Azərbaycan universitetləri dünyanın ən
yaxşı ali məktəbləri sırasında
Müasir dünyada
yaxşı ali məktəb elmi tədqiqatlara geniş yer verməklə,
maddi-texniki bazasını və kadr potensialını daim
inkişaf etdirməklə, keyfiyyətli təhsil verməklə
tanınır. çağdaş dünyamızda ali məktəb
də müasir, modern olmalıdır, dünyanın
inkişaf meyillərini nəzərə almalı, əslində
bu inkişafın hazırlanmasında iştirak etməli,
dünyada görünməlidir. Bir ali məktəbin
adı-sanı onun beynəlxalq aləmdə tanınması,
dünya universitetləri, şirkətləri, və
mediası tərəfindən bəyənilməsi ilə
birbaşa bağlıdır. Müasir tanınma elektron
dünyada, İnternetdə, çap olunmuş əsərlərin
dünyaya yayılmasında özünü göstərir. Kölgə
adamın boyu ilə mütənasib olduğu kimi, ali məktəbin
gücü və səviyyəsi də onun dünyaya
düşən kölgəsində, onun gördüyü
işlərin dünyada tanınmasında özünü
göstərir. Bir ali məktəb haqqında uzaqlarda, elm və
təhsil dairələrində söhbət getmirsə, deməli,
orada görülən işlər dünya ilə
ayaqlaşmır, o ali məktəb müəyyən mənada
dünyaya lazım deyil. Ali məktəblərimizin müasirləşməsi
yavaş getdiyi üçün onlar az tanınır və
müxtəlif kriteriyalar əsasında dünyada aparılan
çoxsaylı reytinq araşdırmalarında Azərbaycan
ali məktəbləri görünmür.
Azərbaycanın
müstəqillik əldə etdiyi dövr dünyada informasiya
texnologiyalarının inqilabi dəyişikliklərə
uğradığı və qloballaşmanın aparıcı
gücə çevrildiyi dövrə təsadüf edir. Az da
olsa, qlobal gücə malik olmaq səviyyə
ölçüsünə çevrildi.
Dövlət ali təhsili
ilə yanaşı, özəl ali məktəblərin
yaranması ali təhsilə bir rəqabət, yarış
xarakteri gətirdi. Yeni yaranmış özəl ali məktəblər
uzun illər Azərbaycanda olan yüksək kadr potensialına
malik dövlət ali məktəbləri ilə bəzi
kriteriyalar üzrə (məsələn, ştatda olan müəllimlərin
sayı, elmi məqalələrin sayı) rəqabət aparmaqda
təbii çətinlik çəksələr də, bəzi
özəl universitetlər bir sıra məsələlərdə
- keyfiyyətli təhsil, müasir tədris proqramları,
müasir təhsil modellərinin tətbiqi, dil siyasəti, beynəlxalq
əlaqələrin inkişafı, informasiya
texnologiyalarının tətbiqi kimi məsələlərdə
daha fəal olub daha müasir görünürlər.
2004-cü ildən bəri
dünya ali məktəblərinin Webometrics adlı reytinqi elan
olunur. Bu reytinq tədqiqatını dünyanın nüfuzlu tədqiqat
mərkəzlərindən biri - İspaniyanın məşhur
Dövlət Elmi Tədqiqat Mərkəzi (Consejo Superior de
İnvestigac Cientifacasiones) aparır. Onlar Stanford Universitetinin və
Google tədqiqatçılarının metodologiyasını əsas
götürürlər. Bu mərkəz 1907-ci ildə Nobel
mükafatı laureatı professor Ramon y Cajal tərəfindən
yaradılmışdır.
Əvvəlki illər 15-17
min ali məktəb araşdırılır və onlardan ən
yaxşı 5 mini elan olunurdu. 2010-cu ilin əvvəlində isə
18 min ali məktəb öyrənildi və onlardan 8 min ən
yaxşısı elan olundu. Universitetlərin qiymətləndirilməsi
dörd nominasiya üzrə aparılmışdır. Əsas
kriteriyalar ali məktəbin dünyada tanınması, elektron
məkanda tutduğu çəki və başqaları tərəfindən
qiymətləndirilməsi, müasir elmi nəşrlərin
çəkisidir.
2010-cu il Webometrics
reytinqində dünyanın 8 min ən yaxşı universiteti
sırasına Azərbaycandan 2 universitet - Qafqaz və Xəzər
universitetləri daxil edilmişlər.
Hamlet İSAXANLI,
Xəzər Universitetinin rektoru
Azərbaycan müəllimi.-2010.-26 fevral.-S.3.