Allahın məsləhəti belə
imiş yəqin...
(Hekayə)
Bir həkim kim həyatım boyu bir çox hadisələrlə rastlaşmışam. Amma bir hadisəni indiyə qədər heş cürə unuda bilmirəm. Bu hadisə çoxdan olub, lap çoxdan. Bəlkə də heç olmayıb...
Tibb Universitetinin göz müalicəsi fakultəsini cərrah kimi bitirib respublikamızın hüdudlarından uzaqlarda da yaxşı tanınan və o vaxtlar hətta ölkəmizdə yeganə olan ən böyük göz klinikasında həkim-cərrah kimi işə başlayanda mənim cəmi 28 yaşım var idi. Gənc olmağıma baxmayaraq həkim-cərrah adını uğurla təsdiq edə bilmiş, əməliyyat apardığım xəstələrin və onların yaxınlarının inamını qazanmışdım. Əməliyyat üçün yanıma nəinki yaşadığım şəhərdən, respublikamızın yaxın-uzaq əyalətlərindən, hətta xarici ölkələrdən də gələn və inanaraq gözlərinin əməliyyatlarını mənə ehtibar edən xəstələr də az deyildi. Bir neçə gün əvvəl yaxınlarının köməyi ilə klinikamıza gələn xəstələrin, əməliyyatdan sonra evlərinə heç kimin köməyi olmadan gedərkən onların gözlərindəki qığılcımların parlaqlığına baxmaq məndə sevinc hissi yaradırdı. Dünənə kimi dünya işığına həsrət qalan insanların sevincini gördükcə, onların sayının daha da çox olmasını arzulayırdım. Vaxt baxımından bəzən arzularımla imkanlarım tərs mütanasib olurdu, lakin ruhdan düşmürdüm, ehtiyacı olan xəstələrə dünya işığını əta etməyə çalışırdım. Elə bu səbəbdən gün ərzində qəbuluma gələnlərin sayı günbəgün çoxalır və bəzən təsdiqlənmiş qrafikdən kənara çıxaraq hətta bir neçə əlavə əməliyyatlar aparmalı olurdum. Uğurlu əməliyyatlarımın sayı artdıqca özümə inamım da artırdı. Xəstələrimin mənə güvənməsi, bir cərrah kimi məni sevindirirdi. Klinikada işim həddindən çox olduğundan, istirahət üçün təkcə bazar günlərində imkan tapırdım. Mən dənizi çox sevdiyimdən, istirahət günümü hər zaman dəniz kənarından başlayır, istənilən hava şəraitində saatlarla dənizə baxmaqdan doymurdum. Havalar isti olan zamanlarda suya baş vurur, dalğaların qoynunda özümü balıq kimi hiss etməyimdən həzz alırdım...
Bu gün də istirahət günü olduğundan səhər saat onda evdən çıxıb birbaşa dəniz kənarına yollandım. İsti yay gecəsinin bürküsündən qaçıb özünü dənizin hələ qızmayan sakit dalğalarının qoynuna atan insanların sayı heç də az deyildi. Mən də ilk olaraq çimmək qərarına gəldim. Boş olan taxta oturacağın bir kənarında əyləşib dənizə tamaşa etməyə başladım. Yaxınlığımda anası ilə qumun üzərinə sərilmiş nimdaş mələfənin üstündə əyləşən balaca oğlana tutub, - Dostum, bəlkə gedək birlikdə çimək? – deyə, səsləndim. Səkkiz yaşı ancaq olan bu oğlan qapqara gün eynəyinin altından qıyılmış gözlərini daha da sıx qıyaraq başını buladı. Mən yenə balaca oğlana yaxınlaşıb soruşdum:
-Sən bəlkə dənizdən qorxursan? Yəqin üzə bilmirsən:? Dostum, qorxma, mən sənə üzməyi öyrədərəm.
Oğlan yenə dinmədi, gülümsəyərək əlində tutduğu uzun çubuqla ətrafdakı qumun üzərində qarışıq xətlər cızmağa başladı.
Onun yerinə cavan olmasına baxmayaraq, saçları vaxtından qabaq ağarmış qadın dilləndi:
- Siz narahat olmayın, qardaş. Gedin özünüz çimin, sərinləyin. Mənim oğlum dənizin uğultusuna qulaq asmağı, ləpələrin və qağayıların səslərini dinləməyi sevir.
Mən bu dəfə üzümü balaca oğlanın anasına tutub səmimi bir səslə dedim:
- Bacı, siz narahat olmayın, mən onu özümlə dəniz suyuna salsam, inanıram ki, o, nəinki dənizin səsinə qulaq asmağı, hətta üzməyi də sevəcək. Axı, kimsə dənizin qoynunda üzməyi ona əvvəl-axır sevdirməlidir, elə deyilmi?!
Qadın dərin bir köks ötürərək, əli ilə yanında oturan oğlunun başını sığalladı, sonra diqqətlə üzümə baxaraq, pıçıltılı bir səsslə dilləndi:
- Mənim oğlum heç bir zaman dənizin qoynunda üzə bilməyəcək. O, dənizi qulaqları ilə sevir və yəqin ki, bundan sonra da belə olacaq.
Mən heyrətlə qadının üzünə baxdım:
- Niyə axı, nədən?
Qadın oğlunun başını tumarlayıb üzündən öpdü və ayağa qalxaraq xələtinin ətəklərinə bulaşmış dəniz qumunu çırpıb, oğluna dedi:
- Oğlum, sən otur, mən yaxınlıqdakı köşkdən dondurma alıb gəlirəm. Sənə hansı dondurmadan alım, şokoladlı, ya eskimo?
Oğlan çiyinlərini atdı:
- Yox, mən meyvəli dondurma istəyirəm, özü də çiyələkli plombir.
- Yaxşı oğlum, indi alıb qayıdıram.
Qadın köşkə tərəf addımlayanda mənə başı ilə ardınca gəlməyi işarə etdi. Mən qadının sözlü adama oxşadığını və mənə oğlu barədə nəsə vacib bir söz deyəcəyini hiss edib, onun arxasınca addımlamağa başladım. Yaxınlıqda olan köşkə qədər heç birimiz danışmadıq. Mən üç ədəd dondurma alıb, ikisini qadına uzatdım.
-Buyurun xanım, oğlunuz meyvəli dondurmanı görüb sevinəcək.
Qadın dondurmanı alıb təşəkkür etdi və köşkdən bir neçə metr aralanıb dayandı və qüssəli səslə dilləndi:
-Yox qardaş, oğlum dondurmanı görəndə
yox, yeyəndə sevinəcək. Mənim oğlum anadan olanda kor
doğulub. Elə bu səbəbdən də dənizə girməkdən
qorxur.
Mən qadına peşəkar göz həkimi
olduğumu, şəhərin ən böyük göz
klinikasında cərrah işlədiyimi söylədim və
müayinə etmək üçün uşağı
yanıma gətirmələrini təklif etdim. Sonra cibimdən
öz vizit kartımı çıxardıb qadına
uzatdım. O, klinikanın adını oxuyub gülümsədi:
-Biz həmin
klinikanın baş həkimi professor Gültəkin
Qafarovanın qəbulunda olmuşuq. O, oğlumun gözlərinin
müayinəsindən sonra bizə, Allahın işinə
qarışmaq mümkün olmadığını söyləyib.
Oğlanın gözlərini müayinə etmək
üçün yanıma gətirməsini qadına söyləmək
istədiyim anda, yaxınlıqda futbol oynayan balaca
oğlanların vurduqları topun mənə tərəf
diyirləndiyini görüb dinmədim və topu
ayağımla uşaqlara tərəf ötürüb
oturduğumuz yerə qayıtdıqda, qadın artıq
dondurmanın kağızını açıb oğluna
vermişdi. Sonra öz dondurmasını kağızdan
çıxartmağa başladı. Mən
də oğlanın yaxınlığında qumun üstində
oturaraq dondurmamı yeyir və eyni zamanda dənizdə
çimənlərə tamaşa edirdim.
Oğlan da həvəslə əlində tutduğu
dondurmanı yalayır və arda aldığı ləzzətdən
ağzını marçıldadaraq başını
bulayırdı. Anası oğlunun barmaqlarının arasından ərimiş
südün axdığını görüb dilləndi:
-Oğlum,
dondurman əriyir, sən onu dişləyərək ye.
-Yox, mən
belə yemək istəyirəm.
Bu vaxt
yaxınlığımızda futbol oynayan uşaqların
vurduqları top düz balaca dostumun dirsəyinə dəydi və
onun əlində tutduğu dondurma qumun üstünə
düşdü. Mən oğlanın ləzzətlə yediyi
dondurmanın quma düşməsindən çox pərişan
oldum, yanımıza düşən topu yenidən uşaqlara
tərəf atıb, üzümü balaca dostuma tutaraq dedim:
-Dostum, sən
heç narahat olma, mən indi sənə yenisini alıb gələcəm.
Mən dondurma almaq üçün köşkə tərəf
addımladım, oğlanın sevdiyi dondurmanı alıb yerimə
qayıtdım. Kağızını açmaq
üçün aldığım dondurmanı anasına
uzatdım. Oğlan dondurmanı yeməyəcəyini
söylədi və pərt halda çubuqla qumlarda
cızıqlar çəkməyə başladı. Mən
oğlanın könlünü almaq üçün dilləndim:
-Dostum,
dondurmanı yemək istəmirsənsə, bəlkə sənə
qarğıdalı alım?
-Yox, istəmirəm!
Mən
oğlanın başını tumarlayaraq səmimiyyətlə
soruşdum:
-Yaxşı,
qarğıdalı istəmirsənsə, bəlkə sənə
sərin su alım? Ya da başqa bir istəyin
varmı?
Oğlan əlini
arxada futbol oynayan uşaqların səsləri gələn səmtə
tərəf uzadıb dedi:
-Mənim
istəyim?! Gözlərim görsəydi futbol
oynayan uşaqların toplarını deşərdim.
Mən
uşağın dediklərini eşitdikdə,
özlüyümdə “körpə
şıltaqlığından doğan istəkdir” deyə,
fikirləşdim:
-Onlar bunu
bilərəkdən etmədilər. Sən
onları bağışla.
-Yox,
bağışlamayacağam. Professor Gültəkin
xanım mənim gözlərimi açmağa söz verib.
Mənim gözlərim açılandan sonra mən
onların toplarını mütləq bıçaqla deşəcəm.
Balaca
oğlanın söylədikləri nə vaxtsa oxuduğum bir
rəvayəti yadıma saldı...
İsi yay günlərində kənd uşaqları
çayda balıq tuturmuşlar. Həmin kənddə yaşayan
bir qadın da anadan kor doğulan on yaşlı oğlunun əlindən
tutub balıq ovlayan uşaqların yanında gəzdirərmiş.
Balıq tutan balacaların ovladıqları hər
balıqdan sonra onların necə səs-küylə sevindiklərinə
tamaşa etdikcə, ananın qəlbindən qara qanlar axar,
için-için ağlayaraq Allahdan onun da balasının
gözlərinin açılması üçün yalvarar,
dua edərmiş. Rəvayətə
görə bir gün Allah qadının dualarını
eşidir və uşağın gözlərini açır.
Artıq uşaq çay qırağına
başqa uşaqlar kimi tək gəlir və balıq
tutmağa başlayır. İki-üç
gün dalbadal balıq tutmağa gəlsə də,
hamının tilovuna balıq düşür, təkcə
bizim qəhrəmanımız axşam evə əliboş
dönür. Oğlan necə balıq
tutmağın yollarını yoldaşlarından öyrənmək
əvəzinə, axşam evə aparmaq üçün
balıqları necə əldə etmək haqqında
düşünür. O, ətrafda bitən
qamışları gördükdə heç bir zəhmət
çəkmədən balıqları əldə etməyin
yolunu tapdığına sevinir. Qamışlığa
girib bir necə nazik çubuqları çıxardaraq
onları xırda-xırda doğrayır. Sonra
xırda qamış çubuqların bir tərəfini
daşa sürtüb bıçaq kimi itiləyir. Xırda nizə şəklində
hazırladığı çubuqları çaydan kəndə
gedən cığır boyu basdırır və yenidən
qamışlıqda gizlənərək uşaqların evlərinə
qayıtmaqlarını gözləyir. Hava
qaralana yaxın balaca uşaqlar ovladıqları
balıqları götürüb sevinə-sevinə kəndə
getmək üçün cığırla addımlamağa
başlayırlar. Cığırla
addımlayan uşaqların hamısının ayaqlarına
basdırılan iti qamış çubuqları batır və
qan açılır. Uşaqlar
balıqlarını yerə atıb, kəsilmiş
ayaqlarının qanını yumaq üçün çaya
qaçışırlar. Bu vaxt
qamışlıqda gizlənən oğlan oradan
çıxır, dostlarının balıqlarından
üç-dördünü götürüb evlərinə
qaçır. Bir neçə dəfə
bu əməlləri etməklə o, evlərinə balıq
daşıyır. Bir gün yenə
qamışlıqda oturb axşamın düşməsini
gözləyən zaman, qəfildən hava dəyişir,
göyün üzünü qara buludlar alır və
güclü şimşək çaxır. Oğlan başını qaldırıb göyə
baxdığı anda daha bir güclü şimşək
çaxır və şimşəyin parlaq
şüasından oğlanın gözləri yenidən kor
olur.
Düşüncələrimdən
məni qumun üzərinə sərdiyi mələfəni
çırpıb, səliqə ilə qatlayaraq
çantasına yerləşdirən qadının səsi
ayırdı:
-Qardaş,
biz gedirik, sizə xoş istirahətlər. Sağ olun, salamat
qalın.
Mən anasının əlindən tutan balaca
oğlanın başını tumarlayıb onlara sağ-salamat
getmələrini arzuladım. Qadın oğlunu arxasınca ehmalca
dartaraq qum üstündə uzanıb
günəş vannası qəbul edən insanların
arası ilə keçib dayanacağa tərəf
addımladılar. Mən bir az əvvəl
qadına verdiyim və o, mələfəni çırparkən
yerə saldığı vizit kartımı qumun üstündən
götürüb cibimə qoydum. Paltarlarımı
soyunub səliqə ilə oturacağın bir tərəfinə
düzdüm və tələsmədən dənizə tərəf
addımladım. Hələ də
yadıma düşən rəvayətin təsirindəydim.
Qurşağa qədər suya girib balaca dostumu
görmək üçün yenidən onların getdiyi
istiqamətə tərəf baxdım. Onlar
artıq gözə dəymirdilər. Tanrının
işinə qarışmaq olmaz, Allahın məsləhəti
beləymiş yəqin, deyib, sahildən bir qədər
aralıda üzərini mamır örtmüş qayalığa
tərəf üzməyə başladım.
Sumqayıt şəhəri
Mart- 2023-cü il
Arif ƏRŞAD
Azad Azərbaycan.- 2023.- 30 mart.- S.7.