DÜNƏNİN
GƏNCLİK ŞƏHƏRİ, BU GÜNÜN 74 YAŞLI
ƏZƏMƏTLİ SUMQAYITI
(Esse)
Xəzərin kəhrəba qumlu sahillərinə keçmiş
sovetlər ölkəsindən
yeni şəhər salmaq məqsədi ilə 74 il bundan əvvəl axışıb gələnlərin
əksəriyyətini gənclər
təşkil edirdi. Üfüq boyu qağayıların, göyərçinlərin
nəğməsini eşidənlər
buranı əvvəlcə
qağayılar sığınacağı
kimi tanıyırdı.
Sonra isə
əl-ələ verib
gecə-gündüz böyük
həvəslə ilan
mələyən çöllərdə
kiçik baraklar, taxta evlər tikən, kərpic üstə kərpic qoyub binalar ucaldan
gənclərin şərəfinə
inkişaf edən bu yeni məskəni
çoxları gənclik
şəhəri adlandırırdı.
Əli qabarlı fəhlə əməyi, iti mühəndis əqli ilə qədim Coratın qoynunda bünövrəsi
qoyulan, hər kəsə isti qucağını açan,
yadları doğmalaşdıran,
onlara nurlu sabahlar bəxş edən bu şəhər
gündən-günə böyüyür
və gözəlləşirdi.
Sumqayıtın 1949-cu il
noyabr ayının
22-də şəhər statusu
almasında əməyi
olan zəhmətkeş
insanlar bu yaşayış məskəninin
sakinləri idi. Taleyini bu şəhərə
bağlayan ilk əmək bahadırları
Sosialist Əməyi Qəhrəmanları 1 saylı
Tikinti Trestinin müdiri, Əməkdar mühəndis Məzahir Ağı oğlu Abdullayev, İEM-1-də ( İstilik
Elektrik Mərkəzi
– 1) çalışmış Məşədi Əli oğlu Əliyev, inşaatçı bənna
Aslan Abdulla oğlu Osmanov, Prezidentin fəxri təqaüdçüləri, kimyaçılar Dadaş
İkram oğlu Dadaşov və Şəmşad Tanrıverdi
oğlu Pənahov, kimyaçı Ağaxan Qərib oğlu Ağayev, metallurqlar Zəminə Həsən qızı Həsənova,
Tofiq Ələkbər
oğlu Kərimov, Murad Mahmud oğlu
Zeynalov, Əsəd İbrahim oğlu Məmmədəliyevin çəkdikləri
zəhmət əvəzsizdir.
Fəxrlə demək olar ki, bu şəhərin
küçələri Sərvər
Bədəlbəyli, Kamal
Axundov, Zülfü Hacıyev, İzzət Sadıxov, Məhəmməd
Əsədov, Yəhya
Məmmədov, Zəminə
Həsənova, Aslan Osmanov, Fərman Cəfərov, Zamin Hüseynov kimi ilk qurucularının və görkəmli şəxsiyyətlərinin, həmçinin
Qarabağın azad olunması uğrunda canını fəda edən şəhidlərin
adını daşıyır.
Sumqayıtın ilk qurucuları arasında Sumqayıt Şəhər
Partiya Komitəsinin birinci katibi Kamran Əsəd oğlu Hüseynov,
1946-1976-cı illərdə Sumqayıt İstilik Elektrik Stansiyasının direktoru olan, “Qırmızı Əmək
Bayrağı” və
“Şərəf” ordeni
ilə təltif olunan Əli Hüseyn oğlu Mustafayev Sumqayıtın fəxri vətəndaşlarıdır.
1949-cu ildə Sumqayıt
şəhərinin ilk
rəhbəri, “Azərboruyayma”
zavodunun birinci direktoru olan Yəhya Məmməd oğlu Məmmədov, texnika elmləri doktoru, professor, SSRİ Dövlət Mükafatı
laureatı Əsgər
Ələkbər oğlu
Abdullayev, Milli Elmlər Akademiyasının
müxbir üzvü,
kimya elmləri doktoru, “Şərəf” ordeni ilə təltif olunan Mustafa Səttar oğlu Salahov, Respublikanın Əməkdar
müəllimi, Prezident
təqaüdçüsü olan Minarə Məmməd qızı Tahirova, Sumqayıt Şəhər Partiya Komitəsinin birinci katibi olan Zülfü
Saleh oğlu Hacıyev, 1950-ci illərin
əvvəllərindən 1970-ci illərə qədər şəhərin tikintisində
fərqlənən respublikanın
inşaat mühəndisi
Sərvər Bədəlbəyli,
sabiq inşaatçı,
Şərəf Ordenli
Gülbahar Vəliyeva
və onun həyat yoldaşı İmamverdi Vəliyev, Azərbaycan boru-prokat zavodundan iki dəfə Azərbaycan Ali Sovetinin deputatı
Zəkulla Tağıyev
və başqalarının
əməyi ilə ucalan Sumqayıt bu gün yenilikləri
ilə göz oxşayır.
Dünənin gənclik, sənaye şəhəri kimi tanınan və 74 illik əzəmətli inkişaf yolu keçən Sumqayıt alın təri, əlinin zəhməti ilə onun yeniləşməsinə
nail olan sakinləri ilə fəxr edir, ucaldıqca onu ucaldanların və qurub yaradanların əməyini yüksək
dəyərləndirir. Müasir
siması ilə ölkənin başqa şəhərlərini kölgədə
qoyan Sumqayıt özünün iki dəfə beynəlxalq mükafatlara layiq görülən möhtəşəm
park-bulvarı, Heydər
Parkı, Lyüdviqshafen
Parkı, Gənclər
Mərkəzi, Bayraq Muzeyi, Şahmat Məktəbi, Yeni Azərbaycan Partiyası Sumqayıt Şəhər
Təşkilatının binası,
Muğam Mərkəzi
və Nizami kinoteatrının binası,
mədəniyət ocaqları,
göydələnləri, səliqəli
küçə və
prospektləri, yüksək
təhsili, səhiyyəsi,
mədəniyyəti və
idmanı ilə sivil şəhərlər
sırasında tanınır.
Ötən 74 illik möhtəşəm
inkişaf yolu Sumqayıt şəhərinin
tarixi salnaməsində
silinməz izlər qoyubdur. Əsl turizm, gözəlliklər
məskəni olan şəhərin girəcəyində
spirallar üzərindəki
zirvələri fəth
etməyə hazır
olan qağayı insanları tər-təmiz,
güllü-çiçəkli yollardan sülh rəmzli ağ göyərçinə, dalğaları
gözəllik nəğməsi
pıçıldayan Xəzərin
sahillərinə qədər
apararaq öz sehrinə salır. 1978-ci ildən azərbaycanlı
monumentalçı heykəltaraş,
Əməkdar incəsənət
xadimi Vaqif Nəzirovun və rəssam-heykəltaraş Asim
Quliyevin əlinin zəhməti ilə ucalan, Moskvada nümayiş edilib medala layiq görülən
Göyərçin abidəsi
– əsəri şəhərə
xüsusi yaraşıq
verməklə yanaşı
müxtəlif millətlərdən
olan sülhsevər insanları birləşdirir.
Sumqayıtı vəsf
etmək istəyən
hər kəsin üzü gülür, ağ göyərçinin
arzular çağlayan
nəfəsində gənclik
həvəsi yüksəlir…
23 oktyabr 2023-cü ildə ölkə başçımız möhtərəm
Prezident İlham Əliyevin Sumqayıta gəlişi hamını
sevindirdi. Hər gəlişi ilə yeniliklərə imza atan dövlət başçısı Sumqayıt
Kimya Sənayesi Parkında “Çinar-Servis”
İstehsal-kommersiya firmasının
Texniki qazların istehsalı müəssisəsinin
təməlini qoydu. “Novus Plastica” MMC-nin Polimer qatqıları
istehsalı müəssisəsinin,
“Universal Qablaşdırma Sənayesi”
QSC-nin Qablaşdırma
məhsulları istehsalı
müəssisəsinin və
“Azərbaycan Vanhonq Ceramics Co.” MMC-nin Keramik plitələr istehsalı müəssisəsinin
açılışında iştirak etdi. “Kartaş Kimya” MMC-nin müxtəlif Tikinti kimyəvilərinin istehsalı müəssisəsinin
təməlini qoydu.
9502 nəfər tamaşaçı
tutumu olan Mehdi Hüseynzadə adına şəhər stadionunun və 2 nömrəli Sumqayıt Şəhər Xəstəxanasının
açılışında iştirak etdi.
Bəli, Sumqayıt
gözlərimiz önündə
böyüyüb inkişaf
edən, yeni-yeni layihələrə imza atan paytaxt Bakıya
yaxın, qardaş olan şəhərdir. Beynəlxalq dostluq əlaqələri quran, hər daşı, kəsəyi bizə əziz olan Sumqayıt son illərdə hər bir sahədə dinamik inkişaf həddini aşaraq gündən-günə çiçəklənir.
Yeni tikililər, açılan müəssisələr,
yol infrastrukturu, abadlıq və quruculuq işlərindən
qürur hissi keçirən hər bir sumqayıtlı yaşadığı şəhərin
parlaq sabahından inamla söz açır, böyük
ehtiram və fəxrlə Sumqayıt qurucularını yad edir.
Dünyaya göz
açdığım Sumqayıtla
aramda iyirmi yaş fərq var. Bir zamanlar
şəhərin dünəni
haqqında taleyini çoxları kimi Sumqayıta bağlayan atamdan eşitdiklərimi tez-tez xatırlayır, fəhlə qızı olmağımla qürur duyuram. Hələ kiçik yaşlarımdan
gözəlliyinə heyran
qaldığım, füsunkarlığı
ilə insanı valeh edən Sumqayıtın 74 illik şanlı səhifələrində
yer alan hər kəs və hər bir hadisə onun tarixi yaddaşında
yaşayır. Tükənməz
arzuların qanadında
pənah gətirdiyi şəhərin işıqlı
sabahına ümidlə
boylanan, ucaltdıqca ucalan əməksevər insanların övladları
bu gün yeniliklərə imza atır. Sumqayıtın işıqlı gələcəyi
bugünki qurucularından
asılıdır.
Sumqayıt! Sən
Müstəqil Azərbaycanın
iri sənaye şəhəri, cənnət
məkanı, gözəllik
diyarısan. Yaşının
üstünə yaş
gəlsə də gənclik qoxusu çəkilmir. Hər qarışında bir canlanma duyulur, xarüqələr yaradılır.
Dünənin gənclik, bu günün yeniləşən
möhtəşəm və
əzəmətli şəhəri
Sumqayıtla fəxr edirik! Qürur duyuruq!
RƏNA TƏBƏSSÜM
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
Azad Azərbaycan.- 2023- cü il.- 30 noyabr.- ¹ 39.- S. 6.