İnklüziv təhsil diqqət mərkəzindədir

Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlara keyfiyyətli təhsil almaq imkanı yaratmaq, onların ailələrinə dəstək vermək məqsədilə 2001-ci ilin iyulunda "Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsili (xüsusi təhsil) haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir. Qanunda xüsusi təhsil sahəsində dövlətin vəzifələri müəyyənləşdirilmiş, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların valideynlərinin və ya valideynlərini əvəz edən şəxslərin inklüziv təhsil sahəsində hüquq və vəzifələri öz əksini tapmış, bu təhsilin təşkili və idarə olunması təsbit olunmuşdur. Qanunun icrasının təmin edilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti tərəfindən müxtəlif təyinatlı 9 qərar, o cümlədən "İnteqrasiya təlimi təhsil müəssisələrində təhsilin təşkili Qaydaları haqqında" qərar qəbul edilmişdir.

Qanunun icrasının təmin edilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 3 fevral 2005-ci il tarixli 20 nömrəli qərarı ilə "Azərbaycan Respublikasının xüsusi qayğıya ehtiyacı olan (sağlamlıq imkanları məhdud) uşaqların təhsilinin təşkili üzrə İnkişaf Proqramı (2005-2009-cu illər)" təsdiq edilmiş, Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin 25 mart 2005-ci il tarixli, 192 nömrəli əmrinə əsasən İnkişaf Proqramının icrası ilə əlaqədar fəaliyyət planı işlənib hazırlanmışdır.

Təhsil nazirinin müvafiq əmrinin icrasını təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunda səmərəli işlər gedir. İlk növbədə, institut rəhbərliyi 10 nəfər əməkdaşının layihə ilə əlaqədar treninqlərdən keçməsi üçün şərait yaratmışdır. İxtisasartırma və bakalavr təhsilinin tədris-tematik planına inklüziv təhsillə bağlı mövzular salınmışdır. AMİ və onun filiallarının metodistləri və kafedra müəllimləri üçün seminarlar təşkil edilmişdir. 2010-cu il dekabrın 2-də institutun Təhsildə innovasiya kabineti "İnklüziv təhsil günün tələbidir" mövzusunda konfrans keçirmişdir. Görülən işlərin davamı olaraq aprelin 15-də həmin layihə çərçivəsində "İnklüziv təhsilin tətbiqi zamanı qarşıya çıxan problemlər və onların həlli yolları" mövzusunda "dəyirmi masa" keçirilmişdir.

"Dəyirmi masa"da Təhsil Nazirliyinin müvafiq şöbəsinin əməkdaşı, AMİ-nin elmi işlər üzrə prorektoru N.Abdullazadə, Sosial Xidmətlər Təşəbbüslü qeyri-hökumət və UATA təşkilatlarının, Müstəqil Həyat İnkişaf və Dəstək Mərkəzinin, Təhsil Problemləri İnstitutunun nümayəndələri, AMİ-nin bilavasitə inklüziv təhsillə məşğul olan müəllim və metodistləri, ümumtəhsil və xüsusi tipli məktəblərin müəllim və müəllim köməkçiləri, AMİ-nin tələbələri iştirak edirdilər.

"Dəyirmi masa"nı AMİ-nin Əlavə təhsil üzrə prorektoru Rahim Əzizov açdı.

"İnklüziv təhsilin tətbiqi zamanı əldə olunan uğurlar və qarşıda duran vəzifələr", "İnklüziv təhsil bizə nə verir", "İnklüziv təhsildə müəllim-valideyn əməkdaşlığı" və s. mövzularda çıxışlar dinlənildi.

Çıxışlardan sonra mövzular ətrafında müzakirə aparıldı və təkliflər irəli sürüldu. Təkliflər ümumiləşdirilərək aşağıdakıların nəzərə alınması və əlaqədar təşkilatların nəzərinə çatdırılması məqsədəmüvafiq hesab edildi:

* İnklüziv təhsilə cəlb edilən məktəblərin əhatə dairəsi genişlənsin;

* Valideynlər üçün maarifləndirmə işi gücləndirilsin, bu məqsədlə mətbuat və informasiya vasitələrindən geniş istifadə edilsin;

* Televiziyada bu mövzuda söhbətlər aparılsın, reklam çarxları nümayiş etdirilsin;

* Metodik və əyani vasitələr hazırlansın;

* Uşaq bağçaları və məktəblərin qabaqcıl iş təcrübəsi öyrənilsin, ümumiləşdirilsin və yayılsın;

* İnklüziv təhsilə qoşulan məktəb və bağçalarda işləmək üçün loqoped, psixoloq və defektoloq ştatları verilsin;

* İnklüziv uşaqların təhsil alması üçün xüsusi tipli məktəblər tikilsin;

* İnklüziv təhsilə qoşulmuş məktəb və uşaq bağçaları üçün alternativ tədris proqramı hazırlansın;

* Sosial işlə bağlı kurslar təşkil edilsin;

* İnklüziv uşaqların həyatı davamlı olaraq izlənilsin.

Tarixi inkişafın bütün mərhələlərində cəmiyyətdə mövcud olan problemlər insanları düşündürmüş və bunun həlli yollarının axtarılması dövrün vacib məsələsi hesab edilmişdir. Belə problemlərdən biri də xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlara təhsil almaq imkanı yaratmaq, onların ailələrinə dəstək verməkdir. İnklüziv təhsilin inkişafı bir çox qabaqcıl ölkələrin, eyni zamanda Azərbaycan təhsil siyasətinin prioritetlərindəndir, bu təhsil zamanın tələbidir.

Leyla ƏLİYEVA

Azərbaycan müəllimi.- 2011.- 22 aprel.- S.6.