Foto və video salnaməmizin

yaradıcılarından biri olan sənətkar

(Portret cizgiləri)

Tarixi şəxsiyyətlərin dediyi sözlər: “Rasim Sadıqov fofoaparatını süngüyə çevirən əsl sənətkar jurnalistdir”.

əvvəli ötən sayımızda

Beləliklə, bu gün mənim arxivimdə Rasimin çəkdiyi çoxlu şəkillər və məqalələr, o illərdən əziz bir xatirə kimi qalır. Elə həmin vaxtlarda da mən Rasimdə fotoqrafiya sənətinə qarşı çox böyük sevgi və hətta bir rejissorluq, rəssam bacarığı olduğunu görmüşdüm, duymuşdum. Çünki o, tamaşalarda şəkillər çəkəndə elə maraqlı, gözlənilməz məqamlar, anlar, obrazlı ifadələr tuturdu ki, bu mənim özümə və bu şəkillərə baxan hər bir adama da xoş təsir bağışlayırdı. Elə həmin vaxtlardan, yəni 1976-cı illərdən də Rasim Sadıqov Sumqayıt şəhərində keçirilən dövlət səviyyəli bütün tədbirləri fotoqraf kimi çəkməyə başladı. Baxmayaraq həmin vaxtlar Sumqayıtda peşəkar, tanınmış fotoqraflar, foto müxbirlər çox idi və şəhər rəhbərliyi də hər bir işi onlara tapşırırdı. Amma Rasimin elə ilk tədbirlərdə çəkdiyi şəkilləri görən şəhər rəhbərləri onun işlərinin orijinallığını görüb, bundan sonra əsas işləri ona tapşırmağa başladılar. Beləliklə, az bir zamanda Rasim Sadıqov Sumqayıtda ən məşhur foto müxbir oldu. Artıq Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının tamaşalarını və Sumqayıta gələn məşhur kollektivlərin və şəxsiyyətlərin də foto şəkillərini Rasim çəkməyə başladı. Şəhərdə mədəniyyətlə, incəsənətlə, məşhur insanlarla görüşlərlə bağlı əsas işləri çəkmək məhz ona etibar olundu. Həmin vaxtdan da başlayaraq Sumqayıtda çap olunan bütün qəzetlərdə və respublika qəzetlərində “ foto Rasim Sadıqovundur” imzası ilə çox maraqlı şəkillər çap olunmağa başladı. Heç 5-6 ay keçmədi ki, eşitdim Rasim Sadıqovu həmin vaxtlar respublikada ən məşhur qəzet olan “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetinin baş redaktoru, məşhur dramaturq, alim, dəyərli ziyalı, Xalq şairi Nəriman Həsənzadə qəzetdə işləməyə dəvət elədi. O vaxtlar bu qəzetdə məqalə çap etdirmək və işə düzəlmək çox çətin idi. Çünki Nəriman müəllimin böyük səyi və zəhməti nəticəsində bu qəzetin hər nömrəsi 120 min müsxə çap olunurdu. Bundan başqa isə qəzet həm də Nəriman Həsənzadənin böyük təşkilatçılığı ilə yüksək tirajla fars və latın qrafikası ilə də çap olunub, Cənubi Azərbaycana və Türkiyəyə göndərilirdi. Hər iki qonşu respublikada bu qəzetin oxucuları həddindən artıq çox idi. Ona görə də burada müxbir, foto müxbir işləmək hər insana nəsib olmurdu. Buna görə fotoqrafdan böyük peşəkarlıq və orijinallıq tələb olunurdu. Deməli, xalqımızın böyük ziyalısı, təkcə ədəbiyyatı yox, həm də jurnalistikanı mükəmməl bilən Xalq şairi Nəriman Həsənzadə Rasim Sadıqovun uğurlu gələcəyini görüb, onu lap cavan yaşlarında işə götürmüşdü. İllər keçəndən sonra sübut olundu ki, Nəriman müəllim Azərbaycan xalqı üçün Rasim Sadıqov kimi onlarca gözəl sənətkar yetişdirib. Xalq şairi Nəriman Həsənzadə təkcə Rasimin yox, bu gün Azərbaycanda və dünyada məşhur olan onlarla yazıçının, məşhur alimin, tənqidçinin, jurnalistin də “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetində yetişməsinə böyük köməklik eləyib.

Rasim Sadıqovla bizim müştərək və daha ciddi işlərimiz yuxarıda yazdığım kimi, mən Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev adına Ağdam Dövlət Dram Tetarının rəhbərliyindən Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Musiqili-Dram Teatrının rəhbərliyinə qayıdandan sonra, yəni 1989-cu ilin yanvar ayından daha çox oldu. Artıq həmin vaxtı Rasim Sadıqov məşhur “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetinin fotoqraf-müxbiri olmaqla, təkcə bu qəzetdə yox, respublikanın demək olar ki, bütün aparıcı qəzetlərində onun- “foto Rasim Sadıqovundur” imzası ilə çoxlu şəkilləri çap olunurdu. O, 1997-ci ilin sonuna kimi, yəni mən öz ərizəmlə teatrdan işdən çıxana kimi Sumqayıt Dovlət Musiqili-Dram Teatrında tamaşaya qoyulan bütün səhnə əsərlərinin və teatrda keçirilən respublika, şəhər səviyyəli maraqlı görüşlərin foto şəkillərini özünə məxsus orijinallıqla çəkdi. Və hər bir tamaşadakı, tədbirlərdəki şəkillərə yüksək yaradıcılıqla yanaşdı. Bu gün həmin kadrlar böyük tarixi sənədlərdir. Eləcə də bütün bu illərdə Azərbaycan incəsənəti Rasim Sadıqovun sayəsində tarixə köçüb. Azərbaycan incəsənətində elə unikal tamaşalarımız, konsertlərimiz var ki, onlar məhz Rasim Sadıqovun fotoaparatı və videokamerası sayəsində bir tarixi nümunə kimi muzeylərdə qorunub saxlanılır.

Ağdamda işlədiyim 1985-88-ci illərdə mən Rasim Sadıqovu mətbuat vasitəsi ilə izləyirdim. 1988-ci ildən başlayaraq Azərbaycanda başlayan oyanışda, milli birlikdə əsasən Rasim Sadıqovun çəkdiyi bir-birindən maraqlı, təkrarsız fotoşəkillər qəzetlərin əsas səhifələrini bəzəyirdi. Rasim həm jurnalist, həm bir vətəndaş kimi ən maraqlı məqamları təkcə fotoqraf kimi yox, həm də özünün videokamerası ilə lentə alırdı. Yuxarıda yazdığım kimi, həmin vaxtlar o, dəfələrlə Qarabağ bölgəsində olmuşdu və hətta Ağdamda da biz onunla görüşmüşdük. O həmin orijinal şəkillər və çəkdiyi video lentlər vasitəsilə ermənilərlə çox böyük cəsarətlə təkbaşına vuruşurdu. Bu unukal kadrları dünya mətbuatına ötürməklə Rasim Sadıqov bizim haqq işimiz uğrunda, öz torpaqlarımızı qorumaq yolunda vuruşduğumuzu məntiqi şəkildə sübut etməyə çalışırdı və sübut da eləyirdi. Amma həmin vaxtlar ölkə rəhbərliyində, Milli Məclisdə Rasim Sadıqovu müdafiə eləyənlər çox az olduğundan və bəzən də olmadığından Rasim təklənirdi. Böyük əsəb gərginliyi, stresslər keçirirdi. Hətta onun böyük əziyyətlə, çətinliklə, öz həyatını risqə qoymaqla çəkdiyi şəkilləri, onların lentini və video lentləri də yüksək rütbəli məmurlar, qolu zorlular əlindən alıb məhv edirdilər, yandırırdılar. Həmin anları Rasim Sadıqov indi də xatırlayanda böyük stresslər keçirir.

1990-cı ilin 19-20 qanlı yanvar tarixi günlərinin əsas foto və video çəkilişlərinin müəlliflərindən biri də Rasim Sadıqovdur. O, çox böyük möcüzə nəticəsində həmin vaxt sağ qalıb. Deməli, həmin dəhşətli hadisələri bu günümüzə ən tutarlı faktlar kimi gətirmək üçün Böyük Yaradan özü Rasim Sadıqovu düşmən güllələrindən və sapı özümüzdən olan baltalardan qoruyub. Ona görə də biz dostlar Rasim Sadıqova “Allahın ən sevimli bəndəsi” deyirik. Rasim Sadıqovun çəkdiyi həmin foto şəkilləri və video lentləri biz dövlət səviyyəsində dünyaya, dünya mətbuatına çıxara bilsək, elə qanlı 19-20 yanvar faciəsilə o vaxtlar Rusiyaya rəhbərlik edənləri dünyada rüsvay eləyib beynəlxalq məhkəməyə verə bilərik. Həmin dəhşətli faciəni də soyqırım hadisəsi kimi dünyada təsdiq etdirə bilərik. Çünki Rasim Sadıqovda bununla bağlı çoxlu tutarlı şəkil və video lent var.

Ardı var

Ağalar İDRİSOĞLU,

Əməkdar incəsənət xadimi

Azad Azərbaycan.- 2023.- 6 aprel. -S.8.