İlk peşə-ixtisas təhsilinin statusunun yüksəldilməsinə hər bir peşə təhsili müəssisəsi öz töhfəsini verməlidir

Ən inkişaf etmiş dövlətlərin təcrübəsi sübut edir ki, yalnız təhsil sistemi yüksək səviyyədə olan ölkələr hərtərəfli tərəqqiyə nail olurlar. Müasir qloballaşma əsrində hər bir dövlətin, xalqın gələcək taleyi onun malik olduğu elmi-intellektual və mənəvi potensialından, yüksək səviyyəli mütəxəssislər yetişdirmək bacarığından çox asılıdır. Bu potensial isə məhz təhsil sahələrində, xüsusən də ilk peşə-ixtisas təhsili ocaqlarında yaradılır. Azərbaycanda milli təhsilimizin, o cümlədən texniki peşə təhsilinin inkişafı ulu öndərimiz Heydər Əliyevin adı və fəaliyyəti ilə sıx bağlıdır. Bu, ölkəmizin gələcəyi üçün çox əhəmiyyətli sahəni Avropa standartları səviyyəsinə yüksəltmək, onun beynəlxalq təhsil sisteminə geniş inteqrasiyasına nail olmaq, iqtisadiyyatımızın müxtəlif sahələri üçün peşəkar mütəxəssislər ordusunun yaradılması, milli mənəvi dəyərlərə həssas münasibət ümummilli liderimizin çoxşaxəli fəaliyyətinin əsas istiqamətini təşkil edib. Təhsil sahəsində ümummilli liderimizin siyasi kursunu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev zamanın tələbinə uyğun olaraq yeni məzmun və keyfiyyətdə uğurla davam etdirir.

Bu gün Azərbaycanda həyata keçirilən təhsil siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biri də peşə təhsili pilləsinin modernləşdirilməsi və inkişafı, müasir tələblər səviyyəsində kadr hazırlığı prosesini sürətləndirməkdir. Azərbaycanda müasir sosial-iqtisadi infrastrukturun yaradılmasında texniki peşə təhsili müstəsna rol oynayır. Bu təhsil pilləsinin məqsədi iqtisadiyyatımızın bütün sahələri üçün bazar iqtisadiyyatının tələblərinə uyğun sənət və peşələr üzrə ixtisaslı kadr hazırlığını təmin etməkdir.

Müstəqil respublikamızın texniki peşə təhsilinin inkişafı əsasən son dövrlərə təsadüf edir. Azərbaycan iqtisadiyyatının dinamik və sürətli inkişafı, möhkəm iqtisadi potensialın yaradılması bu təhsil pilləsinə diqqəti daha da artırıb. "Azərbaycan Respublikasında texniki peşə təhsilinin inkişafi üzrə Dövlət Proqramı (2007-2012-ci illər)"nın təsdiqindən sonra peşə lisey və məktəblərinin fəaliyyətinin gücləndirilməsi, maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi istiqamətində təxirəsalınmaz tədbirlər həyata keçirilmiş, Azərbaycan Respublikasında Texniki Peşə Təhsilinin İnkişaf Konsepsiyası qəbul edilmişdir. Hər iki mühüm sənəd islahat Proqramının tələblərinə, dövlətimizin təhsil siyasətinə, həmçinin YUNESKO-nun texniki peşə təhsili ilə əlaqədar konseptual prinsiplərinə və inkişaf etmiş ölkələrin mütərəqqi təcrübəsinə uyğun hazırlanıb. Texniki peşə təhsili sistemində maddi-texniki bazanın möhkəmləndirilməsi, yeni iqtisadi münasibətlərin formalaşdırılması, peşə təhsilinin ictimai statusunun yüksəldilməsi və onun məzmununun müasir tələblər səviyyəsində genişləndirilməsi Dövlət Proqramının başlıca məqsədləridir. Proqram çərçivəsində YUNESKO ilə birgə peşə təhsilinin təkmilləşdirilməsi layihəsi uğurla həyata keçirilir, həmçinin Avropa Təhsil Fondu, Böyük Britaniya, Avstriya, Cənubi Koreya və digər inkişaf etmiş ölkələrin qabaqcıl şirkətləri ölkəmizdə bu sahənin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə öz köməklərini göstərirlər.

1923-cü ildən fəaliyyət göstərən və şərəfli tarixi yol keçmiş 1 nömrəli Bakı Peşə Liseyi YUNESKO ilə əməkdaşlıq yaratmış yeganə peşə təhsili müəssisəsidir. Bu əməkdaşlıq kompleks məsələləri - həm tədrisin keyfiyyəti, həm də dünya irsinin qorunması, ekoloji və digərlərini əhatə edir. Liseyimiz bu gün və gələcəyimiz üçün çox aktual olan neft-qaz, energetika sənayeləri üçün peşəkar mütəxəssislər hazırlayır. Liseydə texnoloji qurğu operatoru, kimyəvi analiz laborantı-əmtəə operatoru, neft-qaz çıxartma operatoru, elektrik ixtisasları üzrə kadr hazırlığı həyata keçirilir ki, bu da Azərbaycanın nəhəng neft-qaz ehtiyatlarına malik olduğunu nəzərə alsaq olduqca mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Liseydə texniki peşə təhsilinin inkişafi üzrə Dövlət Proqramına və texniki peşə təhsilinin İnkişaf Konsepsiyasına uyğun olaraq təlim-tərbiyə metodikasını təkmilləşdirmək, maddi-texniki bazanı möhkəmləndirmək, peşəkar kadr hazırlığı işini günün tələbləri səviyyəsinə yüksəltmək məqsədilə mühüm və davamlı tədbirlər həyata keçirilir. Bunun üçün liseydə nəzəri və təcrübi baxımdan hər cür şərait yaradılıb. Laboratoriyalarda quraşdırılmış texnoloji qurğular, eləcə də tələbələrin Neft-yağ emalı zavodunda istehsalat təcrübəsi keçərək müasir texniki avadanlıqlarla, mütərəqqi iş metodları ilə birbaşa təmasda olması onların peşəkar mütəxəssis kimi yetişməsində müstəsna əhəmiyyət daşıyır.

1 nömrəli Bakı Peşə Liseyində bütün ixtisaslar və fənnlər üzrə metodiki komissiyalar fəaliyyət göstərir. Bu komissiyalar tədris plan və proqramların müzakirəsi, "açıq dərs"lərin keçirilməsi, tədris prosesində əyani-texniki vəsaitlərdən istifadənin vəziyyəti, istehsalat təlimi dərslərində yeni texnologiya və qabaqcıl iş üsullarının, eləcə də interaktiv təlim metodlarının öyrənilməsi və tətbiqi və digər məsələlərlə məşğul olur. Liseyin şagirdlərinin respublika miqyaslı fənn olimpiadalarında müntəzəm olaraq yüksək yerlər tutması da görülən müsbət işlərin məntiqi nəticəsidir. Bütün bunlar liseyimizdə texniki peşə təhsilinin inkişafı üzrə Dövlət Proqramında qarşıya qoyulan " texniki peşə təhsili sistemində yeni iqtisadi münasibətlərin formalaşdırılması və idarəetmənin təkmilləşdirilməsi" vəzifələrinin uğurla həyata keçirilməsinə və peşə təhsilinin məzmunca müasir standartlar səviyyəsində yeniləşdirilməsinə, onun əmək bazarının dəyişən tələbinə uyğunlaşdırılmasına imkan verir. Təsadüfi deyil ki, bizim liseydə təhsil almaq istəyənlərin sayı ilbəil artmaqdadır. Xatırlatmaq istərdim ki, 90-cı illərdə bu proses əks istiqamətdə gedirdi. Bu faktın özü texniki peşə təhsilinin ictimai statusunun tədricən yüksəlməsinin əyani təsdiqidir.

Dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələrinin təcrübəsi sübut edir ki, müxtəlif fəaliyyət sahələri üzrə yeni texnologiyalara yiyələnən kadrların hazırlanması dövlətin hərtərəfli və dinamik inkişafında həlledici amillərdəndir. Statistikaya müraciət etsək görərik ki, Almaniya, Yaponiya, Fransa və Cənubi Koreya kimi ən inkişaf etmiş dövlətlərdə orta məktəb məzunlarının 40-60 faizi məhz texniki peşə təhsili ilə əhatə olunur. Bizdə isə bu göstərici cəmi 10-11 faizdir. Deməli, hələ görüləsi işlər çoxdur. Hazırda texniki peşə təhsili özünün yeni inkişaf mərhələsinə daxil olub. Əminik ki, Azərbaycanın iqtisadi qüdrətinin daha da güclənməsi və dünyadakı nüfuzunun yüksəlməsi texniki peşə təhsilinin daha da inkişafına, onun cəmiyyətdəki yerinin və rolunun artmasına, ictimai statusunun yüksəlməsinə gətirib çıxaracaqdır.

Zemfira CABBAROVA

Azərbaycan müəllimi.- 2010.- 27 avqust.- S.5.