi karyerama qurban verərdim. Kinoda yaranan böhrana baxmayaraq, Rasim sona qədər işinə sadiq qaldı. Lakin Qarabağ hadisələri onun səhhətində özünü göstərmişdi. Dörd gün sürən komadan bir daha ayılmadı və beləcə ömrümün məhəbbət dolu nağılı sona yetdi. Və bu nağıldan mənə qalan qızımız Cəmilə oldu.

MEDİA

Bu gün jurnalistikanı da, jurnalisti də tənqid edən çoxdu. Bunun dərinliyinə varıb analiz etmək fikrindən uzağam. Mənim üçün jurnalist yaxşı insan, düzgün və istedadlı olmalıdı. Bu peşədə ən əsas yerdə zəhmət dayanır. Nə qədər çox əmək sərf etsən, ondan da artıq uğur qazanarsan. Jurnalist kimdən və nədən yazırsa, yazsın həmdərd olmağı bacarmalıdı. Anlayışlı olmaq, müsahibini dərk etmək, onunla olmuşları bərabər yaşamaq, duyğularını duymaq jurnalisti qidalandıran bir yanacaqdı. Əgər biri haqqında yazacamsa, ən əvvəl onun tərcümeyi-halını, hadisələri öyrənirəm. Məlumatlar məni təsirləndirməsə, əlimə qələmi almıram. Mən pis qələm sahibi olmadığımı bilsəm də, bu, əsas deyil. Əsas görəcəyin işin qəlbinə, ruhuna yaxın olmağıdı. Jurnalist ürəyinin istədiyi və onu narahat edən mövzunun dalınca getməlidi. Bu gün tənqid baş alıb gedir. Sosial şəbəkələrin izləyicisiyəm. Mübahisə mövzusuna çevrilən bir hadisəni o qədər haqsız tənqid edirlər ki... İnsanlar arasında sanki bir intizamsızlıq yaranıb. İstədiyini yazan kəs bilir ki, buna görə ona heç nə olmayacaq və arxayınçılıqla “fəaliyyətini” davam edir. Zənnimcə bütün bunları tənzimləyib düzgün məcraya yönəltmək üçün xalqın inanıb etibar etdiyi analitiklər, publisistlər məsələyə müdaxilə etməlidi. Söz azadlığından, demokratiyadan, senzuranın olmamasından düzgün faydalanmaq lazımdı. Ulu öndər Heydər Əliyev senzuranı ləğv edəndə çox sevindik. İstər televiziyada, istər kino sahəsində çalışarkən senzorlarla çox işləmişəm. Onların verilişlərimi bağladığı vaxtlar da olub. Zənnimcə televiziyaya, kino sahəsinə, mətbuata rəhbərlik edənlər güclü biliyə, savada malik olmalıdı ki, balans qoruna bilsin və jurnalist qələmə aldığı yazısını əsaslı dəlillərlə müdafiə etməyə nail olsun. Bu gün senzuranın olmaması sarı mətbuata daha çox yarayıb. Lakin inanıram ki, bu vəziyyət öz düzgün həllini tapacaq.

VƏTƏN

Çox bəyəndiyim bir fikir var: “Demə ki, Vətən mənim üçün nə edib, mən bu Vətənə nə vermişəm - deyə özündən soruş”. Bunu bir formula kimi qəbul etmişəm. Mənim Vətənimə qarşı heç bir iddiam yoxdu. Vətənimi hədsiz sevirəm, ona pərəstiş edirəm. Vətənimin çox mehriban, səmimi, hər kəsə qəlbində yer verməyi bacaran insanları var. Elə bu üzdən də torpaqlarımız əldən getdi. Mən Bakının vurğunuyam. Bakı həyatdı, Bakı məhəbbətdi, Bakı mənim dostlarımdı, Bakı mən özüməm... Doğulub boya-başa çatdığım, illərimi verdiyim bu şəhər mənim üçün hər şeydi. İstər həyat yoldaşımın sağlığında, istərsə də indi Bakını tərk edib xaricdə yaşamaq imkanım olub. Bütün ömrü təpədən dırnağa qədər Bakıya bağlı olan, qəlbi Bakı ilə döyünən insan ondan uzaqda yaşaya bilərmi? Səhər onun çıxan günəşi, axşam səmanı işıqlandıran ayı dünyanın heç bir nöqtəsində yoxdu. Mən bunu görüb, hiss etmiş bir bakılı kimi deyirəm. Məni tanımayan insan Bakıya olan bağlılığımı yaradıcılığımdan dərhal hiss edir. Mənim üçün Vətən budur!

HƏMKAR

Mən özümü müharibə uşağı hesab edirəm. Böyük Vətən Müharibəsi başlayanda beş yaşım vardı. Atam yox idi, anam üçün çox çətin idi. Bununla belə o qədər qayğı və mehribanlıq vardı ki... Məktəbdə bizi yedizdirirdilər, qonşular bir-birinə kömək edərdi. Yadımdadı ehtiyatla da olsa, Novruz bayramı mütləq qeyd olunardı. Hamı bizə bişirdiyi şirniyyatlardan gətirərdi və sonda heç kimin evində olmadığı qədər süfrəmizə şəkərbura, paxlava, müxtəlif şirniyyatlar düzülərdi. Qara xəbər alan ailənin dərdi hamının idi. Mən bütün bunları gördüyümdən mümkün qədər müharibə tərəfdarı olmamışam. Lakin zaman keçdi, yarım əsrdən sonra Birinci Qarabağ müharibəsini yaşadım. Düşmənimiz illərlə, addım-addım bu hiyləsinə doğru irəliləyəndə, biz hər şeydən bixəbər öz səmimiyyətimizdə, dürüstlüyümüzdə qalmışdıq. Mən artıq uzaq zaman kəsiyində qalan müharibə uşağı deyildim, qələmini silaha çevirib mümkün olmayanı mümkünə çevirmək üçün çırpınan bu Vətənin qızı idim. O zaman arxa cəbhədə olan balaca Nadejda böyümüşdü və indi artıq ön cəbhədə idi. Bu Nadejda qucağında körpəsi ilə öldürülən ananı görmüşdü, onları xilas edə bilmədiyi üçün qısa zəncirdə qalan bir köpəyin zınqıltılı səsini qulaqlarından qova bilmirdi. O vaxtlardan kifayət qədər uzun müddət keçib və mən ürəkdən inanıram ki, illərlə gözü yolda qalan bütün torpaqlarımız öz azadlığına qovuşacaq. Mən zəhmətə kiçik yaşlarından alışmışam. On bir yaşım vardı, beşinci sinifdə oxuyurdum. Biz çox kasıb yaşayırdıq. Dərsdən sonra 2-3-cü sinif şagirdlərilə məşğul olurdum və bunun müqabilində aldığım qazancla anama kömək edirdim. Anam günün sonunda mənim yorğun halıma ürəkdən acıyardı. Sonra ali məktəb, gərgin iş mənə mətbəxə girməyə imkan vermədi. Ailə qurandan sonra da işləməkdən yorulan anamı işdən ayırıb yanıma gətirdim və evimizin idarəsi ona keçdi. Yenə də mətbəx işlərindən uzaqda qaldım. Anamı itirəndən sonra Rasim dedi ki, narahat olma, bu öhdəliyi öz üzərimə götürürəm. Rasimin ağır xasiyyəti vardı, evdə kənar adam sevmirdi. O üzdən evə köməkçi götürmədik. Yalnız Rasimi də itirəndən sonra köməkçiyə ehtiyacım oldu, çünki dadlı yeməkləri sevirəm. Doğma Bakımda ən çox sevdiyim yer İçəri şəhərdi. Evimiz indiki Neftçilər prospektində idi. O zaman Stalin prospekti adlanırdı. Həyətimizin arxa hissəsi İçəri şəhər tərəfə idi. Hər gün məktəbə o dolanbac döngələrdən keçib gedirdim. Tale elə gətirdi ki, həyat yoldaşım əslən içəri səhərli oldu. Dünya boyda şöhrəti olan bu nağıl şəhər hər ikimizin yaradıcılığında xüsusi yer tutub. Qızımız Cəmaləni yaxşı bir insan kimi yetişdirə bilmişik. Mükəmməl təhsili var, altı dildə sərbəst danışır, tərcüməçidi. Mənim davamçım olmasa da, nəsə götürüb. Hazırda İtaliyada yaşayır. Bir-birindən gözəl üç nəvəm var. İkisi azərbaycanlıdı, biri italyan. İtalyan nəvəm o biri ikisindən daha çox azərbaycanlıdı. On günlük məni görməyə gəlmişdilər, lakin pandemiya üzündən üç ay onlarla maraqlı vaxt keçirdim. İndi isə onlarsız darıxıram. Amma sevimli işim yenə də başımı qatmağa imkan verir. Yeni proqram üzərində çalışıram. “Bakı romanları” adlanacaq bu proqramda saf, təmiz sevgi üzərində qurulan ailələrin qəhrəmanları olan cütlüklərdən bəhs olunacaq. Çünki mən həmişə təbəssüm və məhəbbətin dünyanı xilas edəcəyinə inanmışam. Mən dövlətimdən, Vətənimdən heç vaxt nəsə gözləyib istəməmişəm. Lakin hər zaman insanlara dəyərini verməyi bacaran dövlətim bu il Milli Mətbuatın 145 illiyində məni “Vətənə xidmətə görə” III dərəcəli ordenlə mükafatlandırdı. Bu Vətənə xidmət etmək mənim borcumdu, çünki məni o yetişdirib.

QIRX DÖRD GÜN

Otuz il kifayət qədər uzun bir müddətdi və sonda vulkan püskürməli idi. Biz çox gözlədik. Bu, həyatımda yaşadığım üçüncü müharibədi. Böyük Vətən Müharibəsində həm kiçik idim, həm də arxada. Birinci Qarabağ Müharibəsi bizə şok yaşatdı. Nə qədər xəyanət vardı o zaman... Gənc respublika tamamilə təklənmişdi, informasiya blokadaya alınmışdı. Bizi hamı heç bir əsas olmadan mühakimə edirdi. Bütün bunları yaşamışam. İkinci Qarabağ Müharibəsi gözlənilməz olduğu qədər də, sevinc yaşatdı mənə. Bu müharibə labüd idi, çünki qarşı tərəf sülh və barışıq təkliflərindən hər zaman baş qaçırıb. İstər 2016-cı il Aprel döyüşləri, istərsə də bu ilin iyul ayındakı Tovuz hadisələri onlara xəbərdarlıq işarəsi olsa da, yenə özlərinə gəlmədilər. Və sonda 30 illə öyündükləri cəmi 44 gün ərzində əllərindən alındı. Mənim üçün qələbə və məğlubiyyət nisbi anlayışdı. Ermənistan üçün bu ciddi qələbə olsa da, rüsvayçı qələbə idi. 30 il ərzində erməni özünü haqlı hesab etsə də, dünyada nüfuzu enməyə başladı. Get-gedə ona inananların sayı azaldı, ona sadiq qalan öz diasporu oldu. Azərbaycan isə bu 30 ildə o qədər güclü ordu yetişdirib, hərbi baza yaratdı ki, 44 günə öz torpaqlarına bayraqlarını sancdı. Bax bu, məğrur bir qələbədi. Bu gün sevincdən, qürurdan özümə yer tapa bilmirəm. Mənim hər kəsin həsəd apara biləcəyi Prezidentim və Ali Baş Komandanım var. Gecə-gündüz Allaha yalvarırdım ki, heç bir üçüncü tərəf bu münaqişəyə müdaxilə etməsin. Xoşbəxtəm ki, elə də oldu. Bü qələbəyə böyük itkilər verməklə nail olduq. Bu da müharibə adlı bir iblisin qanunudu. O igidləri yetişdirən anaların qarşısında bü gün Azərbaycan baş əyir. Tanrı bütün şəhidlərin məkanını cənnət eləsin!

P.S: Müsahibimlə divarlarından belə yaradıcılıq qoxusu gələn evində üzbəüz oturmuşduq. Suallarımı diqqətlə dinləyib həvəslə cavablandırırdı. Lakin nə o, nə də mən cəmi on iki gündən sonra baş verəcəklərdən bixəbər idik. O xəbər gələndən sonra müsahibəni qələbə notları üzərində bitirmək üçün gözlədim, çünki inanırdım ki, o gün mütləq gələcək.

Tamilla TEYMURQIZI

Azad Azərbaycan .- 2020 .- 19 noyabr – S.7.