Münhen Lüdviq-Maksimilian Universiteti
Yerləşir:
Almaniya Federativ
Respublikası,
Münhen şəhəri
Yaranma tarixi: 1472-ci il
Tipi:
Dövlət
İşçi heyəti: 14000 nəfər
Tələbələrin ümumi
sayı: 48857 nəfər
Ümumi büdcəsi: 482,4 milyon avro
Rəsmi saytı: www.uni-muenchen.de
Münhen Lüdviq-Maksimilian Universiteti (Ludwig-Maximilians-Universitat (LMU) München)
Almaniyanın Münhen şəhərində yerləşir. 500 ildən artıq tarixə malik bu
universitet tələbələrinin sayına görə
ölkənin ən böyük ikinci ali təhsil
ocağı hesab edilir.
Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universiteti dünya universitetləri
arasında özünəməxsus yer tutur. Böyük Britaniyanın "Times Higher
Education Supplement - QS World Universities Rankings"
jurnalının 2009-cu ildə apardığı dünya
universitetlərinin reytinqinə əsasən, Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universiteti 100 ən yaxşı ali məktəb arasında 98-ci yerdə olub.
"Times Higher Education World University Rankings"in 2010-2011-ci illər
üzrə dünyanın ən nüfuzlu universitetləri
arasında apardığı araşdırmaya əsasən,
Münhen Lüdviq-Maksimilian Universiteti 61-ci, "QS World
University Rankings"in açıqlamasına görə isə
66-cı yerdə qərarlaşıb. "Times Higher Education
World University Rankings"in 2011-2012-ci tədris ili
üzrə açıqladığı reytinq cədvəlinə
əsasən universitet 45-ci, "QS World University Rankings"in
reytinqində isə 62-ci yerdə dayanır.
Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universiteti Avropa Tədqiqat Universitetləri
Liqasının, Vyana Beynəlxalq Universitetinin, Almaniya Akademik
Mübadilə Xidmətinin (DAAD) və Bavariya Beynəlxalq
Akademik Mərkəzinin təsisçi üzvüdür. Universitet, həmçinin Avropa Birliyinin maliyyələşdirdiyi
Erasmus Mundus proqramında fəal iştirak edir.
Tarixi
Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universiteti 1472-ci ildə İnqolştadt
şəhərində Roma Papasının dəstəyi ilə
bavariyalı Hersoq Lüdviq tərəfindən təsis edilib. İlk olaraq təhsil ocağının tərkibində
dörd fakültə - İncəsənət (hazırkı
Fəlsəfə fakültəsi), Tibb, Hüquq və
İlahiyyat fakültələri fəaliyyət göstərib.
Universitet islahatlar dövründə Martin
Lüter və onun tərəfdarlarına qarşı
mübarizədə böyük rol oynayıb. Sonralar universitet 200 ildən çox Yezuitlər
ordeninin təsiri altında olub.
1800-cü ildə
Kral I Maksimilianın qərarı ilə ali
məktəb Almaniyanın Landshut şəhərinə
köçürülüb. Universitetin
köçürülməsində əsas məqsəd ali məktəbi yezuitlərin təsirindən
azad etmək və yezuitlərə meyilli müəllim heyətini
digərləri ilə əvəzləmək olub. 1802-ci ildən universitet bavariyalı Hersoq Lüdviq və
Kral I Maksimilianın şərəfinə Lüdviq-Maksimilian
Universiteti kimi tanınıb. 1825-1826-cı
illərdə universitetin tələbələrinin sayı
artaraq təxminən min nəfərə çatıb.
1826-cı ildə
Kral I Lüdviqin əmri ilə bu ali təhsil
müəssisəsi Münhen şəhərinə
köçürülüb. XIX əsrin ikinci yarısında
ali məktəbin həyatında dəyişikliklər
baş verir. Universitetdə keçirilən məşğələlərin
sayı artırılır və buraya yüksək
ixtisaslı müəllimlər cəlb edilir. 1840-cı ildə universitet hazırda yerləşdiyi
binaya köçürülür.
1900-cü ildə
şotlandiyalı Mariya Qordon və Aqnes Kelli Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universitetinin doktorluq dərəcəsini alan ilk qadın alimləri olublar. Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universitetinin aspirantı adını
almış ilk alman qadını isə Adel Hartman olub.
Büdcəsi və təhsil haqqı
2010-2011-ci tədris ilində
Münhen Lüdviq-Maksimilian Universitetinin illik büdcəsi
482,4 milyon avro olub. Ali məktəbin gəlirlərinin 303,2 milyonu dövlət yardımlarının,
117,6 milyonu isə xarici maliyyə mənbələrinin
payına düşüb. Universitetin xərclərinin 27,2
milyonunu təhsil haqqı, 21,1 milyonunu əməliyyat xərcləri,
12,3 milyonunu təmir və
tikinti, qalan 1 milyonunu isə digər məsrəflər təşkil
edib.
Universitet bu gün
Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universiteti XX əsrdə əsaslı şəkildə
genişlənməyə başlayır. Universitetin
ərazisində yeni fakültələr (baytarlıq, pedaqoji və
s.) yaradılır. Universitetdə Avropa ərazisində
yeganə olan Biotexnologiya Mərkəzi, astronomiya və
aqrofizika elmi-tədqiqat institutları və aynalı teleskopu
olan rəsədxana fəaliyyət göstərir.
Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universitetinin institutları və tədqiqat
mərkəzləri Münhendə və ona yaxın qəsəbələrdə
yerləşir. Universitetin əsas
binaları əsasən Qeşvister-Şol-Plaç ərazisində
yerləşir. Digər binalar - Hay-Tek
Kampusu, Pedaqogika və Psixologiya fakültəsinin yerləşdiyi
Şvaynxenbau binası, universitetin klinikaları, kimya və
biotexnologiya kampusları və s. Qrosxarden rayonu ərazisində
fəaliyyət göstərir.
Hazırda
universitetdə 18 fakültə və 41 tədqiqat mərkəzi
fəaliyyət göstərir.
Katolik İlahiyyat fakültəsi
universitetin ilk fakültələrindəndir. Fakültənin
tərkibinə Martin Qrabman adına Orta Əsrlər
İlahiyyatı və Fəlsəfəsi üzrə Elmi-Tədqiqat,
Ekumenik Tədqiqatlar (əsasən müxtəlif xristian kilsələri
arasında dialoqun təşkili məsələləri ilə
məşğul olur) və Münhen Pravoslav institutları
daxildir.
Protestant
İlahiyyat fakültəsi 1968-ci ildə təsis edilib. Yarandığı gündən
fakültə almandilli ölkələr arasında ilahiyyat
elminin tədqiqi ilə məşğul olan ən
güclü elmi tədqiqat fakültələrindən birinə
çevrilib.
Hüquq
fakültəsində xüsusi sahələr üzrə
çoxlu sayda kurslar təklif edilir, həmçinin ilk
dövlət imtahanını verənlərə beynəlxalq
və Avropa biznes hüququ sahəsində təhsilini davam
etdirmək imkanı yaradılır. Bundan əlavə, elmi dərəcəsi
olan əcnəbi tələbələr alman hüququ üzrə
dərəcə də ala bilər.
Biznesin
İdarə olunması fakültəsi Münhen İdarəetmə
Məktəbi kimi də tanınır. Fakültə Almaniyanın ən
yaxşı biznes məktəblərindən biri hesab edilir.
Fakültədə xeyli sayda milli və beynəlxalq idarəçilik
(master) proqramları mövcuddur.
İqtisadiyyat
fakültəsi 2010-2011-ci tədris ilindən başlayaraq
öz tələbələrinə ingilis dilində ikiillik magistr
proqramları təqdim edir. Bu proqramlar əsasən
universitetin İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzinə dəvət
edilmiş beynəlxalq tədqiqatçılar tərəfindən
tədris edilir.
Tibb
Fakültəsi tibb üzrə Almaniyanın cənub ərazisində
mövcud olan ən böyük təhsil müəssisəsidir. Onun tərkibinə
Münhen Hospital Universiteti daxildir.
Baytarlıq
Tibb fakültəsi də Almaniyanın cənubunda yerləşir. Fakültə bu ərazidə
mövcud olan yeganə baytarlıq təlimi və tədqiqatı
mərkəzidir. Fakültənin tədris
proqramında qida gigiyenası və baytarlıq səhiyyəsi
ilə yanaşı, kliniki və parakliniki təlimlərin
keçirilməsi də nəzərdə tutulur.
Tarix və Sənətşünaslıq
fakültəsi cənubi Almaniya ərazisində incəsənət
elmlərinin tədrisi üzrə təxminən 25 proqram təqdim edən yeganə
təhsil ocağıdır. Onun tərkibinə
İncəsənət Tarixi, İncəsənət
Pedaqogikası, Musiqi Pedaqogikası, Musiqişünaslıq
institutları və Münhen Teatr Akademiyası daxildir.
Fəlsəfə,
Elm Nəzəriyyəsi və Dinşünaslıq fakültəsində
təhsil əsasən fəlsəfə ixtisası üzrə
dərəcə proqramları istiqamətində
aparılır. Burada həmçinin dini proqramların da tədrisi
həyata keçirilir.
Psixologiya
və Pedaqogika fakültəsi üç institutdan ibarətdir. Fakültədə
pedaqogika, Təhsil və Sosiallaşma, Məktəb və Təlim
üzrə Tədqiqat, Profilaktika, Reabilitasiya və
İnteqrasiya üzrə Tədqiqat institutları fəaliyyət
göstərir.
Mədəniyyətşünaslıq
fakültəsində Cənubi, Cənub-Şərqi Avropa və
Asiya ölkələrinin mədəniyyətlərini öyrənmək
üçün filoloji, arxeoloji, antropoloji və sosioloji vasitələri
tətbiq edən fənlər tədris olunur.
Dilçilik
və Ədəbiyyatşünaslıq fakültəsi tələbələrin
sayına görə universitetin ən böyük fakültələrindəndir. Fakültə müxtəlif
institutları və əlavə departamentləri özündə
birləşdirən üç şöbədən ibarətdir.
Birinci
şöbə Alman Filologiyası, Müqayisəli Ədəbiyyat,
Nordik Filologiyası və Alman Dili institutlarını əhatə
edir. İkinci
şöbə yunan və latın filologiyası,
roman dilləri filologiyası, italyan filologiyası, slavyan
filologiyası, dil və kommunikasiya və Albanologiya
proqramlarını təqdim edir. Üçüncü
şöbəyə İngilis filologiyası və Amerika
institutları daxildir.
İctimai
Elmlər fakültəsi tələbələrinin sayına
görə üçüncü yerdə dayanır. Fakültədə
sosiologiya, politologiya, jurnalistika və kommunikasiya sahələri
üzrə 10 əsas və ikinci dərəcəli proqramlar əsasında
tədris aparılır.
Riyaziyyat,
İnformatika və Statistika fakültəsi bakalavr, magistr səviyyələri
və diplom verilməsi üzrə proqramlar təklif edir. Fakültə riyaziyyat, informatika və statistika
şöbələrindən ibarətdir.
Fizika
fakültəsi universitetin nüfuz qazanmasında xüsusi rol
oynayan fakültələrdəndir. 2010-cu ildə "Times Higher Education World University
Rankings"in reytinq cədvəlinə əsasən universitet
fizika sahəsi üzrə Almaniyanın ən yaxşı ali təhsil müəssisəsi hesab edilib.
Almaniya Tədqiqat Fondundan (DFG) maliyyə dəstəyi alan fakültənin xeyli sayda tədqiqat mərkəzləri
var.
Kimya və
Əczaçılıq fakültəsinə Biokimya və Əczaçılıq
şöbələri daxildir. Fakültə Hay-Tek
kampusunda yerləşir.
Biologiya
fakültəsi iki şöbədən ibarətdir. Şöbələrdən
birində botanika elmi üzrə kurslar təklif edilir.
Burada biologiya elminin prinsipləri, genetika, mikrobiologiya, sistematik
zoologiya, həmçinin sistematik botanika və mikologiya elmləri tədris
olunur. Digər şöbə isə
antropologiya, insan genetikası və zoologiya elmləri ilə məşğul
olur.
Yer və
Ətraf Mühit Elmi fakültəsi coğrafiya, yer və ətraf
mühit elmləri bölmələrindən ibarətdir. Fakültənin devizi "Qlobal, regional və lokal
dəyişikliklərin tədqiqi,
anlaşılması və
planlaşdırılması"dır.
Ali məktəbin
tədqiqat mərkəzlərindən olan Reyçel Karson
adına Ətraf
Mühit və Cəmiyyət Mərkəzi
Münhen Universiteti ilə Alman Muzeyinin birgə təşəbbüsü
əsasında yaradılıb. Mərkəz
Almaniyanın Tədqiqat və Təhsil Nazirliyi tərəfindən
dəstəklənir. Mərkəzin məqsədi
ətraf mühitin qorunması üzrə aparılan siyasi və
elmi debatlarda bəşəriyyətin rolunu gücləndirmək
məqsədilə tədqiqat və müzakirələrin
aparılmasıdır.
Digər əsas
mərkəz kimi Tətbiqi Siyasi Tədqiqatlar Mərkəzinin adını çəkmək
olar. 1995-ci ildə yaradılan mərkəz
Almaniyada Avropa və beynəlxalq məsələlər
üzrə fəaliyyət göstərən siyasi tədqiqatlar
institutlarındandır.
Universitetdə
həmçinin Yaponiya, Beynəlxalq Səhiyyə, Nanoelmlər,
Neyroelm-Beyin və İdrak mərkəzləri və s. fəaliyyət
göstərir.
Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universitetində mükəmməl kitabxana
sistemi mövcuddur. Məktəbin kitabxana sistemi əsas və 130-a qədər
kiçik kitabxanaya bölünür. Burada ümumilikdə
təxminən 6,5 milyon cild kitab
mövcuddur. Universitetin əsas kitabxanasında 2,4
milyon cild kitab, 3 mindən çox qədim əlyazma və
1900-cü ilə məxsus 4 minə yaxın qədim şəkillər
saxlanılır. Kitabların böyük əksəriyyətinin
elektron versiyası yaradılıb. Bundan əlavə, ali məktəbin müəllim və tələbələri
Bavariya Dövlət Kitabxanasından, Münhen Texniki
Universitetinin kitabxanasından, həmçinin digər yerli və
dövlət kitabxanalarından istifadə etmək imkanına
malikdirlər.
2002-ci
ildən etibarən universitetin prezidenti Bernd Huberdir. Universitetdə ümumilikdə
14 minə yaxın əməkdaş çalışır.
Onların 714 nəfərini professor-müəllim
heyəti təşkil edir.
Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universitetinin müəllimləri
arasında 1918-ci ildə fizika üzrə Nobel
mükafatına layiq görülən kvant nəzəriyyəsinin
banisi Maks Plankın adını çəkmək olar. Ümumilikdə universitetin
fizika, tibb və kimya sahələri üzrə 13 Nobel
mükafatı laureatı var.
2011-2012-ci tədris
ili üzrə Münhen Lüdviq-Maksimilian
Universitetində 48857 tələbə təhsil alır. Onlardan 6615 nəfəri əcnəbi tələbələrdir.
Hər il təxminən 5 min gənc
mütəxəssis Münhen Lüdviq-Maksimilian Universitetinin məzunu
olur. Universitetdə təhsil almaq istəyən əcnəbi
tələbələr üçün irəli sürülən
ilk və əsas şərtlərdən biri alman dilini mükəmməl
bilməkdir. Bu məqsədlə
universitetin tərkibində əcnəbilər
üçün alman dili kursu təşkil edilir. Məşğələlər əsas
hazırlıqla paralel, həmçinin tətil vaxtları
keçirilir. Alman dili kursu 6 səviyyəyə
bölünür. İlk səviyyələrdə
dərs yükü həftədə 13-20 saat, sonuncu səviyyələrdə
isə 4-20 saat təşkil edir.
Təhsil
ocağında tədris ili iki semestrə
bölünür. Fakültələr üzrə
qəbul müxtəlif vaxtlarda həyata keçirilir. Qış semestri oktyabrın ortalarında
başlayır və fevralda başa çatır. Yay semestri apreldən iyul ayına qədər davam
edir. Qış semestrində təhsil
üçün ərizələr oktyabrın, yay semestrində
isə aprelin əvvəlinə qədər qəbul edilir.
Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universitetində 1400 alim doktorluq dərəcəsi
almaq və təxminən 100 nəfər isə universitetdə
çalışmaq hüququ əldə etmək
üçün dissertasiya müdafiə edib. Ali məktəbdə dərslər
150 istiqamət üzrə aparılır. Burada demək
olar ki,
bütün humanitar fənlər, o cümlədən
riyaziyyat və təbiət elmləri tədris olunur. Universitet hüquq, iqtisadiyyat, ilahiyyat, tibb, psixologiya,
pedaqogika, sosiologiya, tarix və filologiya elmləri sahəsində
mütəxəssis hazırlığı ilə məşğul
olur. Eyni zamanda ali məktəbdə
Albaniya və Misir tarixi, mədəniyyəti, Cənub-Şərqi
və Şərqi Avropa ölkələrinin iqtisadiyyatı
kimi nadir ixtisaslara da yer verilib. Bununla yanaşı, universitetdə tibb
üzrə elmi-tədqiqat işlərini həyata keçirən klinika fəaliyyət göstərir.
Münhen
şəhərində 42 tələbə yataqxanası var. Bu
yataqxanalar 9
min tələbə üçün nəzərdə tutulub.
Lakin şəhərdə 9 universitetin fəaliyyət göstərdiyini,
ümumilikdə həmin universitetlərin 100 min tələbəsinin
olduğunu nəzərə alsaq (bunun 48 mini Münhen
Lüdviq-Maksimilian Universitetinin payına düşür),
yataqxanaların yetərli sayda olmadığı aydın
görünür. Məhz buna görə də
tələbələrin əksəriyyəti əsasən mənzil
kirayələyirlər.
Bu
gün Münhen Lüdviq-Maksimilian Universiteti Almaniyanın ən
tanınmış elmi tədqiqat mərkəzlərindən
biridir. Universitet öz fəaliyyətində şəffaflıq,
yaradıcı yanaşma və novatorluq prinsiplərinə
üstünlük verir. Ali məktəb
apardığı elmi tədqiqat işləri ilə nəinki
Almaniyada, eləcə də bütün Avropada böyük
nüfuz qazanıb və yüksək nailiyyətlərə
imza atıb.
Universitetin məşhur məzunları
Teodor
Henş
fizika üzrə Nobel
mükafatı laureatı
Qerd
Binninq
fizika üzrə Nobel
mükafatı laureatı
Verner
Qeyzenberq
fizika
üzrə Nobel mükafatı laureatı
Maks fon Lauz fizika üzrə Nobel mükafatı
laureatı
Vilhelm Konrad
Rentgen fizika
üzrə Nobel mükafatı laureatı
Vilhelm Vin
fizika üzrə Nobel
mükafatı laureatı
Konrad
Lorenz tibb üzrə Nobel mükafatı
laureatı
Karl Ritten fon Friş tibb üzrə Nobel mükafatı
laureatı
Feodor
Linen tibb üzrə Nobel mükafatı
laureatı
Adolg
Butennadt kimya üzrə Nobel mükafatı
laureatı
Henrix
Viland
kimya üzrə Nobel
mükafatı laureatı
Rixard
Vilştetter kimya
üzrə Nobel mükafatı laureatı
Adolf fon Bayer kimya üzrə Nobel mükafatı
laureatı
Hazırladı: Leyla HEYDƏROVA
Azərbaycan müəllimi.- 2011.- 4
noyabr.- S.12-13.