Ötənilki test sualları müəllimlər
üçün də
çətin oldu
Ölkənin ən tanınmış məktəblərinin
yüksək titullu müəllimləri test suallarını nəzərdə
tutulan vaxtda həll edə bilmədilər
Ötən il ali məktəblərə
keçirilmiş qəbul imtahanlarındakı test
tapşırıqlarının çətin olması barədə
fikirlər ictimaiyyət arasında hələ də birmənalı
qarşılanmır. Əksər mütəxəssislər,
təhsil işçiləri, o cümlədən də
bilavasitə məktəb proqramları ilə işləyən
müəllimlər ötənilki qəbul imtahanlarına
salınmış test suallarının əvvəlki illərlə
müqayisədə azı 2 dəfə çətin
olduğunu desələr də, həmin testləri tərtib
edənlər sualların çətinlik dərəcəsinin
artırılmadığı, əksinə, abituriyentlərin
hazırlıq səviyyəsinin aşağı
düşdüyü qənaətindədirlər.
Testlərin səviyyəsi barədə
deyilənlərə aydınlıq gətirmək
üçün qısa bir eksperiment keçirməyi qərara
aldıq. ötənilki qəbul imtahanlarında I ixtisas qrupu
üzrə riyaziyyatdan D variantında olan və çətinlik
dərəcəsi test tərtibçiləri tərəfindən
orta və çətin qiymətləndirilən 2 sualı
cavablandırmaq üçün müəllimlərə təklif
etməyi qərara aldıq. ölkənin
ən tanınmış iki ümumtəhsil müəssisəsinin
- 6 nömrəli məktəb-liseyin və Elitar Gimnaziyanın
ən yaxşı riyaziyyat müəllimlərinə
müraciət etdik.
Hər iki məktəbin
müəllimlərinə təklif olundu ki, verilmiş test
tapşırıqlarını mümkün qədər tez və
ən qısa yolla həll etsinlər. Yeri gəlmişkən
qeyd edək ki, müəllimlərin hamısı paytaxtın
say-seçmələri idi. Onların arasında hətta
"Ən yaxşı müəllim" müsabiqəsinin
qalibləri, əməkdar müəllimlər də vardı.
Baxmayaraq ki, ötənilki
qəbul imtahanlarındakı test suallarının ictimaiyyətə
açıqlanmasından artıq 7 ay keçir və müəllimlərin
əksəriyyəti onlarla tanışdır, hətta yetirmələri
imtahan vermiş müəllimlər imtahandan dərhal sonra
şagirdlərinin düz yazıb-yazmadıqlarını
müəyyənləşdirmək üçün testləri
həll ediblər, habelə eksperimentə cəlb etdiyimiz
pedaqoqların 90 faizi indi də repetitorluqla məşğuldur
və hərəsi ən azı 5-10 şagird
hazırlaşdırır, yalnız 2 müəllim
tapşırıqları qəbul imtahanlarında 1 sual
üçün nəzərdə tutulmuş vaxt ərzində
(1,5 dəqiqə) yerinə yetirə bildi. Onların əksəriyyəti
iki misalın həllinə 10-17 dəqiqə intervalında
vaxt sərf etdi. 2 müəllim isə ümumiyyətlə
misalları həll edə bilmədi.
Onu da qeyd edək ki,
müəllimlərin bəzisi misalları eyni qaydada həll
etsələr də, bir neçəsinin həll üsulu
tamamilə fərqlənirdi. Nəticələr də tam
eyniyyət təşkil etmirdi. Yaranmış mübahisəli
vəziyyətdə misalları onların hansının
düz, hansının isə səhv həll etdiyini müəyyənləşdirmək
çətin idi. Təbii ki, bizim müəllimlərin səviyyəsini
yoxlamaq niyyətimiz olmadığından nə o cavabları
düzgün variantla tutuşdurmağa, nə də hansısa
bir mütəxəssisə verib məsələyə
aydınlıq gətirilməsinə ehtiyac görmədik. Bizi
maraqlandıran fakt ortada idi: müəllimlərin əksəriyyəti
misalların həllinə nəzərdə tutulandan xeyli
çox vaxt sərf etmişdi.
Hələ üstəlik
bəzi müəllimlər təklif olunan misalları qısa
yolla həll etsələr də, bəziləri uzun-uzadı
riyazi əməliyyatlar apararaq verilən 1 vərəq ağ
kağızdan əlavə bir neçəsindən də
istifadə etmişdilər. Halbuki qəbul imtahanı verən
abituriyentin buna imkanı olmur, ona imtahana boş vərəq
aparmağa icazə verilmir. O, misalı ancaq test
kitabçasındakı ağ sahədə həll etməlidir.
Sonda onu da bildirək ki,
test tapşırıqlarını həll edən müəllimlərin
demək olar ki, hamısı onların çətin olduğunu
və çox vaxt apardığını qeyd etmişdilər.
Bir müəllimin qeydləri isə bu baxımdan xüsusilə
diqqəti cəlb edirdi. Həmin qeydi olduğu kimi
oxucuların diqqətinə çatdırırıq:
"I.Bu cür
çalışmalara (söhbət I çalışmadan
gedir - red.) şagirdlərin çox hissəsi adət etməyib.
Şagirdlərin məntiqi duyumu da əsasdır. Xüsusi
hazırlığı olmayan şagirdlərin az bir hissəsi
bu çalışmanı yerinə yetirə bilər. Vaxt
baxımından da bu çalışmanı 3 dəqiqəyə
yerinə yetirmək olmaz.
II.çalışma ilə
(İkinci çalışma - red.) şagirdlər
tanışdır. Ancaq uzun əməliyyatlar tələb
edir. Vaxt çatışmazlığı hiss olunur. 5 dəqiqəyə
ancaq həll etmək olar. İmtahanın gətirdiyi daxili
narahatlığı da nəzərə alsaq, əlavə gərginlik
yaradır. Test tapşırıqları baxımından verilməsini
düzgün hesab etmirəm".
Bütün bunlar ötənilki
test suallarının çətinlik dərəcəsinin
artırıldığını deyənlərin sözlərində
həqiqət olduğunu söyləməyə əsas verir.
Y.ƏLİYEV
Azərbaycan müəllimi.- 2010.- 19 fevral.- S.1, 6.