Tokio Texnologiya İnstitutu
Yerləşir: Yaponiya, Tokio şəhəri
Yaranma tarixi: 1881-ci il
Tipi: Dövlət
İşçi
heyətinin ümumi sayı:
1710 nəfər
Tələbələrin
ümumi sayı: 9986
nəfər
İllik gəlirləri
və xərcləri: 47983000000 yapon yeni
(90 yapon yeni təxminən 1 ABŞ dollarına bərabərdir)
Rəsmi
saytı: www.titech.ac.jp.
Tokio Texnologiya
İnstitutu
(Tokyo Institute of Technology) dünyanın ən nüfuzlu elmi tədqiqat
mərkəzlərindən biridir və Yaponiyanın
paytaxtı Tokio şəhərində yerləşir.
Böyük Britaniyanın "Times Higher Education Supplement - QS
World Universities Rankings" jurnalının 2009-cu ildə
apardığı dünya universitetlərinin reytinqinə əsasən,
Tokio Texnologiya İnstitutu Münhen Texniki Universiteti ilə birgə
100 ən yaxşı ali məktəb arasında 55-ci yerdə
olub. 2010-cu ildə "Times Higher Education World University
Rankings"in açıqlamasına əsasən Tokio
Texnologiya İnstitutu dünyanın ən nüfuzlu universitetləri
arasında 112-ci yerdə, "QS World University Rankings"in
açıqlamasına əsasən isə 60-cı yerdədir.
Tokio Texnologiya İnstitutu Avropa və Asiyanın aparıcı
universitetləri arasında tələbə və alim
mübadiləsi həyata keçirən LAOTSE beynəlxalq
şəbəkəsinin üzvüdür.
Tarixi
1881-ci il mayın 26-da, Meydzi hakimiyyəti bərpa edildikdən
14 il sonra Tokio şəhərində Tokio Texniki Peşə Məktəbi
yaradılır. 1890-cı ildə məktəb Tokio Texnikumu,
1901-ci ildə isə Tokio Ali Texniki Məktəbi
adlandırılır. Meydzi hökuməti dövlətin
inkişaf səviyyəsi üzrə Qərbi ötüb
keçmək üçün, ilk növbədə, ölkədə
modernləşmiş mühəndis və sənətkar
hazırlığına diqqət ayırır. İlk vaxtlar
məktəb Tokio şəhərinin şərqində Kuramae
ərazisində yerləşir. Lakin 1923-cü ildə baş
vermiş Böyük Kanto zəlzələsi zamanı məktəbin
binaları dağıntıya məruz qalır. 1929-cu ildə
məktəb Tokionun cənubundakı Ookayama ərazisinə
köçürülür və Milli Universitet statusu
qazanır.
II Dünya müharibəsindən sonra, 1949-cu ildə
Yaponiyada yeni təhsil sistemi qəbul edilir. Ali məktəbin
Tokio Milli Universiteti adı Tokio Texnologiya İnstitutu ilə əvəz
olunur. Müharibədən sonrakı bərpa və yenidənqurma
dövründə institut sürətlə inkişaf etməyə
başlayır, yüksək səviyyədə
ixtisaslaşmış mühəndis, alim, iş adamları
yetişdirir. İnstitutun nəzdində yeni məktəblər,
elmi-tədqiqat laboratoriyaları açılır. 1971-ci ildə
institutun Səhiyyə Xidməti, 1975-ci ildə Fənlərarası
Elm və Texnika Məktəbi, 1976-ci ildə Hesablama Mərkəzi,
1988-ci ildə Kusatsu-Şirane Vulkan Tədqiqatları Rəsədxanası
və əcnəbi tələbələr üçün Təhsil
Mərkəzi, 1990-cı ildə Biologiya Elmləri və
Biotexnologiya Məktəbi, 1994-cü ildə İnformatika və
Texnika Məktəbi, 1997-ci ildə Radioizotop Tədqiqat Mərkəzi,
1999-cu ildə Qabaqcıl Maliyyə Texnologiyaları Tədqiqatları
Mərkəzi və digər müəssisələr
yaradılır.
2004-cü ilin aprelindən Tokio Texnologiya İnstitutu
müstəqil inzibati müəssisə kimi "Tokio
Texnologiya İnstitutu Milli Universitet Korporasiyası" adı
altında fəaliyyət göstərməyə
başlayır. İnstitut 2011-ci il mayın 26-da
yaranmasının 130 illiyini qeyd etməyə
hazırlaşır.
Büdcəsi və
təhsil haqqı
2009-2010-cu tədris ilində Tokio Texnologiya İnstitutunun
illik gəlir və xərcləri 47983000000 yen olub. Gəlirlərin
45%-ni əməliyyat qrantları, 30%-ni sponsorların
yardımları, 13,1%-ni təhsil haqqı və s.
yığımlar, qalanlarını isə digər vəsaitlər,
xərclərin isə 34,2%-ni əməkdaşların əməkhaqqı
və digər xidmətlər, 30,3%-ni yardımlar, 13,4%-ni təhsil
və tədqiqat, qalanlarını isə başqa məsrəflər
təşkil edib.
2010-2011-ci tədris ilində Tokio Texnologiya İnstitutunda
təhsil haqqı oxuyanlarını bakalavriat, magistratura və
ya doktorantura dərəcələrində oxumalarından
asılı olmayaraq 535800 yendir. Buraya tədqiqat aparmaq
üçün gələnlər ildə 356400 yen ödəyirlər.
Tokio Texnologiya İnstitutu
tələbələrə 50-dən çox təqaüd
proqramı təklif edir. Təqaüd almaq üçün tələbə
ərizə ilə instituta müraciət etməlidir. Əsas
təqaüd Yaponiya hökumətinin təqdim etdiyi 7
kateqoriyadan ibarət MEXT təqaüd proqramıdır. Bu təqaüdə
əsasən bakalavr pilləsində təhsil alanlar ayda 128000,
magistratura pilləsində 157000, doktorantura pilləsində isə
158000 yen alırlar.
Universitet bu
gün
Tokio Texnologiya İnstitutu üç kampusdan ibarətdir.
Bunlar Ookayama, Suzukakeday və Tamaçi tələbə şəhərcikləridir.
Ookayama kampusu Mequro palatasında (Tokio şəhərində
23 inzibati ərazi) Ookayama dəmiryolu
stansiyasının yaxınlığında, Tamaçi kampusu
Minato palatasının Şibaura rayonunda Tamaçi stansiyasının
yaxınlığında, Suzukakeday kampusu isə Midori-Ku
palatasının (Yokohama şəhərində 18 inzibati ərazidən
biri) Naqatsuta-Ço ərazisində yerləşir.
Tokio Texnologiya İnstitutunun nəzdində 3 bakalavr məktəbi,
6 ali məktəb (magistr və doktorantlar, tədqiqatçılar
üçün), 3 institut, 5 elmi-tədqiqat laboratoriyası,
çoxlu sayda mərkəz fəaliyyət göstərir.
Bakalavr məktəbləri:
Elm Məktəbi Riyaziyyat, Fizika, Kimya, İnformasiya elmləri,
Yer və Planet elmləri departamentlərindən, Mühəndislik
Məktəbi Metallurgiya, Orqanik və polimer materiallar,
Qeyri-orqanik materiallar, Kimya maşınqayırması, Tətbiqi
kimya, Polimerlər kimyası, Maşınqayırma mühəndisliyi
və elmi, Mexanika və intellektual sistemlər mühəndisliyi,
Mexanika-aerokosmik texnikası, İdarəetmə və sistemlər
texnikası, Sənaye və sistemlər texnikası, Elektriklik
və elektron mühəndislik, Kompüter elmləri, Vətəndaş
və ekologiya mühəndisliyi, Memarlıq və inşaat
texnikası, Sosial mühəndislik, Beynəlxalq inkişaf
mühəndisliyi departamentlərindən, Biologiya və Biotexnologiya
Məktəbi Bioelmlər, Biotexnologiyalar departamentlərindən
ibarətdir.
Ali məktəblər:
Elm və Texnika Məktəbi Riyaziyyat, Hissəciklər,
nüvə fizikası və astrofizika,
Sıxlaşdırılmış materiya fizikası, Kimya, Yer
və Planet elmləri, Kimya və materialşünaslıq,
Metallurgiya və keramika elmləri, Orqanik və polimer
materiallar, Tətbiqi kimya, Kimya maşınqayırması,
Mexanika elmləri və mühəndisliyi, Mexanika və idarəetmə
texnikası, Mexanika-aerokosmik texnikası, Elektriklik və
elektron mühəndislik, Fiziki
elektronika, Kommunikasiya və kompleks sistemlər, Vətəndaş
mühəndisliyi, Memarlıq və inşaat texnikası, Beynəlxalq
inkişaf mühəndisliyi, Nüvə texnikası departamentlərindən,
Dəqiq Elmlər üzrə İnteraktiv Tədqiqatlar Mərkəzindən,
Təsvir Elmləri və Mühəndislik laboratoriyasından,
Biologiya Elmləri və Biotexnologiya Məktəbi Həyat elmləri,
Biologiya elmləri, Bioloji informasiya, Biomühəndislik,
Biomolekulyar mühəndislik departamentlərindən, Fənlərarası
Elmlər və Mühəndislik Məktəbi İnnovativ və
ixtisaslaşdırılmış materiallar, Elektron kimya,
Material elmləri və texnika, Ekologiya elmləri və texnika, Ətraf
mühit quruculuğu, Enerji elmləri, Ekologiya kimyası və
mühəndisliyi, Elektronika və və tətbiqi fizika,
Mikromexanika mühəndisliyi, Hesablama məlumatı və
sistemlər elmi, İnformasiya işlənməsi departamentlərindən,
İnformasiya Elmləri və Texnika Məktəbi Riyaziyyat və
hesablama elmləri, Kompüter elmləri, Mexanika və iqlim
informatikası departamentlərindən, Qərar Elmləri və
Texnikası Məktəbi İnsan sistemləri, Dəyər və
qərar elmləri, Sənaye mühəndisliyi və idarəetmə,
Sosial mühəndislik departamentlərindən, İnnovasiya
Menecmenti Məktəbi Texnologiyaların idarəolunması,
İnnovasiyalar departamentlərindən ibarətdir.
Tokio Texnologiya İnstitutuna Kimya Resursları, Dəqiqlik
və Məlumat, Mikrosistemlər Elmi-Tədqiqat, Material və
Konstruksiyalar, Nüvə reaktorları tədqiqatı
laboratoriyaları, Birləşdirilmiş Tədqiqat, Qlobal
Edge, Məhsuldar Lider İnkubasiyası Platforması
institutları, filial kimi fəaliyyət göstərən
Tokio Texnologiya İnstitutu Elm və Texnika Ali Məktəbi,
Sağlamlıq, Tədqiqat və Təhsil
Texnologiyalarının İnkişafı, Qlobal İnformasiya
Hesablama, Aşağı Temperatur Fizikası, Fotoqalvanika Elmi-Tədqiqat,
Tədris Müəssisələri Elmi, Vulkan Maye Tədqiqatları,
Beynəlxalq Tələbə, Kvant Nanoelektronika Tədqiqatları,
Yeni Nanomateriallar Tədqiqatları, Xarici dil Tədrisi,
Asiya-Afrika Biologiyası, Bioloji Resurslar və İnformatika,
Super-Mexaniki Sistemlər, Qabaqcıl Maliyyə Texnologiyaları,
Struktur Mühəndislik Tədqiqatları, Beynəlxalq
Yüksək Molekulyar Tədqiqatlar, Seysmik Şəhər
Tikintisi, Böyükmasştablı İnformasiya Resursları,
Layihələşdirmə və İstehsal Əməkdaşlığı
və s. mühüm elmi-tədqiqat mərkəzləri
daxildir.
Tokio Texnologiya İnstitutunun kitabxana sistemi Yaponiyada ən
zəngin elmi və texniki nəşrlərə malik olan
kitabxanadır. 1977-ci ildə kitabxana Yaponiya Təhsil Nazirliyi
(MEXT) tərəfindən texnologiya sahəsi üzrə Xarici
Periodik Nəşrlər Milli Mərkəzi təyinatı
alıb, həmin ildən etibarən mühüm beynəlxalq
elmi konfrans və tədbirlər səviyyəsində minlərlə
elmi iş və digər nəşrlər çap edir. 1998-ci
ildə kitabxananın elektron xidməti yaradılıb. Bu xidmət
institutun müxtəlif kampuslarında fəaliyyət göstərən
beş kitabxananı birləşdirərək istifadəçilərin
akademik resursları əldə etmələrini asanlaşdırır,
onlara geniş imkanlar yaradır. Hazırda kitabxana sisteminə
dəqiq elmlər və texnologiya sahəsinə aid 1 milyona
yaxın kitab, 20 minə yaxın jurnal və s. daxildir. Qeyd
olunan rəqəmlər mütəmadi olaraq artmaqdadır.
Tokio Texnologiya İnstitutunun prezidenti 2007-ci ilin
oktyabrından bu vəzifəyə təyin edilmiş texniki
elmlər doktoru, professor Keniçi İqadır. K. İqa
Tokio Texnologiya İnstitutunda bakalavr, magistr və doktorluq dərəcələri
alıb, eləcə də həmin ali təhsil
ocağında 30 il dərs deyib və elmi-tədqiqatlar
aparıb. İnstitutun əməkdaşlarının ümumi
sayı 1710 nəfərdir. Onların 1150 nəfərini
akademik, qalan hissəsini isə inzibati heyət təşkil
edir.
2009-2010-cu tədris ilində Tokio Texnologiya İnstitutunda
ümumilikdə 9986 nəfər təhsilalan qeydə
alınıb. Onların 4860 nəfərini bakalavr, 3484 nəfərini
magistratura, 1524 nəfərini doktorantura səviyyələrində
təhsil alan, 118 nəfərini isə instituta tədqiqat
aparmaq üçün gələnlər təşkil edib.
İnstitutda dünyanın 100-ə yaxın ölkəsindən
1149 nəfər əcnəbi tələbə təhsil
alıb. Əcnəbi tələbələrin əksər
hissəsi Çin, Koreya, Vyetnam, İndoneziyadan olan gənclərdir.
Dünya üzrə institutun 90000-dən çox məzunu var.
Tokio Texnologiya İnstitutu yetərincə tələbə
yerləşdirə biləcək rahat və yüksək
şəraitlə təchiz edilmiş yataqxanalara malikdir.
Bunlardan Şofu Qakuşa, Senzoku-ike Beynəlxalq, Şofu,
Umeqaoka, Komaba Beynəlxalq yataqxanalarını, Tokio Beynəlxalq
Mübadilə Mərkəzini qeyd etmək olar. Şofu
Qakuşa yataqxanası oğlanlar üçün nəzərdə
tutulub. Yataqxananın binaları Ookayama və Suzukakeday
kampuslarında yerləşir. Senzoku-ike yataqxanası Ookayama
kampusunun yaxınlığındadır, qızlar, eləcə
də əcnəbi tələbə və tədqiqatçılar
üçün nəzərdə tutulub. Əcnəbi tələbələr
üçün Şofu yataqxanasında 46, Umeqaoka
yataqxanasında 50, Komaba yataqxanasında
70, Tokio Beynəlxalq Mübadilə Mərkəzində 22 bir nəfərlik
otaq mövcuddur. İnstitutda əcnəbi tələbələrin
sayı 1000-dən artıq olduğundan tələbə
yalnız bir il yataqxanada qala bilər. Təkcə Komaba
yataqxanasında və Tokio Beynəlxalq Mübadilə Mərkəzində
iki il eyni otaqda qalmağa icazə verilir. Hər il yeni qəbul
olunan tələbələr həmin otaqlarda yerləşdirilir,
yuxarı kurs tələbələri isə onlara təklif
olunan özəl mənzillərdə otaq tuturlar. Ookayama
kampusu yaxınlığındakı özəl mənzillərdə
otaqların aylıq qiyməti 60000-70000 yen, Suzukakeday kampusu
yaxınlığında isə 50000-60000 yen təşkil
edir. Ookayama kampusunda yerləşən Beynəlxalq Ev
yalnız tədqiqatçılar üçün nəzərdə
tutulub.
Tokio Texnologiya İnstitutunda 80 klub və gənclər təşkilatı,
eləcə də mədəni və idman birlikləri
("Los Guaracheros" latın caz qrupu, "Şin-qi-tay"
(ruh-texnika-fiziki güc) karate, velosport klubu, "Chor Kleines"
qarışıq xor qrupu, xizəkçilər qrupu,
"Çağırış və yaratmaq" adlı (təyyarə
və elektromobil yaradıcıları dəstəsi və s.)
mövcuddur. Bu təşkilatlar həftənin
üçüncü gününü çıxmaqla ödənişli
fəaliyyət göstərir. Təşkilatlar yeni üzvləri
aprel ayında qəbul edir, köhnə üzvlər
üçün isə hər zaman açıq olur. Gənclərin
dərsdən sonrakı həyatının səmərəli
keçməsi üçün institutda bir çox tədbirlər
görülür.
Tokio Texnologiya İnstitutu yüksək intellektə malik
gənc kadrlar hazırlayan elm və texnologiya mərkəzidir.
Burada saysız-hesabsız elmi tədqiqatlar həyata keçirilir,
dünyanın müxtəlif aparıcı universitetləri ilə
layihələr hazırlanır. İnstitutun daha sürətli
inkişafını təmin etmək məqsədi ilə bu təhsil
ocağında ümumi təhsili genişləndirmək, tələbələri
ən yeni texnologiyalarla təchiz etmək, gənclərdə
yüksək etik hisslər aşılamaq, problemləri tez
aşkarlamaq və həll etmək bacarıqlarını,
müstəqil yaradıcılıqla məşğul olmaq və
tədqiqatlar aparmaq keyfiyyətlərini gücləndirmək
və s. üzrə yeni-yeni proqramlar qəbul edilir.
İnstitutun missiyası qlobal insan potensialının
inkişafına yönəldilib.
Tokio Texnologiya İnstitutunun prezidenti Keniçi İqa
2010-2011-ci tədris ilinin açılışında
çıxış edərkən rəhbərlik etdiyi elm
ocağı haqqında deyib: "Tokoday (Tokio Texnologiya
İnstitutu) Yaponiyanın ən böyük milli elm və
texnologiya universitetidir. 2011-ci ildə biz 130 illik yubileyimizi qeyd
edəcəyik. Bizim məqsədimiz hər zaman cəmiyyətin
inkişafına fayda vermək, yeni dəyərlər
yaratmaqdan ibarət olub. Biz azadlıq və sərbəstliyə
hörmət edir, haqq-ədalətin tərəfində durur,
dünyanın inamını qazanmağa
çalışırıq. Dünya dəyişir və
insan həyatının keyfiyyətini yüksəldən daha
yeni texnologiyalara tələbat yaranır. Bu isə bizim, Tokio
Texnologiya İnstitutunun dünyada yerini daha da möhkəmləndirir.
İndi bizim zamanımızdır. Gəlin cəmiyyətimizin
rifahı yolunda birgə səylə çalışaq və
bəşəriyyətə fərqli və yüksək səviyyəli
elmi nailiyyətlər bəxş edək!"
Universitetin məşhur
məzunları
Toşio Doko Yaponiya Biznes
Federasiyasının sabiq sədri
Satoru İvata "Nintendo" şirkətinin
baş direktoru
Tosio İkeda "Fujitsu" şirkətinin
sabiq icraçı direktoru
Hideki Sirakava kimya üzrə Nobel
mükafatı laureatı
Keniçi Omae biznesmen və analitik, ilk
noutbukun
prototipini yaradan şəxs
Takaaki Yoşimoto şair, filosof, ədəbiyyat tənqidçisi
Shiqeo Hirose robot texnologiyasının
yaradıcılarından biri
Takeşi Takei ferrit maqnitlərini kəşf
etmiş alim
Tosikadzu Sunadı məşhur riyaziyyatçı
Saburo Tanaka "Kinema Junpo" film
jurnalının yaradıcısı
Hazırladı:
Lamiyə ƏLİYEVA
Azərbaycan
müəllimi.- 2010.- 10 dekabr.- S.10.