Akademik Arif Paşayevin Milli Aviasiya

Akademiyasının təşəkkül tapmasında müstəsna rolu

Azərbaycan tarixi silsiləsindən

(Portret cizgiləri)

Xülasə. Məqalə Azərbaycanın görkəmli alimi, Milli Aviasiya Akademiyasının rektoru, akademik Arif Mir Cəlal oğlu Paşayevin həyat və yaradıcılığına həsr olunub. Məqsəd, Akademik Arif Paşayevin çağdaş dövrümüzə qədər keçdiyi yaradıcılıq yollarına, bir neçə kitaba sığmayan fəaliyyət istiqamətlərinə kiçicik də olsa səyahət etmək, müstəqil Azərbaycanımız üçün gördüyü titanik töhfələrinə nəzər salmaqdır.

Məhz akademik Arif Paşayevin tükənməz enerjisi sayəsində milli aviasiyamız kadr hazırlığı sistemini qurmuş, onu dünya standartları səviyyəsinə çatdırmışdır. Akademik Arif Paşayevin bu fəaliyyəti sayəsində nəinki, milli mülki aviasiyamız, həmçinin Hərbi Hava qüvvələrimiz də bacarıqlı kadr potensialına yiyələnmişdir. Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə milli aviatorlarımızın sayəsində Milli Ordumuzun Hərbi Hava Qüvvələri həm 1-ci, həm də 2-ci Qarabağ savaşında böyük qəhrəmanlıqlar göstərmiş, düşmənlərə sarsıdıcı zərbələr endirərək möhtəşəm qələbəmizi təmin etmişlər.

Sözsüz ki, bütün bu nailiyyətlərin həyata keçirilməsində akademik Arif Paşayevin böyük rolunu vurğulamaqla, onun milli kadr hazırlığı sisteminin inkişaf etdirilməsi istiqamətində atdığı addımlar Milli Aviasiya tariximizdə yeni səhifə açmışdır.

XX əsrin sonu XXI əsrin əvvəllərində artıq özünü təsdiq etmiş Azərbaycan mülki aviasiyası nüfuzlu beynəlxalq aviasiya təşkilatlarına daxil olmuş və fasiləsiz olaraq, ən müasir texnika və avadanlıqla təchiz olunmuşdur. Bu yüksəlişdə Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin əvəzsiz rolunu vurğulayaraq respublikada aviasiya sahəsi üçün milli kadrların hazırlanmasının sistemli təşkilini həyata keçirən Azərbaycan Milli Aviasiya Akademiyası çox zəngin və məsuliyyətli bir dövr keçmişdir. Milli Aviasiya Akademiyası (bundan sonra MAA) Azərbaycan Hava Yolları Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin (QSC) strukturuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının dövlət ali təhsil müəssisəsi kimi ölkəmizdə mülki aviasiya sahəsində ali, əlavə və peşə-ixtisas təhsil proqramlarını həyata keçirən ali təhsil müəssisəsidir.

Azərbaycan Nazirlər Kabinetinin 15 iyun 1992-ci il tarixli, 337 nömrəli qərarı ilə yaradılan aviasiya tədris ocağının ilk adı «Milli Aviasiya Mərkəzi» olmuşdur. İki ildən sonra isə Milli Aviasiya Akademiyası adlandırılmışdır. MAA-nın rektoru vəzifəsinə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycan Dövlət Mükafatı laureatı, Yusif Məmmədəliyev adına mükafatın sahibi, akademik Arif Mir Cəlal oğlu Paşayev təyin edilmişdir. Onun elmi maraq dairəsi olduqca çoxşaxəlidir: yarımkeçiricilər fizikası və texnikası, maddələrin parametrlərinin məsafədən zondlaşdırılması, elmi cihazqayırma, radio və ultrayüksək sürətli elektromaqnit dalğaları diapazonunda maddələrin fiziki xassələrinin tədqiqi və digər sahələrdə tanınmış alim kimi çıxış etmişdir.

Son illərdə akademikin elmi fəaliyyəti aktual istiqamətə - yüksək hərarətli keçirici maddələrin fiziki xassələrini öyrənən unikal elmi cihazların işlənib hazırlanmasına, habelə pilotsuz uçan aparatların tədqiqinə yönəlmişdir. Arif Paşayev 300-dən çox elmi məqalənin, 15 monoqrafiyanın, habelə 35 ixtiranın və bir sıra fundamental ideyaların müəllifidir.

Milli Aviasiya Akademiyası təşəkkül tapdığı ilk dövrlərdə bir fakültə, iki ixtisas, 80 tələbə ilə fəaliyyətə başladı. 1994-cü ildə Hava Nəqliyyatının Uçuş istismarı fakültəsi və onun nəzdində Hava gəmilərinin uçuş istismarı və aeronaviqasiya, Uçuş aparatlarının və aviasiya mühərriklərinin konstruksiyası və istismarı kafedraları yaradıldı. Həmin ildə MAA-nın nəzdində Elmi Tədqiqat Aviasiya İnstitutu (ETAİ) da fəaliyyətə başladı.

Arif Paşayev yüksək elmi-praktiki potensiala malik olmaqla yanaşı, yüksək vətəndaşlıq, vətənpərvərlik hissləri ilə yaşayıb-yaradan, respublika əhəmiyyətli işlərdə, xüsusən Azərbaycanda aviasiya təhsilinin müasir səviyyədə inkişafına yorulmadan gərgin əmək sərf edən, gənc nəslin təlim-tərbiyə işlərində, onların yüksək vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmalarını xüsusi diqqətdə saxlayan qayğıkeş rəhbər, səmimi insan və ətrafında olan hər bir işgüzar, yaradıcı əməkdaşın yaxın məsləhətçisi və köməkçisidir.

1996-cı ildən indiyədək "Azərbaycan Hava Yolları" Dövlət Konserni Milli Aviasiya Akademiyasının rektorudur. Onun rəhbərliyi ilə akademiyada tədris prosesi, elmi-metodiki işlər yüksək səviyyədə təşkil edilmişdir. Milli Aviasiya Akademiyasında rektor vəzifəsinə təyin edildiyi vaxtdan burada "İqtisadiyyat və hüquq", "Avianəqliyyat istehsalatı", "İxtisasartırma" kimi kafedra və yeni ixtisaslar açılmışdır. Burada ilk dəfə Azərbaycan dilində təhsilin aparılmasına başlanmışdır. Akademiyanın ərazisində yeni tədris korpusu, müasir tələblərə cavab verən idman kompleksi, tələbə yataqxanası, mehmanxana və sairə binalar inşa edilmişdir.

2008-ci ilin fevralında aviasiya kadrlarının hazırlanmasında və tədrisin nümunəvi təşkilində göstərdiyi xidmətlərə görə MAA-nın rektoru A.M.Paşayev Dövlətlərarası Aviasiya Komitəsinin «Qızıl medalı» ilə təltif olundu. Bir il sonra, 2009-cu il fevralın 12-də Azərbaycanın elm və təhsil sahəsində layiqli xidmətlərinə görə A.M.Paşayev bir daha yüksək mükafata layiq görüldü: Prezident İlham Əliyevin Fərmanı ilə ikinci dəfə «Şərəf» ordeni ilə təltif olundu.

Akademik A.M.Paşayevin rəhbərliyi dövründə Milli Aviasiya Akademiyası təhsilin və elmi tədqiqat işlərinin səviyyəsinə görə müasir dünya standartlarına cavab verən ali təhsil ocağına çevrilmişdir. 1999-2000-ci illərdə Dövlətlərarası Aviasiya Komitəsinin qərarı ilə MAA mülki aviasiya sahəsində ali təhsil müəssisəsi statusu verən sertifikat (şəhadətnamə) almışdır. Akademiya Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının (bundan sonra İCAO kimi qeyd ediləcək) 2000-2002-ci illəri əhatə edən təhsil müəssisələrinin məlumat kitabına daxil edilmişdir. Akademiyanın elmi fəaliyyəti buradakı dozimetrlərin, pilotsuz uçan aparatların, minaların axtarılması və zərərsizləşdirilməsi üzrə radioidarəolunan robotların, radiotexniki təminat obyektlərinin texniki vəziyyətinə avtomatlaşdırılmış nəzərət sistemlərinin yaradılmasına və s. yönəldilmişdir. Onun rəhbərliyi altında Milli Aviasiya Akademiyası Dövlətlərarası Aviasiya Komitəsinin qərarı ilə "Mülki Aviasiya ali təhsil müəssisəsi" sertifikatına layiq görülmüş və Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının ali təhsil müəssisələrinin siyahısına daxil edilmişdir.

Akademiyada çoxşaxəli elmi-tədqiqat işləri aparılır. Bunlardan ən aktualı aviasiyada tətbiq oluna biləcək mikroelektron sensorların öyrənilməsidir. Az müddət ərzində MAA-nın mütəxəssisləri tərəfindən bir sıra avadanlıqlar: hava gəmilərini qaldıra bilən hidroqaldırıcı qurğu, vertolyotlara xidmət etmək üçün asma nərdivan, təyyarələrin quyruq dayağını 6 və 12 metr hündürlükdə tənzimləyən cihaz, əyləc sıxaclarını ayıran əl aləti (bundan «Binə» və «Zabrat» aeroportlarında istifadə olunur) və digər lazımlı texniki vasitələr hazırlanaraq, aviatorların istifadəsinə verilmişdir.

Akademik A.M.Paşayevin MAA-da Azərbaycanda analoqu olmayan, dünya standartları səviyyəsində şəhərciyin salınması işində gərgin, müntəzəm şəkildə apardığı islahatlar, təhsilin səviyyəsinin yüksəldilməsinə şəxsi nəzarəti, Akademiyada sağlam elmi-pedaqoji mühitin yaradılması, yüksək ixtisaslı mütəxəssislərinin ali məktəbə dəvət edilməsi onun yüksək elmi potensiala və təşkilatçılıq qabiliyyətinə malik olmasına sübutdur. Azərbaycanda mülki aviasiyanın inkişafı ilə əlaqədar olaraq 1997-1998-ci tədris ilindən MAA-ya qəbul olan tələbələrin sayı artmağa başladı. MAA-nın məzunlarının ilk buraxılışı 1995/1996-cı tədris ilində oldu. Həmin ildə 39 tələbə MAA-nın məzunu kimi milli aviasiya müəssisələrinə təyin olundular. Məhz akademik A.M.Paşayevin zəhməti sayəsində 1999-cu ildə Avianəqliyyat istehsalatı fakültəsi, onun nəzdində Avianəqliyyat istehsalatı, Riyaziyyat və mexanika kafedraları, İqtisadiyyat və hüquq fakültəsi və onun nəzdində Hüquqşünaslıq kafedrası yaradıldı. Həmin dövrdə Milli Aviasiya Akademiyasının «Elmi məcmuələr» jurnalı təsis olundu və Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının elmi-tədqiqat işlərinin nəticələrinin dərc olunması tövsiyə olunan reyestrə daxil edildi. Hazırda «Azəraeronaviqasiya» müəssisəsi Akademiyada hazırlanmış radiotexnika və rabitə sisteminin texniki sazlığını daim nəzarətdə saxlayan mürəkkəb sistemə malik yeni qurğuya böyük ümid bəsləyir. Bu qurğunun əsas funksiyası hər bir obyektə dair informasiyanı yığmaq, mühafizə etmək, ötürmək, saf-çürük edərək, monitorda əks etdirməkdən ibarətdir.

Tədris prosesinin beynəlxalq aviasiya təşkilatlarının tələblərinə uyğun olaraq qurulması məqsədilə 1999-cu ildən etibarən MAA Dövlətlərarası Aviasiya Komitəsi (DAK) tərəfindən sertifikatlaşdırılmış və dövri olaraq onun qüvvəsi yenilənmişdir.

DAK tərəfindən aparılmış sertifikasiyanın nəticəsi olaraq Akademiyanın məzunlarının diplomları DAK üzvü olan ölkələrdə tanınmağa başlamışdır.

MAA 2000-ci ildə ICAO-nun Sorğu kitabına, 2002-ci ildə isə İCAO-nun reyestrinə daxil edilmişdir. 2005-ci ildə MAA-da “Aviasiya tarixi muzeyi” yaradıldı. Həmin ildə Milli Aviasiya Akademiyası DAK-ın qərarı ilə Mülki Aviasiya Ali Təhsil Müəssisəsi Sertifikatına (Şəhadətnaməsinə) layiq görüldü. Azərbaycan Dövlət Mülki Aviasiya Administrasiyası tərəfindən qəbul olunmuş qaydalara və prosedurlara, Beynəlxalq Mülki Aviasiya təşkilatları tərəfindən qəbul edilmiş qaydalara, standartlara, tövsiyə edilən təcrübə və prosedurlara, digər beynəlxalq normativ-hüquqi aktların tələblərinə uyğunluğunun müəyyən edilməsi məqsədi ilə Milli Aviasiya Akademiyası 2006-cı ildə Təhsil Nazirliyinin akkreditasiyasından keçmiş və ona ali məktəb statusunu müəyyən edən 001 saylı sertifikat verilmişdir.

«Azərbaycan Hava Yolları» Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin Milli Aviasiya Akademiyası beynəlxalq səviyyədə çox sayda təhsil və elm müəssisələri ilə əməkdaşlıq edir. Bu siyahıya M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti, N.E.Bauman adına Moskva Dövlət Texniki Universiteti, Sankt-Peterburq Mülki Aviasiya Akademiyası, İstanbul Texniki Universiteti, Donetsk Dövlət Texniki Universiteti, Moskva Dövlət Mülki Aviasiya Texniki Universiteti, Baltik Dövlət Texniki Universiteti, K.E.Sialkovski adına Moskva Aviasiya Texnoloji İnstitutu, Moskva Aviasiya İnstitutu, Ukrayna Milli Aviasiya Universiteti, Təbriz Universiteti və başqaları daxildir.

Bundan əlavə MAA TEMPUS, TRACECA (Transport Corridor Europe-Caucasus-Asia), ABŞ-ın Fulbright Proqramı çərçivəsində də ciddi addımlar atmışdır. Akademik A.M.Paşayevin təşəbbüsü ilə 2010-2011-ci tədris ilində MAA-da magistratura səviyyəsinə ilk dəfə qəbul aparıldı.

2011-ci ilin dekabr ayında Milli Aviasiya Akademiyasının DAK və DMAA tərəfindən növbəti sertifikasiyaları keçirildi və MAA-ya verilmiş sertifikatların müddəti növbəti illər üçün artırıldı. 2012-ci ildə MAA Təhsil Nazirliyinin növbəti akkreditasiyasından keçdi və bu təhsil ocağı 089 saylı sertifikat verildi. Həmin ilin yanvar ayında MAA Avropa Mülki Aviasiya Konfransının (ECAC) təlim mərkəzləri şəbəkəsinə üzv qəbul edildi və bununla Akademiyada mütəxəssis hazırlığının beynəlxalq standartların tələblərinə uyğunluğu təsdiq edildi. 2012-ci il may ayının 30-da Milli Aviasiya Akademiyası “Təhlükəli yüklərin hava nəqliyyatı ilə daşınması” üzrə Beynəlxalq Hava Nəqliyyatı Assosiasiyasının (İATA) regional tədris mərkəzi statusunu aldı. İnkişaf etməkdə davan edən MAA-da 2014-cü ilin sentyabr ayında 2 yataqxana korpusu, futbol meydançası, tennis kortu, voleybol və basketbol meydançalarına malik tələbə şəhərciyi istifadəyə verildi.

2016-cı ildə Azərbaycanda ilk dəfə olaraq məhz MAA-nın bazasında xanım pilotların hazırlığına başlanıldı. 2018-ci ildə Təhsil Nazirliyi tərəfindən növbəti 5 il müddətinə akkreditasiya olundu. Həmin ildə MAA həmçinin Dövlətlərarası Aviasiya Komitəsi və Azərbaycan Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yanında Dövlət Mülki Aviasiya Agentliyi tərəfindən sertifikasiyadan keçdi. 2019-cu ildə Milli Aviasiya Akademiyası DMAA tərəfindən Azərbaycan Aviasiya Qaydaları (AAQ) "Part 147 Subpart C"-nin tələblərinə uyğun Texniki xidmət üzrə təlim və imtahan təşkilatı kimi sertifikasiyadan keçdi və həmin ilin oktyabr ayından MAA-da “Hava gəmilərinə texniki xidmət göstərən personalın hazırlığı üzrə Texnik-mexanik (B-1) və Texnik-avionik (B-2) kursları”na qəbul həyata keçirildi.

Son bir neçə ildə Akademiyada 3 yeni tədris korpusu, müasir tələblərə cavab verən təlim-trenajor və idman kompleksləri tikilib istifadəyə verilib, fəaliyyətdə olan korpuslar təmir edilərək, yenidən qurulmuşdur. MAA-da yeni informasiya texnologiyaları və əsas fənlər üzrə yeni proqramların tətbiqi sayəsində tədris prosesi daim təkmilləşdirilir. Hazırda Akademiyanın strukturuna 5 fakültə, 20 kafedra, hava gəmisi tipində 14 ixtisas sinifləri, «AZAL»-ın bazasında 4 laboratoriya, 24 min dərslik kitabı olan kitabxana, Aviasiya personalının hazırlıq Mərkəzi, Aviasiya Elmi Tədqiqat İnstitutu, Xüsusi Konstruktor bürosu, təcrübə-sınaq istehsalat bazası daxildir. MAA-nın əyani və qiyabi şöbələrində 23 ixtisas üzrə 2000-dən çox tələbə və müdavim təhsil alır. Trenajor kompleksində kursantlar və müdavimlər təyyarəçi-şturman və dispetçer vərdişləri qazanırlar. Pilot ixtisasına yiyələnən kursantlar «Ək-40» təyyarələrində uçuş dərsləri keçirlər.

Aviasiya personalının hazırlanması Mərkəzində yalnız «Azərbaycan Hava Yolları» Dövlət Konserninin müəssisələri üçün deyil, həm də respublikamızın ərazisində yerləşən müstəqil aviaşirkətlər üçün kadrların hazırlanması və sertifikatlaşdırılması həyata keçirilir. MAA-da Almaniyadan alınmış yeni trenajor kompleksinin (DFS firmasının istehsalı) quraşdırılması nəzərdə tutulur. Bu qurğuda Hava hərəkətinin idarə olunmasını həyata keçirən dispetçerlər təlim-məşq məşğələləri keçirlər. Heydər Əliyevin anadan olmasının 80 illik yubileyi münasibətilə MAA-nın əsas təlim-tərbiyə və tədris guşələrindən biri kimi 2006-cı ildə Heydər Əliyev Muzeyi yaradılmışdır. 2013-cü ildə Heydər Əliyevin anadan olmasının 90 illik yubileyi münasibətilə muzeyin ekspozisiyası yenidən işlənib dizayn edilərək ziyarətçilərin ixtiyarına verilmişdir. Muzey 4 ekspozisiya zalından və 1 konfrans otağından ibarətdir.

2010-cu ildən etibarən MAA-nın nəzdində fəaliyyət göstərən Mərkəz Nəzəri və Praktiki Hazırlıq şöbələrindən ibarətdir. Nəzəri Hazırlıq şöbəsində ixtisasartırma kurslarına hər il aviasiya sahəsində çalışan mütəxəssislər cəlb olunur. Praktiki Hazırlıq şöbəsində peşəkar mülki aviasiya pilotlarının hazırlığı üçün vacib olan 4 ədəd uçuşu tam simulyasiya edən trenajorlar quraşdırılmışdır. Burada Airbus A319/320, Boeing 757/767, ATR-42/72 təyyarələri, həmçinin Mi-8AMT helikopterinin pilotları təlim keçir. Yaxın vaxtlarda pilot kadrların hazırlanma səviyyəsini yüksəltmək məqsədi ilə Avropa ölkələrində istehsal olunmuş yeni təlim təyyarələri alınmış və kursantların ixtiyarına verilmişdir. Bu təyyarələr «AZAL»ın sifarişinə əsasən lazımi texniki tələblərə uyğun hazırlanmışdır. Gələcəyin planında aviasiya texnikasının uçuş və texniki istismarı sahəsində ingilis dilinin tətbiqi nəzərdə tutulur.

Tədris mərkəzində hava gəmisində baş verən müxtəlif tipli qəza vəziyyətlərini modelləşdirməyə imkan verən qəza-xilasetmə hazırlığının aparılması üçün müasir trenajor kompleksi mövcuddur. Mülki Aviasiya sektorunda uçuşların təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə hazırda PHM-də fiziki şəxslərin təlim keçməsi təşkil edilmir. Təlimlər yalnız hüquqi şəxslər (mülki aviasiya müəssisələri) və PHM arasında ikitərəfli razılaşmalar əsasında təşkil edilir. Simulyatorlar vasitəsilə uçuşlar ən yüksək beynəlxalq standartlara uyğun olaraq tam imitasiya edilir və onların mütəmadi olaraq keyfiyyət uyğunlaşdırması aparılır.

Milli Aviasiya Akademiyasının müasir standartlara cavab verən, hər cür şəraitə malik olan İdman kompleksi 2000-ci ildə tikilib istifadəyə verilmişdir. Bu kompleks müasir tələblərə cavab verən güləş, ağır atletika, stolüstü tennis, voleybol, basketbol, trenajor zallarına, futzal meydançalarına, üzgüçülük hovuzuna, masaj otaqlarına, sauna, duşxanalar və digər vacib şəraitə malikdir. Kompleksin nəzdində voleybol, basketbol, həndbol, şahmat, dama və digər bölmələr fəaliyyət göstərir.

2019-cu il 15 fevral tarixdə Akademik Arif Paşayevin 85 illiyi münasibətilə Milli Kitabxanada onun yaradıcılığına həsr olunmuş kitab sərgisi təşkil olundu. Tədbir təşkilatçıları Azərbaycanda fizika, texnika və aerokosmika elminin inkişafında müstəsna rol oynamış, respublikamızda elmin, təhsilin təşkilində xüsusi xidmətlər göstərmiş görkəmli alim, bacarıqlı elm və təhsil təşkilatçısı, fəal ictimai xadim akademik Arif Paşayevin 30-dan artıq kitab və monoqrafiyanın, 400-dən çox elmi əsərin müəllifi olduğunu və fizikanın müxtəlif sahələrinə həsr olunmuş 300-ə yaxın elmi əsərinin xarici ölkə mətbuatında nəşr olunduğunu, eyni zamanda, 60-dan çox ixtira üçün müəlliflik şəhadətnaməsi və sənaye nümunələri aldığını, alimin əldə etdiyi elmi nəticələrin ixtira səviyyəsində işlənib beynəlxalq sərgi və müsabiqələrdə qızıl, gümüş medallar və diplomlarla təltif olunduğunu, bir sıra sənaye müəssisələrində tətbiq edildiyini diqqətə çatdırdı. Qeyd edildi ki, alimin elmi əsərləri mühüm praktiki əhəmiyyət kəsb etməklə yanaşı, gənc alimlər üçün də çox dəyərli mənbələrdir. Akademikin əsərlərində əks olunan fundamental elmi-texniki nəticələr, faydalı elmi, elmi-təşkilati və pedaqoji fəaliyyəti, Azərbaycanda ali aviasiya təhsilinin müasir səviyyədə təşkili tanınmış ziyalının müstəsna xidmətlərindəndir: «Səmərəli elmi və elmi-təşkilati işlə yanaşı, olduqca faydalı pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olan akademik Arif Paşayevin rektoru olduğu Milli Aviasiya Akademiyası respublikamızın qabaqcıl ali təhsil müəssisələrindən birinə çevrilib. Azərbaycanda ilk dəfə olaraq müasir dünya standartlarına uyğun, təhsil, elm və istehsalatın vəhdətini nəzərdə tutan ali təhsil ocağı yaratmağa nail olmuş akademik Arif Paşayev ölkəmizdə aviasiya təhsilinin müasir səviyyədə inkişafına gərgin əmək sərf edən, gənc nəslin təlim və tərbiyəsini həmişə diqqətdə saxlayan qayğıkeş rəhbərdir».

Sərgidə akademik Arif Paşayevin Azərbaycan və digər dillərdə çap edilmiş monoqrafiyaları, dərslikləri, dərs vəsaitləri, elmi məqalələri, beynəlxalq simpozium və konfranslardakı çıxışlarının tezisləri, müəlliflik şəhadətnamələri və ixtira patentləri haqqında yazılar, həmçinin alimin elmi, pedaqoji, ictimai fəaliyyəti haqqında 300-dən artıq ədəbiyyat nümayiş edilir.

Bütün yuxarıda deyilənləri Ukrayna Milli Aviasiya Universitetinin rektoru Vladimir İsaenkonun Azərbaycan Milli Aviasiya Akademiyasının rektoru akademik Arif Paşayevə verdiyi yüksək dəyərləndirməsində universitetin onun kimi fəxri doktoru olmasından qürur hissi keçirdiyini bildirmiş, tanınmış ictimai xadim, yüksək elmi-praktiki potensiala malik alim olduğunu, Azərbaycanda aviasiya təhsilinin müasir səviyyədə inkişafına yorulmadan gərgin əmək sərf edən rəhbər kimi tanındığını qeyd etmişdir.

Ellada KƏRİMOVA,

Tarix üzrə fəlsəfə doktoru,

Azərbaycan Milli Aviasiya Akademiyasının dosenti

Azad Azərbaycan.- 2021.- 4 fevral.- S.3.