Monitorinq və qiymətləndirmə

2009-2010-cu dərs ilində mərkəzləşdirilmiş qaydada

keçirilmiş buraxılış imtahanlarının nəticələri barədə

Artıq ikinci ildir ki, respublikanın ümumtəhsil müəssisələrinin buraxılış imtahanları mərkəzləşdirilmiş qaydada həyata keçirilir. Məlumdur ki, keçirilən hər bir qiymətləndirmə toplanmış məlumat kimi monitorinqin obyektinə çevrilir. İki dərs ili ərzində keçirilən eyni məqsədli qiymətləndirmə monitorinqin bütün istiqamətlərini əhatə edə bilməsə də, təhlilə, müşahidəyə imkan verir. Təbiidir ki, bu cür monitorinq hələ ki, inzibati müşahidə kimi təsviri və qismən də analitik xarakterli olub monitorinqin vacib üç mərhələsindən yalnız ikisini-məlumatların toplanması və təhlili prosesini ehtiva edir.

2009-2010-cu dərs ilində ilk dəfə olaraq ümumtəhsil məktəblərinin IX siniflərinin də buraxılış imtahanları mərkəzləşdirilmiş qaydada keçirilib. Bu imtahanlarda IX siniflərdə təhsil alan 133772 şagirdin 128140 nəfəri, yəni 95,79%-i iştirak etmişdir. Bunlardan 113395 nəfəri, yəni 84,77%-i imtahanlardan müsbət qiymət almışdır. IX siniflərdə keçirilmiş buraxılış imtahanları birillik təcrübəyə malik olduğundan nəticələrin müqayisəli təhlili məqsədəuyğun deyil.

XI siniflər üzrə 91968 şagirdin 88852 nəfəri, yəni 96,61%-i imtahanda iştirak etmişdir. Bunlardan 74933-ü, yəni 84,33%-i müsbət qiymət almışdır.

XI sinfin buraxılış imtahanlarının nəticələrinə görə respublikanın 451 məktəbinin, yəni məktəblərin ümumi sayının 14,65%-nin şagirdləri 100%, 587 məktəbinin, yəni 19,07%-nin şagirdləri 90-100% arasında müvəffəqiyyət qazanmışlar.

Buraxılış imtahanlarında yüksək nəticə göstərən məktəblər, nazirliyin tabeliyində olan liseylər, özəl və ali məktəblərin nəzdində fəaliyyət göstərən məktəblər, eyni zamanda Sumqayıt, Bakının Xətai, Nərimanov, Nəsimi, Nizami, Səbail rayonlarının və Mingəçevir şəhərinin məktəbləridir.

Astara, Gədəbəy,Yardımlı, Masallı və Cəlilabad rayonlarının ümumtəhsil məktəbləri buraxılış imtahanlarında aşağı nəticələr göstərmişdir. Eyni zamanda qeyd edək ki, həmin rayonların nəticələri keçən illərlə müqayisədə 7 faiz artmışdır.

Təəssüfləndirici haldır ki, Kəlbəcər rayonunun 70 nömrəli ümumtəhsil məktəbi, Şamaxı rayonunun Keçmədin və Nüydü kənd, Gədəbəy rayonunun Günəşli kənd, Göygöl rayonunun Dozular kənd S.Bayramov adına, Zəngilan rayonunun 31 nömrəli, Yardımlı rayonu Qaraqaya kənd, Masallı rayonu Rudəkənar kənd A.Qurbanov adına ümumtəhsil məktəbləri "0" faiz nəticə göstərmişdir.

Qeyd edək ki, Kəlbəcər rayonunun 70 nömrəli ümumtəhsil məktəbi istisna olmaqla adıçəkilən məktəblərin müvəffəqiyyət göstəricisi keçən dərs ilinin nəticələri ilə müqayisədə aşağı düşmüşdür.

Buraxılış imtahanlarının nəticələrinə görə müvəffəqiyyət göstərməyən məktəblərin fəaliyyətinin müvafiq təşkilatların nəzarətində olacağı təqdirdə həmin ümumtəhsil müəssisələrində təhsilin səviyyəsinin yüksəldilməsinə nail olmaq mümkündür.

Qeyd edək ki, keçən dərs ilində də çox aşağı nəticələr göstərən ümumtəhsil məktəblərinin fəaliyyəti və vəziyyəti təhlil edilərkən aydın olmuşdu ki, onların maddi-texniki bazası heç də yaxşı nəticə göstərmiş məktəblərdən pis səviyyədə deyil və müəllimlərin pedaqoji göstəriciləri də qənaətbəxşdir. Deməli, səbəbi məktəbin maddi-texniki durumunda deyil, onun fəaliyyətində axtarmaq lazımdır. Əməli nəticə əldə etmək üçün araşdırmaları bu il daha geniş şəkildə aparmaq nəzərdə tutulub və bu məqsədlə ilk addım kimi rayon təhsil şöbələrinə məktəblərin maddi-texniki bazası, rəhbərliyi, siniflərin sayı, siniflərdəki şagirdlərin sayı, müəllim heyəti (onların hazırlıq səviyyəsi, bitirdiyi ali məktəb, son illər ərzində keçdiyi təkmilləşdirmə kursları və s.) haqqında məlumatların hazırlanması barədə göstəriş verilib. Eyni zamanda həmin məktəblərdə nümunəvi "açıq dərs"lərin nümayiş etdirilməsi, təlimlərin keçirilməsi, fənn müəllimlərinin ixtisasartırma kurslarna cəlb olunması planlaşdırılır.

2009-2010-cu dərs ilinin buraxılış imtahanlarının nəticələrinin nazirliyin tabeliyində olan ümumtəhsil məktəbləri əsasında aparılan təhlili göstərir ki, ayrı-ayrı fənlərin mənimsənilməsi üzrə nəticələr də müxtəlifdir.

Xüsusi təmayüllü məktəblərin nəticələri də ayrı-ayrı fənlər üzrə kəmiyyət və keyfiyyət təhlilinə cəlb edilib. S.Bəhlulzadə adına Xarici dillər təmayüllü gimnaziyanın xarici dil, Fizika-riyaziyyat və informatika təmayüllü liseyin fizika və riyaziyyat, Kimya-biologiya təmayüllü liseyin kimya və biologiya fənləri üzrə təhlillərin nəticələri göstərir ki, xüsusi tədris edilən fənlərə diqqət daha da artırılmalıdır.

Mərkəzləşdirilmiş qaydada buraxılış imtahanlarının keçirilməsində dörd-beş illik təcrübəyə malik olan rayonların fənlər üzrə göstəriciləri respublikanın orta göstəriciləri ilə müqayisədə aşağıdakı kimi olmuşdur:

Monitorinqin müxtəlif istiqamətlər və fənlər üzrə təhlillərə əsaslanan nəticələri qəzetin "Monitorinq və qiymətləndirmə " rubrikasında təqdim ediləcək.

Təranə HACIYEVA

Azərbaycan müəllimi.- 2010.- 3 dekabr.- S.4.