London Kral Kolleci

 

Yerləşir:                                 Böyük Britaniya, İngiltərə,  London şəhəri  

Yaranma tarixi:                     1829-cu il

Tipi:                                         Dövlət

İllik gəlirləri:                          485 milyon 622 min funt-sterlinq

İllik xərcləri                            484 milyon 883 min  funt-sterlinq

İanə (yardım) fondu:             11 milyon 783 min  funt-sterlinq

İşçi heyəti:                              5700 nəfər

Tələbələrin ümumi sayı:         9700 nəfər

Rəsmi saytı:                            www.kcl.ac.uk.

 

London Kral Kolleci (KingTs College London) Böyük Britaniyanın paytaxtı London şəhərində yerləşir. Kollec ölkənin tədqiqat universitetlərini birləşdirən "Russell Qrupu"na daxildir. Böyük Britaniyanın "Times Higher Education Supplement - QS World Universities Rankings" jurnalının 2009-cu ildə apardığı dünya universitetlərinin reytinqinə əsasən, London Kral Kolleci 100 ən yaxşı ali məktəb arasında Böyük Britaniyada 6-cı, Avropada 7-ci, dünyada isə 23-cü yerdə sıralanıb. Bu kollec Avropada səhiyyə üzrə mütəxəssis hazırlayan bir nömrəli elm mərkəzidir. Kollecin tələbələri təhsil ocağının əlaqələr qurduğu dünya universitetlərində bir il təhsil almaq hüququna malikdirlər. Bu zaman həmin tələbəyə təhsil aldığı ölkənin təhsil sistemi, mədəniyyəti ilə tanış olmaq və ondan yararlanmaq imkanı yaradılır.

 

Tarixi

 

London Kral Kolleci 1829-cu ildə kral IV Georq və hersoq Vellinqton tərəfindən London Universitetinin nəzdində Anqlikan kilsəsinin ənənələrinə uyğun olaraq yaradılıb. Həmin dövrdə Oksford və Kembric universitetlərində yalnız varlı ingilislərin oğulları təhsil alırdı. Məhz bu zərurətdən yaradılan kollecin əsas məqsədi dünyəvi ali təhsil müəssisəsi kimi fəaliyyət göstərmək olur. Lakin bir çoxları kollecin yaradılmasına etiraz edir. Buna baxmayaraq, 21 iyun 1828-ci ildə Vellinqtonun birinci hersoqu Artur Uelsli Kral Kollecinin yaradılması üçün hazırlığa başlayır. Bu işdə onu anqlikan kollecləri və Roma Katolik Yardım Cəmiyyəti dəstəkləyir, lakin Vinçilsi qraflığının 10-cu qrafı Corc Finç Hatton buna qarşı çıxır. Nəticədə, 21 mart 1829-cu ildə Artur Uelsli ilə Corc Finç Hatton arasında duel baş verir, hər iki şəxs eyni vaxtda atəş açaraq yüngül yaralanır. Bu hadisədən sonra hər il 21 mart London Kral Kollecində "Günün dueli" adı altında müxtəlif tədbirlərlə qeyd olunur.

London Kral Kolleci London Universitetinin nəzdində yaradılan ən böyük kollecdir. Əsas məramı orta təbəqənin insanlarını maarifləndirməkdən ibarət olan  London Kral Kollecində 1831-ci ildə, ilkin olaraq, kimya, ingilis ədəbiyyatı və ticarət elmləri öyrədilir. Bu dövrdə istər London Universiteti, istərsə də Kral Kolleci tələbələrinə elmi dərəcələr vermir.

London Universitetinin Sədrlər Şurasının rəhbəri baron Henri Brum kollecin inkişafı üçün bir sıra təkliflər irəli sürür və nəticədə o, birbaşa olaraq London Kral Kollecinin kansleri seçilir. XIX əsrin ortalarında artıq kollecdə qızlar, aşağı təbəqənin nümayəndələri təhsil almağa başlayır, eyni zamanda burada axşam dərsləri keçirilir. Xüsusilə, həmin dövrdə kollecin əməkdaşları Rozalinda Franklin və Maurisi Uilkinsin tədqiqatları mühüm yer tutur. Bu tədqiqatlar sonradan kollecin alimləri Ceyms Uotson və Frensis Kriki DNK-nın strukturunun kəşfinə sövq edir. 

London Kral Kolleci ilk olaraq xüsusi kurs (Associateship) tətbiq edib. Kurs tələbə və əməkdaşlar üçün nəzərdə tutulur, etika, ilahiyyat elmlərini əhatə edir. Kollecə bir sıra təhsil müəssisələri, o cümlədən, Kraliça Yelizaveta, 1985-ci ildə çelsi Elm və Texnika kollecləri, Psixiatriya İnstitutu, Qay Tibb və Stomatologiya Məktəbi, Sent Tomas Xəstəxanası, Flyorens Naytingeyl Tibb Bacısı və Mamalıq Məktəbi birləşdirilib. 2003-cü ildə kollec  müstəqil dərəcə vermək hüququ qazanır.

 

Büdcə xərcləri və təhsil haqqı

 

2008-2009-cu tədris ilində  London Kral Kollecinin illik gəliri 485622000 funt-sterlinq təşkil edib.  Bu gəlirin yalnız 100480000 tələbələrin təhsil haqqı, 134955000 tədqiqat qrantları, 88197000 müxtəlif gəlirlər, 11783000-i isə ianə və yardımlar hesabına əldə olunub.

 2006-2007-ci illərdə London Kral Kolleci tədqiqatlara 248 milyon funt-sterlinq xərcləyib, tədqiqatlardan gələn gəlir isə 360 milyon funt təşkil edib. Kollec müxtəlif sənaye ve biznes sahəsinə göstərdiyi xidmətlərə görə 20 milyon funt əldə edib. Son on il ərzində kollecdə  təmir və bərpa  işlərinin aparılmasına 550 milyon funt  vəsait xərclənib.

2009-2010-cu tədris ilində London Kral Kollecində təhsil haqqı yerli tələbələr üçün təxminən 3000, əcnəbi tələbələr üçün isə 13000 funt təşkil edib. Məlumat üçün bildiririk ki, əcnəbi tələbələrin daha çox təhsil haqqı ödəməsinin səbəbi onların Böyük Britaniyada bir çox vergi və sığorta xərclərindən (məsələn, bələdiyyə vergisi və s.) azad olmaları, polis və NHS - National Health Service (Milli Səhiyyə Xidməti) xidmətlərindən pulsuz istifadə etmələridir.

London Kral Kollecində tələbələr üçün müxtəlif təqaüdlər mövcuddur. Tədris ili başlamazdan öncə bu barədə tələbələrə məlumat göndərilir və təqaüdə ehtiyacı olan tələbələr həmin imkandan istifadə edə bilirlər. Hər bir departament və məktəbin öz təqaüdləri var. Əlavə təqaüdlər "British Council" və kollecin tanınmış məzunları tərəfindən təklif olunur.

 

Qəbul qaydaları

 

Böyük Britaniyada universitetlərə sənəd verilmə prosesi  UCAS (Universities & Colleges Admissions Service - Universitet və Kolleclərə Qəbul Xidməti)  vasitəsi ilə onlayn şəkildə keçirilir.  Burada hər bir potensial abituriyent üçün səhifə açılır, abituriyent özu haqqında bütün məlumatları həmin səhifədə yerləşdirir. Universitetlər, əsasən, abituriyentdən şəxsi bildiriş (Personal Statement)  tələb edir. Abituriyent özu haqqında təxminən 500 sözdən ibarət olan inşa yazmalı, nə üçün məhz həmin fakültəni seçdiyini, müvafiq sahə üzrə nə kimi akademik ve qeyri-akademik işlər gördüyü haqqında məlumat verməlidir. Eyni zamanda müəllimlərin şagird və ya tələbələri haqqında yazdıqları fikirlər - tövsiyə məktubu tələb olunur. Qeyd edək ki, şagirdin və ya tələbənin müəllimin yazdığı fikirlərdən xəbəri olmur. Tələbə eyni vaxtda  5 universitetə sənəd verə bilər.

London Kral Kollecində abituriyentlərə qoyulan tələblər Böyük Britaniyanın digər universitetləri ilə müqayisədə daha yüksək olur.

 

Universitet bu gün

 

London Kral Kollecinin kampusları Londonun mərkəzində, Temza çayının sahilində yerləşir. Kollecin Strand, Vaterloo, Qay, Müqəddəs Tomas, Danimarka Hill adlanan beş kampusu mövcuddur. Kollecin əsas kampusu Strand şəhərciyidir. Bu kampus 1831-ci ildə memar Robert Smirke tərəfindən inşa edilib. Məktəblərin əksəriyyəti bu kampusda yerləşir. Qay kampusunda yerləşən binalardan ən qədimi varlı tacir Tomas Qayın himayədarlığı ilə 1726-cı ildə tikilmiş Qay hospitalıdır. Bu ad kampusa məhz həmin şəxsin şərəfinə verilib. Vaterloo kampusu Londonun Lambet rayonunda Vaterloo metrosunun yaxınlığında yerləşir. Ərazi 1980-ci ildə istifadəyə verilib. London Beynəlxalq Şiller İnstitutu bu şəhərcikdədir. Müqəddəs Tomas kampusu Lambet rayonunda Vestminister metrosunun yaxınlığındadır və burada  Tibb Məktəbi binalarının yarısı, Stomatologiya İnstitutu, Florens Naytingeyl muzeyi yerləşir. Danimarka Hill kampusu Danimarka Hill metrosunun yaxınlığındadır. Burada kollecin ən böyük yataqxanası olan  Kral Kollec binası (KingTs College Holl), Ueston Təhsil Mərkəzi  yerləşir.

London Kral Kolleci başqa universitetlər kimi, tələbələrini yataqxanalarla təmin edir. Yataqxanalarda qalmaq şərtləri çox sadədir. Tədris ili başlamazdan öncə tələbənin qalacağı yataqxana haqqında ona məlumat göndərilir. Tələbə oxuduğu kampusa yaxın, öz maliyyə durumuna uyğun yataqxana seçir, ödənişi tədris ilinin başlanğıcında və ya yarım ildən bir ödəyir. London Kral Kollecinin altı yataqxanası var: Müqəddəs Tomas kampusunda yerləşən Brayan Kremer Evi və Prixod Keşişinin Evi, Hamsted Rezidensiyası, Qay kampusunda Vulfson Evi və Böyük Dover Strit Mənzilləri, Vaterloo kampusunda  Stamford Strit Mənzilləri, Danimarka Hill kampusunda Kral Kolleci yataqxanası. Burada yerli və əcnəbi tələbələr üçün bir çox xidmət və imtiyazlar mövcuddur.

Bu təhsil müəssisəsində London Kral Kolleci Tələbə İttifaqı fəaliyyət göstərir. Bu ittifaq Londonun ən qədim tələbə təşkilatıdır. İttifaq gənclərin istifadəsinə 50-dən çox idman klubu, bir neçə restoran, mağaza, əyləncə klubları verib. Qeyd edilən xidmətlərdən istifadə tələbələrə qat-qat ucuz başa gəlir. Londonun dünyanın ən bahalı şəhərlərindən biri olduğunu nəzərə alsaq, Kral Kolleci Tələbə İttifaqının xidmətlərindən istifadə etməyin tələbələr üçün səmərəliliyi məlum olur.

London Kral Kollecinin nəzdində bakalavrlara 200, magistrant və doktorantlara isə 230-a yaxın müxtəlif proqramlar təklif edən doqquz məktəb fəaliyyət göstərir. Bunlar İncəsənət və Humanitar, Biotibbi və Səhiyyə, Tibb, Stomatologiya, Psixiatriya, Hüquq, Qulluq və Mamalıq Elmi, Fizika Elmləri və Mühəndislik, Sosial Elmlər və İctimai Siyasət məktəbləridir. Kollecdə tədqiqatçılar və doktorantlar üçün  bir Ali Məktəb də vardır. London Kral Kollecində ingilis dili və ədəbiyyatı, Avropa dilləri, müasir dillər, Vizantiya və müasir yunan dili, bimolekulyar tədqiqatlar, hərbi elmlər, gerontologiya, paleoqrafiya, immunologiya, kliniki tədqiqatlar, çənə-sifət tibbi, ətraf mühitin mühafizəsi, zoologiya, kino, beynəlxalq siyasət, elektronika və s. çoxlu sayda fakültələr var. 

London Kral Kollecinin kitabxana sisteminə kollecin beş kampusunda yerləşən kitabxanalar daxildir. Kollecin Londonun Bromli rayonunda Betlem Kral Hospitalı kitabxanası mövcuddur. Kitabxana sisteminə, ümumilikdə, bir milyondan çox kitab, elmi jurnal və elektron resurs daxildir. Kollecin əsas kitabxanası Maughandır. Ceyms Pennethorn tərəfindən qotik üslubda tikilmiş kitabxana binasında hüquq, humanitar, fiziki, sosial, siyasi, mühəndislik və s. elmlərə aid kitablar var, eləcə də burada xüsusi və nadir kitablar kolleksiyası, səkkizguşəli oxu zalı mövcuddur. Kollecin 150 000 kitab, əlyazma, xəritə, slayd, audioyazı və digər materiallar yerləşən  Foyl xüsusi kolleksiyalar  kitabxanası da vardır. Toni Arnold adlı kitabxanada hüquq elminə aid 3000 kitab və 140 adda jurnal var. Bu kitabxana 2001-ci ildən London Kral Kollecinin hüquq bölməsinin bir hissəsinə çevrilib.  Vaterloo kampusunda yerləşən Franklin-Uilkins İnformasiya Xidməti Mərkəzində tibb, biologiya, biokimya, mamalıq, səhiyyə, əczaçılıq, ekologiya, xəstələrə qulluq və s. elmlərə aid kitablar saxlanılır. Qay kampusundakı Yeni Hant Evi İnformasiya Xidməti Mərkəzində biotibb elminin bütün sahələrinə, tibb, stomatologiya, fizioterapiyaya aid materiallar var. Ueston Təhsil, Müqəddəs Tomas İnformasiya mərkəzlərində qastroenterelogiya, ciyər xəstəlikləri, diabet, ginekologiya, tibbin tarixinə aid kitablar mövcuddur. Psixiatriya İnstitutu kitabxanasında 3000 jurnal, 3500 elektron jurnal və 38000 kitab var.

London Kral Kollecinin əməkdaşlarının sayı 5700 nəfərdir. 2004-cü ildən başlayaraq kollecə professor Riçard Hyuces Treynor rəhbərlik edir. R.Treynor kollecin əsas elmi və inzibati şəxsidir. O, 1948-ci ildə ABŞ-da anadan olub, Braun Universitetinin bakalavr, Prinston və Oksford universitetlərinin isə magistr və doktorant pillələrində təhsil alıb.

Hazırda London Kral Kollecində 19700 tələbə təhsil alır. Onların 6200-nü  magistrant və doktorantlar, 50%-ni isə əcnəbi tələbələr təşkil edir. Kollecdə bakalavr  və magistrantlar daxil olmaqla, dövlət və qeyri-dövlət xətti ilə 10-dan çox azərbaycanlı tələbə təhsil alır.

2009-2010-cu tədris ilində "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" çərçivəsində London Kral Kollecində iki azərbaycanlı gənc - Aytac  Simran qızı Həsənova magistratura pilləsinin hüquqşünaslıq fakültəsində, Elçin İsmayıl oğlu Bağırov isə magistratura pilləsinin beynəlxalq idarəetmə fakültəsində təhsil alır. 2009-cu ildə bu proqram çərçivəsində magistratura pilləsini Aynurə Rəşid qızı Ələkbərova ingilis dilinin tədrisi, Elnur Aydın oğlu Əliyev isə hüquqşünaslıq ixtisasları üzrə bitiriblər.

Daha bir həmyerlimiz Pərvin Məmmədov isə hazırda London Kral Kollecinin biznes-menecment fakültəsinin birinci kursunda öz hesabına təhsil alır.

Üzümüzü dünyanın müxtəlif ali təhsil müəssisələrində təhsil alan azərbaycanlı tələbələrə tutaraq "Azərbaycan müəllimi" qəzetinin hər nömrəsində "Dünya universitetləri" rubrikası adı altında dərc olunan yazılarla qəzetin  www.az-muallimi.com saytı vasitəsilə tanış olmağa və təhsil aldıqları nüfuzlu dünya universitetləri barədə məlumatları tehsil.kiv.@gmail.com email ünvanına göndərməyə çağırırıq.

 

London Kral Kollecinin məşhur məzunları

 

Qodfry Binaysa                                 - Uqandanın 5-ci prezidenti

Qlafkos Klerides                               - Kiprin 4-cü prezidenti

Tassos Papadopoulos                        - Kiprin 5-ci prezidenti

Marouf əl-Bahit                                 - İordaniyanın Baş naziri

Əbd ər-Rəhman əl-Bəzzaz                 - İraqın 51-ci Baş naziri

Ser Linden Pindlinq                           - Baham adalarının 2-ci Baş naziri

Obed Asamoah                                  - Hananın xarici işlər naziri

Məhəmməd Zafrulla Xan                  - Pakistanın xarici işlər naziri

Ceyms Nyamveya                             - Keniyanın xarici işlər naziri

Reys Yatim                                         - Malayziyanın xarici işlər naziri

Nikolay Mladenov                             - Bolqarıstanın müdafiə naziri

Sir Ernest Klark                                 - Tasmaniyanın qubernatoru

Desmond Tutu                                    - Keyptaunun arxiyepiskopu, sülh üzrə Nobel mükafatı laureatı

Ceyms Blek                                        - fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatı

Mauris Uilkins                                    - fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatı

Maks Teyler                                       - fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatı

Çarlz Şerinqton                                   - fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatı

Friderik Hopkins                                - fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatı

Edvard Eppliton                                  - fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı

Ouen Riçardson                                  - fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı

Çarlz Barkla                                        - fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı

Tomas Hardi                                        - dahi ingilis yazıçısı

Uilyam Somerset Moem                    - dahi ingilis yazıçısı

Virciniya Vulf                                      - dahi ingilis yazıçısı

Con Röskin                                         - dahi ingilis yazıçısı

Ser Uiliyam Gilbert                             - dahi ingilis yazıçısı

 

 

Hazırladı: Lamiyə ƏLİYEVA

 

Azərbaycan müəllimi.-2010.-5 fevral.-S.10.