Nyu-York Dövlət Universitetinin professoru Xəzər Universitetinə rektor təyin olunub

Təhsilin dünya standartlarına uyğun təşkilinə, dövrün tələblərinə cavab verən keyfiyyətli kadrlar hazırladığına, Avropa təhsil məkanına uğurlu inteqrasiyasına, bir sıra innovativ təşəbbüslərin ilk müəllifi və tətbiqçisi olduğuna görə Xəzər Universiteti ölkə ictimaiyyəti arasında böyük nüfuza malikdir. İlk ingilisdilli universitet, kredit sistemini ilk tətbiq edən ali məktəb kimi onun fəaliyyəti, xüsusən də Qərb təhsil məkanına inteqrasiya yönündə atdığı uğurlu addımlar ölkəmizin təhsil işçiləri tərəfindən rəğbətlə qarşılanır və dəstəklənir. Bu günlərdə universitet həmin istiqamətdə atdığı daha bir orijinal addımla ölkədə əsl sensasiya yaratmışdır: amerikalı bir alim universitetə rektor təyin olunmuşdur. Bəs Azərbaycanın müasir ali məktəbləri üçün yenilik olan bu addım hansı zərurətdən yaranmışdır? Universitetin təsisçisi və yarandığı gündən rektoru olmuş tanınmış alim və şair Hamlet İsaxanlı indi hansı vəzifəni icra edir? Yeni rektor kimdir və onun universitetlə bağlı nə kimi planları var? Hazırda təhsil ictimaiyyətimizi də maraqlandıran həmin suallara cavab almaq üçün bu günlərdə Xəzər Universitetində olduq.

Universitetin İctimai Əlaqələr üzrə Departamentinin rəhbəri Əlövsət Əmirbəylidən öyrəndik ki, fəaliyyəti dövründə bu ali təhsil müəssisəsində həyata keçirilən bir sıra innovativ təşəbbüslər kimi yeni ideyanın da müəllifi Xəzər Universitetinin yaradıcısı və bu yaxınlaradək rektoru olmuş professor Hamlet İsaxanlıdır. Hamlet müəllim bu addımı Xəzər Universitetini Avropa, Amerika standartlarına daha da uyğunlaşdırmaq məqsədi ilə atıb. Universitet kollektivinin də bəyəndiyi və müdafiə etdiyi ideyanı həyata keçirmək üçün hələ bu ilin yanvar ayında Xəzər Universitetinin veb-saytında müvafiq elan yerləşdirilib. Elanda Xəzər Universitetinə rektor yerinə namizəd axtarıldığı bildirilib. Elanla bağlı dünyanın 30 ölkəsindən 40-a yaxın adam müraciət edib.

Hamlet İsaxanlı namizədlərin bir çoxu ilə Amerikada, Türkiyədə, Rusiyada şəxsən görüşüb, söhbətlər aparıb. Həmin görüşlərin nəticəsi olaraq amerikalı alim, Nyu-York Dövlət Universitetinin professoru Con Rayderə üstünlük verilib və o, Xəzər Universitetinin yeni rektoru təyin edilib. Professor Hamlet İsaxanlı hazırda Xəzər Universitetinin qurucusu, Direktorlar və Qəyyumlar Şurasının sədridir. Direktorlar və Qəyyumlar Şurası Xəzər Universitetinin ən ali idarəetmə orqanıdır.

Ə.Əmirbəyli ilə söhbətdən sonra Xəzər Universitetinin yeni rektoru, professor Con Rayderlə görüşüb ondan qəzetimiz üçün müsahibə aldıq:

- Cənab rektor, yeni təyinatınız münasibəti ilə sizi təbrik edirik. İstərdik öncə özünüz haqqında oxucularımıza məlumat verəsiniz.

- Təbrikə görə sağ olun. Mən Amerika Birləşmiş Ştatlarının Nyu-York şəhərində anadan olmuşam. Bu şəhərdə, onun ətrafında böyüyüb boya-başa çatmış, burada təhsil almışam. 1969-cu ildə orta məktəbi bitirib Nyu-York Dövlət Universitetinə daxil olmuşam. Nyu-York Dövlət Universiteti böyük bir sistemdir, onun çoxlu bölmələri var. Bakalavr təhsilimi universitetin Kortlənd bölməsində almışam. 1973-cü ildə universitetin bakalavr pilləsini bitirib təhsilimi magistratura və doktoranturada davam etdirmişəm. 1977-ci ildə Stoni Bruk (Stony Brook) Universitetinin magistratura, 1982-ci ildə isə doktorantura proqramlarını başa vurmuşam. Fəlsəfə elmləri doktoruyam. Stoni Bruk Universiteti də Nyu-York Dövlət Universitetinin bir bölməsi sayılır.

1984-1985-ci illərdə Nyu-York Dövlət Universitetində fəlsəfədən mühazirələr oxumuşam, 1985-1995-ci illərdə professor kimi çalışmışam. 1995-ci ildə Şərqi və Mərkəzi Avropaşünaslıq layihəsi yaratmış və 1996-cı ilədək həmin layihənin direktoru olmuşam. Eyni zamanda 1994-1996-cı illərdə universitetin Fəlsəfə Departamentinə sədrlik etmişəm. 1996-cı ildən 2002-ci ilədək Nyu-York Dövlət Universitetinin İncəsənət elmləri fakültəsinin dekanı vəzifəsini icra etmişəm. 2002-ci ildən 2010-cu ilin iyun ayınadək Nyu-York Dövlət Universitetinin Amerika və Rusiyaşünaslıq Mərkəzinin direktoru olmuşam, 2010-cu ilin fevralından həmin universitetin İnzibati Qurumunun Beynəlxalq Proqramlaşma Şöbəsinin direktoru işləmişəm. Bu ilin sentyabrından isə, artıq bildiyiniz kimi, Xəzər Universitetinin rektoruyam.

1991-1995-ci illərdə sədri olduğum Fəlsəfə Departamenti kiçik olsa da, 5 tam ştatla 10-dan az olmayan ixtisas və əlavələr üzrə fəaliyyət göstərirdi. Departament ümumi təhsil üçün fakültəyə, kollec tələbələrinə də lazımi şərait yaradırdı. İncəsənət elmləri fakültəsində dekan işlədiyim müddətdə fakültənin 16 akademik departamentinə və 3 mərkəzinə rəhbərlik edirdim. Fakültədə 160 akademik proqram, 1700 tələbə var idi.

Nyu-York Dövlət Universitetində Rusiya və Amerikaşünaslıq Mərkəzinin, Beynəlxalq Proqramlar Şöbəsinin direktoru vəzifələrində işləyərkən əsas vəzifəm administrasiya ilə əməkdaşlıq yaratmaq idi. Şöbədə çalışarkən əldə etdiyim ən böyük uğurlardan biri Türkiyə, Rusiya, Çin, Meksika və digər ölkələrlə ikitərəfli proqramların işlənməsi olub. Mərkəzimiz tərəfindən Nyu-York və Moskva Dövlət Universiteti, Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti, Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutu, habelə Rusiyanın digər universitetləri ilə bakalavr və magistr dərəcələri üçün ikitərəfli müxtəlifsahəli təhsil proqramları, Nyu-York Dövlət Universitetinin alimlərinin Rusiyaya, Rusiya alimlərinin isə Nyu-York Universitetinə qarşılıqlı səfərləri təşkil olunmuşdur.

Evliyəm. Həyat yoldaşım rusdur. O da fəlsəfə müəllimidir. Sankt-Peterburq Dövlət Universitetində işləyir. İş yerlərimiz bir-birindən çox uzaq olsa da, tez-tez bir-birimizə baş çəkirik.

- Necə oldu ki, Xəzər Universitetinin elan etdiyi rektor müsabiqəsinə qatıldınız?

- Müsabiqə haqqında xəbəri dostum, Azərbaycan Dillər Universiteti 1-ci ingilis dili fakültəsinin dekanı Əfqan Abdullayevdən eşitdim. Əfqan müəllim mənə yazdı ki, Hamlet İsaxanlı elan verib, Xəzər Universitetinə rektor lazımdır. O mənə həmin müsabiqədə iştirak etməyi təklif edirdi. Yazırdı ki, səni bu vəzifəyə layiq bilirik. Nəticədə mən müsabiqədə iştirak etdim. Özüm haqqında geniş materialı - sənədləri Hamlet müəllimə göndərdim. Sonra biz görüşüb bu məsələni birlikdə müzakirə etdik və bu nəticəyə gəldik ki, mən bura gəlim. Ondan sonra da bu proses davam etdi və gördüyünüz kimi, mən artıq buradayam.

- Nə qədər müddətə rektor təyin olunmusunuz?

- Müqavilə 2 illik müddətə bağlanıb. Əgər həmin müddətdə Hamlet müəllim və universitetin digər məsul şəxsləri fəaliyyətimdən razı qalarlarsa, bu müddət uzana da bilər. Yəni müqavilənin müddəti artırıla bilər.

- Xəzər Universiteti haqqında əvvəlcədən məlumatınız var idimi?

- Bəli, var idi. İki il öncə mən dünya universitetləri təşkilatının direktoru kimi Azərbaycan Dillər Universitetində keçirilən konfransda iştirak edirdim. Konfransda Xəzər Universitetindən nümayəndələr, o cümlədən rektor Hamlet İsaxanlı da var idi. Konfransdan sonra Hamlet İsaxanlı məni universitetlərinə dəvət etdi. Onunla və Xəzər Universitetinin konfransda iştirak edən müəllimləri ilə buraya gəldik. Universiteti gəzib onun fəaliyyəti ilə yaxından tanış oldum.

Ümumiyyətlə, 25 il ərzində mən keçmiş sovet ölkələrində çox olmuşam. Bu ölkələrin təhsil sistemi, idarəçiliyi haqqında xeyli məlumatım var.

- Universitetlə bağlı nə kimi planlarınız var?

- Xəzər Universiteti Azərbaycanda ingilisdilli ilk özəl ali məktəbdir. Burada humanitar, incəsənət, sosial və iqtisadi elmlər, təbiət və mühəndislik sahələri üzrə bakalavr və magistr pillələrində tələbələr təhsil alır. Rektor kimi mənim məqsədim universitetin həm ölkədə, həm də beynəlxalq aləmdə nüfuzunu daha da yüksəltmək, akademik uğurlarının gündən-günə artmasını təmin etməkdir.

Bildiyiniz kimi, hazırda dünya təhsil sistemində çoxlu dəyişikliklər baş verir. Çalışacağam ki, həmin dəyişikliklərlə Xəzər Universitetini tanış edim, onları bu universitetə gətirim və beləliklə də onun fəaliyyətini daha da genişləndirim.

- Xəzər Universiteti dünyanın bir çox ölkələrinin ali məktəbləri ilə əlaqə saxlayır, bir sıra beynəlxalq təhsil proqramlarında iştirak edir. Bəs Nyu-York Dövlət Universiteti ilə əlaqələri necə, vardırmı? Bu əlaqələrin yaranması və inkişafı üçün nə etmək fikrindəsiniz?

- Əlbəttə, bununla bağlı planlarımız da var. Mən təkliflər hazırlayıram. Onları həm Nyu-York Dövlət Universitetindəki kolleqalarıma göndərəcəm, həm də buradakılarla müzakirə olunacaq. Təkcə Nyu-York Dövlət Universiteti ilə deyil, Nyu-Yorkdakı digər universitetlərlə də səmərəli əməkdaşlıq əlaqələri yaratmağı nəzərdə tuturuq. Çinin, Amerikanın hansı universitetləri ilə əlaqəm var, çalışacağam Xəzər Universitetinin onlarla da əlaqələri yaransın. Mövcud əlaqələri daha da genişləndirməyi, müəllimlərimizi təcrübə keçmək üçün tərəfdaş universitetlərə göndərməyi planlaşdırırıq.

- Xəzər Universitetinin mövcud durumunu necə qiymətləndirirsiniz? Universitet xoşunuza gəlirmi? Amerika universitetləri ilə müqayisədə buradakı maddi tədris bazasını qənaətbəxş hesab etmək olarmı?

- Əlbəttə, olar, maddi baza, təhsil şəraiti normaldır. Universitetin bir neçə tədris korpusu, kampusu var. Onlar müasir tələblərə tam cavab verir. Texniki baza xüsusilə çox yaxşıdır. Misal üçün, təkcə universitetin kitabxanasını göstərə bilərəm. Onun işi çox gözəl qurulub, zəngin kitab fondu var. İKT ilə təminat baxımından da universitetdə vəziyyəti normal hesab edirəm. Universitet İnternet sisteminə qoşulub. Mən hazırda onun daha sürətli olması üzərində işləyirəm. İnternetin sürətini artırmaqda məqsəd yaxın gələcəkdə xarici universitetlərlə əlaqələr qurub onlayn təhsil sistemini inkişaf etdirməkdir. Bu sistemlə universitetimizə digər ölkələrdən tələbələr cəlb etmək istəyirik. Təhsil sisteminə gəldikdə isə ilk gündən Xəzər Universitetində təhsil sistemi, tədris planlarının hamısı Amerika təhsil sistemi bazasında yaradılıb, ona uyğundur. Təhsildə Amerika tədris sistemindən istifadə olunur. Burada Boloniya prosesinin, demək olar ki, bütün şərtlərinə əməl olunur, onun prinsipləri həyata keçirilir.

- Tələbələrlə, müəllimlərlə ünsiyyət zamanı çətinliyiniz olmur ki?

- Yaxşı sualdır. Tələbələrlə unsiyyətdə çətinlik çəkmirəm. Çünki bütün tələbələr ingilis dilini bilir. İngilis dilini bilməyən bəzi həmkarlarımla isə rus dilində danışıram. Mən bu dili də bilirəm. Dekanlarla, prorektorlarla görüşlərdə, adətən, 3 dildən - Azərbaycan, ingilis və rus dillərindən istifadə olunur.

Keçirilən görüşlərdə, iclaslarda da bu baxımdan problem olmur.

- Maraqlı müsahibə üçün sağ olun.

Müsahibəni apardı: Yusif ƏLİYEV

Azərbaycan müəllimi.- 2010.- 5 noyabr.- S.1,2.